Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 29, 22 July 1910 — HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA

- MOKUKA KZX3I. , : . . 4 *Aole loa e hiki 4oe e Oere ke polapu mai ia f ti me kena manao palaoaielo on^!, "Ina do lioi uo ko ae mai e hele pn kekahi o keo mau akena me a*o peiaea ia i kon 033030?" - ■ "Aole no na e ae ako ana i keiia maoao oa, 110 ka itiea aa ike au i kon aoo e <Jere. I |too manawa e kaawale ai mai aa paia aku 0 kda hale e kaoi auanei kau aka. a heaha kan mea e nana hon mai ai ia'u. ua kaa aku la oe i kahi naele e nalowale ai oe iloko o na lua o ka poe powa a haowale." "Ole ae la hoi koa ae e hookuu ia'u e hele e kii i daia no ka uko ana aku ia oe. aole anei hoi e hiki ana ia oe ke ae inai ia'u e kamaiiio pu me ke kanaka pupule?" "Ina au e ae aku ana i kou manao. heaha. iho la ka pomaikai e loaa ia'u ma ia mea?" "Malia hoi ma ko'u kamailio pu ana akn me ia, he mea ia e hiki ai ke ka kaua mau hooponopono ana me ka maalahi ma kekahi ano!*' 4i X'a pau maoli ko*u hilinai nou e Gere, he keu aku oe oke kanaka a ka pauaka nui wale. e imi mau mai ana oe ma na ano apau i wahi e hookoia ai kou mau manao lapuwale.'' Iloko o kela manawa i maalo ae ai ke aka o kekahi kanaka. a wa i pane aku ai o Gere ia Hei, me ke kamailio ana aku no kana mea o ka ike ana. aka iua olelo aka la nae o Hei: "Malia paha o kekahi o ko'u mau kanaka kau 0 ka ike ana aku la, nolaila e hoomanao mau iho oe e Gere, ua puni keia liale 1 ko'u mau kanaka i hakalia no i ka owaka aku 0 kuu waha, o ko lakou hoea mai no ia no ka haawi ana mai i ka lakou mau kokua ia'u." Ua pau waie ae la no ko Gere manao no ke ano 0 ke kanaka ana oka ike ana aku. ao ia kana oka pane ana aku ia Hei: "lua no hoi paha no ka hiki ia kaua ke hooponopono i keia mea me ka maalahi, ina no hoi aole kaua e hoopau manawa wale no ma ka noke ana i ka «hoopaapaa e lilo aku ai paha kaua i mau eeemi ma keia mua aku." *'Aole no ia he hana nui, ua hiki ia kaua ke kamailio no ia mea i keia manawa. Na'u e hoomakaukan i kekahi pepa a ke kakau mai ka hoi oe i kou inoa maluna olaila, o ka pan ae la no ia o ka hana, hoi ana hoi paha na kanaka no ke kulanakauhale i keia la. me ka pomaikai!'' "Ina o kou manao ia e Hei, alaila ke hoole aku nei au ia oe ma na ano apau, aole au e kakau aku ana i kekahi palapala au e hoomakaukau mai ai." "Akahi au a hoomaopopo i ke ano o kau mau hana e Gere. Ua hele mai nei oe i o'u nei mai ke kulanakauhale mai aole me ka manao e hana mai i ka mea pololei, aka no ka hoao ana no ia e noho mana mai maluna o'u." "Ua hele oe a pihoihoi maoli e Hei, a no ia pihoihoi p, i hofe okoa mai oe i kou kalana uluku, a hiki oJe no hoi ke maliu _ ai i na olelo maikai a'n e kamailio aku uei no ko kaua pono." "Ha! ha! o oe o kaua ka'u e i ae i ka hele a pihoihoi, no ka mea ke i aku nei au ia oe e Gere eia oe malalo o ko'u mana i keia manawa ua hala ka wa au i kaena ai nou iho/' Ua ike io iho la o Gere i kona komo ana iloko o ke kulana knpilikii no ka mea iaia i hoomaopopo iho ai ma kona aoao, aohe mea hiki iaia ke hana aku, koe wale no ka haawipio anft akn malalo o ke kauka, a o ia kana o ka pane ana aku: "Ke ae maoli aku nei au imna ou e Mr. Kauka Hei, eia au iloko o ka poho o kou mau lima." "AlaUa pehea iho la ka hoi na olelo kaena au mamua iho nei? Anhea ka hoi ko mana e Gere?" "Aole loa he mea hiki ia'u ke hana aku i keia inanawa, no ka mea ke ike aku nei au ua makaukau mau oe ma na ano apau, ahe hookahi wale no hana pono ma ko ? n aoao, oia ka hoohaahaa ana aku imua ou." I*A heaha kau i makemake ai ia'u e hana aku nou e Gere i keia manawa, e hele aku anei au e hoopaa ia oe ma kahi o kela kanaka e noho mai la?" u He hana ku hoi paha kena ika lokoino, aka eae mai oe e hele aku au e hui pu me ke kanaka pupule, a e noho ae no hoi paha oe ma ka puka e kiai ai, a ke lana nei kuu manao, i ka wa e pau ai ka maua kamailio ana, ia manawa auanei au e hooia aku ai ia oe no ka loaa aku o kau mau dala au e makemake mai nei." <{ Ke manao nei an eae aku i kau noi, aole nae no ko'u hilinai aku no kou hooko mai i kan man mea e kamailio mai nei, aka no ko'u noho maoli ana aku no e kiai ia oe, a ina no oe e kolohe mai ana ia'u, na lohe mna aku nei no oe i ko'u manao, aole oe e hemo akn ana mai keia wahi aku." » HOKUKA LXXIII. I Ua noke iho la no na mau kanaka nei i ke kamailio a hiki i ka W&e »nn mai o Kanka Hei e hookomo ia Gere noloko o ke keena o ka lana pio i hoopaaia ai nolaila na alakai aku la ke kanka i kana malihini no ke keena paahao o kela kanaka. a ia hemo ana aku o ka puka, o ka wa ia i li-o koke mai ai na maka o ka paahao, a no ka ike ana mai no hoi kekahi i ke komo ana akn 0 Gere iloko. Ia lana eku la ma kela wahi, na pane mai la 0 Gere: "E hookuu hookahi mai oe ia'n e kamailio me ko paahao no kekahi man minnke, aia hol a pan ka mana knkaknka pn ana, alaila oili hon akn au a hoike akn la oe i ke alahele nou e pono ai." Ua pani akn la o Kauka Hei i ka puka. oiai nae aole i moenhane mua 0 Gere, o keia ake nui ana ona e komo maloko o ke keena o ke kanaka i hoopaaia, o ka umii ia nona e hiki ole ai ke pnka hon mai iwaho, ke manao ke kanka e hoonoho akn iaia maloko o kela wahi e like me ka loihi o ka manawa ana i manao aL Ia noho aea aku o Gere imna o ke kanaka i hoopaaia i ka hao, ua pane aku la oia ika i ana akn: <( Pehea oe e Keoki Lanada?" Akahi 120 a maopopo pono akn i ka mea heluheln ma keia wahi, aole ka keia be kanaka okoa akn, aka o ka lnani makaakane no ia o 6ete, ke kaikamahine o ka aihueia ana e kekahi o na kanaka powa, a Makaikio Uwila ame kona* mau hoa e noke nei i ka hnlL "Pehea ia oe e Gere e aa mai nei e hni pn me a*n, aole anei ou hilahila no kau maii hana lokoino i hookan mai ai malana o'u kon hoaloha nei?" wahi a Lanada o ka pane ana mai me ka hele 0 kona mau maka a a i ka inaina no ke kanaka nana i hahao iaia lloko o kahi e l|ke me kela ana e noho la me ka hoomanawanni. "He hilahila no hoi paha, aka nae he mea ole ia iloko o keia manawa no ka mea ua makemake loa an e hele mai no ka hni pn " | ana me oe a e kamailio hoi malnna 0 kekahi mea e j>ono Uke ai kana."

| 'hele mai uei «>o, no ka makeniake ana e hookim ae ia'u um keia waiii ae ao!e loa aa e ae ana. koe wale no paha ko*a h«> «>!<* ro k»i pana'i ;in;i aku maluna oa i kā hopeua o ka jbps aa t hiiiin nml :it a ma ia ano e hiki ai ia'o ke maliu aku ia «e, tto!e h''i iv.ii k- U»hi nuui ano okoa ae." -Aoli ka hoi tva ? h«»ike aka ia oe i ke ano o ka'u misioaa o fca hom mm nei'e ike ia oe, wikiwiki e mai nei no nae oe ike kamaiHo ia'u i koai se ole e !e«a ia oe ka noho kookoa ana.** "Alaiia ina ms ko*a hemo niai keia wahi aku. e ae mal aua anei ©*♦ e hana aka a*s e *ike sae ka'u i mak*-make ai?" "E ilkt- aje kau i makemake ai pela ao e hanaia aku ai ia oe, & mai kanalna «e 110 ka loaa oie aku iaoeo kou noho kuokoa a ianakiia ana. f * ~lna pela me ko'u : «kna ole i »a mea e ae au e manao mai uei na'u e haaa akō ke ae aku nei au e kamailio pu me oe." Ua wehe malie ae la o Loio Oere mailoko ae o ka pakeke o kona kuka he maa palajpa!a, a waiho aku la imua o Lauada me ka i ps ana aku: 1 helahelu Ihi» no oe 1 na' mea apau i kakauia maloko o kena mau |f»pa, a ina e kakau iho ana oe i kou inoa. alaila he kanaka lanakila .-oe mahope aku o ia mauawa." Vū fa!att aku la o lanada i kela mau pepa o ka haawiia ana aks iala. a hoomaka iho ia e heluhelu. aka oiai oia e heiuhelu ana. he mea pono no i ka meakakau uioolelo ke hoakaka aku ma ke ano nui i na manao oloko o ua mau pepa la. He palapala kela i kakauia-o liookaawale loa mai ana ia Loio Gere inai na hewa mai apau e pili ana i ka hoopaaia ana o Lanada maloko o kela hale. a peia hoi me kekahi aelike 1 hanaia no ka hoolilo ana aku o Lanada i kekahi hapa o kona mau waiwai ia Gere i kekahi ia i hooholoia. Ua hanaia na palapala apau i hakalia wale no i ke kakauinoa mai o Lanada, o ka laweia aku no ia maloko o ke keena kakankope no ke kope ana inai, a ua hana o Gere i na makaukau apau no kona paiekana mamua o ka hookuuia aua ae o Lanada mai kona noho pio ana. Ia pau ana o ka Lanada heluhelu ana i na mea i kakania inaloko o kela mau palapala, ua i mai la oia ia Gere: "Aole no o kana mai ka nui o kau mau koi ia'n, me ko manao paha e ae aku ana au me ka maalahi loa i kou mau makemake!" U E hoomanao hoi paha oe e Lanada. he mea nui ka loaa ana ia oe o kou kuokoa, a e hoomanao pu hoi. aia ko wahine ame ke kaikamahine ke kali mai la o ka ike hou i kou mau maka." wahi a Gere me ka hene mafie ana iho o kana aka. aka ua noke mai la nae o Lanada i ke kuwo no ka lohe ana mai i ka hoopukaia ana aku o kana wahine ame ke kaikamahine. "Eia anei oe ke hoike mai nei ia'u i ka mea oiaio no ke kali mai o kuu wahine ame kuu keiki?'' <4 Ke hoike aku nei au ia oe i ka mea oioio wale no, a o ko wahine ea, eia no oia, ke noho mai nei me kela kulana oluolu no a wahine u'i e like me ia au o ka haalele ana aku. a no ko kaikamahine, ina oe e ike aku ana iaia, o ka anela kona hoa e kohu ai." "Auwe! pehea la e hiki ai ia*u ke uumi iho i kuu nui makee e ike hou i kuii mau mea aloha. Ua hele au a poohiua i keia manawa, oiai o ka umi-kumamalima makahiki keia o ko'a-noho pio ana, aole aku la no hoi e nele ke keokeo o ka lauoho o kuu wahine aloha." "Ua hina io no kona lauoho, aka nae aole loa he loli ae o kona mau ano oluolu mai kela manawa au o ka ike hope ana iaia." "Ua kokoke loa au e huikala aku ia oe e Mr. Gere i keia manawa ina e hiki ana ia'u ke manaoio ma oe ke hoike mai nei i na mea oiaio wale no. v I kela manawa i hoikeike koke aku ai o Gere i na kii o ka makuahine ame ke kaikamahine, a i ka ike ana iho o Gere i ua mau kii la, ua hoomaka koke iho la oia e uwe, e like me na kamalii, pehea hoi e nele ai, i ka hoomanao mai i kona ohana ana i manao ai, ua pau ko laua noonoo nona. . Ia aea hou ana ae oke poo o Lan*3a iiuna, ua pane koke mai la oia ia Gere i ka i ana mai: "Akahl au a ae aku e kakau i keia mau palapala, a e hoomanao nae oe, i kuu wa e kau aku ai i kuu inoa, o kou wa koke ia e hookuu ae ai ia'u mai keia noho pio ana. Ua ike no au ke haawi aku nei au ika hapalua o ko ? u mau waiwai, aka no kekahi hapalua aku nae he kuleana no ko'u ina ia wahi.'* "E hookuu kokeia aku ana oe i ko minuke uo e kakau mai ai i kou inoa, nolaila aole au houlolohi hou ana iho. a mai kanalua hoi no ko'u hooko ole i keia mea a'u e kamailio aku nei no kou pono." Ua kulou iho la o Lanada ilaio, e noonoo pono ana i kana mek e hana mai ai. a o ia ka wa a Gere i hoomaumau loa aku ai i ka liookikina ana i ka pane ana aku: "Aole anei ke haawi aku nei au ia oe i kekahi aelike maikai ioa?" "O ka aelike maikai iho la ka ia, o kou hoao ana e aihue i ko*u mau waiwai ma ke ano hewa?" "Aole ia o ke kamailio iloko o ka wa o ka pilikia, aka e kuai mai oe ia'u i wahi e loaa aku ai ia oe ka noho lanakila ana, a o ko hana ole ana mai pela, e mau no auanei kou noho maloko o keia wahi, a pela hoi me ko ike ole i ko wahine ame ko kaikamahine." "Heaha ka hooia ma kou aoao no ko'u hookuu laelaeia i ka manawa a J u e kakau aku ai i keia mau palapala?" "Ua hiki loa ia'u ke kahea ae ia Kauka Hei no ka hele ana mai noloko nei ma ke ano hoike, nolaila ua lawa ia no kou manaoio ana mai, aole loa »he mau hana epa ma ko'u aoao." "Ina no oe e kahea aku ana iaia e hele mai, aole no i lawa ko'u ike ana aku e hookuuia ae ana au mailoko mai o keia wahi." "No keaha iho la hoi kou kumu e hookuu oleia aku ai, aole anei o maua iho la no na haku maluna ou?" "Eia ke kumu o ko'u hilinai ole i kena mau olelo au, no ka mea ua ike au aole olua he mau kanaka maikai, aka o olaa kekahi mau kanaka i piha me na manao haowale a ku i ka lokoino ia'u." "Alaila ke hoole mai nei anei oe aole oe e kakau ana i kou inoa ma keia mau palapala?" "Aole o*u kanalaa maoli no ke kakau ana aka i ko'a inoa, aka he kanalua loa ko T u no ka loaa mai ona hooia ana, no ko'u hookuuia mai keia wahi aku. 7r "He keu aku ka hoi kou ano e e Mr. Lanada, ua olelo maa mai nei hoi oe e kakau ana oe i kou inoa. ke hoole hou mai nei nae oe, nolaila auhea la ka mea pololei au e kamailio mai nei?" "Ina oe he kanaka okoa aku T aole loa au e hoohakalia i ke kakau ana i ko'u inoa, aka o oe kekahi o na kanaka lapnwale a*u i ike ai, a me ko ike no ia mau hana lapuwale au. he keu aku nae oe a ka hilahila ole, o ka hoao hou ana mai e hoomalimali ia'u, i ko ai kekahi manao aiunu iloko ou." "O oe kekahi o na kanaka lapnwale e Lanada. he ken akn oe o ke kanaka a ka lokoino o ka ae ole mai i keia noi e waihoia aku nei imna ou i loaa ai ia oe ka palekana mai keia wahi aku." | "Ina o kena iho la kau pane ea, alaiia e hele aku oe mai keia wabi aku, ua hiki no ia'u ke hoomanawanui a hiki i ka hoea ana mai o ko'n maa kokua, ke ae mai na lani." "Alaila aole no ka paha ou noonoo nui i kau wahine ame ko kaikamahine, no kou kali no nae paha a hiki mai kou mau kokua ea, aole anei o keia ka manawa maikai nou e hele aku ai no ka hui pu ana me laua?" "Ua oi ko'u aloha ia laua mamua o ka mea hiki ke hoike aku, a no ia aloha ia laua, ke i akn nei au ia oe, e kahea koke akn | oe i kela kauka e hele mai, oa makemake au e lohe aku i kana; mea e kamailio mai ai no ko*a pono." "Aohe aa kauka'i ana *ku iaia, a ma o ka*u kauoha, e kakau | koke ma! oe i kon inoa i keia manawa ano!* (Aolelpaa,)