Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 30, 29 July 1910 — HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA

MOKCXA LXXUI. "Ina pela, aa paa ae la do ko"a manao e kakaa i keia mau! pepa." "E hoomanao hoi oe e Lanaela, heaha aoanei ka waiwai o ka hfle ana mai o kela kanka oia hoi ka mea nana i kapa ia oe i ka pupnle, nolaila na ko i ka lokoino ke ano o ka Lana a kela kanaka.'' "Aha! ke hooia mai nei oe ea. he kanaka iokoino kela kauka, a o ka oi loa aku nae o ke kanaka lokoino o olua, oia no oe e Gere? ,? "Malia he kanaka lokoino a», aka nae aole i oi ako ko'u lokoino imua o kela kanaka. v j "Heaha la hoi kon e kahea ole nei i ualiauka oi ae o ka lokoino imua on, e komo mai e kamailio pa me a*a? y,< I 4 *lna oia e komo mai ana ea, e hooloihi loaia aku ana kon noho ana maloko o keia hale. a o ka paii koke ae no o keia hana ia kaua me ka maalahi, he leo wale no ko*a e pane aka ai iaia, o kou hookuu loaia no ia ma) keia wahi akn me ka maalahi." "Pehea iho la hoi e hooloihiia ai ko'u noho pio ana maloko nei ina oia e komo mai ana e kamailio pu no keia mea?" "Ke hookomoia mai keia kauka noloko nei, e ike auanei oe i ka wa e lohe mai ai i keia mau kamailio waiwai a kaua, o ko ia la koi koke mai no ia i kekahi hapalua o ko waiwai. a ku loa iho la hoi oe i kahi o ka nele, nolaila o ka waiho loa no iaia mawaho ka pono." *(| Ke ike mai la o Lanada i ka oiaio o keia mau olelo a Gere e hoomalimali aku nei iaia. nolaila ua pane hou mai la oia: •*He oiaio anei kau o ke kamailio mua ana mai nei ia'u, eia no kuu wahine ke ola mai nei?" "Eia no oia ame ko kaikamahine ke ola mai nei, a o ia «hoi ko'u kumu e makemake loa aku nei ia oe e hele aku e ike ia laua! No ko kaikamahine nae. ua loaa iaia na hoonaauao maikai ana e haaheo ai oe ke ike aku iaia. nolaila e ike iho oe e Lanada, aole au he kanaka lapuwale, no ka mea ua malama aku au ia laua me ka maikai loa, a ua hooko aku hoi i ko laua mau makemake ma na ano apau. r? "E hele mai hoi ha oe e welie ae i ka >hao ai kuu mau iima ae i hiki ai ia'u ke kakau aku i kuu inoa!" "Aole o ka wehe aku ia oe ka hana mua, aka o ke kakau iho i ko iuoa a paa, ia wa auanei au e hookuu aku ai ia oe." "O kena anei ka mea pololei e Gere?" 4i O keia ka mea pololei loa a'u e kamailio aku nei ia oe." "Ina pela e kakau aku ana au i ko'u moa ma keia mau palapola." Oiai ua makaukau mua o Gere me ka inika ame ka peni, nolaila ua unuhi ae la oia i ka peni a haawi aku la ia Lanada, me ka paa pu ana aku i na lima o Lanada iluna i hiki ai iaia ke kakau iho i kona inoa, o ka wa no ia i hemo koke mai ai ke pani o ka puka o ke keena a laua e nono nei, a komo koke ana no o Kauka Hei, a pane mai la me ka leo mana: "E hoomanawanui iki iho no kekahi minuke, alia oe e kakau w j kou inoa maluna o kena man pepa a hiki i ko*u kamailio pu ana r me oluar a ia lohe ana mai a Gere i kela mau olelo, ua noke ae la oia i ka hoopuka i na olelo hailiili no ka hokai wale ana mai o kela kauka i ka holomua o kana mea i hoolala ai no kona pono. "lehia no la hoi au hana kolohe ana ia'u e Gei-e e pono ai! Ma* nao paha oe e nalo ana kau mau hana epa ia f u, a e hookoia ana kau man kuko palaualelo, nolaila i hele mai la au no ke kukakaka pu ana me oe ma keia mea!" "Pela io ka hoi, a heana kan mea i makemake ai?" wahi a Gere me kona piha kuaki loa, a kokoke maoli no oia e ku r i mai ia Kauka Hei. 4f Ka! o kou p>ono wale no kau e nana nei, a pehea iho la ka hoi au, nolaila mamua o ke kakau ana o kela kanaka i kona inoa maluna o kela mau pepa, ke makemake nei au e hooia mua mai oe ia ? u, no ko r u kuleana iloko o kou hapa o ka waiwai.'"E hele aku oe e noi i kau i na diabolo hokai a haukae o ka po, heaha ka mea e loaa aku ai o kekahi o ko'u mau kuleana ia oe, e imi ae no oe i wahi nou e pono ai mai kela kanaka mai, e like no hoi me a'u i imi aku la i pono no'u iriai iaia mai! v <4 Mai manao oe e Gere e hiki ana ia oe ke pakike mai ia'a, no ka mea eia oe inalalo o kuu mana, a i hakalia la'u a pane ae, o ko noho aku no ia ma kahi a kela kanaka e noho mai )a, pehea ia i kou manao no ko olua kuapo wahi?" "Ina hoi ha pela, pehea no hoi oe i ka iwakalua-kumamalima man pa keneka, ua lawa kela no kou uku e Mr. Hei? M "Aole i'o paha ko'u lawa no kela mau wahi dala mailuilu. He keu no hoi owau ka mea nana i malama i kela kanaka me ka maikai iloko o keia mau makahiki loihi, a he ka-le wale mai no kau i ke anu Waialeale, a ia oe aku la ka ka nui o na pomaikai, ke koi aku nei no au ia oe e mahele hapalua kaua i kou mau kuleana apau iloko o ka waiwai o kela kanaka!" w Aole no hoi oe i lawa aku la i kela mau dala, ua oi loa aku kela imua o kou uku maoli au e koi mai nei, heaha auanei kou luhi W ma ka malama ana iaia, oiai ua loaa mua aku no hoi kekahi hapa o kou uku mai a'u aku i kekahi manawa ae nei i halaP "He pono hoi paha ia ina nau ponoi keia mau dala, nole no mau koi wale ana aku i ko'u uku a oi aku mamua o ka mea kupono, aka lie mau pomaikai ili wale mai keia s #oiaila he hookahi hoi paha ko kaua komo like ana aku iloko o ke aupuni 6 ka lani!" t T a noke iko la ua mau kanaka la i ka hoopaapaa, me ka ae ole o Gere e haawi mai ia Hei i kana koi e paakiki aku nei, a aole no hoi he haawipio iki o Hei malaio o Gere, a ia laua no e noke nei i ka hoopaapaa, komo ana no o Kalaka iloko o ka rumi, a me ka leo kuoo, ua pane mai la oia: "Aha! kaawale ae la hoi ko olua kuleana, a pehea hoi au, aole anei hoi no'u kekahl o na pomaikai i loaa ia oIua? ,? MOKUKA LXXIV. Ia huli ana mai no o Gere a ike ia Kalaka, ua noke ae la oia i ka uwa, no kona manao kuhihewa loa, o ka uhane o Kalaka kana e ike mai ana. oiai ma kela mauawa ana o ke kula'i ana ia Kalaka iloko o ke kai, aole oia i haupu iki, e hiki mai ana ka manawa ana e Ike hou ai iaia, me kona manao la ua malaelae kona alahele, eia nae iloko o ka minuke ana i manao ai. o ka minuke ia o kona pomaikai, ua hoohikileleia ako oia i ka ike ana mai i kona hoa hui. I ka mea heluhelu nae. aole no keia he Kalaka okoa akti, aka o ka eueu no ia o ke kulu aumoe, o Makaikiu Uwila, a i ka ike ana aku o ua makaikiu la i ka hele o ka heiehelena o Gere a kunahihi no ka piha puiwa i ka ike aua mai iaia, noiaila ua pane aku la oia % me ka hoohalike loa ana aae i kona ieo a kulike loa me ko Kalaka ikalanaaku: » tt Aloha hoi paha oe e Gere ea» a pela no hoi me oe e Mr. Kauka.

a beaha aoaoei koi, ua poiaaikai maoli iio au o ka. hoea aiia mai nei a ike Uke ia olaa a eloa i ka nianawa hookalii. | r;<>rr- ana k»o pam\ a onii ua malihioi loa keia kaaaka fmaa o Kaoka Hei. nohiila o:a o laua ka i paue aiai i ka ninau ana mai i ka malihīiu: "Uwal oe a liealia mai nei kau oloko nei o keia walii?" ... v * 4 -Ae, aole io no oo i ike a i kaniāHiūā ia u, aka he b»saloha nae •u no <lerv." me ke kahikahi ana aku o ka inakaikin ia itere. "Alaila nawai t>e i hookomo mai uei maloko o keia hale?* ? "Na'u po&oi no i hele mai nei. aohe he na lakou i pa|>a mai • nei ia'u aole e komo mai lioko o keia hale. "Ua maopopo uo nae paha ia oe ke ano o ka h»?e au i komo mai ia ea?** ' "Heaha auanei ka mea e hoohewahewa aī ike ano o keia haie, na ka holona loa paha hoi e pane oialau aku i kena ninau au/* "He hale keia la no ka poe olalau, a pupnle a ina na hoomaopopo mai la oe i ke ano o keia hale. e akahele loa oe ia oe iho! ? "Pela io ka hoi, alaila he poe kanaka opulepule wale aku ia no hoi ka poe maloko nei o keia hale!" Ka kela mau olelo i hoopii aku i ka eua iloko o Kauka Hei, a pane koke mai la oia ma ke ano olalau i ka i ana mai: "Heaha ke auo o kena mau oleio au e keia kanaka malihini, e kapa mai ana anei oe ia'u he opulepule?" "Mai puiwa hikilele wale oe no ia «nuiu olelo a-u. he mau olelo paaoi wale no ia, a ina i ko makou kamalii kena mau olelo e kamailioia aku ai, he keu aku a ko lakou hauoli loa, e nele ole ai ka hu o ka aka. a ia oe nae ua ku a hoohuakeeo maoli oe." "E hoike koke mai i kou ano maoli e keia kanaka o kauoha aku auanei au i ko'u mau kokua no ke kii ana mai ia oe e kipaku mai keia hale aku!" "Aole anei i lawa ka*u mea o ka pane mua ana aku nei ia oe he hoaloha au no kela hoa ou?" "No kou piha hookiekie a pakuiku'i olelo e kena kanaka. e kauoha okoa aku ana au i ko'u mau kanaka e hele mai e hauhoa ia oe a paa i ke-kaula! M ! "E hana aku e like me kau i makemake ai, aole he mea na'u e hopo ai." a no ia pane a ka makaikiu, ua hele aku la ke kauka no ke kaomi ana aku i ke pihi ma ka paia o kela keena, no ke kahea ana aku i kona mau kanaka, aka no ka makaikiu nae. ua hele aku la oia a kokoke ma kahi a Gere e noho ana a pane aku !a: I "Heaha hoi keia ou e Gere e noho mmnule loa mai nei. me he I mea la ka <hoi ua malihini ioa oe ia'u, me ko kaua noho iho no ka |hoi a kamaaaina kekahi i kekahi!" "Maihea mai nei oe i hoea mai nei i keia la? ? * "Mai ke kulanakauhale mai nei no hoi o Nu Ioka!" "E manao ana ka hoi au, ua make la oe iloko o ke kai!" "O ka make hea aku ka hoi ia, he keu no hoi o kuu uhane kau o ke kula'i ana iioko o ke kai, a o ko'u kino maoli no keia e kauiailio pu nei me oe, a nawai no la kou pihoihoi i kou ike ana ae nei ia'u." "E akahele oe e Kalaka i keia manawa. o ko hana ana aku la ia i pakele ai, a loaa hou aku oe ia'u e kena kanaka lapuwale ike oe i ko kanu olaia e a ? u!" "O oe e Gere ka'u e olelo ae e akahele. ina i hiki ole aku la ia oe ke luma'i i kuu uhane iloko o ke kai, oki loa aku ka hiki ana ia oe ke hoopoino inai i kuu kino, aka e hoomanao e kuu hoaloha, eia au iloko o ka imo ana a ka maka." Ua hoopoiiihihi io ia aku o Gere no ke ano o ka pakele ana mai o Kalaka mai ka make mai, aka he hookahi wale no mea hiki o\? iaia ke alo ae, o ia no kona kamailio pu ana me Kalaka i kela ma-' nawa, a no ke ano o kona ola hou ana mai, he mea ia nana e huli aku ai mahope aku. "O oe io no anei keia e Kalaka a'u e ike aku nei?" i ninau mai ai o Gere mahope iho o kona noonoo iki ana no ke kupaianaha o ke ano o ko Kalaka hoea ana aku ilaila. "E manao mai ana ka oe, owai au?? O kou hoohewahewa koke mai la no ka paha ia ia-u, no ko hoomanao no nae palia no kou kula'i ana ia'u iloko o ke kai ea?" "A heaha mai nei keia hana au o ka hoea ana mai nei no keia wahi?" "I kela manawa no hoi oko kula'i aua ia' v u iloko oke kai, ua au aku la au a pae iuka o ka aina, a komo mai la i lole hou no u, a oiai ua hoike mua ae oe ia'u no kou hele aua mai no keia wahi, nolaila makemake mai la au e ike heaha la kau hana nui o ka hele ana no keia wahi, a i walii nou e kolohe hou ole mai ai ia u, pela au i haliai ifiai ai >mahope ou, a ina he mau pomaikai kekahi e loaa ana ia oe, o kaua like iloko o ia mau pomaikai! "Ua kuhihewa loa ko manao anae Knlaka ma o ka hele loa ana mai no keia wahi, he mea ia e loaa aku ai he pomaikai ia oe, aka ua hala aku la hoi paha ka make ia oe ma kela manawa a*u o ke kula'i ana ia oe iloko o ke kai, aka i keia manawa, aole oe e hoi ola aku ana i ke kulanakauhale."

"Aole au e manaoio aku ana, ua makemake oe e Gere e hoopilikia mai i ko «hoaloha neil" •Aia-no o Kaiika Hei ke ku mai la me ke kali ana o ka lioea mai o kona mau kokua, eia nae aohe wahi mea a oili iki mai o kekahi o lakou, a ke kaomi niau la oia i ka bele me ka manao o ka hoea mai o kona mau kanaka. aole nae he hookahi o lakon i hoea mai, a o ia ka Kalaka hookolohe o ka pane ana aku iaia: "Pehea iho la ka hoi keia e Mr. Kauka, nokeia ho'i paha i ke kahea i ko i>oe kanaka e hele mai e hanhoa ia u i ke kaula? "E kali malie iho oe pela eia ua mau kanaka Ia © u ke hele mai nei, v a huli mai la ke kauka a īiinau hou mai la i ke kanaka malihini: "Owai oe e kela kauaka komohewa? ' <r Ua hoike mua aku nei no lioi au ia oe i ko'iuano, o keaha hou aku auanei ia mea a ? u e kamailio aku ai ia oe!" Iloko o keia mau kamailio e nokeia nei mawaena o Gere ma ame keia kanaka malihini, aia o Lanada ke hakilo pono mai la i na mea apan, aka aohe nae he mea hiki iaia ke hana mai, oiai ua paa kona mao linia ame na wawae i ka hao, he hookahi no ana hana. o ia ka nana wale mai no me ka maopopo ole i kekahi mea. Xo ka pau o!e o ka pohihihi o Kanka Hei no ka pane a ke kanaka maiihini, na ui eikoa aku la oia ia Gere i ka ninan ana aku: "Owai keia kanaka o ke komo hokai wale ana mai nei no?" a< o kena ke diabolo hoomaka'uka'u ona lna kupapau," wahi a Gere o ka pane pakike ana mai: u He diabolo io ko'n ano ika poe i kamaaina ia'u. aka ua haalele aku nae au i ko'n iilo ana i kanwa na Satana. a ua lilo an i uhane maemae loa. ao na mea maikai wale no ka 5 u i ake ai e hanaia."' "Malia paha o ka mea ia e ikeia ae ai ko iilo ana i anela maikai iko ike ole i ka*a mea e hana aku ai ia oe, v i pane maī ai o Gere. M He man kamailio mahele waiwai hoi paha ka olua e kukakuka ana a hiki waie i kuu komo ana mai nei. nolaila e hooman aku i ka olua kamailio ana no ko olua man kuieana, a aia no hoi a hiki i kahi o ko'u kuieana, alaila komo aku au e kamailio." Ua nana pono loa mai la o Gete ame Kauka Hei i ke ano o ka me& a Kalaka o ke kamailio ana aku ia laua. a no ka piha loa o ke kauka i ka hoonankiuki. oa kamailio okoa mai la oia me kona manao knhihewa ua oi ae la kona maalea imua o keia malihini, eia ka aole: a Ala & hoea mai kun m&n kokna, o ka manawa auanei ia e« hiki hon ole ai ia oe ke pane pakike mai ia'n ? a ia mana hoi e keoa kanaka lelelona." (Aole I pan.)