Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 27, 8 July 1910 — HE MANAO HOAKAKA IMUA O'U MAU HAKU MAKAAINANA O KA MAHELE EKOLU, APANA KOHO BALOKA ELIMA O KOOLAULOA, O KE KALANA A MOKUPUNI O OAHU. [ARTICLE]

HE MANAO HOAKAKA IMUA O'U MAU HAKU MAKAAINANA O KA MAHELE EKOLU, APANA KOHO BALOKA ELIMA O KOOLAULOA, O KE KALANA A MOKUPUNI O OAHU.

Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe: E oluolu mai kou hanohano, no'u ame ka'u wahi puolo e lahui, a nana hoi ia e aha'i mama aku ma na kaiaulu aloha o Hawaii, i ike mai ai kuu mau hoa alo o ke anu o na Pali Hauliuli o ke Koolau, a o kuu mau Haku makaainana hoi, e noho ana mai ka Lae Makani o ka Oio i ke alo Pali o Kanehoalani ma ka hikina-hema o ka aina, i ka nenelu o ke onewali o na Kaaawa i ka nehe a ka iliili o na Makaua, i ka makani ahiu o Kahana, i ka wai hu'i kikoni ili o Keanani i Punaluu i na Iliili hele o Kahaukapu i Napoele, i ke Oneloa o Kaluanui i ka wai lele huna o Kaliuwaa, i Kapaka ame Makai, i ka ua Lililehua o ka aina i ka ua Maakua o Hauula, i ke awa punana manu o Halemahuna, kahi o'u i noho malihini aku ai, a i kamaaina pu hoi me oukou, na kupa, na kamaaina hoi o ka loa o ua aina nei. A mamuli o ke ohohia nui i loaa ia oukou ame ke alakau ana a ka Uhane ike ame ka malamalama i kekahi o oukou, ua hoala ae oukou a o kakou pu me ka moto o ka lokahi, e kukulu i Ahahui iloko o ka aina, no ka pono laula, ame na pomaikai holomua o na makaainana koho baloka oloko nei o ko kakou mahele; he mea oiaio, me kela moto kaulana, "Ka Lokahi ka Lanakila." A ma ka Poakahi, Maraki 12, 1910, na la hiki mua o ke Kupulau, ua ku iho la ka mea a kakou apau i li'a ai, a i ikeia hoi ma kona inoa. "Ka Ahahui Hooholomua o Hauula, Kaluanui, Punaluu, Kahana ame Kaaawa o Koolauloa," ame kona mau lunanui i koho pono ia, a i kakoo ia hoi me na lala inoa he kanahiku-kumamaha (74) malalo o kana mau rula a kanawai, e like hoi me na ahahui e ae o keia ano e ku mai nei apuni ka aina; a oukou hoi i papahi iho ai maluna o ka oukou kauwa nei me ka hanohano o ke kulana Peresidena iloko o ka paulele ame ka hilinai no ka hoonee ana i na hana e hooholomua ia ai o ka Ahahui, a me ia hilinai no, ua papahi hou iho la no oukou maluna o'ū no ka lua o ka manawa, me ka hanohano o ke Komite, no ka hoonee ana aku i ka kakou palapala noi hana imua o na makua o ke Kalana o ka moku o Kakuhihewa nei. E hoohewahewa ana paha, Ke kaohi nei o Makalii, Ike kihi o ka malama la-nele, Alia, hoi, hoomanawanui ia mai. E noi ana, e hookaawale ana i haawina dala no keia mahele mailoko ae o ka haawina kumau o Koolauloa nei, i hiki ai e hoohana ia ko kakou mau alanui, na alaloa, na uwapo o Punaluu e popopo mai nei, ka palekai o Makao e koliia mai nei e ke kai a moowini, ke alanui o ka home o Hauula iloko o ka nahelehele; a no ka makee no i ka maemae o ko kakou mau alanui, pela kakou i kukulu ae ai i keia Ahahui iloko o ka ohohia, me ka nana ole o kela ame keia o kakou i kona aoao kalaiaina iho; me ka manaolana o ka hauolu, malia, o ke alahele keia e ikeia mai ai kakou (palapala noi) e na hapauea o ke aa (Papa o na Lunakiai); a ina hoi no ke aponoia mai alaila manao ae ke ola o ka noho ana o ke kane, ka wahine, na keiki, na moopuna ame ka ohana; ua loaa kahi hakina pelena e inai pu ae ai me kahi lau limu o ke kahakai. Ola no ka noho ana, O ka la no ka mea nana, O ke ahe olu ae no a ka Malanai Lualai no ka noho ana o ka aina Nolaila, e o'u mau hoa uhaiaholo o ka loa ame ka laula o ua aina nei, oiai oukou e kakali ana me ka hoomanawainui, me ka paupauaho ole, no ka loaa aku ia oukou o ka'u hoike a pela pu hoi me a'u, e kakali ana o ka loaa mai o ka pane mai ka Papa mai. Ka Nee Ana o ka Palapala Noi Imua o na Makua o ke Kalana. Oiai au ma ke kulana Komite, ma ka aoao o ka Palapala Noi, ua hoouna aku au ma ka lima o D. Kalauokalani Jr., ke Kakauolelo o ke Kalana ma ka Poaono, Aperila 30, 1910, a ma ka Poaha, Mei 12, 1910, ua loaa mai kana pane ame ka R. W. Aylett i ka manawa hookahi, a ma ko'u kulana he alakai no ka Ahahui, e hoike aku au i ka pane a keia mau keonimana. Pane a ke Kakauolelo o ke Kalana Ua loaa pono mai ia'u ka oukou Palapala Noi, a ua waiho ia aku imua o ka Papa, a malaila aku, ua waiho ia iloko o ka lima o ke Komite Alanui. Mahalo i keia pane me ka hauoli! Pane a R. W. Aylett, hoa o ka Papa Lunakiai a he Lala hoi o ke Komite Alanui. E hooikaika no au imua o ka Papa ame ka Lunahoomalu i ke Komite Alanui e loaa ke aponoia o ka oukou Palapala Noi, a i oleia o kekahi hapa paha. Mahalo hou no i keia pane me ka manaolana o ka hauoli. Kakali ana o ka Pane Hou ia Mai. A i ke kali hou ana o ka loaa mai o ka pane, hala ae ana he mau la, aohe pane, hala ae ana he mau pule, aole no he pane; hala ae ana ua mahine, aole no. Ua loihi no na la o ke kali ana, me ka manaolana ulumahiehie, e loaa mai ana he pane, e hoohauoli ia ai o ka manao; aka, iloko o na au kokoie o ka manawa e nee nei, ua oili mai la maloko o ka Nupepa Advertiser o ka la 8 o Iune ka moolelo piha o na hana a ka Papa Lunakiai, a o ka kakou kumuhana pu kekahi i noonoo puia ma ia halawai. O Lunakiai R. W. Aylett ka i hoopuiwa ae imua o ka Papa me kana mau pono no kakou, a o ka hopena i ikeia, ua haulehia iloko o ka wiwoole o ke aloha hoakanaka oiaio, oiai ka hapanui o na hoa o ka Papa Lunakiai ma kekahi aoao, a lumilumi ana ia oukou, a poholo ana iloko o ke ie opala, a hoomoe ia iho la ma ka aoao o Kaunele, ke kupunakane i hala mua ma kela aoao e moe i ka moe kau, moe hooilo, moe ala ole mai, moe no ka mau loa, Aloha no! E kakali ana i ka pu a ka Anela, no ka hoala ana mai i ko ka ilina. Hoohewahewa io no. Ua nanea loa ia paha i ka milimili i

ke kuala o ka ho'u o ka Hoku Welowelo, a poina iho la ia oukou, na hoa alo o ke anu, imua ponoi o ka pou o ka ihu. Ke ike mai la oukou e o'u mau hoa o ka inea, i ka hopena o na hana a kakou i li'a ai, a o oukou no na Lunakanawai nana e haawi i ka Olelo Hooholo kupono no keia ano hihia. Nolaila, e o'u mau hoa o ka Makani he Malualua o ua aina nei, i mehana i ke kaomi kehau o ke ahiahi, ina ua hoeha ia ko oukou mau lunaikehala no na mea a oukou i ike ae la, alaila, e oluolu, e kapae ae ia mau manao ana pela mai ko oukou mau waihona noonoo ae, a o ke aloha ka kakou e hookipa iho ma ko oukou mau puuwai pakahi, a e aahu pu iho hoi ma ko oukou poli i ka aahu piha o ka Ahahui a kakou i kukulu ai me ka lokahi, i kahua oni paa, no kakou apau, no keia mua aku e nee mai nei. Nolaila, e o'u mau haku makaainana, mamua o ko'u hooki ana i keia kukulu manao ana, ke haawi aku nei au i ko'u mau hoomaikai ana ia oukou pakahi apau, no ka hanohano a oukou i papahi iho ai maluna o'u, ame ko oukou hoomanawanui pu ana mai me a'u ma keia hana nui a hiki iho la i kona hopena. Ua lawa paha au maanei, ke hoi nei ke kupa o Waikaniu, ke ani peahi mai la ka lau o ka Niu o Lapaikahaloa ia'u ua ahiahi. Me ka Lunahooponopono ko'u welina, a i na keiki oniu hua metala o ka papa pa'i ko'u aloha. Me ka haahaa, JOHN L. PAOO, Peresidena, Ahahui Hooholomua o Koolauloa. Laiemaloo, Iune 20, 1910.