Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 45, 18 November 1910 — HE MANAO HOONAAUAO I KA LAHUI. [ARTICLE]

HE MANAO HOONAAUAO I KA LAHUI.

Mr. JLuaahoopos;o«;toao o Klaokoa, Aioha nai: t oiuohi mai itou ahonai e hookoino iho i keia wahi manao ma. kah» kaawale o kau hiwaMwa. He miaanuea nm St?>*a ī % na kan&ka e eoho a?t aia ke a«o ke man wahaolelo bo ka lahni. a he maa alakai isai oaaa <? hooaaaiaamlama ana * ke ano o ka nee aaa o ke an o k~d maaawa ma oa mea piH i aa aoao kaiaiaina ma ka Aiaa Makaa. O na kauaka e like me J- M. Pi»epoe. Rev. S. L. I>esha ? David Ew«!iko. S. K. Ka«o ame bo fcoi, ka Laaahooponopono o ke koa, aia ilana o oukaa ko makou maa maka e kau aka nei. *a eakou pmi> naue ae i ke au nui ame ke au iki o ka nee ana o sa aoao kalaiaiaa. kaleko iho a k« itoi i ko kakou Aiua Makua. He niea makehewa ke kukala ana me ka leo nui ame aa hna palapaia nnnaL i ka laaakila kama'nao o na Demokatata ma ka Aina Makua me ka hoakaka ole ia na kumu o ia lauai'ila ana; a mamali o ka ha'o o ko kakou mau alakai, a poe kj/knu niipepa hoi| mahma o keia mea, ke iawe nei keiai a hoomaikeike aku imua o ka lahui me ka manaolana e lilo »na keia i mea hoonaauao aku i ka lahui holookoa. Ua ike kakou. e ka lahui, i na hopena i loaa inai mahope o na hakoko kaiaiaina ana iho oei ma oa mea kuloko a kuwaho (Amerika Huiia). Ua ike kakou i ka lanakila kamahao anaj o na Demokarata ma ka Aina MakuaJ he mau hiohiona a mau kahoaka hoi ao na niea e hiki mai ana he elua niamai keia wa aku. Ke olelo nei na Demokarata o Hawaii nei he uiau hiomiona ia o ka noho mana mui 0 ka aoao Demokarata ma ka Aina Makua mahope aku o ka makahiki 1912. Malia paha o oiaio ia moeuhane anai >e*a a aole paha. He mau kuum no e loaa ai na kanalua ana no ka loaa mai o ia hopena, a' he mau kumu no aoi e hiki ai ke loaa mai ia moeuhane ma, a e hoakaka lauia aku ana keia makapeni a na oukou e ka lahui e ikej mai a hoomaopopo iho. j Ka Uhai Ana Mahope o ka Meheu o ka Moolelo Lahni. j Mahope mai o ke alahou ana o kaj Lahui Amerika mailoko mai o ke ki'o-j lepo a Kilivilana }> he Demo-j karata, i luma'i ai, a opuu mai na huaj mohaha o ka holomua o ka aina nia- i lalo o na alakai naauao ana a Pere-j sidena Makinale. aia hoi ua ala pu mai| na leo o na makaainana no ka hoopa-j kele ana ae ia lakou ame ka aina mai; ka umii ana a na hui alunu ame monopole. Ua hoopaa aku.ka Aoao Kalai-I aina Ropul)alika ma kona mau kahua* hana e paio ak\i ana i keia mau hui; al'.mn mana a monopole hoi. j Aole i nui ka Peresidena Makinaje hana ma keia inea, aka ua hookahua iho oia i ke alahelē mua e hookoia ai ka manao o ka lahui, a i kona niake ana iloko o ka lima o ka enemi, ua ili iho he koikoi maluna o Pei , esidena Bueawela ka hooko ana aku i ke Kana-Anti-Tr\jst (Ku-e Hui Alunu). O keia ke kolopa mua loa iiana i hoouneune ī ke kahua' paa o ka Aoao Repubalika, a o ka manaolana hoi o ka Aoao Demokarata no k'ona noho mana hou maluna o ka aina. Hooko Kanawai Ku-e Hui Aluuu. Iloko o na makahiki ewalu a Peresidena Rusawe|a i noho alakai ai, ua hopuhopuia kekahi mau hi/i alunu jō like me ka Kailroad Trust, Standard Oil Trust, S.teel Trust ame kekahi mau hui e ae. LTa hookolokoloia, a hoopa 'iia. Mamuli o keia mau hana ua wela j keia mau hui a huii lakou i mau alahele e pakele ai iakou. TJa kau nui ko lakou mau manaolana maluna o Peresidena Taft e noho nei i keia wa, oiai ua maopopo i na poo o keia mau hui o ka Aoao Repubalika wale no ka aoao e ku ana no ka pulama a hoohoihoi ana i na ff hana e lioiomua ai ka lalvai ame ka*aina. Ua manao maoli keia poe i ka wa e noho mana mai ai o Peresidena Taft alaila 'e kapae ae ana oia i ka hooko ana aku i ke Kanawai Ku e Hui Alunu. aka ua kuhihewa lakou, oiai aole 1 loih'i mahope iho o ko Peresidena Taft alakai ana i ka aina, ua hopuia iho la ka hui Sugar Trust no ke apuka i ke Aupuni. Hulihia o fca Aoao Eepuhalika. Mamuli o ka hooko ana o ka Aoao Repubalika i ka leo o ka lahui a hoopaaia maluna o kona kajiuahana e paio ana no ka pono o na makaainna a e ku-e ikaika ana i na hui alunu ame monopole, ua pii ka ena o na poe waiwai, a ua huli aku ko lakou mau manaolana apau ma ka Aoao Demokarata. a he mea hoi ia e hoohoihoi ana i na Demokarata. Ua hopu koke aku na De-' mokarata i keia, a ua kakoo mai na poe waiwai ia lakou a o ka hopena i ikeia ua hulihia mai la ka Aoao Repubalika e like me na hoike o keia mau la iho la. j 1 Ke Kanawai Auhau Dute.' O keia kekahi o na 'kanawai i paioia me ka ikaika. E ku ana ka Aoao Repuhalika no ka Auhau kiekie oiai ka Aoao Demokarata e ku ana no ka auhau haahaa. O ka poe waiwai ke pomaikai ana nia keia auhau haahaa ana i na waiwai komo mai, a mamuli o keia kanawai i hiki ai ko Hawaii nei kopaa ke komo aku ma Amerika me ka loaa nui mai o na pomaikai i ko kakou nei poe. - Aka ke makemake nei na Demokarata o ka Aina Makua e hoemi mai ī na Auhau Dute, a o ka poe e pomaikai loa ana o ia no na poe Sugar Trnst ame ko Cuba poe mahiko. O keia iho la ke annu ehia o ka hulihia ana mai la o na Repubalika ma ka Aina Makua. Demokarata ka Aoao o na Hui Aiunu Piuepine na ;nanawa a kakou i lohe ai e keha ana na Demokarata o ko lakou aoao kalaiaina ka aoao o ka poe ilihune. Ke i nei hoi ka Buk« Xui: "Ma ka hua o „ka laau e ikeia ai." Eia ka hua aelo a ua poe Demokarata nei. O ka lanakiia i loaa i na Demokarata ma ka Aina Makua i keia la aole ia no ka paio ana no ka pono o ka poe ilihuoe, aka no ka poe waiwai. No na hui alunu mana a monopole hoi Ua nee liilii r a nee liilii aku ka Aoao Demokarata a Mki i ke poholo aaa iloko o na kamaa buti o na Hui Monopole, a aia'ia aoao Uoko olaiia i keia .la." - ■ ■ . No keia mua aka e nee nei e nana mai ana keia mau hui ālunui mana ī sa hana a na Demokara:a e hana ai i keia Kau Kanaono-kumamalua o ka Ahaolelo Lahui. laa e hiki ana ia 1&koa ke hoopau ae a hooloii paha i ke Kanawai Anti-Trast. (Ku-e Hui Alum)t alaila, ua makeukau ka hulihia o ka Aoao Eepnhalika I keia kau Koho Ba?oka ae o 1912. Eia ka ninati: liaiia loai an& anei na Detnok&xata pelal. Ina ua makaukau. ka Aoao Demoka-

r&ta e liana mai a e b»oko a»a hoi lakou i ka !«f<» o sa bai alnau, sla* ila, e naha aaa ns Pemokanua i iakou mau aleio. oiaj kn ne; ke* !akoa kaimahaue Laaui m&lau» oo o kahaa ku~e hu.i alu&vL H«?aiha ana la ka lak\*« haua e haua nxai a:f E &a aku i keia mna asn. Ka Manao o na BepUualik3L Mamuli o keia kumu maopopo 13« o ia iioi, so aa Dt?m«ka *utn faov|»»a «ua ia lakou ina'īuna o K&lnia Ka-e Hui Aluau, b.e m«*a maofm|H> ioa ao!e * ko ana kv% maj2a€»l3ta o ca 'po* waiwai. oiai i ka *?& a aa IK?usi>kar6ita «p hehiku iki i ko lakoa kahuahaaa. e a!a ku-<? mai ana bo na alakai Demj>karata nooUoo Sauii* e likt oi? Mr. Bryan ame ke~ kahi jkh? e »6. Noiaila. t ke ko ol«? a.&a o ka ma&aol&aa o ka pae waiwaū he ia ao e ike aku ana ao kakou i keia poe waiwai, e Ai feoi hou ana ik» ehn me he moi ia. fr ; a e kakoo mai aua i ka Aoao Bepabalika. Va ike lakou a ua maopopo aoh? o lakou wabi e kanaaho ae ai. t r a maopopo co hoi ia liikoa o ka Aoao Re* pubaiika anie koos kahua hoohana ke kumu o ko )ak®a waiwai 3toe ka holo-i n>ua o ka lakou mau oihana imi ioaa.| Ua maopepo ia lakou o ke ana ilala a ka Aoao Kep-xbalika ke kumu hoohaii-i kt» o ke »o holookoa, a o ke ana Trai*i wai pookeia malaio 'iho o ka la. Aole i poina i keia poe na maka-] hiki wi a na Demokarata i hookele ai ina haea Aupuni. Ua maopopo no hoi o ke ana dala a na Demokarata he hoemi ana ia i ka holomua o ka aina. Mawaena o keia mau wea apau aia no he manaolana* i ka makahiki 1912,1 ke kau koho baloka nui e koho ia ai reresideiia he Kepubalika ana no o Amerika Huiia; he Kiaaina Kepuhahka: ana no ma Hawaii. nei t a he mau luna aupuni Repubalika aua no ke hookohu ia mai ana. | Kou Oiaio. j SIMEON K. NAWAA. | 1454 Dement St., Honolulu, Novema-| ba 14. 1910. |