Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 35, 2 September 1910 — HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO

MOKUNA L KA H.LNA KOA LOA A KEKAHI OPIO. Kan aku la oia i kona papap]e i heie a puiu i ka ua iluoa o ke kai, heie aku la oia maloko ak.n o ka ba!e a puka aku ia ma kekahi puka ma ka aoao o ua hale hoahu maou la a komo aku la iioko 0 ka ruini kuke akea. kahi a kekahi wahine e kawiii paiaoa ana no ka aina ahiahi. Me ka minoaka ma kona mau maka ame ka nanaina o ka oiuolu oluoiu waipahe me kekahi huaolelo oiuolu !oa i ka lede, komo loa aku la oia iloko aku o kekahi rumi, wehe mai ia i ka puka a pii aku la iiuna o ke alapii no ka hale oiuna kahl o kona wahi rumi ouku mahope o ka hale r a he wahi hoi e ike malaelaeia aku ai kekahi muliwai. a ma o aku o kela muliwai he mau kaulahao palia ke kowa, e moe ana kekahi alanuihao kaaahi. laia i hiki aku ai iloko o kona rumi, noho iho la iluna o kekahi noho niamua o kekahi pakaukau e mokaki ana o kekahi mau buke lehulehu maluna iho. hopu aku la i kekahi buke a hoomaka iho la e heluhelu, Aole i liuliu loa kela nana ana iho ana, ua hoopuiwa loaia mai oia i ka olapa ana ae a ka uwila a pa pouo mai la ka malamalāina 1 kona mau maka me ka ukali puia mai e kekahi leo nakolokolo ikaika o ka hekili nana i hoonaueue ae i kela hale nui ma kona kahua. "Ua kokoke loa kela hekili maluna ae o keia hale i kuu iho la, ke ike nei au i ka ikaika maoli o ia hoonei ana iho la," wahi ana 0 ka namunamu liilii ana iho. waiho iho la i kana buke a nana aku la iwaho o ka puka aniani. "Auwe! Ua loaa pono iho la kela kuiiiulaau nui i ka uwila a hina aku la i ke alanuihao," wahi ana. Huki koke ae la oia i kana wahi uwaki kumukuai haahaa mai kona pakeke ae a nana iho la, a haikea koke ae la kona heiehelemi iio ka inaka'u. ♦ u He «hapalua hora i koe a hiki mai ke kaaahi i kaupaienaia o 3Su loka ia nei. He hookahi wale no pakele o kela kaa he hanaia 110 kekahi hana e hoopakele ae ai i kona hu ana ae iloko o ka muli* -wai, he mea pono e kauia kekahi hoailona ma o aku o kela kee i mea hoike e akn he pilikia mamua nei, a ina aole e hanaia ana kekahi liana o ia ano he mea maopopo loa e nui ana ka poino e loaa ana 1 na kanaka o kela kaa," wahi ana i namunamu liilii iho ai me ke keokeo pu o kona mau lehelehe. Ku koke ae la oia iluna a haalele iho la i kona rumi a holo aku la ma ke alapii i ka hale ilalo; komo aku la oia iloko o ka rumi kuke a imilaila aku a iloko o ka hale hoahu mauu, a mahope o ka loaa ana iaia o kekahi koi lipi, oili hou aku la ma ka puka maliope me kona nana ole ae i ka haluku a na pakaua koikoi e haule ana, holo aku la manawaena aku o ka mala pua a he mau minuke helu wale no ina ia hope iho, hiki aku la oia i kahi o ke kumulaau nui ana i ike aku.ai i ka waiho mai nialuna pono o ke alanuihao. He kumulaau nui kela nona ke anawaena aneane i ka umi-ku-mamalua iniha a nona hoi na lala laau e waiho mokaki ana iluna o ke alanuihao no kekahi mau kapuai lehulehu. He mau makahiki lehulehu loa ko kela kumulaau i ku ai ma kela wahi me kona pa mauia e na ino nui he lehulehu wale mamua aku, aolf nae hoi i loaa iki iaia ka poino e like me keia, a i keia liami ana hoi, akahi no oia a hina. Ua lehulehu no na manawa a ka luna alanui o ia apana i manao ai e oki i ua kumulaau la mamuli no o kona manao he kumulaau hoojK)ino ia i ke alanui, eia nae hoi, a hiki mai i kela la, aole •oia i ihooko iki ia inanao oki ona. 7 He hana hoopalaleha loa nae ia ana i hana ai i ka wa pono, ina la aole e loaa iki ana keia pilikia, a mamuli o keia ino nui ua ulaa maoli ia kela laau mai kona wahi ae i ku ai, a waiho ana ilalo, e paa loa ai ke alahele o ke kaaahi. I ka hiki ana o ke kanaka opio ma ua wahi la, aohe ana kunana wale ana no ka mea, ua ike inaopopo loa oia kokoke loa e hiki mai ke kaaalii ma ia wahi a e poino ana na ola apau maluna o ua kaa la, noiaila, «hoomaka iho la oia e okioki i na lala laau e moe ana ihina o ke alahao, ke paka la keia me ka ikaika apau i loaa iaia i na lala laau, i hiki ai iaia ke hookokoke aku i kahi o ke kumulaau, a he liona ia ana i hana ai me ka ikaika apau i hana ole ia eia mamua aku e like meia. Aole ona nana ae ua waluhiiuhi oia i ka hana nui ana o ka hana ana ia la, ke noke la keia i ke oki aia ka pono a kaawale aku kela kumulaau mai kahi aku o ke kaaahi e iholo mai ai a i ka manawa hope loa moku ae la no hoi ua kumulaau lua, a ke ike la no nae oia ua kokoke loa ka manawa e hoea mai ai o ke kaa malaila. Aole nae o ka moku ana ae la o ke kumulaau o ka pau ana ia o ka pillkia, aia aku ia hana nui o ka hookaawale ana aku i na lala laau mai kahi aku o ke alanui; aole no oia i hoohala wale i ka nianawa maikai no ka hana, aka, me kela manao ikaika ame kona mau lima i maa i ka liana, ua hoao iho la oia e hookaawale aku i na lala laau mai ke alanui aku, ke okioki la no keia i na lala laau a ke lele liilii la na inamala laau ma o*a maanei. Ua nui kona hanu, me ke kiki nui o kona hou. aka aole loa nae oia i hooki iki i kona hooikaika ana ma ke ekioki ana i na lala laau ame ke kioLa ana ma kahi mamao. O ka elua hapakolu paha o ke kumulaau ka i pau ae iaia i ka okiokiia a ia wa. lohe aku la oia i ke kani ana mai o ke oeoe e hoike e mai ana iala ua kokoke ioa mai ke kaaahi ma kahi pitha o ka mile ka mamao a e holo mai aua no koua luakupapau e kanu olaia ai, me ka mania holo apau. Heaha ana la kana e hana aku ai ia manawa? Aohe i kaawale ke aianui no ke kaaahi e holo mai ai me ka palekana. Ua maopopo iaia aole i lawa ka nianawa nona e hoomau loa aku ai i ka okioki aua i ua lala laau a e kaualako aku ai hoi ma kahi kaawale mai ke aianui aku unuuua o ka holo ana mai o ke kaaahi a pii mai maluna ona a palahe liiUi. Aia aia kahi he kanalima kapuai mai iaia aku e ku ana kekahi alahaka e moe ke % a ana maluna o kekahi kaiawai hohonu a e kahe ana koi ka wai me ka ikaika, a ina no ka holo mai o kela kaaahi ahumi kela wahi he mea maojvopo loa e pau loa ana na mea apau mai ke kaaahi a na ohua i ka mokaki iloko o kela kahawai a e pau toa ana oa mea apau i ka make. He mau minuke ia i hookunahihi loaia ai ka opio me ka maopopo ole o ke alahele ana e hana ai no ka hoopakele ana ae i na ola K4ia)ehu. Haikea ae !a kona helehelena me ka weliweli no ka hopena e loaa aku ana i na mea apau malana o kela kaa. Ke nooooo la kek o kana hana pono e hana aku ai. laia e nalu nui la i kaaa hana maikai loa e hana aku ai, haupu ae la oia i kekahi hainaka nui ulaula ona iloko o kona pakeke, nakii Iho la i ua hainaka la a paa i ka lala laau a me ia mea oia i holo &ku al a kaa ma kela aoao o fce kahawai ila ia wahi ana o ka holo ana aku ua kuupau maoli oia i kona mama apau me he k'm !a ka holo ana, a he hapa no paha ka mama holo o ke kia. , O aa Hma o na wawae biki aku la oia i kahi uakee o ke alanm e ikeia mai 4ua e ka wiliki. Ke hookokoke mau mai la ke kaaahi

i na minuke apao «iole no hoi I upu i&o. kuku ana ka eaekiai nia*| nin:i aku ona. | I kela wa i ike mai ai ka wiliki i ka opi»> ku pololea aku ana ■: i waenakonn o ke alanui. h«x»kani mai la »»ia i kē e kuaaha; oiiii aaa i ka opio e h«x?kaawalv ae iaa kuhi a«>ht k oae he neru ae 0 ka opio ku malie no me ka paa no i kana lepa ma kona linia me' ke kowiliwi!i inaa ana i ke kaa e ko aku. I ka wa nae i ike aku ai ka opio ua ike nnai ia ka wiliki i kana • ho&iloua o ka pilikia mamua o kona alahele. hoopaaia iho la kej kaaahi, a laki loa ke kaaahi. a laki no hoi ka opio aohe ona wa a piiia mai e ke kaa, no ka mea. i ka hiki ana o ke kaa ma kahi a ka * opio e kn ana paa iho la ka holo ana. , [ I ka ike ana aku o ka opio i ke ku ana iho o ke kaa. haaieie j koke aku !a oia ia wahi a hoi awiwi hou mai !a i kahi o ke kuuiulaan | ana i noke ai i ka okioki, a hoao iho la e hana Tite kona ikaika apaa. me ka hauoli nae i keia manawa mamuli o kona ike ana ua palekana na mea apau a \ia loaa ia iakou ke ola mamnii o kana hana koa loa i hoike akn .ai ia lakou. I ka minuke a ka wiliki i ike maopopo mai ai i ka hoailona e ku ana mawaenakonu o ke alanui» hoomaopopo loa ae oia iie poino mamua o ke aiahele, ia manawa hookani ae !a oia i ke oeoe i mea hoike aku i na kanaka hoopaa i ka liolo ana o na kaa. hoojw<a iho la oia i ka holo a wehe ae la i ka uiahu o na ipumahu. a ua lilo keia ku honua ana iho o ke kaaahi i mea hookunahihi loa i ka manao o na ohua ame na mea apau oluna ke kaa oiai nae. aohe |>oino 1 hanaia. a he ekolu kapnai wale no i koe pii mai ke kaa iluna o ka opio. Ua lele like mai la na mea apau mailuna mai o ke kaa a iluna I o ka honua kahi a ka opio e noke ana no i ka okioki i ua lala laau, I me kona alawa a nana ole aku i ko lakou hele mai. | I na ohua apau i lele mai ai a heīe mai la imua o ka opio, aohe a lakou olelo e ae, o ka haawi wale ni|ii no i <?ia mahalo kiekie i ka opio nana lakou i hoopakele mai ka make weliweli mai. Puni koke mai la no oia i na ohua i kela manawa, a laki loa, no ka mea, ia lakou no a pili ma kona aoao o kona liina iho la no ia i ka honua no ka pau o ke aho; hapaiia ae la oia iluna o na lima pepeekue o ka wiliki ame ke paoahi a hiiia ae la me he wahi bepe la. Aole i pau kona ike aine kona lohe, aka. he paupauaho maoli no no kona hooikaika loa i ka okioki ana i na lala laau ame kela •holo ana a hoi hou mai a hooikaika hou me ka manao e kaawale ae na lala laau ma kahi e i loaa ai ke alanui no ke kaa e holo mai ai. a huipu no hoi me kona hopohopo nui, ua lilo ia i kumu lioopaupauaho loa iaia a maule. laia i hiiia ae ai ua hiki pono ole iaia ke oni hou ae a ke hoopnka ae i hookahi wahi huaolelo. Aohe nana ae o na ohua i ka ua e haule ana i kela manawa, o ka lakou mea nui wale no o ka ike mai i ko lakou hoopakele. I ka ike ana o ke kupakako ua kaawale ke alanui no ke kaaahi e holo ai me ka pilikia ole, a oiai no hoi ua ano ulololi loa ke kaaahi, kauoha mai la oia e hookauia ka opio maluna o ke kaa a e lawe loa aku iaia no ka hale hoolulu kaaahi kokoke loa mai ilaila a mailaila oia e hoihoi hou ia mai ai i kona hale. Ua lele like mai la wiliki, ke paoahi, ame na lima lawelawe e ae o ke kaaahi a hiookaawale ae la i na lala laau iho i koe i ka opio aole i hookaawaleia, a i ka pau ana o ia hana, kauohaia ae la na mea apau e hoi iloko o ko lakou mau kaa, a hoomaka aku la ka holo hou ana no ka hoohiki koke ana aku i ka <hale hoolulu kaaahi kokoke loa mai ia lakou. He maikai wale no ia liolo ana aku a lakou a hiki wale i ko lakou hoea ana aku i ka hale hoolulu kaaahi, me ka mihi aku a mihi mai o na ohua i ko lakou pakele mamuli o ka hana koa loa a keia opio i hana aku ai no lakou. MOKUNA 11. KA MAKANA*ALOHA. O ke»keiki wiwoole a koa loa a kakou i heluheiu ae nei, mai oi loa aku no ka maikai nona ina no oia i waiho malie ia pela ma ka aoao o kela kumulaau ana i okioki iho la a hiki i ka loaa ana o ka ikaika e kokolo hou aku ai i ka hale, aka ua naenae loa oia e hiki ole ai ke hoakaka ae i kona makemake, a mamuli o ia hiki ole iaia ke kaniailio pono ae i hookauia ai oia iluna o ke kaa a lawe pu loa ia i ka hale hoolulu kaaahi kokoke mai. O ka <hale hoolulu kaaahi kokoke loa mai oia o Nu Hewena, a ku aku la ke kaaahi ilaila i ka hora ehiku a oi iki o ke ahiahi, a iloko o kela manawa e holo ana ke kaaahi, aia ka malama ana o kela opio malalo o ke kupakako ame kekahi mau ohua. Ua haawiia iaia kekahi mau mea e hooikaika ae ai i kona kino, a aole i loihi loa ia wahi o ka holo ana aku o ke kaa, ua pohala !oa ae la oia e hiki pono loa ae ai iaia ke haha'i ae i kona moolelo, kona inoa ame kona wahi i noho ai, ame ke ano o kona ike ana i i kela kumulaau hina ame kana hana i hana ai me ia kumulaau. Ua hoakaka pu oia i kona wa i lohe ai i ke kani mai o ke oeoe aime |kana mea i hana ai me kona hainaka i kumu e ike mai ai lakou a <hoopaa koke i ka holo ana o ke kaa. 0 kona inoa, wahi ana, o Kalefoda Pakona, a o kona home o Jnoho ana ia manawa aia me ka loio Talefoda he keonimana hano\hano a waiwai e noho ana ma kahi kokoke i ka Puu Kedera a i ole mawaena o ia wahi ame ke Kulanakauhale o Nu Hewena. 1 ka opio e hoakaka la nona iho ua makaala loa oia aole i haanui wale aku a pai paha nona iho no kana hana wiwoole i hana ai, aole no hoi ma ke ano e hoikeike wale aku i kona moolelo, aka, mainuli o ka noii loa o na olelo a kekahi keonimana aoo i akaaka loa ae ai oia he keki makuaole, a ua hoonoho paaia malalo o kela loio ma ke ano he keiki hanai a hiki i ka piha ana o kona mau makahiki i ka umi-kumamawalu. I ka wa he umi-kumamakolu wale no ona makahiki, ua hoihoiia ae oia malalo o ka malama ana a kela loio. a i keia manawa ua aneane e piha na makahiki eha o ka noho ana malalo ofta. e noho hana ana no kona ola, kona aahu ame kona wahi o ka moe ana me ka hoomanawanui. Ma kana hoakaka ponoi, ua ikeia he paa mau kona manawa hele i ke kula wae oloko iho o ia kulanakauhale mai ka malama o Sepatemaba a hiki i ka malama o Apeiila o kekahi makahiki mai, me ka haule ole hookahi !a, a he manaolana ikaika mau kona e komo aku i ke Knla Nui i kona wa e pnka pono ai a e pan ai kona manawa i hoopaaia ai malalo o ka loio Talefoda. I kona wa i ikaika pono loa ae ai a hoi mai la kona noonoo a ka noonoo kanaka nei, honkaka pono aku la oia imua o na ohua ame ka poe apau e noho mai ana imua ona i ke kumu o kona hiki ana ma kela wahi o ke kumulaau iiina e like me ia i hoike muaia ae nei. , Kona hoomaopopo ana i ka hopena e loaa ana i ke kaaahi ame na ola a pao maluna ona ina e mau loa ka waiho o kela kumniaau hina pela, koe wale no a hoike kokeia aku ka wiliki o ke kaaahi he poino mamua o ke alahele Kona holokiki ana e kii i koilipi a holo aku no kahi o ke kuinulaan i waiho ai a hoomaka iho la e hana me ka ikaika a pao i loaa iaia i knmn e kaawale koke ae ai ke ahmni mamea o ka holo ana mai o ke kaa, a i kona wa i ike ai he hana hiki ole ia iaia e hana ai me ka holopono mamua o ka hoea aoa mai o ke kaa, nakii iho la i kona hainaka i kekahi lala laan a holo akn la iwaenakonu o ke alanni kahi e hiki pono ai i ka wiliki ke ike mai iaia. a mamali o ia hana ana ana i kn ai ke kaa a pakele ke ola o na mea apan me ke kaa pu. Ua hookapaiili loaia akn ka naan o na mea apau i ko lakt>u wa i iohe pono ai i ka hana & keia keiki koa loa, a he mau minuke

ia o na mea apan i hoopiha kwia ai i ka hanoli no ko lakon i>a!ekanii ana mai ka inake mai i maopopo loii ka lna kupapau no lakou. uie ko Iako« hoike mai i ka nni o ko lakou aie no ka ha»« aioha lua ole a keia keiki i hana aku ai. 1-kela manawa, ua »ilaia ke aioha o na mea apau nona, no niea ua ike uiai !a iakou he keiki maikai a kanaka makua maou a he kupono lm\ e ioaa laiai na mea maikai me na lioonaauao kiek* ia mamna o kona noho hana wale aua no me ka ikaika maiaio v keia kanaka uahoa makooa. ma kona ano he keiki i hoopaaia malalo o kona maiu a hiki i kona oo ana. O kekahi o na ket>nimana ohua, he kamaaina no Ne Hewena mai ka i olelo ae ua kamaaina iaia ka moolelo o keia keiki* nuimuli v kona iohe mai ke kumukula mai o ke ku!a a ua w&hi keiki nei e bele ana Aohe ana mea hewa i lohe ai no ua wahi keiki nei o ka mahalo kiekie waieia no. oiai nae. ua lohe pu oia i ka hana ino o kona ka huhatyii iaia me ka hoohana iaia a oi aku me he hana la na ke kanaka makua iloko o na makahiki e!ui ana o ka noho hana ana me ia 0 ka hua ohaha o keia mau hana maikai a keia keiki, oia no ka hoolala ana o na ohua e hana i kekahi hana aloha maluna o keia keiki. he hana hoi e lioike ana i ko lakou aloha kuio nona, olai he poe make maopopo lakou i na minnke uiaiuua iho ina aole ke aloha ame ka wiwoole a koa hoi o keia keiki. He elua mau keimimana oluna o kela ame keia kaa i hookohuia i kela manawa e hele aku e noi i na kokua manawalea mai na ohua mai, a na hana ia poe me ka ikaika o ka manao a o ka hopena o ka lakou mea i hana ai oia ka loaa ana he hnina da!a nui mamua o ke ikn ana aku o ke kaaahi i ka hale hoolulu kaaahi o Nu Hewena. | Ua lilo ka hana koa loa a ke!a keiki i mea keaka nui ia iluna 0 ke kaaaiii iwaena o na ohna. a oiai na ohua e kamaillo nui ana no lia pakele ana o lakou aia kekahi kaikamahine unku ke hoolohe !oa mai la i ka moolelo a na ohua e ae e kamailio ana, oia o Mole Heterafoda. laia e hoolohe la i ke kamailio a na ohua. ke umni wale la no oia i kona hauu. ke hulili la kona mau maka, a ke pii pu la ka n!a ma kona mau papalina, he hiohiona e hoike maopopo ana i kona pihoihoi no kona palekana mai ka niho wakawaka mai o ka make. 4 *He keiki koa maoli kelaT wahi ana me ka manao ohohia, iaia i hoohuli iho ai i kana wahi ekedala no ka nana ana i ka nni o kana mea e haawi aku ai no ka manawalea ana aku i kona hoopakele—mahope nae o kona hookaawale ana ae i kona wahi uku kaa. ina aole e kii mai ana kekahi mea iaia mai Nn loka mai no ka hoihoi ana aku iaia ika hale —a kiola aku la iloko oka papale oke keonimana nana e ohi ana i na kokua mauaw*alea» a e hoakaka pu ana no hoi i ka manao oia mau dala ana e ohi ana no haawi ana aku i ke keiki nana lakou i hooj>akele n\ai ka make mai. '•He makemake au e ike aku iaia. He makemake au e lulu lima pu me ia a e mahalo aku iaia me ko'u w«ha pono, v wahi a Mole o ka pane ana aku i ke keonimana, a hooholo loa iho la oia i kona manao huna e «halawai ine kona hooj>akele me kona hoike ole aku i kona manao pela i kekahi mea. 1 ka wa i ku aku ai ke kaaahi i Xu Hewena oia ka makamua loa i oili aku mailuna aku o ke kaa no kona ake nui loa e halawai me kela keiki a e ike aku hoi i na maka o ka mea nana oia i hoopakele mai mai ka make mai. Hookeke aku la oia i na kanaka e kuku ana mamua o kona alahele aia ka pono a liiki koke aku oia ma kahi a kela keiki e ku ana, a iaia no a ku iho ma ke alapii o ke kaa o ko Kalefoda Pakona wa no ia i iho mai ai. He oia mau no kona haikea i kela manawa. aka nae, ua maikai loa ae kona noonoo ia manawa e maopopo loa ai iaia na mea apau e hana ia aku ana, a iaia i oili mai ai, o ko Mole wa no ia i nana aku ai me ka haka pono i kona helehelena—ke nana la o Mole iaia, a ke hoohalike la i kona helehelena me ko Pilipo, aohe no he u'i loa o keia keiki e loaa aku o Pilipo ke keiki kauaka u'i> kulana kanaka makua a maemae no hoi o ka oiwi ana i ike ai. ! O keia keiki nae ana e nana nei ua hele a papaawela kona helehelena no ka hana mau i ka wela o ka la ikiiki o ke kau lioko o na aina mahiai. He wahi aahu kona e komo ana i liele a haukae i ka lepo, me na wahi paa kamaa nahaehae i hele a lepo, aohe wahi kuka aohe no hoi he wahi papale, a i kana hoomaopopo aku me he mea la, mai kahi hana mai no oia o ka hele ana mai a hui pu hoi me kona pulupe mailuna a hala ilalo he ku no i ka hoowahawaha ke uana aku, aka ma ka hana nae lie oi aku kona u'i mamua o Pilipo. Aole i lilo ka lepo ame ka haahaa o ke kulana o keia keiki i mea na Mole e nema ai, a no ka mea, o ka hana koa loa a keia keiki ua oi pa-umi aku ia mamua o ka lole (lilina o Pilipo), a i kona noo noo ana iho ua like ole loa keia mau keiki a elua i koua noonoo ana ma ka hana. O kela manao koa o keia keiki, kela manao aloha i ka hoa kdnaka, ke ano maka'u a hoohilahila ole no kona wahi aahu he mau ano kiekie loa ia o ka hanohauo i loaa iaia mamua o na keiki hano hano e ae, a ma ia mau ano maikai wale no kana nana ana Ia Kalefoda hoi i oili mai ai. me he mea la o ka mea mua loa i «halaw T ai aku me ka ike a kona mau maka oia no o Mole Heterafoda, e nana pono aku ana iaia me ka helehelena o kekahi mea i makemake loa e ike aku i kona helehelena. a e haawi aku hoi i na hoomaikai kiekie no kana hana aloha kiekie loa no kona pono ame ka pono o na mea apau maluna o na kaa. Onioni pono aku la o Mole a kokoke loa ma ko Kalefoda aoao, me ka nana ole i ka hookeke o na kanaka e iho mai ana mai na kaa mai noluna o ka awai no ka hele ana mai e haawi i ko lakou aloha iaia a e nana hoi i ka helehelena papawela o ke keiki piha aloha, a ia Kalefoda i kokoke mai ai, haawi akn ia o Mole i kona lima e anapa ana na komo daimana no ke aloha ana aku iaia. Ia pili ana aku no o Mole ma ka aoao o Ka!efoda, haawi akn la oia i kana makana, oia kona komo eameo a eini aku la ihopime ka ike pono ole mai o Kalefoda i kona helehelena. He minuke paha ma ia hope iho. pau loa aku la na ohua i ka hele maiiuna aku o ka awai no kahi o na kaalio e kuku mai ana. n ike iho la o Kalefoda oia wale no ke ku ana me kekahi keonimana e nana pono aku ana iaia. Alakai aku la ua keonimana la iaia i kahi o kekahi kaalio e ku mai ana a olelo mai la iaia e kau aku iluna o Ma kaa !a, a iaia i anehe akn ai no ka pii ana iluna o ke kaa, unuhi ae la oia i kekahi bila dala a haawi aku la i ke kahukaa me ka olelo pn ana aku iaia e hoihoi pololei i kana ohna i kahi ana e kuhikuhi akn ai. '•Na keia kahukaa e hoihoi aku ia oe i kou hale a na uku mua aku !a an i kou uku kaa« n wahi a ke keonhnana, & haawi mai !a oia i kona aloha hope a hoomaka akn la ko laua kaa e holo. He man mile loihi loaia a laua e holo akn ai a hiki i ka hal • o ka Loio Talefoda, a ua hala paha ia laua he hora a oi hiki aku la laua i ua hale la. la Kalefoda i lele aku ai mailnna aku o ke kaa, a hele aku la a komo iloko o ka haie. ua ike koke mai la ka Loio Talefoda iaia :* ninau koke mai !a me ka piha huhn i kana wahi o ka hele ana a ahiahi loa, a e like me ka ka poe helnheln i ike mua ae nei i ke kuinu o kona loihi ana pe!a no hoi oia i hoakaka aku ai i na mea apau mai ka mna a hiki i ka hope. Hoi loa akn la oia noloko o kona wahi rumi a malaila oia i wehewehe ae ai i kona man wahi aahu i hele a pulupe, a i ka pau ana iho hou mai !a oia a hoike aku la i ka Loio Talefoda he makana nui ka i haawiia mai iaia mai na ohna mai o ke kaaahi no kana hana koa loa i hana aa ma ka hoopakele ana ae i ko lakou mau ola mai ka make mai i maopopo loa ko lakou luaknpapau e kanuia ai. (Aole 1 pan.)