Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 19, 12 May 1910 — MAKE KA MOI ELUENE VII O E NELANI. [ARTICLE]

MAKE KA MOI ELUENE VII O E NELANI.

I/>XDON, 7 —Ma ka bora kamamalua o ka j«> i h&la m«*| ko Ki4ana ms&va. na kaheaia mai -a j ka Moi £fu*ce VII, o Pelekaae e : keia ao ma o mabc-j-e o koea ea-1 koko ikaika. aea sse ¥a 2ta*! Dtim<*aia| ikuika e lik<e me ka bt>*fce a kona maa< k&uiL. Mn ka. aoao o koaa mo« rcake j ka ohana alii kaki i akoakoa ai Uoso| 0 koaa mau hom kope k>*. MalaUa pa ka Haku (.haTckili aaie ka Akihihopa o Caa:erbary. I*a hoike laoiaia ke kolaaa oawaliwall ioa o kt Mai be !wa-kalea-kn mamah« hora mamaa ae oka make a aa ,liio i ®ea hoopiioi-1 hot aui i ka manao o ka lakaL Ua koo|>aneeia lia haaa kālepa ma n» apaii o ke aopani, ns hoomakaakaaia aa aoaina haipo!e no ka haawi ana i tta kalokalo i »a maaa lani e hooman mai i ke ola o ka Moi maloko o na hal<fpale Hihopa apa«. I la *ra i pahola ae ai ka lono bo ka. make aa* o ka lioi e na kaaka. na hoileeia aku ka Jono kaumaha i ka teiw* lehu ma ke kaoi ke ana o na beie ma ka halepule St. Paal me ka hoomama pela a hiki i ka po ana. H«? eoao mahina e hoonaau ai ka noho kanikau ana o ka iahui no ka Moi i make e like me ko na Moi i Eala mua aku. Ua haalele aka ka Moiwahine Ma«d o Korewaī, ke kaikamahine a ka Moi Eluena a ua hala ae ma kana huakai luuluu no Peiekaae, Ke liulin pu la na pilikoko o ka Mīoi i make e liolo ae 110 Ladana. Ma keia la e haalele iho ai ka Emepera Williama o Kelemania, ke keikikane hanauna a ka Moi no Ladana. Ke hoi awiwi loa mai la ke Duke o Connaught, ke kaikaina o ka Moi make mai Aferika mai no Ladana. 0 na hora hope loa o ka Moi Eluene VII he mao hora ia i hoopiha loaia me ka ikiiki ame ka ehaeha me ka hiki pono oie ke hanu ae. I ka loaa ana <«lfaiat o kahi wa kupono e pane ae ai o <jbina mau wahi huaolelo hope loa o ka puana ana ae oia ka haawi ana ae i kona aloha me ka i ana ae "Well, it*s ali over. 1 bave done my duty." 1 na la o ka Moiwahine Vitoria ej hele loa aku ana e palupalu ua hoikej muaia aku i ka lahui Pelekane e loaai akei ana he Moi hon nana e rula iaj lakou a mai ia manawa mai ua ulu maij na manao pioloke iloko o ka lahui no ka loaa ole o kekahi Moi nana e rnlaj ke aupuni o Pelekane i like aku me| ka rula ana a ka Moiwahine Vitoria.i Ua lehulehu na moolelo like ole i hau-j wawaia ma na pe'a apau o ka aina no ke kupono ole o AlaA>ati, ke Keikialii oj Wale, ka Moi Eluene hoi i make aku la t no kona kupono oie e hookele i ke aupuni i kulike me na hooponopono aupuni naauao aha a kona makuahine, ka hooponopono aupuni naauao hoi nana 1 hapai ae i ka inoa o Pelekane a kiekie. Aka nae t ke nana aku i ka hookele aupuni ana a ka Moi Eluene i na makahiki eiwa i hala hope aku ua ikeia ka oiaio ame ke kahua ole o na olelo nema a kuhalahala nona, a no ka mea, ua ikeia ka holopono, ka holomua 0 ke aupuni i oi aku ma kekahi mau mea mamua o na heoponopono aupuni a Ikona makuahine a he kanaka hoi na na Pelekane oiaio i haalieo-loa ai. Ua hanauia ka Moi Eluene VII. ma ka la 9 o jSovemaiba o ka 1841* ke keijvi mua loa a o ka lua hoi o na keikiAane a ka Moiwahine Vitoria ame ka ; .'jstoa Kīekie. ko Alabati o Saxe-, 'coburg Gotha. A oiai he mamO ka| Moiwahine mai ia Alfred ka Nui ame «William *ka Lanakila he mamo pu no hoi oia no ka Hale o Haunover a he 01 aku ke koko Kelemania -iloko ona mamua o ke koko Pelekane. iMamuli o leona mare ana me ke Keikialii Kelemania ua hooinahuahua loaia 'aku ke koko Kelemania iloko o ka Moi Eluene VII. i make aku la. He elima mau Moi Guelphs i muluna o ka nohoalii o Pelekane mamua o ka pii ana ae o ka Moiwahine Vitoria maluna o ka nohoalii a o kona ohana apau he poe koko Pelekane wale no ka hapanui iloko o lakou. O ka haia ana o ka manawa o ke koi a na Moi o Pelekane i ka nohoalii o Hanno ver ma o ka hoohanaia ana o ke kanawai Sal;c ame ka hooliloia ana o Hannover e Perusia ua okiia na koi apa,u s na Moi o Pelekane mai ka nohoalii mai o Kelemania, a ma ia ano i hanauia ai o Eluene VII. iloko o keia ao» he kanaka Pelekane maopopo loa. Va hoonaauaoia ka Moi Eluene ma

kii laina hoonaauao a na Pēlekane. 1 kona wa i oo ai ua hqounaia oia ma O:tford a »dtlaila oia i halawai pu ai m& sa kanknualii ame ,na keonimana Pelekane. He poe knma Pelekane walt no ka poe na lakou i heonaauao iaia a mamuli o ia kumu i pipili loa ai kona niiau he kanaka Pelekane oia. O na moolelo kuauhau alii kekahi o na mea punahele loa ia Eluene a i ka wa i W.ki mai ai kona mau makahiki e kome ao ai i ka Weatminister Abb««r a «oho |3|j|znaluuB o ka noho i maa i ka nohoia e 9b£Ī| alii mamua aku ua hooliloia oia _ i Hnnhaaau mamuli o kona hookomo ia e ka Bihopa o Canterbury. TJa oi paanaau i ka Moi Eluene o ka knauhan o na alii mamna o na alii o Pelekane. ka IS6O ua hooholo na 'lii e holo oia i ka honua i mea nona ike ai i ke aupuni nui o Kanada a [W« hookamaaina pa ai iaia me ka iahni NBKjnerika. I ka wa e hoomak&ukauia kela huakal mak&ikai, ua hoike ae j irika oia aele ona makemake e in A ke auo be keikialii, aka e lawe oia i Bekahi inoa haahaa i hiki ai iaia ke; huikau pu me na kanaka. Ma ka la 23 o lulai o ka IS6O kau ae la oia o ka mokukaua H. M. S. Hero e ukaliia ana e kekahi maa moknkana maikai loa o ka laina mokukaua a Pelekane e kaaheo ai a hookomo ae la ma kekahi awa o Kanada. Ua waeia na moku kupono no kela huakai moana a pela bo na luina aiue na aliimoku o ka kupono wale no ? he poe makankau a i kamaaina i ka holomoku ame ke kaua. Ma kana hoakai i kaahele ai mawaen* o Amerika e haawiia ana na huro ame na hoohiwahiwa ana ma »4 wahi apau ana e kipa aku ai. He mau aha 3bSahnla lehnlehu ka i haawiia mms like ole no ka hanohano o ke KeikiaiiL , _ Ma ka la 4 o Okatoba, hiki ae la kana luak&i i Wakinekona kahi ana ! hookipaia ae ai me iia hanohano apaa e liaawiia ana i kekahi alii aimokn buu Oia ame elima o i;ona mau nkali ka i liookipaia aku ma ka Hale Keokeo a o ke koena aku o ka poe i ukali pp ai iaia bi ma ka hale Kanikela; o ka wa kela e noho Perea»dena nna o Kuehanan» a nana i alafc«M®a •" >]iana ao ka hoohiwahiwa ana i ke Keiliialii ma ka ao«o o na Amerika. " Ka na kelkikane kanauna a ka pere*

i kī! ae i ke KeikiaHi a l-;«sa i >ka h*ie hoolaia kaaaoi a la-we a<u i | kaaa haaka; ika (iale Keo-keo- kahi ; aaa i hoolaaeaia aku ai ika Pere*i«jU?aa. ī Ma k*kaai ia ae a» laweia k« Keiki 13.1h e L-om&kaīkai i ka Moan; Veraoa {kahi i kanoia ai o Keoki Wakiaekona ,ke alska: ianakila o kela kaoa kaa- \ isna mawaena o na koa Pelekaae am? | na koa Arn*r:ka. a i kona kikl aaa UaUia aa we&e ae la &e alii opio i kooa 'iiapaie * boike aea i kooa makemake | so ke koa ame ka wiwoole o ke kaoaka > nana i aku i na maaao koi a auamo kc*ikf>i a koaa aupuni. He maa fe-»aa hoohi-wahiwa leholehu kai haawiia noaa ma Xa loka, ua komo po na kamaaina me ka poe koikoi o ka aina ma ka huohiwahiwa ana no ka hanohaao o ke Keikialii me ka hookahakaha pu o na poalikoa kaua aīna. Nui sa aha hulahuia i haawiia malaila no ko&a hanohano. M& ka la 20 o Okatoba i kau hou akii ai ke Keikialii Eluene maluna o ka mokukaua ka Hero ma Potalana, Mfeine a boi aku la no Enelani. Ma ka la lO o Maraki, 1563, mare iho la oia me ke Kamaliiwahine Alexandra Caroline, ke kaikamahine makahiapo a ka Moi o Denemaka. He alii pnni lealea o Eluene, aka i kona wa i mare ai i ka wahine ua hooiaio loaia kona kupono oo ka hoomaopopo ana i ka nohoea home mamua o ka wa e hele ulala ana. laia e noho ana ma ke ano he keikialii no Wale ua ikeia kona hooikaika ma na hana o ke aupuni, no ka mea, iloko o na makahiki hope he iwakalua o ka noho moi ana o ka Moiwahine A'itoria e hoouna mai aßa kona makuahme iaia i eleie imua o na hana ano nui apau o ike aupuni. M& kona ano he Keikialii ao Wale ua kapa mau ia aku oia ke "keoaimana mua loa o Enelani," a ua haaheo loa oia ia inoa i kauia aku maluna ona. Ma na mea pili i ka aahu o na kane oia ke kanaka mua nana i hoeueu ka hanaia ana o na aahu kane a kupono no keia au naauao. Ma na inea pili i na hana lealea he helu ekahi oia ma»iai mau kana. E hoolala mau ana oia i na heihei moku i mea e hoihoi houia aku ai ka lanakiia 0 ka makana i na kapakai o Euelini me ke kakoo nui i na hana a ka poe heihei mnku. He kanaka ku-e mau o Eluene i kekahi mau ohana alii- o Pelekane a ma ia hana ana ua lilo oia i enemi ia lakou, aka iwaena o ka poe haahaa he kanaka punahelē loaia oia e lakou. He alii oia i pipili paa ke aloha i kona mau hoaloha a i ko lakou wa e komo ai iloko o na pilikia e hooikaika ana oia e hoopakele ae ia lakou. tTa hoikeia kona aloha nui i kekahi hoaloha ona i ka 1889 oia ka mare ana o ke Kamaliiwahine Louise i ka Earl o Fife. O ke Kamaliiwahine Louise, oia ke kaikamahine makahiapo a ka hooilina alii, a mai lilo kela mare ana o ke Kamaliiwahine me ka Earl, ina oia i mare me kekahi o na Keikialii o na aupuni e ae e hoomahuahua ae ai i ka noho aloha ana ine kona mau hoalauna na anpuni koikoi e ae o Europa, aka mamua o ka paakiki o ke Keikialii o Wale ua mare aku la me kela Keikialii o Irelani. Ua ku-e na kuhina o ke aupuni i kela mare a ua hauwāwaia ae ua ku-e pu ka Moiwahine, eia nae ua paakiki ke keikialii Eluene ma kona manao a hiki i kē ko ana, a ma ia ano i kau ia aku ai ka inoa Duke of Pife maluna o kela Keikialii Irelani. I ka 1901, ka wa i make aku ai ka Moiwahine Vitoria ua pii ae la ka Moi Eluene VII ma ka nohoalii. He alii oia i pipi 1 ; loa kona aloha .i kuahine a i kona make ana aku ua lilo oia i mea hqehaeha loa i kona naau. aka ua ike no nae oia ua, aie oia i na hana no ka pono o kona lahui nolaila ua auamo ae oia i ke kookoo MJbi. ma kona lima a hiki i kona make ana aku la ua ikeia kona kupono loa e hoopiha 1 ka hakahaka o kona makuahine. Ua lehulehu na ninau aupuni paakiki i hoea aku imua o kona alo, aka ua lawelawe oia ia mau hana me ka holopono. Ua hoike oia i kona kupono e noho i lunakanawai no na moi ame na kakaolelo loea loa e like me kona lilo ana i lunakanawai 'maluna o kona mau hoaloha oiai oia e noho ana ma ke ano he Keikialii no W y ale, a e like mē ka holomua o na hana o Pelekane i ka wa o kona makuahine, pela no i kona an o ka noho Moi ana, a iloko o na makahiki eiwa o kona noho Moi ana ua hoike ae oia i kona ano Kristiano maoli. 0 Eluene Wettin ka mamo a kekahi lalani alii Kelemania he kanaka Pelekane oiaio oia a hiki i kona iwikuamoo.