Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 45, 18 November 1910 — HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO

MOKI'NA XII. j KO PIUPO WENAWOTA HOOPAL.AU AKA. "Aka nae. aole hiU ia'u ke alo ae raa ke noi ana aku ia oe, oiai nae ua hoohaahaa loaia mai au mamoli o kau mau olelo hoahewa o na minuke i hala iho ia. e hoike aku ana au ia oe ano, e hoao ina'au e hana i kekahi tnea ī kumu e lanakila ai k» manao nnī «'u i hoolala ai no kaua ma keia mua aku me ko"u nana ol» aku peheo la kau e pane inai ai, ina nae oe e kala mai ana īa'u no ka'u man hana hemahema apau i hana aL •E oluolu oe e haawi hou mai i kau niau minoaka oluolu e like me kon ano mau; e ha'i mai oe ano e hoao ana pe e aloha mai ia u a i kekahi la e hiki mai ana e mare ia ana oe me a'u. "Pehea ia keia manao i kau koho iho? He makemake au e ( lohe pono aku i kau pane no keia nmau i keia manawa, a mai hoohoka mai hoi oe i ko'u makemake.' MOKUN'A XIII KA HOIKE AKA I >"A JIBA lU'>'A. Aohe maoli o Pilipo i makemake io e noi ia Geteruda no ka mai-e- he makemake waie no kona e hoohihia i ko Oeteruda noonoo ina ka hoopipili mau ana akn me ia. 0 ka niaoao mua a i l»aa ioa iloko o PiliiK», oia kona mare aku me Mole Het?rafoda, ka mea hookahi wale no iloko o kona noonoo 5a wa i kona wa e hemo mai ai mai ke Kula Nui mai o Hayada. L Ua helu puia o Mr. Heterafoda me na kanaka waiwai loa Oj I Ku loka, a, oiai o Mole hookahi wale no kana kaikamahine hoo-» iahi, ua nana aku o Pilipo ia mua ma ke ano ina no ka lilo mai o Mole i»uv ma ka mare e lilo ana oia i kanaka waiwai ma ke koino nna e hooponopono i ka waiwai hooilina i ka wa e hala aku ai o Mr. lleterafoda ma kela ao. 1 ka wa a Pilipo i hooplika ae ai i kela manao no ka mare aku iue Oeteruda, ua aneane loa oia e nahu hewa iho i kona «alelo mainuli o ka huhu ame ka hilahila me he mea s|a na ha'i oia i hookonokono aku e kamailio pela. .... . • Ua makemake wale no oia e hoohauoli iaia iho ma ka hui mau iue Getoruda ma na wa pono apau e loaa ana iaia a e hana ma ke ano hooipoipo e like me kela moolelo a laua o ka heluhelu jma ma kela la i haule ai o Mine i ka pali. I ka wa nae ana i hoao ai i ko Geteruda ano ame kona manao, *ia ike iho la oia i ka paakiki ole o ia hana, a no ka mea, ike koke iho la no oia i ka lilo mai o ka naau o Geteruda iaia e nui ole ai ka luina ma kona aoao. \ 4, Aneane loa oe e kaili aku i ko'u hanu mai a 11 aku, e Mi. \\enawoia," wahi a Geteruda. "Heaha keia hana liewa a'u o ka liana ana aku ia oe, he makemake au e lohe aku ia mea i keia manawa ? , wahi a Pilipo, me ka nana ana ae me kona mau maka hoomakaleho a hapai ae ki i kekahi lima o ka lede i kona lelielehe. "I ka-u hoolohe aku nei i kau mau olelo o ka pane ana mai nei me he jmhi oilua la ka oi e hiki ole iho ai ia'u ke hoomanawanui iho." "Ina hoi ha ua oi loa aku la ka'u mau olelo mamua o ka mea jr. kupono i kou noonoo, e oluolu hoi oe e kala nuii ia'u. Ke hopohopo nei au ua oi loa aku ka'u mai®)lelo wamua o ka mea i kon noonoo/' walii a Geteruda o ka pane ana ae. "Ae. he hana hiki wale no ia ia'u ke hana aku nou, aka nae, o ka waiania o kahi i kikoia iho e ka meli he o ia mau ka liu'i, eia iiae, ina oe e kala mai ana i ka mea i hana hewa a e hoao iho e hoolilo iaia i kanaka maikai ma nei mua aku, e lilo ana na hemahema i lianaia mamua i mea hoomaemaeia. **E kuu aloha. ua hiki loa ia oe ke hana mai ia'u e like me kou makemake. t T a maopopo iho no ia'u ua piha au me na manao hewa he lehulehu, aka e ha'i maoi»opop aku uo au ja oe, owau aku iim\ kau kauwa hoolohe loa ma nei mua aku me ko'u ake nui e iihikaiia e koii makeniake ma na mea apau. "E kuu Geteruda v e kauoha mai oe ia ? u e hana aku i kekahi mea & e hooko aku no au, me kou hoike mai nae e aloha ana oe ia'u." I kelii mauawa a laua e noho kokoolua la, ke hooneenee liilii mau aku ia o Piiipo ia Getruda a kokoke loa e pili i kona aoao oiai no e kamailio ana, a hiki i kona apo maoli ana aku i ka puhaka 0 ka iede opio e nanea loa hv i kana mau olelo, a hina maoli mai la iluna o kona umauma; o kona mau manao hoowahawaha, ka hoino, ka huhu £a maua, ke pi, ua aleia ae la ia mau manao ino apau e ke aioha e hoaiii iho aua maluna ona ia manawa. I keia niau olelo i>elo no, ua hiki ole i ka lede opio manao kahulihuli wale ke kupaa hou iho; he hana maalahi wale no nana ka huikaa ana aku i kekaM inea e noi iHai ana me ka haahaa, a Uiki i kona i ana iho iloko ona. he niea pono ka huikala ana aku i kekahi mea i mihi oiaio mai i kona hewa malia* he kumu ia e hoololi ae ai oia i kona auo hewa a i ka maikai. "E k<fii aloha, he aloha uo anei kekahi ilpko o kou umauma »o ? u?" wahi a Pilipo o ka ui ana iho, i ka lede opio e moe la iluna © kona umaunia me kona mau lehelehe e pili ibo ana i na piipalina Geteruda. - "Ae, he pono ia'u ke hoike ae ua ike iho la au i ke aloha ia €>e, e Mr. \Venawota i keia manawa, aoli? mamua aku," wahi ana. Ahaha, j>aa ka -nalo i ka nanana! "Alaila e ae oiaio mai ana oe ua Hlo oe na'u—e haawi mai ana oe ia oi» iho na'n holookim, oia anei? v "Ae, e kuu aloha, i ka wa e hiki mai ai o ka wa pono—i kou wa e puka pouo-uiai ai mai ke kula kiekie mai. 9 ' No keia pane oluolu loa a Geteruda, pahola ae la ka helehelena hauoii ma ko Kalefoda mau maka. l T a ko kana mea i H'a ai t ua loaa mai he pane hoolana loa i kona manao a oia, wale no kana inea nui i iini ai e loaa mai a i ka ioaa ana no hoi olu iho la loko iiana nui. Me he mea la i kaua noonoo iho ia manawa aia oia iluna o kekahi kahua hoano loa kahi i ku ai mamoii o ka lilo ana mai la o ka naau o ka lede opio ana i li'a ai i na la mamua aku. Ua maopojH> mua ka Pilipo mea e hana ai, ua hoolala mua oia 1 kona alahele no mua aku f a ina e huli hoi mai ana o Moie Heten\foda luai kana huakai makaikai mai i Europa, aohe o Pilipo mauao e hooko i kaua i aelike iho la me keia lede opio aua o ka hoohihia ana iho la a poiao iaia, aole makemake mmli o Pilipo e mar* me Geteruda, aka i mea hoohaaoH wale no i kona noonoo no ka inanawa a Mki i kona ike ana o ka wa pono ia alaila, haaiele iho iaia nei a mare aku me Mole f ka mea aua i hooholo mua ai ao ka mare. ' Ma ke alahele hea la e hiki ai iaia ke kaawale aku mai ka Hewa aku ana o ka hoohauhili ana iho i& aoiē oia i maopopo 1 kela manawa, aka aa ke au o ka manawa e hoike mai i kona hopeua. . I keia manawa aole i iilo keia haua hewa aiia i mea hookauH lfe inaha i kona noonoo—maiia e hooikaika aoa oia e imi I aiahele e pakeie mai ai keia hihia: a»a o ka pauaka &ua iho ia I ka wa e hiki iuai a* ka wa poao. Oiai oia e uoho aaa iloko o kei hauoli no keia hoopalau aua o

ka hana ami iho la na mua aku no U% e h.K*ponopono nona iho. Mauiuli o ka hoiopono o iui mea i kiikaia mawnena o int opio, ua hoohiki iho la iaua e%o«>ko aku i ka kiua aelike no ka uiare. a mai ia la akti ua hoopaanaan loa o <H ierutki iloko ona e hiki mai aiui ka ia e hooUui ia ai iaua ma ka Hoohoio iho la laua ia manawa £ hnuakeie loa i ko iaua hoopalau aole e hoike akeaia 6 hiki i ka wa e puka pouo mai ai o Pill-| po mai ke knla niai, a ia manawa e ike iho ai na mea apao ua hoo* palau iaua a e mareia aku ana. Ua boltf like keia manao ia &ua. a aolaiia, mai ia manawa mai ua ike like laua he kane h(K>paiau 0"I*ili|»o a he wahine ht>opalau 0 Oeteruda Ato]a. Ma ia la hwkahi no, a»a hoi loaa mai ia ia miipo kekahi leka aioha nmi Europa mai, a maloko o ia leka e hoakaka aua no hoi i na mea a Mole o ka ike ana ma na aiuu e , na mea ano nui ana o ka ike ana, a ma ka hapa hope loa, e hoakaka mai ana i kona pau ole o kona hoomanao no Pilipo me ka paa loa o kona manao. i ka wa o Pilipo e hemo mai ai niai ke kula uiai, e hoohuihi ana laua ma ka mare, a malalo o ua leka la ka inoa piha o Mole Heterafoda. "Huikau ka hoi na makau a ka hiwai'a i WailuaH wahi a Pilipo o ka hooho ana ae mahope o ka pau ana o kana heluhelu ana Ika leka." E lilo ana ka hoi keia i hana hoopakaawili i ka i ot>noo—aia kela lede opio i aioha ia'u ke holo makaikai mai !a i Europa me kona noonoo nui e paanaau la iloko ona no'u, a ei i hoi keia ia nei me ka manaoio loa ua hoopiuūa kona aloha maluna o»*u hookahi wale no. 4, Eia nae, he wahi kaikamahine opiopio wale no o Mole i keia manawa, i like ole mai kona mau makahiki nie ko'u hoa pili o keia mau la. Xo keia manawa he oi aku ko'u hiaiaai ia Oeteruda mamua ona. He kaikamahine u'i, ohaohu a hiehie o Geteruda a lie hauoli mau au e pili mau aku me ia oiai ke aloha e haua mao ole nei iioko o'u nona. Ka noho ana ae ka paha o keia mau la !** O keia ae la na manao e hana pouo ole ana iloko o ke kanaka opio i makemake e hoohihia wale no i ka uoonoo o kekahi, a mahope aku haalele, no ka nui mai o ka waiwai o kela uuku hoi ko keia. No kaPnui o ka waiwai o Heterafoda i manao ai o IMlipo o Mole kana wahine mare mahope aku, a no ka u'i hoi o Oeteruda i makemake loa ai o Pilipo e lilo oia iaia i keia manawa a mahope aku haalele iho i ke alanui. Kupaianaha maoli no ka noonoo o keia kanaka opio!" He mau la pokole wale no ko ka ohana Atola i hoohala ai ma ka hokele mauna, e like me ka lakou i haawi niua aku ai i ka hoohiki i kekahi mau hoalolia o lakou e noho ana ma kapa o ka niuliwai Hudesona, a no Pilipo hoi, oiai ua ko ae la no kana mea nui i iini ai, ua hoopau loa ae la kona noonoo e hahai i ka huakai a ka poe lawai'a no Maine, a hooholo iho ia e holo aku mahope a hui aku me kona makuahine ma Saratoga. Mamua nae o ko laua kaawale iina, a i mea e hoomauia ai kana hana epa o ka hoohihia ana iho la, ua kuai mua iho la oia i kekahi komo daimana hoopalau a hoopaa aku la ma na manamanalima o Geteruda. "Aole au i kuni i kuu inoa maluna o kena komo no kuu manao e malama like ana no kaua i ka kaua aelike me ka lioike ole ae ia mea i kekahi j>oe ua hoopalau kaua, aka manao au he wahi hana liilii wale no ia e hana ia aku ai mahope," a oiai ua liilinai loa iho la o Geteruda i kela mau oielo a Pilipo, manao iho la no hoi ia ua pono ia manao, a haaw r i aku la i kona ae. Mamua nae o £0 Geteruda kaawale ana aku, Il9ll'niua ae la oia ia Kalefoda me ka manao i loaa i manawa kupono no laua e kamailio ai o laua wale 110. i

Ma kela kakahiaka nui a liaalele iho o G<?teruda i ka liokele, halawai aku la oia me ke kanaka opio ana i makahehi ai mawaho 0 ka lanai olumi loa o ka hokele, kalii a Kalefoda e hana ana i kekahi mau puka aniani. "Paa mau no hoi oe i ka hana,'' wahi a Geteruda. me ka niinoaka ana aku, a noho iho la iluna o kekahi noho paipai ma kona aoao. "Ae, he paa mau ko'u manawa i ka liana, pehea la hoi auanei e pono ai, o ka pono paha ia, i hoihoi mai na haku aole e kijKikuia mai," wahi a ka pane a ke kanaka opio, a wehe ae la i kona papale a kiola aku la iluna o ka papahele. "0 ke kanaka hana e lawelawe ana i na hana ma ko'u wahi he inea pono e lilo oia € i kanaka hana mau, no ka mea, £te nui na mea e lioomaopopo ai maloko o keia ,hale." lla panai aku o Kalefoda i kela mau olelo me ke ano pai ole iaia iho, a i ole hooio ae paha no kona inahaloia mai i ka paa mau 1 ka liana, oiai o ke kulana hana ana e lawelawe anp, he liana liaaliaa ia, aka ua lawelawe nae oia me he niea la naua ponoi ka haua me ka hoomanawanui me kona kaukai ole a kamailio maoli ia mai e haua. Ke noho la no o Geteruda hakilo loa i ka liana o ke kanaka opio uo kekahi mau minuke me ka hauoli i ka ike aku i ke kanaka opio e -hana ana ine ka maiau me ka hoomaha ole i ka ike mai i kona noho aku a huii mai e kamailio mau iaia oiai oia e kauiailio aku ana. "Ke manaoio loa nei au he kanaka opio makemake nui loa oe i ka hana —ma ka'u hoomaopopo aku ua lilo loa kou noonoo i kau hana pehea la ka nui o ia hana, e hana ana no oe, M walii ana. Huli mai la o Kalefoda a akaaka mai la iaia, a oia minoaka nae ana o ka haawi ana ae i ka lede opio he laau hana aloha ia nona ma ia hope mai i hiki ole ai i ua lede opio la ke hoopoina i ria la apau o kona ola ana. "Me ka mahalo ia oe" wahi aua i pane ae ai i ka lede opio; "manao an he olelo maikai ia i kupono loa e haawiia aku ia oe, e Miss Atola. Ae. lie iini niau ko'u naan ia mea he haiia—ina he makemake au e hana i "kekahi hana e hana ana au a hololea pehea la ke ano o ia hana a'u e hana aku ai. v "Pela no ka'u hoomaopopo aku i ke ano o kau e hana mai la/ wahi a ka lede, a paliola ae la he helehelena hoihoi ma kona mau maka, me he mea la e hauoli. ana kona naau ia manawa ina no ka lilo o keia kanaka opio i kokoolua nona ma ia inua aku. ' u Aole ma ka hana wale 110 ka'u hoouiaopopo aku ia ano ou, aka ma kau haawina kekahi. Lohe mai au he hauuiana oe no ke kula kiekie o Havada. n Pu iki ae la ka ula ma ko Kaiefpda mau papalina me kona noonoo ana iho no keaha la i lilo ai kona kana hana i mea noonoo nui na kela lede opio. A liu 'wale ia noonoo ana, pane aku la: "Ae, he makemake pu aku i ka huli naauao; o ka pomnikai e loaa ana ia-u ma keia hana a'u e hananei aole i oi aku ia mamua o ka pomaikai e loaa mai | ana ia'u iloko o keia inau makahiki akn a'u e hooikaika ai iloko 0 ke kula, aka nae, o keia ke alahele e hiki ai ia'u ke imi mua i ku--1 mu e loaa mai ai ia pomaikai. "Manao au he mea waiwai ole ka hookupono ana ae t kau i l hoakaka mua mai nei e Mr. Pakona, a ao ka mea, ua ike &u i k«u manao paa no ka loaa mai o ka pomaikai iaoema keia hope akuj mamuli o ka hana mau ame ka hoomauawanui. - j Huli hou mai la o Kalefoda a «ana mai la iaia me ka minoaka pu aua me ka lamalama ano e ana ae o kona mau maka. ' Pela ka la»a noke ana i ke kamailio a hala kekahi hapalua hora a i ka hope ioa» i mai la o Geteruda; «ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nni ia oe manmli o kau mau olelo o ka hoike ana mai nei e iilo ai i mea hoonaauao mai aole au e hoopoina iki ana i kela mau olelo naauao a« o ka pane ana mai nel, o ke aloha he kaoawai paa ia i haawiia laai « ke Akua iloko o ka naau o xia mea apau. a ua waiwai loa au i ka loaa ana ia ts o ka ike mai ia oe "E mkhalo aku ana no hoi au ia oe, e Mi»s Atola i kou ike koke ana mal ia hoakaka a lilo i mea hoopaanaiia uau/' waiii a Kalefoda 0 ka pane ana aku. iV E Mr. Pakona ? e haaiele iho aaa makou i keia hokele mahope

irat> o k;i aiua awak< i a, aka aole $u e j>oioa uiui ika kauu uiea <> ke kamailio an» ibi> nei i keiii kakahiaka; tui !tto ia uian ok»lo ki*»kai i me» ko*u e iituur»u» ai, ~E iie mai ia*u e boike hou aku» he nui ko u i kow ol»oJu me ka lokomaikaa ioa ta nuikou iwai ko makoa hiki aua u»ai a I hiki asai i keia la. t"a haooii !«a au i ko'u iLe anie ko u uuiopopo ! pono an& ia oe, a ke iuaiiaolana uei ao au e i*aiawai hou a»a n<* ; kaua ma kekahi aiauawa ma keia niua ak«." | Haawi oiai !a oia i kom» liuia tio ke alohiik ana ka heiehelena oka hoihoi ame ke aioha oiaio iiok» o kona mau uiaka, a haawi akti la no hoi ke kanaka opio i kona liuia i»un ke a»o he makamaka oiaio aole uia ke auo ht»omakaieho a hoi>hai. "Me ka mahaJo nui ia oe» e Mi«? Aioia," wahi jana; "he oiaio,, ina e loiia ana ia'u he iuauaiwa ku|H>no e kaalo ae ai uuuuua o koo alahele ma keia mua aku, ua hauoli loa au i ka hui hou lue t>e ke ano he makaiuuka oiaio." % Kunou aku la oia me ka haahaa ioa iaia i h«oki iho ai i ke kauiaiiio aiui a huli aleu ia hele me ka malie a hnalele iho la i k& hiuai. Ku iki iho la o t?eteruda Atoia ma ka hiua wahi o ka hui ana me ka noouoo nui no ke ano o ke kanaka opio «uie kana mau kamaiiio naauao o ka hmikaka ana mai iaia, Ke noonoo pu la oia i na olelo iioinoino a Pilipo o ka olelo ana mai iaia no Kalefoda. he kanaka opio ilihune, he aeahaukae a pela aku, a ke noonoo iho nae i ka Kaiefoda ma ti olelo kaiuika makna o ka olelo ana mai iaia, he oi palua aku ka maikai o Kalefoda i kona noonoo mamna o Pilipo, a ke ike ia no nae oia i ke knlike ole o ka iniipo mau olelo hapala me ke kulana o keia opio ana o ka hui kamailio ana iho ia. "E hiki uiai ana ka la o kela.kanaka opio e oni ae ai mai ke kuiana haahaa a i keKahi kulana kiekie niii keia mua aku, |>ela ka'u hoomaopopo aku i kona ano, a o na knnaka opio o i& uno e hooikaika ana e oni ae no ke kuiana hoiomna* oia na kanuka waiwai e noho ai iluna o ka aiua, aole o na kanaka opio hookano a haakei." Hapai ae la oia i kona iiuia iluna a nana pono iho la i ke komo hoopalau a laua me Pilipo a Pilipo o ka haawi ana mai ekolu ia maniua aku. Aia ma kona helehelena i keia manawa kekahi nanaina ano e loa me he mea la ua ahewa loa iho la oia iaia iho no kona wiki* wiki loa ana i ka haawi i kona ae e mare me Piiipo, oiai. ke iiookuku ae oia ia Pilipo me keia kanaka opio, lie oi paumi aku ko ia nei waiwai mamua o ka mea ana i ae kuhihewa ai e mare ke puka pono niai oia mai ke kula mai o Havada. 4i He keu aku ko'u naaupo oka ae koke ana ika mare me kela kanaka opio waiwai, ina paha au i kali a ioaia ka manawa kupono e noonoo ai i ka mea kupono, me nei, he kaikamahine kuokoa no au aole nae pela, liihia e aku nei hoi i kela kanaka opW MOKUNA XIV. 'HE PAIO I MANAO MUA OLEU.

Ua liaalele io iho la ka ohana Atola i kela auwina la. Ma kekahi kakaJiiaka ae no hoi haalele iho la o Pilipo i ka hokele no ka huli ana i kona inau makua, a noho iho la no o Ivalefoda me ka hoo* manawanui no ke koena aku o kona manawa hoomaha. Ua hoomau aku la oia i ka hana ana me ka lioojM>no ame ka pāuaho ole no kona haku, a i ka pau ana o.kona manawa hooinaha a e makaukau ana e lioi liou i ke kula, ua loaa -mai la iaia na hoomaikai kiekie ia e kona liaku ame na hoapauhana ai>au ona o ka liokele, a {>ela hie na malihini apau e noho ajaa iloko o ka hokele i kela manawa. Ua lilo maoli oia i punahele a i hoaloha 110 ka oua o ka hokele Mr. Hamiletona, a ma kela la a Kalefoda i haalele iho ai i ka hokele, ua ihoike hou mai la o Mr. Hamiletona i kona manao 1 ka wa e hoomaha hou ai o ke kula, e hoi aku no o Kalefoda ilaila e hana ai me ka loaa pu iaia o kekahi kulana inaikai oi ae. Uoko'o kela inanawa mai, aia ka ohana Temepela ke luakaha la i ka nani o Saratoga; e komo mau aua ma ua anaina liulahnla, na anaina hoolaulea, na ahaaiiia ame na kono o kela aine keia ano. Maloko lakou o ka Hokele Uniona kahi ii noho ai; ua kaa uialalo o ka wahine kauwa ka inalaina ana ia Mine; lie wahine kauwa no hoi ka Mrs. Temepela, a no Mi\ Temej>ela hoi lie kanaka lawelawe okoa no lioi kona. Aolie kaalio i oi ae ka nani, aohe no lioi he mau lio kauo kaa i oi ae ka maikai mamua o ko lakou, no ka nui witle nuii no keia 0 ka iliili, a in'la no hoi ka aaliu o na kahukaa he aahu veleveka wale no, he kohu moi maoli ke nana aku, ke holo mai. He kanaka waiwai loa o Mr. Temei>ela s a ua hoojma oia i kona inoa maloko o ka hokele ma ke auo he kaniaaina no liokekona, aole nae hoi maloko j)onoi iho o Hokekona i loaa, ai kona waiwal, aka ina na lua eli gula o Oolonuio aine Kaleponi, a he ehia ona manawa 1 lilo ai i Meia uo ke kuauakauhale o Kapalakiko, a mai lilo no oia i Kiaaina no ia mokuaina ina oia iae ia kulana. l'a lawa loa oia e ike laula loaia ae ai he kauaka kiekie iloko o ka aiua uia ka waiwai a ma ke kulana hauoliano. No kana wahine hoi, he wahine oia i hoouaauao kiekieia, lie kulana lede oiaio me ka hiehie, he lokomaikai me ka heahea a he puuwai hamauia i na makamaka; aohe wahiue oi ae o ka hihiu o koua mau aahu e like me keia a ma na kahiiko hoonani no aohe no he wahine i oi ae na poliaku daimana 'e loaa aku kona lua. Ua paulele loa ka naau o kana kane iaia me ka haaheo loa i kona naauao ma ka hookele ana i na mea a|>au o ka nohona home; he maiau ma na mea apau, a hui iho no hoi me kona u'i, aiwa loa, a ua pili pono laua kekahi na kekahi. He makemake mau o Mr. Temepela i ka ike aku i kana waljine e aalu» mai ana i ke kilika ka nehe, na lihilihi kumukuai nui ame na lole nani kumukuai nui e ae, a i ko laua wa e kau mai ai iluna o ko laua kaalio a h£lo hookikakaha ae ma na huina alanui 0 ke kulanakauhale, aohe paa mare hauoli e ae e loaa aku laua. Ua ku no ka haalieo ana ua huli mua sit ku ke ahua, o ka !u wale no. He kanaka ilihune loa keia i kinohi he iwakalua makahiki mamua aku, he nele ma na ano apau, iiika i keia la nae, oia kekahi o na kanaka malania hale hanako a hoopukapuka aina wai'wai loa, ua pii mai oia mai ke anuu haahaa loa mai a hlki i kona kau ana i ke panepoo o ka hanohano. Ma kekahi po anu huihui loa iloko o na Ha mua loa o ke kupulau, me ka make i ka j>ololi ke anu, me ka lawa pono ole i kahi aahu mehana e hoopumehana ai i kona kino, ua hele auwana ae la oia iloko o kekahi wahi kauhale o ka poe eli gula iloko o na nio--1 kuaina ma ke komohana loa o Amenka. laia i komo aku ai iloko o kekahi o na hale aina o ua wahi kauhale la t haawiia mai la iaia kekahi mau ineaai kujH>no ole, a lae puia mai la oia e hoaumoe pu aku malaila ia po f iloko aku o [ halelio e pili kokoke niai ana. ! Ma kekahi kakahiaka nui ae ua hele aku la oia e noi hana a haawiia mai la kana hana he kamana hale :qo ka mea he kanaka ike kamana mr oia. a no kekahi mau pule ieliulehu ma ia hope mai kona hana hoomanawanni ana ma ia hana tae ka loaa pu iaia he elua dala o ka ia. Ma kekahi la Sa!>atJ ? oia ame kekahi hoa kamaua no ona, u pii like pu aku la iuka loa i kekahi wahi kau&ale el» gula ma kahi kokolee loa aka i ke kuahiwi. Ma kekahi kaliahiaka mai hoike aku la lana i ko laua makemake hana i ka luna olalla, a. he pule mahope mai, lawe like aku la laua i ka laua mau kipikua na kopala a hele aku la i kahi e nmnaoia ana e loaa aku ana j>aha ke gula malaila. He mahina hookahi ma ia hope mai t o keia kanaka ilihune, pololi, nele ike dala ame na aahu kupono, halawai aku ia me ia kekahi lua $1x1«, a o kela ka hoomaka ana o ke na waiwai. (Aoleipeu.)