Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 21, 27 May 1910 — HALAWAI AKEA MA AALA PAKA Nokeia o H. M. Kaniho i ka Pauluaia e Kiwini ame Kona Mau Hoa Haiolelo. HOAO MAU O KANIHO E PANE Noke ke Anaina i ka Huro no ka Piha Ohohia i ke Ano o ka Halawai ma Kela Po. [ARTICLE]

HALAWAI AKEA MA AALA PAKA

Nokeia o H. M. Kaniho i ka Pauluaia e Kiwini ame Kona Mau Hoa Haiolelo.

HOAO MAU O KANIHO E PANE

Noke ke Anaina i ka Huro no ka Piha Ohohia i ke Ano o ka Halawai ma Kela Po.

0 ka halawai i malamaia ma ka po o ka Poaono i hala ma Aala Paka, oia paha ka helu ekahi o na halawai oehuehu hookahi i ikeia iloko o k& moolelo 0 na hana kalaiaina ma Hawaii nei, ke hele la a ku ke eha* i na auwaa liiliu Ua hoohalike o Kaniho iaia iho ma kela po me he kii onioni la ka hulahula mai iluna o kahi ha'iolelo, ka mea nana 1 kono aku i ka lehulehu e naawi mau mai i na leo huro iaia, aole no ko lakou mahalo i kana mau hana, aka no ko lakou n\inamina iaia i ka nokeia mai i ka psufuaia e Kiwlni, Mr. White ame Kalauokalani. Iwaena o ka manawa a ka poe e ha 'i olelo ana ma kela po, e hoao mau ana o Kaniho e pane mai raa ke ku ana iluna, a i kekahi manawa mailuna ae aa o kona noho, % e papa mauia aku j ana no ho; oia e k.a lunahoomalu e noho j ilalo, eia nae aole he wa i akakuu mai ai kana kamailio mau ana, a no ia ano j ona, i huroia aku ai oia ma ke ano pahenehene e kekahi pohai iwaena o ka poe ma&aikai ma kela po. He halawai kela na Kiwini ma ame na alakai o ka aoao Home Rula i kanea ae no ko lakou .pane ana i na olelo a Kaniho o a pehi ana ae ia Kahiliaulani. ka Elele Kalanianaole ame ka aoao Repubalika. a ua nui ka poe i hele aku e lloolohe i na ha'iolelo ma kela po. i hoomaopopoia aia ma kahi o na kaukani ka nui. 1 ka manawa nae i loheia ae ai he halawai ka Kiwini ma e malama ana ma Aala Paka ma kela po, ua kalahea ae la o Kaniho maloko o ke Aloha Aina ua makemake oia e pu me ka poe hai'olelo ma kela po he alo a he alo, & me ia manao i hoea aku ai oia ma kela halawai ma kela po. Ua oluolu no nae ka poe na lakou ka halawai i k&hea e kono mai iaia e hoi aku e noho pu me lakou maluna o kahi ha'iolelo, a oiai e noho ana oia ma kekahi o na noho mamua loa, i ka nana aku, ua nni ka mahalo o kekahi poe nona. no ka loaa ana iaia o kela hanohano, aka ua ioli ae nae i« mahalo a i ka hoowahawaha, mamuli o kona hoike okoa ana mai i kona kulana keonimana ole ma o ko kahamaha wale aku no i na mea e kamailioia mai ana e ka poe ha'iolelo. i

Ua hoomaluia ka halawai taa kela po e D. Kalauokalani, a nana i wehe mua mai i na liana o kela po, ma o konft noke ana mai i ko kaanailio i ko Kaniho aloha ole o ka haalelo honua ana ia Kahilianlaui, a huii akn la a kakoo i ka haole. Ua hoakaka pu mai oia no kona lilo ana i kuniu nana e a 'o aku ia Kanino i ke kolaiaina, ka haawi ana i n* kokua apau uona e pono ai ma iu liaiia, a no kela pelu kua ana o Kaniho, i oho raai ai ko Kohala poe & ku-e i&ia (Kaniho) r a ke kali mai la lakou iaia o ka huli hoi aku il&ila. T kona haule ana ao ia McCandlesa, ka elele a Kauiho e kakoo noi. ua hoikeike nuii !a oia e hiki mai ana ka manawa ana e hoike mai &i ina paha he aioha i<> ko McCandiess i na k&n&ka ame ka oie, no ka mea ua makaukau oia me na hooia maloko o kekahi huke ana e pna ana xto kē aloha a aloha ole o ua elele la a Kaniho © painuo «īei.

Oiai hc ui:<u oleio ka Kaniho ma. ka po niua o ka halawai ana ma Aala Pak», e kapa ana i na Repubalika i ka loiuilomi i kana mau bila iioko o ke koinite, nolaiia ua niakaukau o Kaleiopu ma kela po no ka p&no ana i&ia, a iloko o ka nuinawa a Kaleiopu e kamailio ana. i noke ae ai o Kaniho i ke kukahalake, a hiki i ka hoowahawaha ana o ka lehuiehu iaia. He hookahi leuma ctui o ka noonoo oleia ana o ka Kaniho oiau bila wahi s Kaleiopu. mamuli no ia o kona hoohemahema wale, oiai i ka manawa o ke komite e makemak» ai iaia e hoakaka mai i kekahi mau mea i <makemakeia ai oia, "aole iho la oia ia manawa, a peia wa!e no a hiki i ka waiho ia ana o kana mau bila ma ka papa. | He keu no hoi o kona manawa wale ae la no ia e ku-e mai ai i na mea le kamailioia ana, a hoolohe mai la hoi i ka papaia aku me ke kauoha okoaia ana aku e hoomala, aole nae pela i ka wa o Eiwini i ku mai ai e ha'iolelo, o ka wa oi loa aku ia o kona kamai)io me ke ku okoa ana mai no iluna ,a m& keia wahi i hoohalike aku ai o Kiwini iaia me he kii onioni la, a hu ae 1* k« aka a ke anaina. He mea no nae kau a wiwo iho o Kaniho no ka piha ioa paha i ka owiia, a ke hoomalu mai nei o Kalauokalani e noho ila!o f aole he hooloheia aku t a i ka nana aku, ua ku a hehena maoli ke kanaka i k& maliu ole mai. - TJa kupale o Kiwini no ka Eleie Kalanianaoie, me kona hoikeike ana i ka'na maa hana ma ka Ahaolelo Lahui, a iia hoi ana mai ia Kaaiho, ua hoikeike mai 1a o»a no ko Kaniho koai koke ana iho nei ito i kekahi aina m% Kahala no hookahi kankani dala, a no k * uhipuni loa p&ha o Kaniho, na ae okoa ae oia, heaha auanei kana hana pono ina no e haawiia mai ana kela mau dal* iaia, « lawe mai ana no oia. I hooki ana iho o ka Kiwini ha'iohiō ana, ua hoao mai la o Kaniho e k» iluna e ha'iolelo ai t aka ua nokeia aka oia i ka huro ma ke ano hooheneheee a btki i kona noho malie ana, a ia w» i ku mai ai o 6itl White, ka me« iaia ke kini aila. a iaia aku hoi, ua hooi loa'a mai ko Kaniho kokahaia-ke T me ka noke man o ka lehulehu i ka uwa. ka p* 'ipa'i. a hiki i ka hooleuu ana o ka halawaL Mamu» ae nae o ka hooknn ana i haawiia ai ekolu man leo ht»ro no ka haal* o Kanihō ma keia kau koho, a oa noke na mea aipau i ka horo me keohohia. TTa hoomaka ma; o Kaniho e kamaiiio ma ia hope i»ai, aole lie hook>h« akn o na kaaaka, na pan aku la i ka naholo no ka hoi ana no ko lakoa ma homeu