Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 26, 1 July 1910 — E ALA E NA OIWI O KE TERITORE O HAWAII NEI. [ARTICLE]

E ALA E NA OIWI O KE TERITORE O HAWAII NEI.

A b<; b be mea boobeael>ese w&iuu be walaau uai koī ka nea • ona »t; * he popo aahoho koi e ktMi hoihhaae loa sei i kau lakoi oiwri poooī, Aowe ka lakoi e* 1 ka okīlo m aka i u bum «J*kfci o kekah: mma kauka o ko'a i'o maoī, aia boi kekaki mea o&aa e xaibc ooi maī > ko'a »oonoo, oiai, he Bta kaaaka laoa i koonaaiuKna ma ke a&a saa«ao kiekie k>a, a i maaaolana ia ako la boi ke mao alakai no ka fea&&ooa boo o keia moa ako; aka, oa oili mai la mailoko mai o ko laoa naa oao. be a'ona e a'o mai aaa ia oe e ka poe ai kipalale e boomao ako uo oe i kona ai kipalale aoa pela, a no ka mea, be pono, a be o!a ia oon. bele ao i ka baoa a km mai no oa wabi dala, komo ae no iloko o oa hale ina rama ilaila so e lomiia mai ai a koe ka aloalo lolewawae, hoihoi ako i kaubale i ai, i i r a na kao wahioe ame oa leiki. Oia bo ka noeo hoomanawaoai aaa mai o ka pololi o ka wahine i ahialo lolewawae ka ai ame ka i f a e boiboi »ka ai i icmba]e, maikai oo keia alakai a na kanaka naaoao! Hele oo oe i ka hana a loaa no kao iala. komo ae so iloko o na hale ino rama ilaila oo oe e paolo-a ia aiai ai a wali ka aowae ka Pali keiki, hoea aku i kaohale oa nliali na maka kohu hoa kukui ka ha-ke mai iwaho; maikai no keia alakai a laoa nei. Aehea ,oe e ka mea ai kipalale, a i boea mai ka Pake poi ea, imi akamai aku no hoi oe ma ka olelo aku oe i ka Pake penei: Hooaanawaooi aikane, mahope kela mokn pi mai wan nuinoi dala, wau hele kela hana kela moko like pu omi 4a]a, wao makana oe pau pilikia aikane, maikai ao nei alakai a nei mau kanaka. Hele no i ka hana loaa mai la no aa dala, aia ka Pake i kauhale kahi i kali ma ai. eia no o, ai kipalale iloko 0 ka hale inumma. 'o i kali mai ka Pake a hala ka wa kupono, ke hele āku la i ke anmoe loa, hoi aku la ka Pake, hoea ako la o ai kipalale i kaohale oa paluhe aku a paluhe mai ka i'a, ua bele no hoi a paumaele i ka lepo o ke alanui, aohe wahi dala o ke eke ua pau i ka ai rama ia e ai kipalale. hoea ka Pake i kauhale aohe dala 1 loaa mai, hoomaka ka nuku o ka Pake aole o kana mai ka hilahila o ka wahine iaia iho ame kana mau keiki i ke kokamipuluia e ka Pake no ka hoopunipuni o ai kipalale iaia. A i kekahi la hoea aku la ka wahine i ka hale ku'i poi i kii aku i pahu poi na lakou, a pehea makemake wahi a ka Pake, o, makemake poi. O, aole loaa poi, aole loaa da)a. aole loaa pei; Anwe ka mea aloha o ka wahine i ka hoohoka inoia mai la e ka Pake, hoi mai la me ka nele aohe pahu poi, aohe no hoi he wahi dala e loaa ae ai la hoi kau wahi mea e hoomaha aku ai i ka pololi o ka wahine ame na keiki, kupu ae la ka manao e hV® holoholo aku īna kekahi mau hale pili makamaka, okoo aku la ma ka poka e paina mai ana ia poe, pa kahea hele mai e ai, manao ae la ke ola o ka houpo lewalewa, ke haupa la i na mea i paneeia mai a piha aku la ka opu o ka wahine, ame ke keiki a ka mea ai kipalale, a {>au ae la ka haoa a ua mea ai kipaale nei o ka Poakahi ia, hoea aku la i kauhale, aohe ai o ka umeke, aohe i'a o ka ipokai, nee ke kokami, ke kanepepeki i ka wahine, Auwe ka wabine e! Me ka ike ibo no o ai kipahile, ua kolohe i ka Pake, kokami kokahele wale iho no i ka wahine i ka makua, a kokoolua no hoi o ka home. O keia na alakai naauao a nei mau kanaka e a'o nei i kuu lahui oiwi poooi—he maikai ao ka waiona e kuu akea ia, ina no he ai kipalale, a ai -pakiko paha ua hiki ao. Ina e belu ia ae ana na ai pakiko i!bko o ko'u lahui ponoi, ebia ko lakou Buif Ke manaoio nei au, aole i piha ka poholima hookahi o ke kanaka; a ao nei poe kakaikahi wale no anei e makemake nei o Jobn V?ise ame J. M. Poepoe e boomao ako no na wahi behina lahui Hawaii i koe e ai rama maul A ina oa piha na poholima elua o ke kannka ia ai kipalale raa, a aole hoi i piha ae ka poholima hookahi o ke kanaka ia ai pakiko ma; o keia mau poholhna ka laua nei i makee toa atf I ka hoomaopopo ako, aole laoa nei j makee i ka hapanoi oo e Hawaii poaoi e ai kipalale ana, aka, i ka bapa «oku oo e Hawaii ai pakiko: Nolaiia aohe a laua nei nana mai i ka heluoa aoi ou e ai kipalale ana, oiai, oa paa na maka i ka huanoni, o ka laua nei walo no o ka hooikaika ma ua ano

apao e kaai ai ka aka a sa haka aora s>ai aa peleba pokeokeo īloka o na ekeeke o na lelewawa# o iaoa aei; a ia pol«boko pokeokeo !a i hooowilaai ae ī ko iaea mao eooaoo e a'o mai ia oe e feoooba loa i ka ai kipalaie, a ai j«atk;ko &aa i k.% rataa e Hawaii ponoi. Aole o keīa aa a'o aoa e ola ai oe e Hawaii Koaoli. aka, mo ke dala i okoia mai, ko komakaia oei iaoa ia oe e Ha waiī poaoī ao ka anwe mao loa, o ka ooa aoa o kaoaka i nei mea fce waioaa, oa lawa like ia mahele oiia rama i na lainii apao f ak«, ae o lakou, o oe, o oe wale ao ka'u i makee; ooi ai, a i maaaolaoa ai boi e holoi loa ia ako ka maaio ana ae o waipaa ma koo mao īpakahale e Hawaii ponoi, e pale a e hookaawale ioa ako ia mea

ino mai na hoopolapola hou ana iloko o koo ohana e Hawaii aloha, a aoaa boi nei hooheno ana malaio iho nei: Hawaii aioha koo one hanao «, Nou au e mele nei, Kou mau koaiono uliuli lipolipo, Koa mele oia mau. Kanl wale koo mau kahawai owe nehe La'i, Na Makaoi pa aheahe mai na mauna mai. Hali mai ana i ke ala o na pua, Hawaii ao ka oi. i —Hui— £dena e, o Hawaii nei, He Paledaiso nani, Hawaii no ka oi. Kou mau kahakai nani ou e Hawaii nei, Nou au e mele nei; Kou maa aeone me na hunakai aloha, Kou mele oia mau. Imi oe ma na welelau o ka honua nei, Ina paha e loaa he lua e like ai, Aole no e loaa e ljke me oe, Hawaii no ka oi. » Ae, e huli aku ma na welelau o ka honna, aole e loaa e like me oe e Hawaii ali>ha, ka oluolu, ka maikai, ka nani ame ka mahiehie o ka noho lahui ana, be pumehana maoli io no ke aloha iwaena o na ohana Hawaii apau o kela ame keia home pakahi i hoomaa ole i nei mea he inu waiona, pumehana ke kane, pumehana ka wahine, pumehana na keiki, pumehana ka ohana, pumehana ka ai, pumehana ka i'a, pumehana na kamailio ana, pamehana ka home o ka poe inu rama ole i ke aloha kekahi i kekahi. Auwe nae ka horae o ka ohana inu waiona, hokake aku hokake mai, alala keiki, uwe kuwo na makuahine, pepehi aku pepehi mai, auwe ka mea manaonao o ke koko e kahe awai mai la ua puka pu ke poo i hahauia i ke ko'i e ka mea ona rama. O ka mea ike namu naole ole a i ka rama e pakake ana, kokami aku, kokami mai, hinolue, ai no lea, no pelekuke, knmaai kamifulu, ame na olelo pehea la ka nui o ka pelapela ke kamailio mai; he mea maikai wale iho la no nae ia īa laua nei e a'o nei i ka lahui e hoomau aku i ka inu waiona ana; kupaianaha na kanaka naauao • a'o mai nei i ko laua lahui pela. aka, mamuli wale no o ke dala i hoolima-

lima ia mai. Ina aole he wahi leo a ko laua lunaikehala e kikeke ae la iloko o laua iho, alaila, ua lawe aku la ke Akua i ka uhane maikai mai ia laua aku, a o ka uhane makukoae ka uhane nana e kuhikuhi nei e kumakaia i ko laua lahui ponoi. Me ka puuwai haakei, hookiekie, hooku wai iā ia lesu imua o kuu lāhui oiwi ponoi, me ke a'o mai i kanaka e nana aku i kana hnna mana mua Joa i hoolilo ai i ka wai i waina, a i mai la ia oe e Hawaii ponoi e hoomau akw i ka inu waiona ana, ea, heaha ana la ka lesu kaupaona ana i nei mau ka* naka aka hoonana nui wale. He oiaio na oia mau ke Akua ka Makua, na oia mau ke Akua ke Keiki, na oia mau ke Akua ka Uhane Hemolele e kaupaona mai i nei mau kanaka a poe e ae e hooiaio mai ana o ko na kahikolu makemake io noia o ka inu waiona ou e Hawaii ponou Auwe ka mea hoohainu aku 1 kona a nana aku oe i kona olohe* lohe ana; auwe hoi ka mea a'o aku i kona lahui ponoi he mea maikai no ka ona ana! Ae, he mea maikai no na hoopuka manao ana ma kekahi mea, aka, i ke kii ana aku i na mea piu i ke Akua i man ahele e hei ai ka poe naaupo, ke manaoio nei au e hoohua mai ana keia mau hoopilipili ana ia le«u i kekahi manawa e biki mai ana, na ia inoa hookahi no auanei (Ie«u) hoohua mai i ka hua pehea la ka nui ame ke ahua ku ka haawe maluna o nei mau kanaki* Nolaiia, ua lawa ae la no keia wa, a no kahi wa hou aku, me ka manao--lana mai e kinai loa i ka waiona i ka la 26 o lolai e hiki mai ana a na leau no e kokua mai i ka poe kinai waiona apnu, iloko o ka inoa o ka Makua, ke Keiki ame ka Uhane Hemolele Amene. HAWAn PONOI.