Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 43, 28 October 1910 — KEKAHI MAU MEA MAIKAI ILOKO O KE KAHUAHANA REPUBALIKA. [ARTICLE]

KEKAHI MAU MEA MAIKAI ILOKO O KE KAHUAHANA REPUBALIKA.

I— ' i | Lanahoo{K>nopono o ke Kaokoa: | e a e mai i keia makapeai e hoaiai aka | imua o ko kaua lahai i mau- ; mea maikai iloko 0 Ke Kahuahana o; |ka aoao Kepubaiik* ma keia kau ha- s ; koko kalaiaina. E lawe mai aua au i: I iekah; īnau mahele I kapom» ioa aa ka | lahoi e nasa mai a e ik« iho ai he ( [maa mea maikai io no ia e poao « i h&oaia mat i keia maoawa;, a e hooko | i& ana no hov ke ianakila kuu aoao ka[iaiaina i keia kau. | O na mahele mua a'a e makemake : oei e noonoo niai kakou e ka lahui. O: |ia no ka Mahele 12. Penei ka helaI helu ana i ua mahele la: j ! t4 Ke hoopaa nei makou i ka aoao. i Repubahka no ka hana ana e holo ke I kahi kanawai e hoomaopopo ana i | mau home hookuonoono mai na aina ; aupnni ae o ke Tēritore no kela ame i keia mea e hookuu ia mai ana no ke |ola oka ma ? i niai Kalihi mai a i ole ; mai ka Panalaau mai o Molokai ame |ke koi ana aku e apono ia mai ia kanawai e ka Ahaolelo Lahui. Ma keia mahele o ua Kahuahana la, ke hoike hou nei ka aoao Repuba)ika 0 Hawaii nei i kona aloha i na Hawaii i hoopilikiaia e ka ma'i lepera, e like me ia a na Repubalika i h»na ai ma ka hooholo ana i ka Bila Hale 165 a Kanawai S1 hoi o ke Kau Ahaolelo, 1909. O keia ke kanawai i pau mai nei na poe nia'i i ola a poe ma'i ole io ke Kahua Ma ? i ma -Molokai i ka hookuuia mai, a e waha-aia mai nei hoi e lakou nei ma na lakou ka i hana ia ' hana aloha. He waha-a ' wahahee no nae ia no ka mea aole a lakou kanawai o īa ano i hana ai. 0 ka lakou 1 hana ai he wahi Olelo Hooholo, a o ka makua o ua Olelo Hooholo nei oia 0 Senatoa Frank Harvey a he ehiku no poe i pomaikai ma ia olelo hooholo aole o ka nui aku o na poe i pau inai nei i ka hookuuia. Mamuli o ka hookuuia ana mai o keia poe Hawaii mai Molokai mai, he mea pono io no i ke Aupuni Teritore ka haawi ana ī mau aina hookuonoono no lakou. Ua hoopaaia aku keia poe no Molokai me ka hewa karaima ole 1 hanaia e lakou, aka mamuli wale no 0 ka manaoia he mea hoopilikia i ka nui Hawaii ī loaa ole i na ehaeha o ka ma'i lepera ka hookuu laula ana ia lakou e huikau me ka poe i loohia ole 1 keia ma'i, nolaila i hookaawaleia ai. He poe Hawaii no keia i ulakolako i na wa aole i kau na haawina ma'i maluna o lakou. He mau home ko lakou a he mau aina no hoi; aka mamuli o ka ike maopopoia aole he wa e hoi hou mai ai lakou ihope nei, ua hoolilo aku kekahi poe ī ko lakou inau waiwai apau a noho aku ma Kalawao uo ke kali ana i ko lakou mau la hope. I ka wa nae i ike ole ia ua loaa mai la ka puukalahala, a na ka aoao Repubalika i hana ia mea maikai ma o koua mau Lunamakaainana la, Hon. J. H. C'oney o Kauai; Hon. A. S. Kaleiopu o Hon«lulu; Hon. C. K. Kamanoulu o Honolulu; Hon. J. Nakaleka o na Honoapiilani ame Hon. H. L. Kawewehi o Kona, Hawaii. O na inoa mua eha, he poe Repubalika wale no; a o ka īnoa hope he Home Rula. Nolaila,'ua ola no o Hawaii i ka Repubalika a i ka Honie Rula, a auhea hoi ka lakou nei ma e waha-a mai nei? i Ma keia mahele o ke Kahuahana o ( ka aoao Repubalika e pomaikai ana na poe i ola inai mai Molokai mai; ka| poe i hemo mai a e hemp niai ana ma keia mua aku. A oiai ke hooikaika; loa ia nei ka imi ana i ka laau e ola; io mai ai keia ma'i weliweli, a ua : hoopuka ae ,hoi na kauka/ e imi nei ia. mea he ola ua kokoke e loaa ke ola;j nolaila, he manaolana maikai keia, a; he wa maikai hoi keia e hoomakaukau j ai no ka poe e ola mai ana, alaila, o ka wa maikai. keia i na Hawaii oiaio e| kob.o i na moho o ka aoao nona keia j Kahuahana maikai, a o ua aoao la oiaj no ka Repubalika. He ninau kela no ke ola o ia hapa o na Hawaii i hoopilikiaia, a o ka aoao Repubalika ka aoao e nana nui nei ia mea, e nana maka anei oukou, e o'u mau lioa makaainana Hawaii i keia mea maikaif O ka Mahele 19 o ua Kahuahana la oia kekahi o na mahele maikai e hoomaopopo ia mai e kakou. He mahele keia i pili i ka hoopaa ana o ka mea koho baloka i kona inoa no ke koho baloka ana, e like no hoi me 'ia i hoopaaia iho nei o jia inoa o kakou. Penei ka heluhelu ana i ua mahele la: "Ke kokua nei makou e hana ia i buke hoopaainoa kumau no na poe koho baloka, a i ka paa ana o ka inoa o kekahi mea koho baloka no kekahi koho baloka ana e mau ia paa ana no na manawa apau, koe wale no a makemake ia e hooponopono hou no ka poe I i make; nee aku i kekahi wahi okoa e noho ai, a i ol& no kekahi mau ku-

mu maikai e ae paha. , - , Ma keia mahele e hoopau ia ana 'ko ke kanaka hele mau ana i kela ame keia elua makahiki e kakauinoa ai, he wahi hana ano hoopilikia no i ka poe hana i keia wa a niamuli o ka -hana ana e like me ka manao o keia raahele e maalahi auanei lākou ma koia mua aku. A o ka poe no hoi kekahi e kaahele ana ma na aina mamao« !■ kō lakou hele ana mamua o ka wa e hoopaamoa a mamua hoi o ka wa ko* ho, e hiki ana no ia lakou ke hoohana aku i ko lakou mau pono kivila. I keia yra e ku nei, o ka poe i kaawale ma na Aina E a hoi mai mamua o ka wa koho a loaa ole ka manawa kakauinoa, ua hooneleia aku lakou i ke knleana e koho baloka ai, a e kali ana no hoi lakou no elua makahiki hou aku. He hoike ana keia i ka makee o ka aoao Repubalika i ka pono kivila o ke kanaka, a o ka aoao kalaiaina a, hana ana pela. aole loa he mau kumu kupono a kekahi makaainana Amenka o»ato e hoonele ai i ke koho ana &ku i na moho a ia aoao me k& lokahi. mai ke poo a hoea loa aku i na wawae. Mahele 21, o ia kekahi o na mahele niaikai e kokua ana i ka poe i mamao e koho'•pololei i na moho o kekahi aoao kalaiaina, a he mahele maij kai no keia. Penei ka heluhelu ana: 4< Ke kokua nei makou e hoololi ia na Kanawai Koho Baloka »0 ka hoomaopopo ana i ka aoao kalaiaina o na moho malnna o na haloka," I keia wa e hakoko nei na aoao kalaiaina, ke loheia nei na olelo: i4 E koho no kd kanaka i ke kanaka, nt> ka mea aole h* koho o ka haole I ke kaaaka. 51 He mea oiaio io no ka ioaa ana o keia ano man&o kuhalahala iwaena o na Hawaii, a ua oiaio no a oiaio ole no hoi ma kekahi ano. l'a komo like no na aoao kalaiaina apaa iloko o keia pilikia, a be kn,niu no ko na mea v&pan. He manaoio ko keia makapeni 'aole no i loaa na manao hoowahawaha Hawaii iloko o kdsa!u poe hoaloha ilikea o kakou, a oia poe aa loaa na ' manao e koho i na haale ame na Ha>

waii o kona ao&o kalaiaias iho O ka i pilikia o ka hikt ke hoomaopopo ' iho owai I& īwaeaa o keia poe moho lllawaii e kau aaa iluoa o ka ba!oka. ? ca Hawaii o kona "aoao kalaiaina. Mamulī iho !a o keia ua kobo iho ia no i na haole o kona aoao» a koho p« aku i la ī na moho haoie o kekahi aoao okoa. < Maniuli iho Sa o keia i ala nai atai; s ai keia maa olelo kuhalaha|a. a i atea ' e hoopauia ai keia m»u oU\o kuhala-! ha)a, a i ole hooiaio pahaia maa oleioi < he mea pono io no e hoololi ia mai ke ( Kan&wai Koho Baloka, a e hoomaopopo ia na moho o kela aoao ama keia aoao maluna o baloka. O ka ma- i nao maoli o keia hoololi aaa. penei no ia. Ina o ts A ,! a he Repubalikaj ikona aoao, eā kauia ka haaj>a!apala | h'K"* mahope aka o ''A*" Ina hoi 0| a he I>emokarata kona aoao ej ikauia ka huapalapala "D ? * mahope aku o 44 B*\ Pela no hoi ina o a he Home Rula kona aoao. e kauia aa huapalapala * 4 H. R." mahope aku o M lT\ Eia no hoi kekahi alahele e hiki ai ke loaa ka manao o keia mahele o kei kahuahana a ka aoao Repubalika. F.j pa'iia na moa o kela ame keia mohoi o kela ame keia aoao maluna o ka b**loka, e hookaawale ana no nae i na kolamu o kela ame keia aoao, a iloko o ia mau kolamu e ikeia ai »a inoa o na moho o kela ame keia aoao ma o ke kau ana o na inoa o kela ame keia aoao ma ke poo o na kolamu. E hookaawale pu ia no hoi kekahi kuea ma ke poo o kela ame keia kolamu. a o ka mea e makemake ana e koho pololei ua hiki iaia Ite kahape'a iloko o iii kuea me kona kau ole \ mau kahape'a mahope o kela ame keia inoa, e like me ia a kakou e hana nei i keia manawa. Ma ka hoomaopopo ana i ka nianao maoli o keia mahele, he mea Io no ka hana ia mai pela, oiai he hoololoiahili ole ana ia i ke koho ana o ka poe elemakule ame ka poe i maopopo ole i ka lakou mau moho; a o keia hoala ana mai o ka aoao Repubilika i keia mea maikai, o na poe noonoo maikai apau aole e nele ko lakou koho i ka apao naua ia kUmuhana. He nui no na mahele maikai e ae iloko o ke Kahuahana o ka aoao Repubalika ma keia kau koho. he mau mahele a kumuhana maikai hoi e noonoo pakahi iho ai kela mea koho keia mea koho nona iho* a e nele ole ai no ka haawi ana o ke kanaka i kona kakoo i na īuoho Repubalika. Ke waiho laei no nae au na kela ame keia e huli hou aku a e hoomahuahua hou aku. He mea pono no hoi i na makaainana aole e nana wale no ma ka aoao kalaiaina, a i ole ma na moho wale no, aka e pono e hoohui pu"%ku ika noo-| noo ana maluna o ke Kahuahana amej na ninau e ala mai ana, aj malujrta o ia niau mea apau e hoohana» ai kē kanaka i kela i>ono kivila i haawiia mai ai e ko kakou Ahaolelo Lahui. S. K. NAWAA.