Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 21, 27 May 1910 — PANE O WOOLLEY MA KONA AOAO Maloko o Kawaiahao Oia Kahi i Haiolelo ai ma ke Kakahiaka o ka La Sabati Nei. HOAKAKA OIA NO KA WAIONA No ka Pono o na Home, na Wahine ame na Kanaka Hawaii i lini ai e Kapu ka Waiona. [ARTICLE]

PANE O WOOLLEY MA KONA AOAO

Maloko o Kawaiahao Oia Kahi i Haiolelo ai ma ke Kakahiaka o ka La Sabati Nei.

HOAKAKA OIA NO KA WAIONA

No ka Pono o na Home, na Wahine ame na Kanaka Hawaii i lini ai e Kapu ka Waiona.

Maloko o ka Luakini o Kawaiahao ma ke kakahiaka o ka la Sabati i hala aku la i kupaie ae ai o John G. Woolley iaia iho no na mea e kamailioia nei nona e ka aoao o ka poo kakoo i ka waiona. Ua lilo keia haole i mea pehi nuiia no kona kapa ana i na kanaka Hawaii oiai oia ma Amerika no ka like pu rae na Uikini ame kekahi mau mea lehulehu e ae « ua poe e ku-e nei iaia e lawe nei i kana mau olelo i mea kamaiho no ka pono o ka aoao &»koo waiona. Ua unuhiia kana ha'iolelo e Fred Beckley kekahi o na kanaka opio © ku nei ma ka aoao ku-e i ka waiona, a o kekahi hoi ia o na ha'iolelo i pihaia e ka poe i hele ae e hoolohe iaia. Penei ke ano nui <y kana ha'iolelo ma kela kakahiaka: "1 ka nana aku o ke kumu ikaika ma ka aoao o ka poe e I&welawe nei i ka oihana kuai waiona, eia ka au ke hokai wale nei no ma na mea a'u i kuleana ole ai. Aole ka o'u makemake e kupale no'u iho. Ina he kanaka ino au, he mea maalahi wale no ke kipaku ana mai ia'u, a ma ia ano he mea makehewa ka malama ana aku i koho baioka kuikawa. (< Eia keia mau kanaka me a'u, oia p Fred Beckley ame Desha, ua kamaainh. kela mau kanaka ia'u ame ke ano o ka 7 u hana, ana I&ua an i Kon i mat e hele mai e ha'iolelo aku imua o oukou, a e kokua mai ana laua ia'u. O laua anei na enemi o na kanaka Hawaiif O laua anei ke ano ona kanaka

e soho aaa ; oa hoiaioha ao īaua maiae o u» en-eai o> sa kaaa&a Ha ■ waiī: j i4 O sa ītsea e kanialli&ia nei a»> k* imi »bs © sa nnkaaH* i waJbu * hooarka ai oa ki?akjsa īHl»aßt> ' b Yama. i ieoe aka b» ma kaaaka wa.twa,i m« ke ke '.ike "a a!i»ia. he auiu a ialAu i wale Bt> kei» o ke aa«j epa» Oiā; kt? | s&&aiv3i FederaLi e ku aas. k \ « Kiki i kek&hi Mokuai&a & T*ntore p&ha ke papa sku i kekahi kanaka mai koaa īnu atta i k» waioaa &sxe koa» ku»i aoa i ka miona iho, a, m> i& &ao ua Hke lo« ka pona i Uaa aku i ke 'k&naka ilihane e like oxe i& i losa i ke k&n&ka waiwai. 44 0 ka mea e manaoia nei e k&na. aole ia rta ke kau ui aka o ka lim& *> ke k&nawai maluna o na kanaka i irahi to lakoa e ina oie ai i k& tama, aka uo ke kupale ana bo i& ia lakou mai e* b«K>ira!ewaSe mai no ka ina koulaia ana \\ ka waiona e laha ana iwaeaakona o lakou. «*Ke hoomaikai ak*t nei aa ia oukou no ka loai ana ia oakoo kekahi aina nani e Uke roe Hawaii nei T aka e hoomanao man nae, he nana ka kela ame keia pakahi o kakoo i makemakeia ai e hooko aku. 4 4 Aoie i lawa ka «ilo ana o kekahi aina i nuea nani mamua o kona maa I pua ame ktfna man ea e oluolu ai, no ka mea ua emi iho ka waiwai o »a 'pua i ko na home: a o ka hua yrc.iwai hookahi iloko o kekahi aina, o ia no kona mau kanaka ame na wahiiie.

"Q oukou e ua kanaka Hawaii ka poo ia lakou ka hoomala ans o jkeia Teritore. a ina aia .he aiaa ino iloko 0 na kwiawai, maiana iho o oukou e kau īho ai na koikoi, oo ka mea aia ia oukou ka m&na e hoopau aku ia mau ino, e like me ka mea hiki i ke kanawai ko hoopau. ! "Ma ka Olelo Hoohdlo Hui oka Ahaolelo Lahui. aole wale i haawiia mai ia oukou, na kanaka maikai he wa kupono loa no ke kaua ana aku' no ka pono o ko oukou aina, aka no ka hana pu i kau iho maluna o oukou, a ua konoia ouku ma keia hakoko ana e paio aku me ka ikaika apau i loaa ia oukou 1 oi ae imua o kekahi hoouka kaua hahana. "He kaua keia maluna o na manao na kumuhana oiaio a no ia kaua ana, aole loa oukou e hilahila. Aole oukou he poe hohewale, no ka mea he aiau mamo mai oukou na na kanaka hakaka. a u:i heluhela keia hanauna i k& moolelo o ka Na 'i Aupuni Kamehameha, ka mea nana i lawepio i ka^lokupuni 0 Oahu nei, e hakaka ana hoi me na kanaka mai ke kai mai a hiki i ke awawa o Nuuanu, a kiola aku oia i kona mau enemi ma o aku o ka pali. "He hana maikai kana i hana aku ai no keia mokupuni, oiai nae no ke kailiku ana ame ka hanohano wale no kana i makemake ai e loaa aku iaia. (< Ke hakaka nei kakou i keia manawa aole no ka pepehi ana i na kanaka, aka no ka hapai ana ae ia lakou iluna ma ke ano oi ae o ka maikai o ko lakou ola ana. Aole kakou e hoohiolo aku ana i na home, aka no ke kukulu ana ae ia iakou a nui ma ke kulana maluhia; a ke kaua pu nei kakou 1 ke ala no na keiki liilii e maluhia ai. Ke kaua nei kakou no ka pono o na wahine, e loaa ia lakou ka hauoli e loaa ia lakou ka makaaila ana i ka |lakou mau hana o na home. | 4< Ua maopopo no ia oukou ka hana !a'u o ka hele aea aku no Wakinekona no ka hooikaik* ana aku iloko o ka Ahaolelo Jjahui i ke kanawai e ( hookapu ana i ka waiona ma Hawaii nei. Ua manao au e hana mai ana o Ainerika i kanawai me ka ui ole mai i kekahi mea a ua like pu no ka manao 0 ka Ahaolelo Lahui me ko'u, aka i ka wa i komo ae ai ka Elele Kalanianaole a koi ae i ke kulana o na kanaka Hawaii maluna o kela ninau ua lokahi koke lakou ia manao, a kauoha mai ia 1 ke Kiaaina o ke Teritore e malamaia ke koho baloka kuikawa. "Ke hv»oniaikai ae nei au no keia pono nui i haawiia mai la ia oukou e ka Ahaolelo Lahui. E hoomanao pu hoi o ka enemi a oukou e hakoko aku ana, oia kekahi o na enemi ino loa 0 na kanaka Hawaii. Malia paha aole e hiki ana ke lanakila i ka manawa hookahi, a no kekahi 'mau makahiki paha e ko ai ko oukou mau iini, aka e hoomanao nae ina i makemake oukou 1 ka holomua o ko oukau mau ekalesia, na halekula, na home ame na oihana lehulehu, he mea pono ia oukou ke kinai aku i ka waiona.

"Owai ka poe e kakoo nei i ka waiona ma Hawaii nei ma keia hakoko ana? Owai hoi ka mea i makemake e lanakila na hale inuxan»a ma ka la 26 0 lulai? O ka poe no e kuai nei i ka waiona, ka poe a lakou e makemake aka nei e hoopilikia, a aole loa e hiki 1 kekahi o lakou e olelo mai he mea maikai ka hale inurama.' ' Ua hoakaka mai Ia oia i ka nui makee o kekahi mahele o na makaainana e loaa ke ano maikai ae o ke ola ana o na kanaka Hawaii. e hookomo pu ana hoi i na kahunapule, na kumuknla na luna aupuni ame kekahi mau makaainana lehalehu e imi nei i ka mea e pono ai o Hawaii ame kona mau makaainana.