Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 46, 25 November 1910 — HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO

MOKUKA XIV. HE PAIO I MUA OLEIA. Elaa makahiki ma La hope m*i r loaa hou no iaia kekalii lua gu!a bou ma na lua kola o Kalepoai, a kabe a wai maoli mai la ke mila iaia me be wai la. Eba makahiki mahope mai, lawe ae la oia i kekalii liale nm ma ke alanui o Kapalakiko a knkalu ae la i hale banako nona malaiia, a ua ikeia oia e na mea apau ma ia bope mai iie kanaka malama hale bauako mamuli o na huapalapala nunui e kau ana mawaho o kona#ak\ "Wiiliam Temepela, ke kanaka maiauia Banako,- a mahope o na puka aniani oia e noho mai ai a e nana mai ai i ka poe e heie aku ana e piepieie dala, e like no bdi me na kanaka malama 4iale banako e ikeia nei maanei. I ka lilo ana ae ia i kanaka waiwai he kanaka maiama hale banako, ua ioli nui loa kona ano mai keia kanaka iiihune, jK)ioH a nele mai ona makahiki ewaiu mamua aku. O kahi no oka haawi na latf i ioaa iam. E knko wale no ka poe haawina kuiia oie aole no e loaa ana. / lloko o kona mau la opiopio he hele mau oia i ke kula a ua lo^a no iaa na hoonaauao kiekie ana, a me ia ano, i kona wa i iilo ae ai i kanaka waiwai mamuli o ka huli aua mai o ke au pomaikai maluna ona. ua hiki \w\ iaia ke h<sokele i kona waiwai me ka naauao, ine kona malanm pono pu i kona inoa ame kona kulaua maikai iwaena o na kanaka. / Maiuna loa ae o ia mau ano maikai ona he kanaka hoopono a haipule oiaio oia, a aole hookahi Sabati i nele iaia i ka heie 1 ka puie. , Aoie i ioihi loa ma ia hope iho, oiai no oia e lawelawe hana ana nui Kapaiakiko, haiawai iho la oia me kekahi wahine kanemake o Mr*. Wenawota ka inoa, mai 2su loka mai, me kana keikikane unku he umi waie no makahiki ia manawa, no ka ike ana i kekahi mau makamaka ona maloko o ia kulanakauliale. I kinohi no o ko laua halawai ana, ua uine like ia ko laua mau noouoo kekahi no kekahi. a mahope o ko iaua ,hui mau ana no ke kahi niau niali<na ekohi, ua marei& iho la iaua a hohoi ae la iloko 0 kekahi hale nui 4iani ma kekahi wahi i kapaia <f Na Puu Xoba," a mai kela mauawa aku ka ike lauhi loaia ana he alakai iwaena o na aha lealea o ia kulanakaiihale. • I ka makahiki mahope mai, ua hoeueu nuiia ko Mr. Temepela noonoo ma na haua kalaiaina me ka iini e pii ae ma kekahi oihaua kiekie. a hala kekahi mau mahina mahope mai, ua kohoia iho la oia i Meia no ia kulauakauhale a ma ia oihaua oia i noho hana ai 210 na makahiki elua. Ia manawa, ua koi ae' ia o Mrs, Temepela i kana kane e hoihoi ia kana keikikane i ke kula nui o Havada kahi a kona makuakane i noho mua ai 110 ka hoonaauaoia, me ke koi pu ana e hoi laua i ka hikina kahi o kona one hanau, ano kona makemake loa <? hoi i ka liikina, ua koi ikaika ae la oia i kana kane e haalele i ka (liaua me ka hoomalm i ka lawelawe oihana ana a e hoomaha me ka ai ana i ka hua o kona luhi ana. Ia liolopono ana o ia manao ia laua, ua hoi ae la laua no ka, hikina ma o ke kaahele ana mawaena aku o ka Ainapuniole Xui,j si lawe ae i kekahi hale nui nani mawaho loa o ka hu'a o ke kulavtakauha!e o liosetona i home no laua, i kokoke aku ai l.aua i ke kula nui kahi o Piiipo e <hoi aku ai a noho, i hiki ai ia Mrs. TemejH*la ke hele mnu aku e ike i kana keiki i na manawa apau ana e makemake ai. 1 kinohi, ua lioihoi ole loa o Mr. Temepela i keia hoolala aku a kana wahine 110 ka mea, i kela manawa ua hoolalaia a ua noiia mai oia e lilo i Kiaaina no ia mokuaina. j O kona manao nui hoi no ka hana, o ka ? manao hoi e hooko aku i ka kana wahine koi e hoihoi aku i kana keiki i ke kula, ua lilo keia uiau manao elua i mau mea nana e kunana ai mahea la oia e kolio ai. Ua nui kona makemake e lilo i Kiaaina, lie manawa maikai loa, |>ela kona noonoo no ka pii ae ma kela kulana hanehano a inaua maloko o ka mokuaina, aka no ka nui paakikj loa o kana waliine i ke koi ua pilipu wale ae la no kona manao, a nolaila uai liooko ae la i ka manao o ka wahine, a haalele iho la i ka hana| iloko o ka lawelawe ana a kekahi o na kanaka maikai loa ana ij <hilinai ai, a he mau mahina ma ia hope iho, aia lakou ke noho la! ma kela wahi i hoike muaia ae nei. Ia lakou i nee ae ai no ka hikina, ua makaala 1041 0 Mr. Temepela ma ka nana ame ke koho ana i kekahi wahi maika'i loa e nolio ai; ua kukuluia ko laua hale maluna o kekalii aina waiwai a laula a he aina nani ia moko o Buruklina, Masakuseta. Malaila laua i noho ai, a oiai he mau mea waiwai loa laua i keia manawa, ua hoonaniia ia wahi a he kohn paka maoli ke nana aku; na pil mahuahua man ko laua waiwai a ua lilo laua i mau īuea nanaia mai e ka poe koikoi o ka aina a pela pu me ka poe uaauao a hanohano o Bosetona. 0 ke kane mua a Mw. Temepela, he hoaloha pilipaa loa oia no Mr. Heterafoda, 0 Nu loka, ka makuakane o Mole Hetetafoda, a he hana man na lakou ka hele ana aku a hele mai mamua 0 ka make ana aku o Wenawoīa, ke kane mua a Mrs. Temejela, a mahope koke Uio no o ka make ana aku o Mr, Wenawota i haalele iho ai o Mrs. Weuawota no ka liolo ana i ke komohana e ike i kekahi man makamaka ona mi Kaleponi a huikan ai nft makau a ka lawai'a i Wailua. 1 ka wa i hoi hon ae ai o Pilipo īaa me kona man inakua no ka hikina ua hoihoi houia mai la kela hookamaaina ana 0 Mole Heterafoda me Pilipo 0 na la i hala, a iloko o ia manawa laua i peepeekiwi ai, e like me ka hana man a kamalil i kekahi manawa, maloko o kekahi hale lole mahai o ka muiiwai Hukekona e like me ia i hoike muaia akn ai ma na heln i hala, a ma ia manawa lana 1 hana ai i kekahi aeike ma ke auo hupo, no ko laua lioopalau. • Elua makahiki maho(te iho o ko Mr. Temepela ma noho anā ma Burukalina, ua piha ae la ia Pili|>o na makahiki he umi-kumanm-ha ia manawa, aia hoi ua hanau mai la mai ka pnhaka mai o Mr& Teiuepela kekahi kaikamhine uuku nona ka inoa 0 Mine, he pua loke i iuohaia ae iioko o kela ohana nana i hoopiha loa i ka naan o Mr. Temepela me ka haaoli a no ka mea, o ka mua loa keia o ka loaa ana iaia o ia mea he hna makamae. Mai kela manawa ma! i lilo ioa ai kela kaikanmhine i punahele loa na kela ohana ame na kauwa pn, na aneane maoli e hoomanaia kela wahi opuu loke e na mea apau. He keiki alunu # makona a pi maoli o Pilipo, aka nae i ka wa I ēanau mai al o kona kokooiua, koak wahi kaiknahine hooka<hf wale no ma ke ao» ua pipiii mau kona naau iaia me ka liio loa 1 mea alolia nui nana. (Ja Uio pu o Mlne i wahi kii e hoomanaia ai e Mr, Temepeia nmmuli o ka panleie nni o kona naau maluna ona, o kana hana maf k ka hoolilo ana i ka hapanui o kona manawa ma ka noho ana ma kalwile hanai keiki» Ua lilo kona mikiala mau i ka hale lumai keiki I mea hoopahene na kana wahine me ka olelo mau ana akn he mea makehewa wale no ka hoolimalima a»% i wahine hanai keiki, «a lawa i)io la m iaia» he mea hoonnl Hio wale akn m

0 kekahi hana maa maa toa m ilr. Temepe!a, niamm% o kt>»a hele ana i ke kaoea e bele m«a ana oia i- ike i kana wsihi t»epe i ka baU> hamii keiki no kn haawi ana iho i kx»Da aloha i&ia ma fci makt ana i koaa sua« papalina, | i kona m«B.awa e buii lioi tu«ii ** i»i* nau moa uiai aoa I ke kulana o kuua uii!iittiH iam i aka aL Va lilo pu ke keiklkane a kaaa wahin* i mea paoahele pa iaia; he olnolu man ola iaia me he mea ta nanu po&oi; oia aa mea apaa a Pilipo e noi ae ai e hookoia aaa ia mukemake me ka hoohaia ole ia, oiai no nae he pau dala noi no ka kela keiki i hooiiiia mai ai e ka makuakaoe mamua o kona make aiia akn. Ca maopopo ae ia*i ka poe helahela ko Mi\ Temepera paalele noi *>na malona o kana wahi kaikamnhiiie uaka ka haa hookahi wale no i loaa mai naaa» aolaila. aoie no e nele ana ka ehaeha loa 0 kona naau ma kela la i haale ai o Mine i ka pali a Pilipo ma i heie ai iloko o ka alolaao. Ma ka hoakaka a ka mooieio, no kekahi mau hora» me he mea ia ua lilo aku ka ikaika maiioko aka o kona kino hoiookoa* a ma kona mau maka ame kona helehelena hoiookoa ke nana akn, me he mea la he kanaka oiii i make no kekahi la. a he niau la mahope mai aole oia i ae iki e kaawale aku kt-Ia wahi kaikauiahine mai kona alo aku—-aneane no e hemo ole mai ia mai kona lima mai. *Heaha la ka'u e hana ai! aole e uiki ia u ke ola ke ole oia| me a*u/* wahi ana o ka olelo ana ae, me kona mau lehelehe i hele| a keokeo pu me ka leo hoi e haalulu ana me he elemakule la i iiihia| 1 na manao knpouli. ' ! No kekahi manawa. ua loheia aku ka i ana ae o kana wahinei iaia: "E kuu kane aloha, he mea~ maopopo loa e lili ana au i ka'u keiki ponoi ina penei iho ia ke ano o kau hana e milikaa mau ai i kau bepe;" he maa olelo hoopaani wale no nae ia aiia i kona ike maoli aku i ikana kane i ka lilo loa o kana bepe i pula kaumaka nana. Oia nae ka ke kane o ka pane ana mai, "e kou aloha/' me ka hoao aua iho e uumi i kona manao" o ke ola me he mett la he mea waiwai ole wale no ia ia'u ke nele au i kekahi o olua; ua like kou punahele ia'u me ka punahele o ka kaua hua ohaha nei ia*u/' laia nae e hooki iho ai i kaua kauiailio ana. e noke mau iho ana oia i ke kaawili i kana wahi bepe, a ke nana aku, lie oi aku kana mea e hana iho ana i kana kanmlei mamua o ka hiki i ka huaolelo ke hoakaka ae. Aka, e like me ka nee ana aku o ka manawa, pela no ka poina iaia o kela ulia poino i loaa ai ia Mine, ua hoihoi houia mai la ka hauoli o na la mamua aku ke kau aku i na manaolana ao na {>omaikai o na la e nee mai ana mamua. Me kona waiwai nui i kela manawa, ame kona kulana koikoi hoi iloko o ka aina ua manaoio loa oia e lilo ana kana mau keiki i mau mea waiwai a hanohano maluna o ka aina ma ia mua aku me ka nui o ke dala e hoolako ai i ko laua mau hema»hema o na ano l|ke ole, a hookahi no ana hana o ka pulama i kana man mea aioha, He mau la pokole wale no ko lakou i noho iho ai nta Baratoga, hiki mai ana kekahi kauoha mai ke kulanakauhale mai o Xu loka e kahea mai ana iaia e liolo aku no kekahi hana ano nui i niakomake loaia mahula. Ua hookupilikii loaia kona noonoo no kela kaheaia ana niai, me ke koi ana aku i kana wahine, ke kaikamahine ame ka waliine hiikeiki e liele pu ine ia, oiai nae he mau la elu& wale no oia e <hele ai, a ina no ka hoopono o kana hana e hoi koke mai ana no. 1 kona inanawa nae i noi aku ai ia Mrs. Temepela e hele pu ua hoohikilele ia ka lede no ia koi ana me ka pane aua mai: "He mea maopopo loa, aole hiki ia'u ke hele pu. Ua ike hoi oe i kela aha hulahula nui e malamaia ana maloko o ke Conj gre«s Holo—kekahi hana hoohauoli maikai loa o keia kau j>ela ko'u hoikeia mai, a ma keia po Poaono ae e weheia ai, a ina hoi no ko'u hele pu me oe a hoao iho e hoi k<&e mai no ka manao e konK> pu ma ia aha hulahula nui, e haule hope ana. "O kekahi no hoi, ua ike no oe, he nui na (hoololiloli hou no ko'u mau aahu i lilo ae ai i inau inea kupono no ke komo ana aku ia o kekahi no hoi. e hoea mai ana ia nei, ke kela lole i ke kakahiaka nui o ka la apopo. ! • <4 Pela io ka hoi, aohe no au i noonoo ae nei no kela aha hulaliula i kuu wa i koi aku nei," wahi a Mr. Temepela o ka ae ana mai ika inanao o ka waliine me ka helehelena nae o hoka nui e holili ana ma kona mau niaka. * Aohe hiki iaia ke noonoo ae e hoopau ae i ka manao no ia hulahula a no ka mea, oia pu no kekahi i makahehi i ka hulahula me ka makemake loa e komo pu ma ia hana hoohauoli o ka manawa, no ka mea oia pu kekahi i lioolale i paa lole hou nona 110 kela aha hulahula a j)ela me ka wahine, me ke kauoha e hana houia kekahi paa pine omau daiamana o Mrs. Temej>ela no ke komo ana no kela aha hulahula. Ua manao iho oia, mahoi)e hoi o kela man hooniakaukau ana no-ka aha lealea, he mea maikai ole ka hoohala ana i ka hele aku i ua aha la mainuli /#ale no o kona manao, i kumu e hele pu ai o Mine me ia ma kela huakai i Nu loka. No ia kumu, ua koiia mai oia e hele hookahi aku ma kela.huakai, a oiai nae oia e liuiiu ana n<> ka «hele aia iloko o kona noonoo na mea hoopeluluhi he nui wale. Ua maalahi wale no ia holo ana aku ana a hiki i Nn loka, ua lawelawe no hoi i na hana apau ana i kauohaia niai ai me ka holopono, a hooniakankau iho la e huli lioi no kona home no ka ike i ka maka o kana mau mea aloha mahope, he mau hora mamao ka pau mua ana o ia hana mamua o kana manawa i kolio wale ai. ,| No ke akea loa o ka manawa i loaa iaia mamua o ke kau ana aku iluna o ke kaa, ua hele aku hi oia e nana i kekahi mau mea paani na kana wahi milimili iloko o na halekuai like ole, kekahi man mea liilii kupono no kana aliwahine ame kekahi man paa pihi gnla no Pilipo, oiai he lehulehu wale na manawa o kona hoouluhua mau ana i paa pihi hou nona, niamnli o ka aha hulahua e nee ko-l koke loa mai ana. I ka wa mamua iho o ke kaaahi e holo ai, pii niua ae la oia iluna o ke kaa, huli aku la i kona rumi a i ka loaa ana, noho iho la ine ka manao hauoli e hoea koko aku ana oia i kona home a ike aku i na maka o kana mau mea aloha in&hope e kau mai la na maka o kona hoea aku maluna o kona noho, kau ae la i kona papale kapu a hoomaka iho la e heluheiu i kana ka ioaa ana mai 0 ia la. * ' He hora palta a oi kona heluhelu ana. ano poluluhi makehiamoe mai la ku ae la oia iluna a hele akn la iloko o ka mmi p»hipaka o ke kaaahi. laia i komo iea aku ai iloko a e aneane mai ana e pani mai i ka puka mahope ona, ike aku la oia i kekahi kanaka e noho mai ana iluna o ka lua o na noho ma kona hema aku i keku ana ae a nana mai la iaia me na maka inoino. No kekahi minuke, i ko William Temepela nana iho iaia me he mea la he haxtiare nui koikoi ka i hab£uia iho maluna o kona poo ame kona naau. I kona hoomaopopd" iho me he mea la ua haalele mai kona ikaika iaia, a me he mea la aole e hiki ana iaia ke neeu aku imua i hookahi iniha kou ina e kaukai ana kona ola maluna o kona mau wawae, a ano hapopo ae la ka ike ana a kona ma» maka. Aka nae, he manawa pokoleVale no kela haawina ano e i loaa iho !a iaia. No kekahi minnke iuai, ua lele pono aku la kana nana ana imua, me he mea la e aa ana kona mau maka no kekahi wahi knpono ana e hele aku al a noho. 1 1 Me ia ano kaiaii ia oia e hele aku ai me ka maloeloe a hiki aku I kahi ana i makemake ai e noho iho me ka lilo ole o ke kanaka ana o ka ike ana aku i mea nui e umeia akn ai o kona noonoo, no ka aana hou ana akn *iasa. XaSa nae i hele aku ai aole i oaa ftk«i i ekolu kaiila wawae iaia,

paa ana kona poohiwi i ka hopuia e kekahi mau tima kakauhii. Huli ino mai la oia iho(ie a aana mai la t ke kanāka ana o ka alawa ana ae he mau $ekona wale no mamna ibo me na maka huiiii a pane mai la: "Heaita keia hana ait? ileaha kou makemake. a heaha ka'ii e hana aku ai nou? "Ha! Ha! 1 ko*u nana aku ia oe kaa n&aoli no kou mao maka iluna i ka lani me kou ike oie mai i kekahi mea, no ko waiwai ana ae nei paha me ka hanohano ike ole iho <»e i kekahi poe haahaa kou hoa hoi ona la i au wale, n wahi a ke Ikanaka. "E manao ana paha oe aole an i ike ia oe» e Bi!a, e Aohe i j«iu |H>no mai kana mea o ka makemake ana mai e kamailio, paa e aku la kona waha i ka opaiia a ua oki ia e m«nu« waie ana no ka olelo ana no kekahi manawa. "Heaha iho la kau hana o ka makemake ana f noho maanei a e hoohalaa i kekahi poe e makeuiake ana e hoi no ko lakou homef* wahi a Temepeia. MOKUNA XV. HE EXEMI HOOMAUHAI*A KAIHKO. "Uwoki kou hoopuka ana fte i ka inoa o kekahi mea mamua o ke ao o lohe waleia mai. lohe oe." , O keia mau olelo ae lit ka WiUiam TemepHa o ka hawanawana ana mai i na pepeiao o ke kanaka ana e j>aa ana me kona kuloa ana mai a kokoke loa i kona nuui i>e|)eiao, eiiai nae kona helehelena ua hele a keokeo pu me lie mea la -aohe koko i koe iloko o kona kino. "Hn! M wahi ake kanaka maiihini. me kona |>aie ino ana ae i' ka lima o Mr. Temei>e!a mai kona waha "alaila ika miui aku e ole au i hopu okoa akn nei ia oe akahi no a hoomanao ae ua ike nuui no oe i kekahi o kou mau ho?i\ohai kahiko i kauwale luni ia oe mai no kekahi manawa loihi ea? n "Ka, no ko'u nianao paha aohe ou inakemake e hookamaaina hou ia kaua, he kanaka hoi an nau i hoino haalele Uki i kola mau la eia ka e hookokoke lion mai ana no oe/' wahi a Mr. Tomepela o ka pane kikoola ana aku. me ka pii o ka ulm ma kona mau papalina ia manawa. "Hu! hookahi mea e hookaawale loaia—i hookahi hoi mea e jK>no e hana oleia." wahi a ka pane pohihihi a ke kanaka. lhea oe i keia maii makahiki loihi i nalowale iho nei Ileaha kau hana e hana nei i keia manawa? "E oiuolu oe e noho iho ilalo a e lioike mai i kau mau mea apau o ka hana aua īiou iho," wahi hou a ke kanaka, a -nee aku !a ua kanaka la i loaa ka rumi no Mr. Temo|>ela e noho iho ai oiai aohe ona kokoolua e ae ma ia noho iue ia. "He mea oiaio aoleau i mahu'i mua non e hiki ai la ia'u ko hoomakaukau mua i na hana a'u o ka hana aua i niea e lioike aku at V\ oe. no ka uianawa i hala a no keia mauawa, ,> wahi a Mr. Temepela o ka jmne oolea ana aku. Pela no, aole oe i makaukau ia mau mea no ka hoike aua mai ia'u, aka e ike iho no oe uou iho he hana maikai ole nou ka lawe ana i kou poo a kiekie loa e ike ole iho ai i kekahi o kou ho&loha kahiko nei. M Haka pono ioa aku la o Mi\ TemeiHna i na unika o ke kanaka e nana mai aua me ka hnlili iaia, me he uiea. la e uana ana i ke ano ame ka manao iloko o kona man maka aiue koua naau. "Noho iho lioi palia ilalo aole o ke ku iluna." wahi a ke kanaka me he mea la oia ka mea maua maluna o Mr. Temepola, a noho io iho la no hoi o Mr. Temepela ilalo, me ka naau i piha i ke kahaha no ka manao o ke kanaka e hana mai ana maluna ona. tk Hoaia ae hoi paha kou kika ina hoi he makemake kou i ke pulii paka," wahi hou a ke kanaka i kona wa i ike niai ai i ka pahu kika o ke kanaka malama bauako e paa ana iloko o kona liuia: "he mea ia e hoomaaliliia iho ai o kou mau aalolo i hoopiolokeia nuihope o kou hoopihoihoiia ana aku nei. He ipupaka no hoi ko'u e paa nei a-i hookahi ko kaua puhipaka like ana. f? "Me ka mahalo ia oe; mahope aku no hoi au e puhipaka ai," wahi a Mr. Temepela, a ho-o hou iho la i koua |>oki kika iloko o kona pakeke, oiai oia e kali aku ana i ka hana ho[>e a ke kanaka e hana mai ana iaia. Minoaka hou mai la ke kanaka, a nana mai la iala me na maka oluolu me ke kilo ana mai iaia mai.koua kapu kilika e kau ana malana o kona poo a liiki ilalo o kona, mau kamaa i palakiia a hinuhiuu. "Ha, ha! i ka naua aku ia oe me he mea la ua hana mai ke ao i kekahi hana maikai loa e hoopomaikai mai ai ia oe e loaa nui ai kou waiwaWwahi ana. "Ke nana aku nei au ia oe ua liele oe >i haokali, he kulana kou o ke kanaka waiwai loa a me lie mea la ua nui maoli kou waiwai i ka'u hoomaojK>po aku. M . u Ae, iloko o kela mau makahiki aku uei, ua loaa luahnahua loa mai ia'u ke dala mamuli uo hoi o ko'u huli hoomanawanui a;na me ka hoomakaulii i na wahi mea liilii e loaa mai ana, a ua ike iho au o ke alahele wale io ia e loaa ai ka waiwai i na kanaka apau, ina no ko lakou makemake e loaa ia mea lne waiwai. "Ihea kau wahi i hana ai i loaa nui mai ai ke dala ia oe? M "Kekahi ma Colorado, a o kekahi ma Kalepoui." **Ha! He kanaka auwana hele maoli no ka hoi oe, aole pela? Ma na lua eli pahad oe i hele ai i ioaa mahuahua loa ai ia oe ka waiwai, ea? ?r | "Ae. ma kekahi hapa o ka manawa;' | "A oke koena aku Hiea?" s Hoomaha no hoi paha e ai i ka hou o ko'u lae o ka hooikaika | ana i na makahiki he iwakalua i hala." u He oiaio ua nui maoli io no kou waiwai ke noho wale la oe e ai." v ! "Aohe no ika nui loa, aka ua lawa no nae no na hemahema o i keia noho ana, aole hoi e noho hoopili wale aku malalo o ha'i e pa ole mai ai i ka leo. Ua hooikaika au e loaa ia'a teia mea he waiwai i loaa ka noho ana kuokoa me ke kaukai ole aku i ka pono o ka noho ana ma keia ao ia ha'i. "Heaha kau hana i keia inanawa e hana aku ai. f * *'0 ko'u hoi koke ana mai la no ia maii Nu loka mai a e hoi aku ana au no >" "Xo Baratoga ea, oia anei, no ka nana ana i ka heihei e malamaia ana malaila," wahi a ke kanaka o ka uinau koke aoa mai, a no ko iir. Temepela noonoo koke ana ae maimuli o ka hulili ano e ana ae o na maka o na kanaka la, hoololi ae a o Mr. Temept>la i kana haina a pane aku la: "Aole, no Alebane. M Ua maopopo ia Mr. Temepela e hahai loioa ana kela kanaka iaia a i knmu e puhili ai kona noonoo, oiai nae e hoi io ana no o Mr. Temepela no Baratoga, oia ke kumu o kona kamailio hoolalau ana aku e hoi ana oia no Alehane i kumu e manao iho ai kola kanaka aole oia e holo ana no Baratoga no ka manao nui f ka heihei. "Makaala umoli no oe nou iho, e Bila," wahi a ke kanaka, me ke ano hoawihi ana mai. M He mea waiwai anei kekahi nou e lohe aku ai e piii ana i kou ohana "Aole!" wahi a Mr, Temepela me ka pnpuki ana ae o kona lae. a Ua make lakou apatu n <£ V& maopopo no ia'u ia mea" wahi a Mr. Temepela. "O. ua maopopo mua no ka ia oe eaī Kawai oe i hoike mai i ko lakou pau loa ana i ka makef "Aohe mea nana ao i hoike mai, aka uialoko o na nupepa aa I ike iho ai i ko lakou pan loa ana t ka make. 1 ' (Aole i pau.)