Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 49, 9 December 1910 — I KUMU E PAU AI KA POHIHIHI. [ARTICLE]

I KUMU E PAU AI KA POHIHIHI.

I ka Laeahoopoaopona o ke Kuokoa: In& e loas ana kekahi wabi kowa i«i 0 ka wahaolelo hopo ole % ka lehnlehu, ka Kupepa Kuokoa. e olaolu hoi e hookomo iho i keia hoakaka i £ke mai &i ka lehulehu mai Hawali o Keawe a Kauai o Maaokalanipo i ka mea oiaio, a i hoopauia ae ai na manao pilih-ia, | ioo, a ooloku o kekahi poe hoahun m o Ka waiahao. Ua noi na mea i walaauia malo i j o na nupepa namu o ke kulaua'k&uhaie nt-i e piii ana i ka mokaahami o na ho«hanau f kekahi poe, o ka ekalesia o Ka\»aiahao, a ua kapaia kekahi kakaikahi he poe Ippi, he poe hoohalua e kipaku 1 ke kahu Rev. H. H. Parker a pela wale afeu, a'u nae e ike ole nei i keia la i ka oiaio o ia mea, a no ka aiea» Jie oia meu ka noho aloha ana o na hoahanau me ke kahu, aobe -koopaapaa i ikeia a 1 hanaia, aohe mau hana kipaku i hoolala ia ? aole no hoi he manao iki iloko ona hoahanau e kikoo aku i kahn hou ma kona wahi, he ole loa nOj, o ke aloha, ka oluolu ame ka lōkahi ka mea e ike mauia nei i keia la a i na la apau i aui aku. O ka hana a kekahi poe hoahanau 6 hana nei i keia la, he hana no ia i hana | muaia a poomuku i ka 1863. o ka lua | roai i ka 1890, a o ke kolu a i ole o ka eha paha keia o ka hoalaia ana o keia kumuhaua hookahi, oia hoi, e kohoia i Papa Kahu Waiwai no ka Ekalesia. Ma ka nanu a hoomaopopo ana, o k& Ekalesia o Kawaiahao kekahi o na ekalesiV kahiko loa i hookumuia me kona mau moolelo kamahao, he ekalesia nui me kona waiwai io i hiki aku i ke $50,000 a oi, he ekalesia i aloha nuiia e na 'iii i moe aku la i ka nioe kau a moe hooHo, a ke ku nei na paia o ka halepule o Kawaiahao i kia hoomanao poina o'.o no lakou, eia nae ? hookahi wale no ke kahu e hooponopono nei i keia ekale&ia wal* wai nui, a iloko o kona mana ame kona lima hookahi wale no e hoohanaia uei na mea apau o keia ekalesia i keia la, y no ka ikeia i kona hapauea mai, kē makemake nei na hoahanau e kukuluia i Papa Kahu Waiwai i lima kokua iaia! a he hana aloha ia, eia nae, he hana kipi iho la ka ia e oleloia nei i keia la. Aole loa he manaoino iloko o ka uraauma o na hoahanau e makeniake nei e kukuluia i papa Kahu Waiwai. O ka hemahema nui i ikeia maloko 0 ka palapala hoolilo a ka Moi Kamehamelia 111, Ka Lokomaikai i moe aku la-, ua hoakakaia maloko olaila he ebik*j eka a oi ke kuieana o ka Ekaleeia o Kawaiahao, a no na hoahanau kulana' maikai iloko o ka ekaleaia o Kawaiahao 1 keia la a ma nei hope aku ua waiwai la, a e lilo aku ana na hanauna hou e lilo ana i mau hoahanau no ka ekalesia o Kawaiahao i poe ona no ia waiwai, aka o ka hemahema nui i ikeia e ka poe naauao na lakou i a'o mai aohe i onipaa ke kuleana o na hoahanau maluna o kela waiwai mamuli o ka loaa ole ana 0 ka Palapala Sila Nui a he manawa wale no e hoi hou aku ai keia wwaiwai 1 ke aupuni a i ble lilo aku paha i ke aupuni Anierika ma ke ano he aina leialii, nolaila o keia ka wa poilo loa e hoopololeiia ai na ftekee apau no ka pono o na hanauna hou e pii mai nei. 0 keia ka hemahema nui o keia waiwai la e makemake loaia nei e kekahi poe kakaikahi na lakou e auamo nei i ke koikoi o keia hana, # e kii kokeia i Palapala Sila Nui, oiai o ke kii wale no o ke anaia aua ka mea e paaia nei me ka palapala kuai a ka Moi Kamehameha 111. O kekahi manao nui e hoolalaia nei, he oi aku ka pono e hoohuiia keia ekalesia malalo o "kekahi palapala hoohui me ke aupuni i nialuhia ai ma nei hope iku aole e komo mai kekahi mau lima huluh ilu pakaha i keia waiwai. 1 ka wa i hoolalaia ai keia hana, ua hoakakaia aku i na hoahanau i loaa aku i na komite keia manao e kukUluia i papa kahu waiwai no ka ekalesia e po-| no ai, a ua ohohia like mai kekahi hapa ma ke kokua loa ana mai i keia manao maikai, a he hana ia i hanaia imua o keakea, ma kekahi mau halawai akea i kaheaia no na hoahanau, a iioko o ia mau halawai i kohoia ai ka inoa o ka poe kupono e lilo i mau lala no ka papa kahu waiwai a laweia aku i& hana a hoikeia ak i i ke kahu me na knka maikai ana. a ua hoike mai ke kahu i kona lokahi ma ia manao me ka hoakaka pu 1 mai he mau inoa maikai kekahi ana | i manao ai e hookomo mai i law4 pono j ai na hoa o ka papa kahuwaiwai i manaoia, ua aeia aku kona mjmao. Ua hoakaka pu mai ke kahu e bonaia na lala o ka papa kaha waiwai i manaoia, a ua laweia aku ia mau bona imua ona me ke noiia aku e kaheaia i halawai a- | kea e akoakoa mai ai na hoahanau apan [no ke kukakuka maikai ana ia kumuhana. Oka mea hope loa nae i hanaia mai e ke kahi oia kona hoole loa ana mai aole e kaheaia kekahi halawai nui oia ano. Heaha Ia ke kumu o kona hoole loa ana m&L aole i maopopo ikif JSo ia hoole ana mai nae ana i au ae ai na hoahaaau i ka nui manu pehea la e hooneeia aku ai ka hana imw, a mamuli o na a'o naaaao a ka poe i laeula i ke kanawai e hoomauia nei keia hana iso ka hoohiki ana aku i *kena hopena pomaikai, he hana naaoao ole ka hanaia o kekahi hana a poomuka oiai ka wa pono e kali mai ana. Ma ka hoomaopopo a&a i &a ekalesia ami apaa e ku nei maloko o keta mau paemoln, ke papa kahu waiwai ko lakou pakahi, ia i keia ekaleaia nai nae el ka waiwai ame kona mau apana mawaho i oi paumi &kti ka w&iwaiio mamua

oia mau ekaleaia, aohe iho la i koh i 1 papa kaha waiwai, a no keaha? M,t ka nana aku £i hoomaopop» i ka !:iwlaweia ana o ita hana o aa ; man papa kahtt waiwai ko lakou. he lopono maoli no na hana, kaawale .i waiwai o ka ekalesia na ka papa t» i.<». ponopono a kaawale ke kahu m% ka. a hana, aole nae pela e ikeia nei ma k. : ekalesia o Kawaiahao; o ke kahu . i mana hoolilo,'» Jke kahu ka mani al. kai, o ke kalm ka paj>» kahu waiw;* Ua hauwawaia ae he papa alakai ka k» kahi o Kawaiahao, pela aneil aolo i keia makapeni ia mea; nawai lak«.u i koho, ina ua kohoia he papa o ia he poe hoahanan anei lakoi no kei-i • kalesia e kupoao ai e noho papa roait Ma ko'u ho<ynaopopo i ka us;it i > oka palapala hoolilo aka Moi Kam> v meha līī i hana ai, o na hoahanau k'. lana maikai iloko o ka manaoio huok.? e ka ana iloko o ka #kaiesia o Kaw.i ahao o laksu wale no ke kuleana ma n■■* mea apan, a itia pela f aole aaei he n-* a kupono e kohoia i papa kaha waiwai n loko ae o na hoahanau kniaoa m i! 1 keia ia a na lakon e hooponopon > lakon waiwai ponoi ae ke kaokni ! akn na kekahi poe e aku e hoopouop * Ua lawa aku la paha keia h<«kaka •: ike lea mai ai na hoahanau apaa a loaa iho ai ka ike i ke kimu o hana e hoolalaia nei e kohoia poe kulana maikai i papa kahu wai» - ai * i e kukala kok<ūa mamua o ke kaii aaa a hala loa ka wa pono, a no ka s»ea r ke a*o mal rari kekahi olelo naaua'-*. o . ka han» maikaū e hana kokeiu, uui'. h ,>o " panee a kekalu wa akn, o bala ka pono a hopu iho i ka alamihi, h<? 1 a ; ooi e kuka ai na niako. Owau no me ka oiaio kekahi o na f mite he umi-kumaamlna. JONATHAN K. NAKILAaUĒaako, l>ekemaba 9, l&IO.