Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 16, 22 April 1910 — KE KILOHANA AME KONA LUNAHOOPONOPONO. [ARTICLE]

KE KILOHANA AME KONA LUNAHOOPONOPONO.

Ka Hoao e Alakai Hewa i na Hoa Kanaka.

He paae akeak n* ka Elele Kahu"». WAKINEKONA. P. e. Feb. 10.—r* tke iho la au m% ka oapepa "K* KUobaaa o ka M3lan:aianta'* o &a Poalima fanu3ri ke i Rt>ho hookeleLi e kekahī Hawaii, a i kna helahela ana i na oleio pili no'u ame ka'a *n*« ole'o ma kela halawai ms Hīlo eo ke kaoawai aina a*o e hooiksiks nei i keia mau la, aa manao iho la au he m*a i kapeao is r u e pane aku ina olelo h&km|epa a keia nupepa i noho oie i& e [ uhane o ke kaulike. Ke hoao maa nei | keia nupepa a Bavid Ewaliko e al&kai I hewa i na hoa kanaka o ko kaua lahui. s ii'a piba hoi i nst manao hoiooino kuom ole no ka hana a ka Elele o kona lahui. * | Ht- mea ole i keia Hawaii attfe kana I unpepa na manao mahalo o na hoa o ka Ahaoīeio Lahui i bo<?a aka nei i Uawaii no ke kolana o ka Elele Hawaii ma Wakinekona nei. a ina mana> wa paha e ike oi oia i ka mahaio ia o na hana a ka £ie!e oiwi o kona aina hanau ua eha loa kona manao aia paha kona oiuolu loa a nokeia kona Elele i ka hoino ia kupaianaha maoli no ke kuiana o keia Hawaii o kakou. Ke hana ae no au i kahi hana no k& pono 0 ka aina e like ine ka hikl ia'ua o ka hoolaha ae la no ia he hoopili meaai au a pilipili ka i ka malakeke o na mahiko o Hawaii. Ma keia manao o'u i kamailio ia ma kela po e piii ana no ke kuai kudala ia o na Aina Aupuni ma Hawaii, ua alakai hewa a lalau aku la keia nupepa i ka lehnlehu e hookahuli wale ana 1 ka manao o ka'u olelo ma kela po. Ke lioomanao la no ka poe i hele i kela halawai ma kela po no ka ninau ia ana mai o'u e kekahi Hawaii no ka mea pili i ke kuai kudala ia o Jia Aina Aupuni, a ua pane aku so soi au, ina hoi e holo ana keia kanawai a'u e hooikaika nei. a i hooholo ia mai nei hoi e ka Ahaolelo Kuikawa o ke Terifcore, a i pau pu ai na Demokarata alakai o ka Ahaolelo Senate o Hawaii i ke koho pu, alaīla, aole kudala hou o na Aina Aupuni ma Hawaii. Ua hooia aku au imua o keia anaina no ia mea, a o ka 'u no ia e hooia hou aku nei imua o ka poe e heluhelu mai ana ika nupepa. Eia nae me ia ike no o keia Lunahooponopono o ke Kilohana, aole i holo ua kanawai nei i keia manawa. alakai lalau wale aku la no oia imua o na hoa Hawaii, e olelo ana a hiki mai i keia la eia no na Aina Aupuni ke kuai kudala ia nei, a me he mea la e olelo aku ana imua o kona poe heluhelu, aole he oiaio o ia mau olelo a'u imua o kela anaina ma ia po. Kupaianaha no paha na manao o keia hoa Hawaii o kakou, me ka ike no aole hoi i holo ka'u kanawai i hooia ai imua o kela anaina no ka hoopau ia o ke kuai kudala ia o na Aina.Aupuni a eia no ka mana o na Aina Aupuni malalo o ke kanawai kahiko, a no kuu ike hoi i ka maikai ole o ia kanawai kahiko, a oia ke kumu o ko'u hooikaika ana e hooholo ia keia kanawai hou, a no ka ike no hoi o na hoa Demokarata o ka aoao o oa Lunahooponopono nei o ke Kilohana i ka maikai o ka'u kanawai, nolaila, koho lokahi ai lakou ma ka Ahaolelo Teritore 0 kakau, a o ka lakou kanawai (Detaokarata) ua moe i kauwewe. Eia au ke hooikaika nei i keia kanawai ma Wakinekona nei, a ke manaolana nei no hoi e holopono ana ka'u mau hooikaika ana, eia nae, aole i holo ke kanawai i keia manawa, puka mai la nae ka manao alakai lalan o keia hoa Hawaii e ahewa ana no ka hoomau ia no o ke kudala ia o na aina aupuni, aia hoi paha ka hewa o ka'u man mea 1 hooia ai imua o keia anaina a holo la hoi ka'u kanawai a kudala ia ka aina mahope iho o ka lilo ana i kanawai no ka aina. Ua ike no o David Ewaliko, a ua maopopo no iaia eia no ka tnana kndala iloko o ka lima o ke Kiaaina, a no ko'u ike no hoi i ke kuai kudala ia o na aina aopuni e ka mana o ka mea ; hookahi, a o ke kneiu hoi ia la e hooikaika ia nei e kaili mai ia mana mai | ka lima mai o ka mea hookahi, a e loaa |ai i ka mea ilihnne ke knleana e koho i ka aina ma ka hoaiiona a e hoopau | !oa ana i ke knai kudala ia o na aina aupnni ma Hawaii. I O kekahi mea a'a i hoomaopopo maI oli ai i ka hoopnnipani o na aiakai ialau a keia nupepa a e hookele ia nei e keia Hawaii uhane kaulike ole. O ka olelo aku imna o kona poe heluhelo, ina ka e holo keīa kanawai a'oe hooikaika nei, alaila.e oi loa aku ana ka mana ma ka lima o ke Kiaaina, no na mea pii aina ma Hawaii. Kupaianaha no keia man olelo. Aia ka a he lawe ia| mai o kahi mana nni mai ka lima mai i 0 ke Kiaaina, a hoopau loa ae hoi i { ke knai kudala ia o na aina anpuni, eia ka. ma ka manao o keīa Hawaii e haanni wale nei i kona aloha a makee 1 na hoa Hawaii, he hoonui hon akn ia i ka mana o ke Kiaaina, na ka lehulehu no nae ia e kanpaona iho i ke ano o keia Lnnahooponopono ame kona mao manao alakai ialau wale. O kekahi o na olelo a'a i ike maa iho ma keia aopepa Kilohana. O ka mea ae no oa pipili i ka malakeke a ka poe mahiko. Ua maopopo ne» ia J)arid Kwaliko ka manao o kela alelo ano hoinoino ana me ke 1* e olelo akn ana iaoa © sa koa Hawaii o ka aina

hanau ua lilo ke kuokoa o ko lako* Elele i ka mana o ka poe mahiko. Ma keia kanawai Aina hou a'u e hooikaika nei ua kaupale ia ke kuai ana o na mahiko i na aina home o na kaeaka a ua weheweho aku oo hoi • Holstein ma kela po i na mea ano nui o ke kanawai a ua kaupale maoli ia aku ka mana kuai o na mahiko i na aina mai ka poe hookuonoono home, eia oae 0 ka lilo no o ka Elele Hawaii o hoao ana e hana i ka mea hiki iaia no ka pono o ka aina hanau ame ka lahui i enemi makawelawela loa no keia Lunahooponopono, e imi mau ana oia i na olelo e hooulu ia ai na manao e hilinai ole ia mai ai ka manao o na hoa kanaka. A i ole no kona ike iaia ua pilipili oia i ka malakeke * ka Elele ana e hooikaika nui nei, a ha mea hoi i loaa nui ka waiwai mai a% loaa mai o na mahiko. A na ka piKpili paha o kona mau eheu, ua hiki ole iaia e lele maluna o kona mau ma* nao kuokoa a kaulike. A ke koopili wale nei oia i kekahi poe e ae i like ole ka manao me kona, ua pilipili i ia malakeke o na mahiko. O ke kanaka e hoinoino mau ana i kona hoa kanaka, a e nanahu malu ana 1 na. lima e hanai ana iaia, a e imi mau ana i kotia bU\tva\ aku. o ka hoinoino kumu ole i kona mau hoa kanaka, o ke ano kanaka ia e poin6 ai kakon na Hawaii. Ke waiho nei au i keia mau manaa imua o knu mau hoa o ka lahni hookahi a na lakou no hoi e kaupaona ia'u a |me ka'ō mau hana, a ia Da*id £waltk« ame kana hana. j Owau iho no, I J. K ALANIANAOLE. *