Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 2, 14 January 1910 — HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA

MOKUNA XXXV. Oiai he wahine koa a inaka'u o]e o Mrs. Laoada. nolaila me ia maka'ii ole ona. ua hooholo ilio la oia i kona manao e noho maoli ana no oia e hakilo heaha la ka hana a kela mau kanaka elua o ke koitio ana aku nialoko o kela hale. Va neenee loa mai la nae oia a ma kekahi wahi pouliuli ma kekahi aoao aku o ke alanui, ua noho iho la oia hakilo o ka ike i ka hanaia o kekahi karaima a mau liana e ae paha e like me ia ana o ka hoohuoi wale ana. Va awiwi loa aku la nae hoi kakou e ka p»oe heluhelu ma keia wahi oiai he mau hana e ae kekahi maloko o kela kulanakauhale o Nu loka i na hora elua manuia ae o ka hoea ana aku o Mrs. Lana<la no ke kulanakauliale, nolaila he mea i>ono no e ike ka poe lieluhelu i ke ano o ua mea la i hanaia iloko o ia manawa. MOKUXA XXXVI. Oiai ke kiaipo o kela liale nui a Gere ma o ke komo ana aku iloko e kaapuni ana 1 ua «hale la, ua loaa aku la iaia kekahi mea e liiamoe ana mawaena o kekahi mau pahu ukana elua, a o ia kana k o ka pane ana aku: 1 4, Eaha ana oe e keia kauaka ma keia wahi?" ® ile hoala ka hoi ka ia nei ia'u i ko'u hiamoe ana ua lealea!'' Ike iho la ke kiaipo. lie Kelemauia ka keia. a oiai o kona laliui hookahi 110 hoi ia. iiolaila aole ona makemake e hana ino wale aku iaia. aka ua niiiau iho la oia i ka i ana iho: -IVlua oe i hoea mai ai iloko nei o keia wahi?" « "I ka wa 110 lioi e hamama ana o ka puka i ke ahiahi nei, o ko'u komo mai In no ia. a uo ka maluhiluhi loa, haule iho la no hoi hiamoe. a o ko hoala e ana ae nei hoi paha ka hewa i ko'u hiamoe." walii a ke kanaka malihini ma ke ano hookohukohu. Xo ka manao o ke kiaipo, he kanaka malihini loa keia o ka hoea ana aku ; ke kulanakauhale i maopopo ole i na kanawai o ka aina. a hui i»u iho 110 hoi me kona Kelemania ana, nolaila aole i loaa ka manao iloko o ke kanaka kiaipo, e hookau aku i kekahi pilikia maluna ona. Iloko nae o na kamailio ana a laua ma kela manawa i maopopo ae ai lie hookahi no ka o laua wahi o ka hele ana mai ko iaua aina hanau inai. nolaila ua au'a ak'u la ke kiaipo i kona hoa malihini. e noho mai no laua no ka noke ana i ke kamailio i na uiea e pili ana no Kelemania. Xo ka pifca hoilioi loa o ke kiaipo no keia hoa laliui ona, na hele okoa aku la oia e hoomakaikai i keia Kelemania malihini iloko o ke keena uuku oloko o kela halekuai, a aia- hoi 1 e waiho |L mai ana he elua niau wahi niikini, a hooniuau akn la ka malihini i Huee nno o ua mau mikini la, a hoikeia mai la no hoi iaia ko laua ano. MK (.Hai nae ke kiaipo e hoikeike mai ana i ke ano o ka lnvna a man mikini, aia ua maka o ka maliliini ke noke la i ka imoinio, HriTun p:ihn o nnna mai ana kona kāmaaina mahina o kona mau maka i kela manawa e konio aku aua ka hoohuoi iloko ona no ke ano o kt*ia Keleniania ana e hookipa uei maloko o keia hale. Aia ka inalihini ke ku kokoke loa la ma kekahi o ua mau mikini la. a o ia kana o ka ninau ana aku me ka piha maalea: "Heaha ka liana a keia mikini? ,, "Ile mikiui kena e hiki ai ke kamailio pu me ke keena kelekalaj»a. ina e niakemake ana kekahi mea e kamailio aku ilaila." "A iu aha ln>i ka liana a keia?-' i ninau hou aku ai no ka malihini. # ke kamailio j>ti ana kena me ka oihana makai. I ka wa e loaa aku ai he hoailoua mai kena mikini aku, o ka wa no ia o hoea koke mai ai he hookahi kakini uiakai iloko o keia keena iloko 0 ka mauawa pokole." "Nani ma<»li hoi ha ke kupaianalia o keia mau mikini i lianaia ai, he mau niea keia i ike mua oleia ma ko kana >yahi, a laki maoli ka au o ka ike ana i keia mau mea ano hoū. !Vhea ka hoohaua aua i kt ia mikini?" a e lioao iho ana oia e kau i kona mau manamanalima ma kahi o na papaki, o ka wa no ia a ke kiaipo o ka i ana mai: 4, Mai lioopa aku oe i kekahi o kena mau ki, o hoea mai auanei he ]>uali makai i neinei i keia manawa, v a lalau okoa mai la oia i ka lima o ka malihini a kaili aku la mai kahi aku o ka papaki. ! Va pilia paha he hookalii liova ia laua nei ma keia noho a kamailio pu ana, a ia wa i ninan aku ai ka mea malihini: 4, He niakemake no nae paha oe e inu bia ea, ke hooiuanao la au he iuea haule ole ia ia kakou?" a hoikeike aku la oia i kekahi mau elala aua o ka nauao ana iho mailoko ae o kona pakeke. Owai hoi ia mea hoole aku no ka lokomaikai o keia malihiui, nolaila ua ae mai la ke kiaipo, me ka liaawi aua mai no na ia nei e hele e knai i bia no laua. 3fa kela pnka ana mai a ke kanaka malihini no ka hele ana e kuai bia no laua, aole oia i hoi koke akn e like hoi me ia a laua f o ke kuka mua ana, aka ua hoi hou aku.no uae oia ma kekahi ano * okoa ae, e like me ia a kakou e ike aku ai ma keia mna iho. ! Oi kali hoi ko Mrs. Lanaela a uo kona uluhua loa uo ka oih koke ole mai o Gere ame Kalaka, nolaila ua hooholo okoa Uio la no kona manao e hele kino wahine ana no oia'e ike kumaka i ka lauu hana maloko o kela alanui ololi a laua o ke komo aua aku. Va laki lo»i no uae ia hele aua aku ana. no ka mea iaia i komo aku ai ih>ko ma ka aoao mahoi>e mai o ke keena kelekalapa, ua ike aku la oia i ke ku mai o kekahi man kanaka elua, e ku ana ma ke kaV o kekahi pani puka ukana i weheia a hamama. » Jaia no nae e nana aua ia laua, ua ike aku la oia'i ka oili aua ae o kekahi mea maiialo ae o ka lua ukana, a akahi uo a hoomanao loa !bo la o Mrs. Tjmada, he aihue ka ka mea i makemakeia e hana ma kela p<>. a o kela mea malalo ae, ka mea nana i imi ke alahele e maalalii ai ka lakou aihue ana ma kela po. Ina paha he poe okoa aku ka poē e ike ana i kela poe kauaka no ka hoao ana e aihne aku i kekahl lua ukaua, aole e nele ana ko lakou hoike aku i ka oihana makai no ia haua a lakou. aka aole nae peia o Laiuula ua lniomanawanui uo oia i ka hoike akea ana 1 ka liana a kela poe, ko«- wale no kona liele niaoli ana aku e ike maka noua ilio i l;a lakou uiau hana aihue. Elua mau kuuno nana i kaohi mai i kona uwa aua ūe no ke kiiia nuii o kela poe kanaka e hopu e ka makai. o ka mua, o ia uo ka ana fl hiki i ko lakou aihue maoli ana i na waiwai, o ka lua» n o kona maka'u « pe|H'hiia mai ananei oia e keia poe kanaka ke ikeia mai aia oia ma kahi kokoke ia lakou, Ko kekahi nwiu minuke uukuia o ka noke nui ana o ua poe L la i ke kaiaaaiiio. alaila o ko Gere ina iho aku la no ia ilalo |1| o kefs M ukaiia a ke kolu o lakon o ka oili ana mal» a nalo aku EIL* mai ka &. »** **« v . . hoolohe |a o Mrs. Lauada a i kona lohe ole ana aku i

ko lakou mau leo. o kona heie aku ia uo ia a kiei ilio la maluna iho o ka waha o ka iua. me ka manao[tta e liookolo «ku ana oo oiu uialiope o ka iiK*hen o kela poe kanaka ekolu. E lilo ana j»aha ka hana a keia wahine i mea hookahaha aku i ka poe h* Inin'lu no k«»ua maka'u ole. aka he hookahi no uae kuuui nui o ka h«»onahoa ana aku o keia wahine, mamiili o kona maa \ ka nohona hooikaika kino wahi ne ame ka imi aua no hoi i wahi no kana kaikanuihine ame ko laua uiaa waiwai e iiooiKikeleia h>ai mai ka lilo ana aku i mau lualii no na hana kololie a Gere. ni aku la o Mrs. Lanada i ka ioa o kona kino e lewalewa noialo o kela lwa. me ka paa ana o kona mau liaia ilnna o ka niao o ke ]»ani. eia nae o kahi o ka apiki, aole i hcvokn*i akn kona mau wawae me ka papahele olalo, eia nae aole he manawa hon akn no ka hoi hope ana. aka o ka hele wale aku no imua ina no ka jx>ino a no ka palekana paha. No kona mauao ua hala loa paha kela poe kanaka no kekahi wahi okoa aku. uolaila ua lele okoa iho la no oia ilalo, a ia hooku'i ana aku o kona man wawae. akahi no a manao ae kona palekana, oiai aole oia i pilikia iki ma ia lele ana ana. Ke nana la o Mrs. Lanada ma o a niaanei o ua rumi la, <lie j>ouli pu wale no, a me he mea la nae i kana ike aku aia he wahi malamalama maniua pono aku o kona alo. i • MOKUXA XXXVII. * » I'a hookolo aku la ka hele ana a Mrs. Lanada no kahi o ka malamalama ana e hoomaopopo la. a he oiaio ua lohe aku la oia i ka walaau mai o kekahi mau leo maloko aku o kekahi wahi keena uuku, a na kekahi pahu wale no i alai ae i ko lakou ike mai iaia nei i ka noho aku ma kekalii aoao o lakou. laia i kiei aku ai ma kekahi hakahaka, o ka hiona ana o fca ike ana aku. he hiona ia e hoopii iuai ai i ka niaeele iloko o kona puuwai, oiai ke ike la oia i ka paa o Kalaka i kekahi pahi iloko 0 koua lima. a e uoke ana lioi o Gere i ka lolelole i ka pu panapana, oiai ke kolu o na knnaka i lioano e iaia iho a nalowale kona ano maoli, e hapai aua i kekahi pauku hao iluna o ka lewa me ka noke ana i ka wiliwiii. Me lie mea la i ka ia nei hoomanao aku, e noke nui ana ua poe kanaka la i ka hoomakaukau no kekahi hana auo nui a lakou 1 ake ai e hookoia ma kela po. a pela lakou e noke la i ka nana i ka lnkou nuiu niea kaua. a lle keu no paha o keia kanaka e polo mai nei ia maiia he hoaloha nona he kanaka maikai la oia, eia ka oia kekahi o na kanaka lapuwale liooka.hi a'u i ike ai, a oi loa aku hoi i ke komo pu ana iloko o ke aluka o ka poe aihue a powa," i namunamu liiili iho ai o Mrs. Lanada iaia wale iho no. Oiai oia e ike aku la i kela mau mea make, lie makehewa nona ka uwa ana ae, oiai o kona liana ana pela, e lilo mai ana oia i hiki nma no na lianii kookahe koko a kela poe kanaka, nolaila he oi loa aku ka pono i kona manao e noho liamau loa oia a hiki i ka wa ana i ike ai o ka mahawa maikai ia e haawi aku ai 1 kekalii niau kokua ana i wahi e paa ai ka poe kolohe. Maliope iho nae o ka hoihoi ana ae o ua poe kanaka nei i ka lakou mau meaeha ma ko lakou mau wahi, na i mai Ia o Gere ia | Kalaka: 'Ta maopopo loa no au ia oe, lie hookaJii wale no kanaka kiaipo. nana e kiai nei i keia hale?" "Aole o'u kanalua iki no ia mea, oiai ua kamailioia aku e a'u ka ona nona keia halekuai a liiki i ka >lioounaia ana o ka lua o na kanaka kiaipo no kekalii hana okoa aku no keia po wale no, nolaila ua maalahi ke alahele no ka holopono o ka kakou hana e kanalua ole mai ai oe e Gere no keia mau olelo a u. ? a Ae, ua pau ae la ia, a eia hou keia. Ua manao loa no anei oe. ua ano okoa loa ae na pahu o kela mau waiwai o ka hoounaia ana t iuai na pahu o kekahi mau waiwai okoa aku, e maalahi ai ka kakou huli ana aku i keia po? ?J . a He keu maoli no ko ohia ano e e o'u mau hoa. lehia no la hoi a'u noke ana aku i ke kamailio ia olua e manaoio mai ai oe e Gere i ka oiaio o ka'u inea i hoike mua aku ai no ka maopopo o na paliu i hoounaia mai ai o kela mau waiwai. "He keu no hoi ma ka Poalima o kela mau pule elua i hala aku nei i aihueia ae ai ka banako ma Bolokimoa, a no ka maluliia ole lioi o ka lakou mau waiwai makamae malaila, i hooholo ai lakou e hoouna mai no Nu loka nei. "Mai manao paha olua ua hiamoe wale au iloko o kela mau la aku nei, ua lioouna aku au i kekalii o ko'u mau keiki akamai loa a nu'ii ia lakou au i lolie mai ai i ka hoounaioia ana mai o kela mau waiwai no keia liale, a ua ike maka au. no ka mea ua liele mai au i ke keena nei 110 ka nana ana, ina paha ua kulike ke ano o ka ma-ka o na pahu i lioikeia ai ai ia'u me na pahu o ka lioea ana mai, a lie oiaio, o ua mau pahu nei no ia aohe lie hoohewahewa ana,' Akahi no a maopopo i ka poe heluhelu ke ano o ka waiwai a kela poe e makemake nei e aihue mamuli o keia moolelo a Kalaka i hoike aku ai i kona mau hoa. He oiaio, ua aihueia ka banako ma Holokimoa e kekahi i>oe powa, a no ka inaliu'i ana o Kalaka no kela mea, aa liui pu aku oia īue kela poe powa, a «liooholo lokahi lakou e hoouna mai i kela mau waiwai a lakou o ka aihue ana no Nu loka maloko o na pahu ukana, a o Kalaka nia kela e manao nei e aihue mai i kela mau waiwai mai ko lakou mau liaku oiaio mai. < 4 Ke maopopo loa la no anei ia oe ua mau pahu la. i niiuiu mai ai !*e kanaka me ka uhimaka, oiai akahi no a loaa iuia he manawa e ninau mai ia Kalaka. "Aole a olua kanalua ana no ia mea, aka e Gere eia kakou i ka liora ehia i keia manawa?" a Eia keia mahope oka hora umi-kumamalua i keia manawa. i pane aku ai o Gere me ka wehe ana ae i kana uwaki uo ka nana aua i ka manawn. !• "Alaila ua pau ko kakou maka'n ana, oiai na >huli aku la ka uwaki mua ma ka liora umi-kumamalua nei, a o ka Keneka uwaki i mai la keia aole he maka'u ana nona. M ' E hoomakaukau hoi ha kakou no ka kakou hana i keia manawa!" i kamailio hou mai ai ka mea n\e ka uhimaka, no kona ak:e nui no e ike koke aku i kela mau waiwai. "Anwe! auhea olua e o*u mau hoa! Ke lilo wale nei no kakou ma ke kamailio ana no ka maalahi o ka kakou mau hana o keia po, ch\ nae ua poina loa kakou no kela akmi lapu, a akalii no an a *haupu mai la no ka makaikiu. ♦•Ke hele ka hoi keia hana a holopono, o ka mua loa keia o na hana a kela makaikiu i ln>ea ole mai ai, aka ina no nae aole an e kuhihewa me he aiea la eia no oia ke nana mai nei iioko o keiia pouiU' wahi a Kalaka me ka noke pn ana ae i ka akaaka. Ua kinai iho la ua poe kanaka la i ko lakou ipukukul, a hele nui aku la no kahi o ke alannipii e boea aku ai no ka lialekual maluna pono ae o lakou. Malaila i ae ai lakou i ka ipukukui i maopoi>o ai ko lakou wahi e pee ah a holo nui ae la mawaena o kekahi mao pena eke no. ka pee ana. me ka makaukaii e iele aku maiuna o ke kanaka a lakoa i manao ai e powa ma kela po. Xo Mrs. Lanaka hoi, ua koio malie mai la oia mai kona wahi mai e pee ana. me he popoki la, o na lima me na wawae ia e he*e la a hiki i ka loaa ana o kona wahi kujMino loa ma kahi kokoke ia Kalaka ma. lioko o kela manawa i lohela aku ai ka nakeke mai o kekahi mea a o ka Mrs. Unada o ka lolie ana aku. o ia no ka i ana ae o kekahi ona kaoaka |>owa: "0 ke kanaka kialpo akiikena e h<!e mai la, nolaiia o niakaala loa aia oia a kokoke mai, o !ka wa ia e mai ai i ke ola mai kona kino mai.'* (Aole i pau.)