Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 44, 4 November 1910 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

MOKO'A IX. o ka loaa ikī ana o ka oluolu ia Aleka, aa hele aka ia Ihiaulku L' hoomakaukau i maa meaai na kona mau hoopakeie, mai ia iuiua o Hurika ma, a oiai laua e ai ana y ua hoi hou a la o Aoianiko no ka ioomakaukau ana i mao meaai na kona ku.ikaiH'. a nana iho no hoi kekahi. i f Ma ia ahiahi ana iho, ua hoike koke mai la no o Lafela no kona ikv;»ukv e iiuli hoi koke aku no kona wahi, oiai ua pau ae la no iin haiui m ka iiele ana aku, a ua noke aku no na kamaaina i ka \i iaia v u<*lio a hiki i ka la okoa, aka ua paakiki loa mai no oia, i ka īiua wahi ana. he oi ae ka oluolu o ka hoi ana i ka po ? maja o āo. nolaila ua niaikai no hoi kela manao ia lakou apau. h"«»kuuia mai no o Lafela e hoi no Mami. l "a haha'i pu aku la no nae o Kunka no kahi o na hoki o kona ikai, a niaiuua o kolaua kaawale ana. ua huli mai la o Lafela llwiika. a i uiai la: "Eia au ke hoi nei, aka e hui hou aku ana ikp kaua. nn ka mea e hoea man mai ana no au no ke kuahiwi , a ik»- iio ia oe." la hoi hou ana mai nae a Kuiika noloko o ka hale mahope > o ka hala ana aku o kona kaiuaaina nana i alakai mai i kela ihi nmlihini. ua luaa luai la iaia o Anianiku e noho ana ma ka io o kona makuakane, a e poa aku ana kekahi o kona mau lima juria o ka umauma o Aleka. a aia hoi ma ka hc»lehelena o ua kaiKihine ia e hoike mai ana ke kaumaha no ka pilikia i ioaa i | luaui makuakane. moe ana na maka o Aleka, me he mea la akahi no a loaa n ka hoohiolu una, a ia ike ana mai a Anianiku ia Rurika, ua De mai la oia me ka leo hawanawana i ka i ana mai: "Ke hohopo loa uei au no kuu inakuakane, no ka mea eia oia iloko o kulana kupilikii loa/' l*a nana loa mai la oia ia Rurika no kekahi manawa loihi, a ka pane ole aku o ke kanaka opio, ua hoomau hou mai la ua ikamahine ln i ke knwnilio ana: 4, Ke ike nei au i ke ano o ka pana o kona puuwai, aole ia o pana o ke kanaka kino ikaika, a nei no lioi au no loaa ana inia o ka oluolu, mamnli o ka kaua mau hooikaika ana. ka'u e manao nei, ina oe e oluolu mai ana e noho e kiai iaia, atla e holo aku au no ke kii ana i kekahi kauka akamai hoi i ka wau ana aole no oia i loihi loa mai keia wahi aku a lakou e ho nei. Ke loaa akn ka hoi oia ia'u i ka hale, alaila e lawe mai au iaia me ka hoohakalia ole aku." Aole o Kurika makemake e hookuu aku ia Anianiku no ke ana i ke kauka, koe wale no ka malihini o kela wahl iaia, noia he oi ae ka ae ana aku o ke kaikamahine no ke hele, a e noho oia e kiai i ka mea ma'i a hiki i ka hoea ana mai v o ke kauka nakaukau i ka lapaau ana i ka poe ma'i. Va hooholo like iho la laua a elna, e hele kekahi e kii i ke tuka a e noho hoi o Kurika e klai ia Aleka, a he iwakalua paha miuuke o ia noho hookahi ana iho a Kurika ma ka'e o ka paiiaa'i o Aleka. na kaakaa mai la na maka o Aleka, a iaia i ike Hiii i noho akn o Burika, ua pane mai la oia i ka ninau ana ii: "Eia ihea o Anianiku?" wahi ana me ke au liele o kona m niaka maloko o kela keena. hala aku nei oia no ke kii ana i kauka, e hele mai e nana eou pilikia/- i pane aku ai o Kurika ma ka uwai ana aku i kona ho a kokoke ma ka moe o Aleka. "Pela io ka. a oia no ka mea i ike i ka mea pono e hana mai no'u, aka ina hoi jmha au i puoho ae nei mamua o kona hele ta aku nei ina, ua kauoha aku au iaia, he mea makohewa wale ► ka holo ana aku no kahi o ke kauka, oiai na manoo au, e loaa ai ana no ka oluolu ia'u. O ke knmu o ko'n pilikia loa, o ia no iu auwaua ana i ke kuahiwi i ka po nei, a no ia hele ana paha ke anu, ke kumu o keia haawina au e ike mai la i ko'u naaUwali." "He nawaiiwali maoli kou kino a'n e ike aku nei, e waiwai loa ka lioea aua mai o ke kauka. nolaila ua pono loa ka hele ana cu nei o kau kaikamahine e kii i kekahi kanaka i maopopo i ka paau ana i na pilikia o keia ano. v •'lna no aole kela kanka. e hiki ana no e loaa ka oluolu ia'u. oiai hoi ua kiiia aku nei oia, nolaila ua pono aku la no ka iiele na a a Aanianikn» no ka mea he kanaka maikai a oluolu kela, haua uiai ai oia i na mea pololei wale no," alaila pili hou iho la la maka q Aleka, a i ka Ktirika nana aku i ke ano o kana hanu lanu, he keu aku ka pinapina'i, a no kekahi inau minuke ko laua loho hamau ana, ua kaakaa hon mai la kona mau maka, me ka lana hon ana mai maluna o Kurika a i mai la: *Ta kamailio mai hoi paha oe ia maua no na mea e pili ana n Ivana. ua kamaaina anei oe iaia ame kona ano?" "Ae, ua ike a ua kamaaina au iaia, TJ i pane koke aku ai o Ruika ina ke ano puiwa a hikilele no ka hoalaia ana mai o na mea \ pili ana i jwt hoaloha nana oia i hoouua mai no keia wahi e noho i|jL> ua hauoli pu hoi oia lohe aku i na ano e pili ana ia Ivana. ua maopopo no anei ia oe, ina paha ua holopono imīkana mau hana e lawelawe mai neiV y i hoomau hou mai ai il\ieka i ke kamailio ana. loa nei au i ka pane ana akn ia oe no kena nian, nl|fca mea aole i maopopo .ia'u kana hana maoli, koe wale A> ko % u ike ana. he mea lawelawe aku oia malalo o kekahi o na a uiaka koikoi o ke aloalii." "Aole io akn la no ka oia i holke aku ia oe i ke ano o kana iiana. a ]>ehea oe i kamaaina ai me ia?** % Ta kamaaina au i ko'n ike man iaia me Menikofa, kekahi o na kanaka punahele ) ka Emepera Kikola, a na keia kanaka i hooknu ae ia*u mai ka noho pio ana maloko o ka* halepaahao, a nana no hoi i hoouna mai ia ? u e hele mai e noho pu me oe. <s Ao)e i loaa ia % u be manawa nui kupono no mana e kamailio pn ai me ia. aka oa hoike mai nae oia i,Vu. he hoaloha ko'n makuakane nona aka h«iha kan mea e kamailio mai ai ia*n nona?" u Aole anei i olelo mal o Ivana ia oe. e hoea mai ana oia ia nei nei i kekahi manawa?" 'Ta hoike mai oia ia'n, iloko paha o na makahiki kakaikahi, a iloko paha o na mahina kakaikahi oia e hoea inai ai ia nei nei; aka aole nae oe i pane mai nei no kela ninau mua aku nei a'n ia 0e. ,? "Aole a*n mea e kamailio bou aku ai no lTaiia mamna akn o mea i ike ai a i hoomaopopo al nona. Ua makemake loa aa e ike iaia i na manawa apan, no ka mea ha oi ae ka maemae o kela kanaka mamna o ka Emepera nana e rnla ia o Rusia. kou noho aaa iho nae i keia wahi, aole a« inea e hopoPū> e noho oe ma keia home. me lie mea 1a he home ponoi $a na hiki ia oe, ke hana maluna o ka aina e like me kou ma- & Aia hoi a olnola malkai ae au mai keia pilikia ae o*o ?

aiaila ia manawa auanei aa e lawe hoouiaiiaikai aka ai ia <k? ina na waiii a|um/' Xo ka o H«rika lie inea makeh»:-Wi» wale oo ROBa ka hōoalahaa aiui aka ia Aleka. iloko o koiia kniaoa nawaiiwaii «ni o ka niole ana 'aka e i>iii -ana ia Imiia, noia i s ua b»H>pau honoa ota i k<nn\ ra:mao «* n'imm iiku a e koikoi aku : ka elemakuie e pau«:inai i kaaa nii«au, ;i iaa no nae i koikoi loa aku «>ia. aok-ao e hiki ana ke loaa ni;ii ka mai ia Aieka ma.\ n<> ka mea ua hooa koki? mai la o Anīaoiku nie kt? kauka. a ho{«> koke mai ia ua kaikamahine nei no ka aoao o kona makuakaae. a hoike aku la no hoi ke kauka malnna o kekahi noho. Mahope nae o ka naua aua mai o ke i ke kanaka ma i aa hele mai la oia a paa i ka iima, me ka h<x>lohe malie ana i ka pana. a ia wa i pane mai ai o Aieka: 4, Aoje oe e hopohopo no'u e ke kauka. no ka mea aole no o*a ma'i loa/* Ua luliluli ae ia nae ke poo o ke kauka, no ka mea na ike oia aole keia he wahi ma'i uuku. a ke hein maliv ia «o oia i ka pana ma na ima o Aieka. a pau kana nana ana i ka pana o ka Uma, ua hoopili iho ia oia i kona pejieiao ma ka amaunni, alaiia ua kii mai la i kekahi iāau maloko o kana paiki ? e iik,e me ke ano man o na kauka iapaaa, a paue aku la: i4 E waiho ana au i kekahi iaau kapono nou, aka o kou pllikia nae e konoia mai ana ka maianui makaaia loa aila no kekahi manawa. a ke lana nei no kuu manao, e ioaa ana ia oe ka oiuoiu mai-; kai i kekahi wa kupono." * <k Mai manao mai paha oe, ua loaa au i kekahi kulana kupilikii e iike me ia a'u e hoomaopopo aku nei i kau mau oielo, no ka! mea e oia loihi ioa aku ana au." "O! maiia paha e pau e ana makou i ka make mamua on, aka aole nae e hiki ia oe ke oielo mai. he kanaka kino maikai oe i keia mauawa. a ma ia ano, he pono ia oe ke iawo aku i ka'u mau olelo a'o, a e ai aku oe i keia laau iloko o ka wa j.ono. v "I ka pau ana no o kela mau kamailio ana a ke kauka, ua haawi aku la oia i ka laau ia Anianiku me na kuhikuhi ana i ke ano o ka haawi ana aku i kona makuakane. a mahope o ka haawi! ana aku i mau manao hooiaha ia Aleka. ua hnawi mai ia oia i kona; aioha, a oili ku ia maiioko aku o ka haie. Ua liahai aku, la nae o Rurika mahope ona. a hiki i kahi i ku ai o kona lio, alaihi ninau aku la oia i ua kauka nei i ka pane ana : aku: § •*E oiuolu auei oe e hoike maoii mai i kon manao no ke ano 0 ka ma'i o Aleka?" Ua nana mai ia ke kauka ia Rurika, a oiai ua poeieeie i keia manawa. aka ua liiki no uae iaia ke ike mai. he kanaka maiihini loa keia e ninau aku uei iaia. a komo aku ia ka haohao iioko ona. nohea mai la hoi keia kanaka o ka hoea ana aku no kahi o kela mau kamaaina» aka aole no nae ona-«iele wale mai. a o kana waie' no o ka pane ana uiai oia keia: "E ioaa ana no ka oluolu i kela eleinakuie, aka aoie nae he ioihi o kona mau la i koe e ola aku ai. no ka mea ua palupalu maoii no oia. O ka'u waie no e makemake nei ia oe ame kana I kaikamahine, o ia no ko olua makaala ioa ana iaia, a e haawi akul 1 ka laau iloko o ka manawa a'u i olelo aku nei i kana kaika ; mahine. ! "Ua hiki uae ia'u ke olelo aku ia oe, e loaa ana iaia he mau mahina e ola aku ai, aole nae he manawa loihi loa, a mai hoike aku iaia i kekahi mea e hoehaehaia ai kona manao iioko o keia manawa ma*i." ° o la, pau aua no o kela mau olelo, oke kau ae Ia no ia oke kauka maluna o koua huli hoi aku la no kona wahi, a peia i no hoi o Rurika i komo hou aku ai noloko o ka haie o na kama-1 aina. • i MOKUNA X. Ma ia noho ana aku o Ivaua me kona mau kamaaina, e loaa mau • ana iaia na hookipa maikai ana, a iioko no hoi o kela manawa hookahi e kokua aku ana oia ia Anianiku ma ka maiama ana ia Aleka, a iloko o ka mahina hookahi, ua oiuolu maikai mai la o Alekii e hiki ai ke noho iluna a e hiki ai no hoi ke kau iluna o ka iio, me ke kokuaia aku e Rurika a i kekahi ia i\ae, ia Rurika o ka hapai ana aku ia Aleka iiuna .0 kona lio. ua pane mai la o Aleka i ka i| ana mai: "Aoie keia 0 ko'u ano mamua, he hapaiia mai e kekahi meai noiuna o ka lio, eia ka e ioaa ana ia'u keia haawina. Mai ko'u mau ia opio mai aoie au l i manao, e hiki mai ana he manawa e kokuaia mai ai ko'u kau ana iiuna o ka lio eia ka e ike ana au i ka mea i maa oie ia'u mamua. Eia anei au ke nawaliwali ioa aku nei i keia manawa? v "He nawaliwali mai auanei kou a lohe mai i ke a*o. he ku maoli no'imha i ke aloha kou ano iioko 0 keia mahina hookahi ilio nei i haia: Ua pau aku ia nae na la aka piiikia loa, ake ike aku nei au, eia oe ke pii maikai ae uei. lua oe e noho maiie aua iluua o kou noho, ua hiki i kou iio ke hee me ka poloiei oiai o ka holohoiona ka mea i kaiuaaina i ke aiauui. M "Aole e hiki ia'u ke noho nie ka maikai iinna o ka noho o ko'u lio e like me ka mea i maa ia'u iloko 0 ko'u mau ia a i ahona wale no keia. i ka ikaika o kuu mau wawae, a ke hawle au i ka honna, na maopopo mai ko'a hopena nolaila aole he nui 0 na ia i koe a % u e ola aku ai, e hoi aku ana au iloko oka op" oka honua. aka ke makemake nei nae au e oia a ike aku ia Ivaua. v lioko no hoi o keia mau ia ioihi a Kurika e noho la ma kela wahi e launa mau ana oia me Anianiku. uō ka mea o kona hoa kamaiiio mau iho la no ia i na manawa apau, a o keia mahaio a ke kanaka opio no ka u'i o kela kaikamaliine ma ka manawa mna ioa ana i haiawai ai me ia, ua hooi loa ia ae kona mahaio a makaheh(i maoii no lioi i kela inanawa, e liki me ka pa-umi iho i ka mahaio ana i haawi mua loa ai no ua u' la. Ua haha aku oia mā na aoao apau o Anianiku. na komo pu ma na hookaau oielo ana o kela ame keia ano, aka iioko nae o na, manawa apan a iaua e ohnmuhumu pn ana maluna o na kumuhana like oie, aoie ioa oia i hoopuka iki aku he huaolelo e piii ana i ka mea a kona pnuwai e ii' * n*au ana i na manawa apau. 1 kekahi la nae 0 ka huli hoi ana mai 0 Aleka me Rurika mai laua huakai holoholo mai, he la ia e popohe ana dk pua o kela ame keia ano, a he la oluolu maikai hoi ia. e konoia mai ai ka maJharf> e heie holoholo aku no ka honi ana i na ea oluola," a olai o jAleka e uoho ana ma kona pnka aniani i maa i ka nohoia i keia ame keia la, ua kahea aku la oia i kana kaikamahine e hele aku imua ona, a o ia kana o ka ninan ana akn: "Nani maoli ka hoi ka maikai o keia ki, a ina paha hoi no ko'u oluolu maikai, he keu aku a ko'n makemake loa i ka heie hoioholo aku noioko o ka uiulaau, e hiki aua anei ia oe ke lawe hooholohoio aku ia Bnrika ma ka hoohala manawa ana maloko o na V "Hauolli maoli au t ina e loaa ana he manawa maikai no'n e ike aku ai i keia mau wahi aku o ka aina. no ka mea ia maua o ka heie ana aku net i ka makaikai, aoie e hiki pono ia'u ke ike i na wahi apau, oiai e lilo ana ka hapanui o ko'n manawa ma ke kiai ana i ka pono o kou makuakane e'Amamku. a nau paha hoi e lawe aku ia*n ma ka hoomakaikai hou ana ma kekahi man wahi P a oiai no hoi o keia kekahi o na la oiuoiu loa, aole o'o manao e hiki ana ia oe e Anianlku ke hoole mai i ke noi a kou No keia iohe ana aku o ke kaikamahine. i ko Rnrika iiio ana i mea nana e nana i ka pono o kona ma&uakane, na hookahe okoa mai la oia i kona man waimaka, a peia pa hoi me Aieka, a i ka nana aku i ka makuakaue me kana kaikamahioe, ua hoomaikai maoli iana no ko Burika hoea ana aku a lilo i mea kokua aku no Jfco lana pono. (Aoieipaa.)