Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 45, 18 November 1910 — KA HALAWAI A KA PAPA KOMISINA AINA. [ARTICLE]

KA HALAWAI A KA PAPA KOMISINA AINA.

He halawaī ka i ma)aina"ia e ka Papa l Komīsioa Aina ma ka aowiaa la o ka Poaha aka nei i hala «naioko o ka nmi ; kalaona o ke Kapital& eha maa hoa o ia papa i akoakoa »e oia c,a keonimanal K. H.. Trent, Frauk Asdrade, S. C.; Ihrigbl am« J. F. Brovrn, o ka inoa< hope ka hmahoomalu oiai o ka Peresi-; d4laa o ia, papa o A. W. Carter aia ma{ na a»na e; o W. A. Kinaey hoi kekaki lala aole nae oia i hoi mai aia i Amerika.

O ke Kom!sina Aina Mar?ton Campbel! kekahi malaila i sa wa e akoako.-i ass ka Papa i hiki ai ke hoakaka aku i na mea a ka .papa e noonoo ai. O lte kumuhaoa ano nni i lawe mnaia e noonoo oia ka wehe āna i ka aina hoolimalima hanai holoholona o W. H. Cornwell ma Maui no na aina hooknonoono ma ka hooiimalima. Aohe mea 1 hooholoia no keia kumuhana. ua manao na hoa o ka papa e kali ka uoonoo ana a hiki i ka aKoakoa ana mai o na hoa apau. Ua loihi ia manawa i pau ma ka noonoo ana i kela knmuhana a i ka hope loa lokahi lakou e maheleia kela alna i 1000 eka o ka apana hookahi aohe nae he mea i hooholoia. Xla lokahi ole ka manao o ke Komisina Aina me ko ka papa, aka oiai o ka papa ka mea mana ua waiho aku oia na ka papa e hooholo e like me ka lakou i makemake ai. O ke kamuhana e pili ana i ka hoopuni ana i ka aina me ka pa kekahi i noonoo loihi ia, ua hooholo ka papa e hoopuni ka poe mea aina kokoke i aa aina la me ka pa, a me he mea- Ia r i ka wa e noonoo houia ai o kela kumuhana e noonoo puia ana me ka hoopuni ana i na aina e ae e pili ana. i ka pa. No ka hoolimalima hoi o aa aina hookuonoono la ua manao o Trent o ka uku holimalima kupono loa i umi-kumn-malima keneka no ka eka no umi-kuma-malima makahiki hoolimalima & i ka nana akn me he mea la ua apono lokahi na hoa e ae o ka papa i kana hoakaka e kali waleia aqa no nae o ka akoakoa mai o na hoa e ae a ia manawa e hooholo loa ia ai.

He umi-kumamaha mau palapala noi i hoea ae imua o ka papa e noi ana no ka hoolimalimaia uku o kela mau aina o Cornwell> a o kekahi o ia poe i noi ae ai ua haawi ae lakou he, umikumamalima keneka no ka eka no ka hoohanaia ana o ka aina.

He iwakalua-kumamakahi makahiki ka loihi o ka hoolLaialima mua a no ka 10,000 eka holookoa nae ia; he aina keia i onaia e ka Moi a ua lilo ia Cornweil o Maai i ka hoohmalimaia, a oia nae ka Trent i makemake ai e ike pehea la i liio ai kela aina leialii ia manawa i ka hoolimaiimaia ia Cornwell. Na ka Luhahoomalu Brown i hoakaka aku, he iwakaliia-kuinamakahi makahiki i hala aku nei o kela aina leialii no ka nohoalii ia waiwai no kona pono ponoi iho a nolaila ua hiki iaia ke hana e like me kona makemake. He mea maopopo e hookoeia ana i 1,300 eka o kela aina holookoa i aina kanu laau a no ka a Marston Campbell i hoike ae ai ua paa ka hapanui o kela mau eka ae la i ke kanuia i ka laau a ina no ka makeleheieia aku e oki puia ana kela aina ī: paa i ke kanuia i na laau. I He lono kelekalapa uweaole ka i loaaj ae i ka papa mai ka Hui Ma-lu mai 6| Hiio e noi mai ana i kekahi wahi apana aina ololi he uini-kumamalua kapuai ke akea e pili pu la ine ka apana aina o ua hui ina-lu la, e waihoia ae ma ke kudula akea. Ua ka hui malu o Hilo Knight of Pythias i ua wahi apana aina la i akea aku owa'ao o ko lakow kahna i loaa mai ke ea maikai ialoko o ka hale- hou e kuknluia akui ana, a ina e loaa ole aku ana ka apana aina i noiia mai e hooneleia aku ana lakou i kekahi wa£i akea knpono e loaa maikai ai ka ea iaioko o ka hale.

Ua hooholo ka papa e ae uku i kela ko! a e waihoia aku ana kela apana aina wi» ke kudaia a e hoolahaia akw ana. 0 R. A. Kearns ka i noi ae i kekahi apana aina ma. Hauula nona ka nui he ekolu eka e aeia aku e waihoia no ke kudala no kona makemake e lilo ia apana i kahua hale nona. Ua aeia aku ka»a noi 3 e hoolahaia aku ana no ke kudala. He wahi apana aina| kela e pii,ji kokoke anA me ka pa haiepupule Kakolika ma Hauula a oiai he wahi apana aina aa me ka piha i na lanatana, ua maopopo loa aohe mea inakemake i kela wahi apana, oia wale 110, uolaila, e lilo ana wahi apana iaia. O Kamana o Pauoa kekahi mea i noi mai e hooliloia aku iaia kekahi maii kapuai ehiku ke akea a he umi ka loa mawaeaa o kona pa hale aae ke alanui hou o Pauoa; ua ae ka papa i kana noi a e kuaiia aku ana ma ke kudala akea. > ; 1 He leka ka i loaa ae i ka papa mai ia Monsmrrat mai kekahi o na pa hanai holoholona o Hawaii e noi ana e hOolinalima he $50 o ka makahiki. U* hoakakaia ae imua o ka papa he aina aa wa3e no ka hapanui ma na lae kahaka' aka nae he wahi punawai ala nia kahi kokoke i kahakai maluna o ua aina ia> a i ka wa kau papaa ia e ioaa ana ka wai i na holoholoua mai kela wahi punawai mai, Ua aeia aku kana noi a e hooiahaia aku aaa oo ke kuelala akea. Hoōpaaneeia ka halawai iujr ka hora elima a>ue hapa me ka pau o ka hapanui o na kumuhana i ka hooholoia.