Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 32, 12 August 1910 — KA MAUA KAIKAMAHINE I ALOHA NUI IA MRS. ANA R. K. KAUAKAHI UA HALA I KE ALA HOI OLE MAI. [ARTICLE]

KA MAUA KAIKAMAHINE I ALOHA NUI IA MRS. ANA R. K. KAUAKAHI UA HALA I KE ALA HOI OLE MAI.

s Ua feala. ca saio. l r a hoonm&a, na kaa ka laai. k Ca opewpe klao wailaa koa &ī. I ke koieie a ke kai i Kakaii^i. , He iei a-i oa ka oka i Xaaa«la ; :He ailuaiH aa. ke ose i Nakai&ikaiaai * He laai aai ke koo iei, '«£ hoolaaa aei i kaa auaawa. l | Manawa o ke aio&a kapoalL I Kopooli ke aloha la e Kanehoa, Aoke eu ae i ka haaa a ke ano. Ua oni wale i ke obo lipo o ke kup*»knpa, Ina hoa Upo kaano 'a i ka ia ® ka Ma kaiii, - Kolii knkapa ka la o ke aloha ke hiki mai, Anhau me ka waim&ka loaluu, Ia makon ka ohana e n aku nona. Mr. Lnnahooponopono o ka Xapepa Kooko3. Aloha oe: E oluolu mai kou ahonui no'u, a no ka'u wahi puolo waimaka lunluu a ke aloha a'ae hii ae nei, e hookomo iho ma kahi kaawale o ka romi oneki o ke Kiiohana a ka Lahui. a nana hoi ta e aha'ī mama aku ma na kaiaulu o Hawaii. i ike mai ai na kini na makamaka, na hoaloha o kuu Lei hele loa, e noho mai la i ka hikina a ka la ma Haehae, a ka weiona a ka la i ka ilikai o Lehua. Me ka naau kaumaha, ame ka puuwai kapaliii, i kipona ia me ka ehaeha. ame na lima e naka haalulu ana i ke aloha o ka maua kaikamahhie i aloha nuiia, Mrs. R. K. Kanaka*hi. Ua haia ua nalo kuu Poa Hinano aala onaona o na Paii Hauliuli o ke Koolau. Aia paha i Mana me Linialoa, I ke ako kauhale i ka Liula, £ ako ana i na hale a ka Ohai, Me na ohiki haehae kapa o Waiolono. Ua kuu ka Juhi, ka maopaopa o ka huakai hele loa a kuu lei, ua hoomaha no ka maniwa pau o!e, ua palanehe ka liele ana, ua papio ka moe ana a ka waihine; ua moe na maka o na Lehua o Makalii, na upoi na lihilihi o kuu pua Kookoolau a hala wale aku la. Auwe kuu Lei, kuu minamina, kuu paumako ia oe a. Pau ke ala, ke onaona o ia pua, pau ke ala, ke onaona o ka Ahuipala o ka Hinano o ka luna i Papale, kuu pua Koselani pine umaiuna poina ole i na kau a kau; akahi kau e hemo ai, ua haia oe; pau ka uluwehi ame ka oluolu o ka home, ua lilo i puu lehu, pau ka nani, ka hie ame *ka u'i o ke kannkn, ua haalele mai ka uhane i ke kino. Auwe kuu kaikainahine! kuu luuluu ia oe e noho nei a hiki mai ko aloha e uwe no au. Ua mae ka pua, ua maloo ka lau, Ua ako e ia no i ke kakahiaka. j Ma ka hora 2 p. m. o ka auwina la 0 ka Poakahi, lulai 11, 1910, ua pauaho mai la kuu lei aloha i keia ola ana, a hookuu aku la i kona uhane e hoi me ka Mea nana i hana, ma ko laua noho ma ka aina Ekalesia Kakolika ma Haleaha, Koolauloa, Oahu, kahi hoi ona i hoonohoia aku ai me' koua huapili. kaua kane ame ka laua īuau keiki, e makua Rev. Father An<lrews, e noho inai la i Waipahu i ka I'a Hamauleo o Ewa. Ua hoonoho ia oia i panihakahaka ma kahi o kona mau kupuna, i hala mua ina kela ao. £ malama i ka Halepule, ka hale moe o na Makua, ka aina, ame na waiwai apau o ka Ekalesia. Ua hooko ja na kauoha apau me ka pololei ame ka ewaewa ole a hiki wale i kona hala ana aku la. ■ . j Ua' hala i ke ala maawe ula a Kane, j Pna ole oe ia'u i ke kaohi mai; i Mauu Mae—e, hoi mai kaua, He au Koolau ia la, he anu. I Penei ka moolelo i halawai ai kuu Lei Aloha ine kona hopena ma.keia ao: | Ma ka hora 6 a. m. o ke kakaliiaka Lapnle, lulai 10, ua hoea mai i keia ao malamalama, mai kona puhaka mai, he momi mailuna mai,.he keikikane me ke ola kino maikai, a eia uo ke ola nei, a ke hanai ia nei e kona l>okii; a ma ka hora 10 o ia kakahiaka, ua liiki kino aku' au, ko lākon luaui nei, a 'halawai pu rae ia anie ka ohana. Haawi ke aloha kakahiaka; "Pohen. oe?" wahi a'u, i ninau aku ai. "He maikai no au, a pela no makou apao/' wahi ana. "Ei aku ka malihini hou,'' walu ana i hoomau mai ai i ke kamailio j ana, 4< ua hoea mai i ka hora 6 o keia j kakahiaka." "Malialo i ko Haku io-| komaikni i Kona haaw'i hon ana mai i j Momi na kakou/ " wahi hou a'u i pa-] ne aku ai. Ua hoohala ia e makou he| man hora ma ke kamailio ana, me ka j maikai. ame ka ikaika co o kona ola! kino; a ma ka h«ra 1 p. m.. ua hoi i mai la au no ko'u home ma Hanula nei. • I Me ka liaupu ole ae, j Aia, he pilikia ke hookokoke mai la, J 1 ka hale kino o Kun Lei Aloha, I Ma ka hora 7 p. m. o ia ahiahi, ua hoomaka mai la kona ano e ana: Eha' mai la ma ka umauma, hnai ma ke kua,' holo umii ma na aoao, hnlopani i ka j houpo me ka ikaika )oa; me he la e ■ kaili ae ana i ka hanu. Ua hik; :nai' ka lohe ia maua kona mau mi'.na, u» j hiki kino aku maua me kona mui p> kii t c ike i koaa nawa!iwali ? o'mi oia e hakoko ana me ka ikaika iloko o ka popilikia; pela a hiki i ke ao ana o >a po. Ma ka hora 6 a. m. o ke kakahiaka Poakahi ana ae, ua tt*.epona ia ke Kanka Durney o ka mahiko o Kahuku. a nia ka hora 8 o >a kakahiaka i hiki i kiao mai ai ke Kaoka, a ik e iho la i' Kau Lei Aloha e waiho ana iloko o ke kupilikii. Ua hoomaka koke" ke Kauka e lawelawe i kona ike. ame na loina apau ma kana oihana. no ka hoo* pakele ana ae i ka mea i loohia i ka O k* a ke Kanka ma kaaa ike. Ua loaa Kou Lei Aleha me ka fiva ikaika loa: he uuku loa kahi manaolaaa me kakoo. aka f e hele aku oia. a haalele mai ia oukoa ka ohaaa t s kekahi hora o keia la. He maaawa ia o ka piiipu o ka han». na kiki ole- l ka lihHihi ke paa iho i kana ukaua o ka waimaka o ke aloha keikL a hanini aku la me he kuasa la ao ka hooilo. Malaila po ae aa Pna Alii hanau o

\kx aiaa, Mim L»«t K. Peabo4jr. Mts. | i K. Hcari«jaf? aase kaaa | ; aīīi kaoe. Mr. &1. Hea.risjß4?s. e laali- ? j m pa aaa :ce ke Kauka. ma ke kokaa « | aaa i ka mea i i<x&ix i ka aawaliwa,ii \ j o ke aloha hoah&nnn oa hakoko ! ī ia e kan >s alolia nse kona kopeaa ma r Psieka ao. iiok» o na hora he 1&, a ma I I ka hora 2 p. m. ponoi i hookan aku ai i | ola i kona aho aop* loa, a ko ae ia ka \ aaea i paiap&iala. j He maha ke oia o ke kanaka i pa a f ae a naio ako. O ke kaeaka I hanaaia { e ka wahine» fee hapa koaa mau la. a ua piha i ka popiiikia. I ka pakola aaa aku o keia ioao kaamaha iwaena o ka ohana ame na hoaloha o kuu iei ak»ha heie loa o ka aina hookahi. ua hele mai lakou me na waimaka o ko aioha paumako. e lu iho ana maiuna o kona oiwi kino e moe oni ole ae ana iloko o ke kumakena me ka walohia, e kani-a-a pu ana me ka ohana i na hora o ka ehaeha ka Inulun ame ke kaumaha; ka mea hoi a lakou e olelo mau ai, Ka Hila o ka aina. ka Puuwai hoi o ka Lokomaīkai. iE hookulu ana i na kihene waimaka a ka onohi i na omaka wai koo lihiiihi hoi o Kuianihakol. Ua loaa pa aku hoi keia lono kaumaha i kona maa pokii Mr. ame Mrs. Jas. Na eloa. Miss Luey M. Keaunui. ] Mr. E. X. Keaunui e walea ana i ka )a o Kakaako ame Palama, i ka Ua . Kukalahale o Honolulo. Ua hiki kino mai lakou raa ka hora 1 o ia po, ma ka Otomobi)e Lawe Ohua o na Kooiau nei, iloko o na Jeo kumakena o ka walohia. rae na waimaka e ln iho ana maluna o ka oiwi kino o ko lakou hanau mua e moe oni ole ae ana. Auwe kuu kaikamahine, Kuu kaikamahlne i ka luna la i Kup.inai, E kilohi ana i ka wai lelehuna o Kaiiuwaa, Oia wai hu'i koni anu i ka ili, Wai makaikai a ka malihini. Wai kaulana o ka aina He onohi ia wai no Makao Me ka Ua Lililehua la i Eleio. Ma ka hora ō p. m. o ka Poalua ae, i map.ele ia aku ai kona kino wailua mai kona home aloha aku no kana huakai hele loa, iwaena o ka ohana ame na hoaloha, me na waimaka e ukali ana ma kona aoao no ka pa ilina Kakolika ma Haleaha iloko o ka leo hoanoano o ka bele o loakimo Saneta. A ma kona hale lua i haawi ia ae ai na leo hoalohaloha ame ea leo inele hoonani i ke Akua Kiekie loa iue ka eehia, no ka hookipa ana aku i ka uhane o Kana Kauwa wahine ma kona | poli. A moe aku la i ka moe kau, moe hooilo. A ko ae la no ka mea i palapalaia. E hoi ka iepo i ka honun. like me ia mainua; a o ka Uhane, e'hoi ia i ke Akua nana ia i haawi mai. A nioe akii la iioko o ka maluhia, e kakaH ana i ka pu a ka anela no ke ala hou ana mai, a waiho iho la manooe nei i ka hoapili he kane, he mau keiki eha e ola nei, he mau pokii lehulehu, ia maua na makua, ame ka »hana e u nona ; iloko o ka ehaeha, ka luu luu ame ke kaumaha. Auwe knu lei hele loa a, Kuu lei i ka wai o Kahoo ele, O ia wai a Kuu Lei e auau ai, . E hii mai ai i ka poii n»«- he koiki la. E Mrs. Helen K. Sakamoto e, e noho mai la i ka Pali Kapu o Kaawaloa i ]te Kai Malino o Kona, e ike iho ana oe ma na papalina iahilahi o ke Kilohana a ka Lahui i ko hanau mua la, a makua o oukou na pokii, ua haalele mai ia kakou. E Kaluailahaina opio e, kuu waimaka lioi nou. Ua hanauia ka maua kaikainahine i aloha nui ia , ma Kokololio, Laiemaloo, Koolauloa, Oahu, i ka la 20 o Okatoba 1880, mai ka puhaka mai o L. M. Keaunui (k) aiue Agatha Kaluallahaina (w). A o na Ia hoi apau o kona ola ana ma j keia ao, a o na la hoi i pili aloha pu ia me maua na makua, kona mau pokii, ka o'hana ame na hoaloha, he 29 makahiki, a oi, a ukali aku la mahope o ka mehen o kona mau kaikunane, kana mau keiki, ame kona mau kupuna, i hala mua ma kela ao. Ua hoonaauao ia kuu lei aloha i kona mau la opio me I kona mau pokii, ma ke- kula Beritania | hele la ma Hauula nei i ka makahiki 1887; a i ka pau ana o kona manawa ma ke kula, ua hoi aku oia me Mrs. ,Tessie P. Kahaleua, ko'u pokii kaikua-' hine, a o kona aunty hoi, a noho ma I Kakaako, i ka huikau a na Pua i ke 1 kaona. ! I ke alo oia o kona auntv a loaa Ika hoapili he kane. Ua hoohuiia kuu pua ma ke kaula kaa kolu lo ka berita maemae o ka Materemonio ] me Mr. K. K. Kauakahi o ka Pawehe lo Niihau I ke ko eli lima o Halalii; e I ka Kev. Father C. M. Limburg. ma ka ila 17 o Augate, M. H. 1903, ma ka | luakini o Malie o ka Malu ma Honoj lulu. A mai ko laua kihapai mai, na I keīki kane 2 ame 2 kaikama%ine e ola |nei .a he 5 i hala mua ma kela aoao, j a o na la hoi apau i pili aloha pu ia me kona he kane. kana mau | keiki, ame ka ohana, e alo hoomanaiiwanui pu ana i na inea o keia ola ana he 6 makahiki 10 mahina ame 24 la, a hala waie aku la. Anwe knu kaikamahine. Kuu kaikamahine i ka Wai o Waipnhi Oia wai 'hoohihi a ka malikini E hii ia nei nia ka poli o Pakaalana. E Mrs. Jessie P. Kahaleua e, knu pokii i ka hale keiki nui, kun pokii malama keiki hoi, e noho mai la i ka la o Kalihi-waena, i ka luluu a na pua la i ke taona, ko lei a-i hoi, lei a kakou. ko hoa pili hoi o ka ua me ka makani. ko lei i ka ua Popokapa o Xuuanu. e wehe ana i ka laau o ke Kaw*lu o Lanihuli. Ua hnli kua otai nei ka Lei a kakou Ua huna na maka * ke Aouli, Ua wehe. na hooko-o i ka pHi aloha j Me kakoo na niakua ame ka ohana. j E Ponooiwi e, kun waimaka hoi. He lede hoo]K»no no ka home, he wahioe ?.li>ha kane. J>e pulama roe ke aloha i kana mau keiki. he aloha makua; j he makua hoi bo kona man pokii, hej pnuwai hamama. he heahea i na -poe aj pau e maalo ae ana ma ke ala loa; he lokomaikai i na poe apau e kiuam*! ana ms ko laua home, a he lima kokua kokoke i ka bora o ka pilikia. A o i« ms*k»i i piii i lei hele lo& i kia hoomanao ia na makou ka

|«kkaa ap«3 aa U? ka k»asa- He {kaeaa kaa'lei ak&a ka g« kipa |a ka Haka a* k% Eka!«eia Kak«?hi-a Hale«ka r Oaatī. e a-.KV \ ika;ka ana h-rl a& hoa sihaUW*« ;ae aa haaa «< |>lli ; ka ke r Akua Aapua:. \ Auwe kna kaik.Aoiakiae', ka-.ī salsa»t- -| aa. kaa pa&eaako ia oe « eel. A j , h;.ki mai k» e ao aa.. \ | EMn lo€ta Kiakahī «. kau p*>ku e I * aoko saai la t ka Li * KewaL>. i kā | .elawehi a aa Pua b i k* Ka*>aa. ka. | luhi lel a kakou ea haalele ataL Ko| teī a-i <) oa ia we!» & ke K x>iaa; aole I wela ika wa ; : o Pakala * aioiii neL I E Kaluaip .haea e. aoa hoī kahi wai-! maka. E aa iia.s!janau o ioakieao Sa-1 net* e, aioh» wale ka I'ah; ies & ka-1 kou, ua pao kiaa puii; pu aaa zne i kakou. ua hoi a;su la sna ka poH ol kona Makui. ao ka mea, Naaa a > 11 haea mai. a Nana no e lawe aku, e hootnaikai ia Koaa Inoa. I koii hookl aaa t keia. ke haawi aku nei maua : na hoomaikai ana he| nui i na hoaloha ame na makamaka i | komo pu me mana ame ka ohaea. | i haawi maf i n i Sint3 kokua o ke aK>ba j Oiaio. ika .hora oke kaamaha ame ka hiuiuu. a peia pu hoi me na makana pua, a oukou i papahi iho ai maluaa o kona kino wailua, a pela pu hoi me ko oukou ukalī pu ana ma kana huakai hope loa. Na ka Haku, ke Akua Kiekie !oa e kokua mai ia kakou apau loa, Amene. O maua iho no iloko o ka luuluu ame ke kaumaha, MBS. A. KALUAILAHAINA. L. U. KEAUNUI, Hauula, Koolauloa. Oahu. Augate 5. 1910.