Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 50, 16 December 1910 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

MOKI'NA XIV 3 "Ua nikiiia oe a paa i ke kaala i hiki ai ke hoopakeleia kou j ola, no ka mea o ke alahele waie no ia nou e pono ai. I*a ku a ] heliena maoii oe, mamuli o ka uluahewa o kou mau noonoo, a i 3 wahl e pakele ai kou ola, ua hauhoaia aku oe a paa i ka moe, 110 ka mea ina aole kena mau kaula, ina aole e hiki ia makou ke paa , mai ia oe maloko nei o keia hale, aka hoi ke ike aku nei au i ka hoi aua mai o kou mau noonoo maikai apau f ooiaila e wehewehe ko- t keia aku ana no kena mau kaula,*- ■ "He nui ka'u mau inea i makemake ai e ninau aku ia oe; e hiki [ ana aiifi ia oe ke pane mai?" [ <k E hoomanawanui ka ninau a hiki i kou hemo ana. uo ka mea he nui loa ka manawa no ka pane ana i'kau mau mea apa« i makemake ai/ ? wahi a ka wahlne a Ofa, me kona haalele koke ana mai i ka ninii a Rurika e moe ana, me kona kakali ?hou ole aku no ko Rurika pane mai iaia. He mau minuke heln wale no ia o ke kakali ana iho a Rurika, ua lohe aku la oia i ka nakeke mai o kekahi mea mawaho, a komo ana no kekahi kanaka a Kuiika o ka hoomaopopo koke ana aku, aole no ia he mea e ae. aka o k«* kauka no nana i lapaau ia Aleka, a Anianiku o ke kii ana ma kela manawa e ma'i ana kona makua- ( kan»\ ike nei au ia oe, ua hoi mai kou noonoo maikai, nolaila e ' jbjSle m ft ku ana kena mau kaula i hoopaaia ai oe, no ka mea aole no he maikai o ka ike ana i kekahi mea i hauhoaia a paa i ka moe." wahi a ke kauka iaia i ike aku ai i ka nana maikai mai o Rurika iaia. I hakalia no a pau kela kamailio ana aku a ke kauka, o kona kulou iho la no ia ilalo, a noke iho la i ka wehewehe i na kaula i hoopaaia ai o Rurika, a ia hemo ana ae o na kaula, ua hiki ia RuHka ke onl ae me ka maalahi. <4 Ua nui maoli ka paha ko'u pilikia i >hoopaaia ai au i ke kaula?" i ninau mai ai o Rurika i ke kauka no ka manawa mua loa, me ka nana pono ana mai no hoi maluna o ke kauka, me he mea la e ake mai ana oia e lohe i koua hopena mai kela ma'i mai. "Ae, ua kukonukonu maoli kou pilikia, a ua ku a hehena no hoi, i hiki ole ia'u ke hoohalike me kekahi v«>e e ae a'u o ka lapaau ana, M i "A eia au ihea e noho nei i keia manawa?" wahi hou a Rurika. "Eia oe maioko o ka hale o Ofa kahi i noho ai i keia manawa,' i pane aku ai ke kauka me ka leo oluolu. "Ua loihi no anei ko'u noho ana maloko nei o keia hale?" "Ae, o keia ke kolu o kou man pule o ka noho ana maanei nei, aka lie manawa jK»kole wale no nae koe au e hooinanawauui ai malalo o ka'u mau lawelawe ana, o ka hiki hou no ia ia oe ke hele me ka pilikia ole." "Owau wale no anei ka niea ma'i maloko nei o keia 'hale?'' i Ipane aku ai o Rurika me ke au aua o kona mau maka ma o a maaOfa kekahi e waiho mai nei i ka ma'i, aka aole nae i Hke kona ikaika me kou, no ka mea oia o olua ka mea i kukonukonu ® ka'pilikia. a h« lahilahi uiai ka pilikia i loaa ia oe." B U A no kuu Aiiianiku, eia oia ihea kahi i noho ai?" H Ua noho hamau iho la ke kauka, me kona noho kokoke ana aku gKma ka moe o Rurika. a na kona helehelena e hoike aku ana, ua H hoop\likia maoliia aku kona noouoo, a o ia ka Rurika o ka ninau gßhou aua mai. M "E hiki ana anei ia oe ke hoike mai ia'u i kona wahi e noho Hnei?" wahi ana me ka haalulu o kona leo, me he mea la, ua hele BBoia a uauki loa e ake aua e lohe aku i ka hopena i kau aku maKluna o ka mea ana i aloha ai. ■ "Aole e hiki ia'u ke hoike aku i kou makemake i keia mauawa, BEuka ina e hoomanawauui mai ana oe. a hiki i kon oluolu maikai Haua. e haha'i aku no au ia oe i kau īuau mea apau i ike ai uona. v HE; Ua kulou iho la uae ke poo o ke kanka ilalo, alaila iaii\ i nana aku ai maluua o Rurika, ua i'aku la oia uie ka leo o ka mea i «Epiha me ka maua i ka i aua aku: "He hookahi wale no a'u inea e olelo aku nei ia oe i keia ma|Khawa, ua noho aie oe no kou ola malalo o r u, no ka mea na'u i hoola BBa oe mai ka make mai, aole nae o ia wale no ka'n i makemake ai hana aku nou, aka e lioihoi liou mai ana au i kou kiuo e like pu na la au e hauoli ana i na ea huihw o keia aina, nolaila ma ia he mea pono ia oe e hoolohe wale mai no i ka u mau mea a|Hpau e hana ak» ai nou a no kou pono hoi e kuu keiki." H Oiai nae ua hele a nui ka makemake iloko o Rurika e lohe aku na mea e pili ana ia Anianiku, aka ua hoopau honuaia ae kona maHnao hoopaakiki e niele aku i ke kanka, mamuli o kona ike ana aku Hi ke kuoo o ua kauka !a, a noho hamau wale iho la no oia, me kona Hiioao hon ole aku e hoouluhua iaia ma kekahi ano. HT * a lawe IIWL i ia ke kauka, he laau a haawj aku la iaia, a pela Hfcokiiie kekahi mau meaai kupono, a o ka haule hou aku la no ia igpl®irika hiamoe me ka olnolu. j a puoho ana ae a Rurika, aia no kela makemake mau e ike Mm ka hopena i hauaia aku maluna o kana aloha, aka iaia e au ana ka ike mai i ke kauka, he wahi keiki uuku kana o ka ike ana mai noho aku ana, a he hoole wale no hoi ka kela keiki i na niuau H ( uiu e waihoia aku ana imua ona. , |H kauka no kela wahi keiki i hoonoho no ke kiai ana ia flßkurika a i koki«>lua no hoi noua, no ka mea ua maopopo iaia ? ina uo Hna e hoea mau aku ana imua o Rurika, e noke mauia aku ana no i ka niele, no na mea e pili ana ia Anianiku, nolaila aole oia i aHeiehou uuii a hiki i ka hala aua o na la eha. a o na ninau a Rurika W makemake ai e Kuia aku na pane kupono, o ka hoole waie no ka e haawlia aku aua e kela keiki, a pela me ka pii mau ana ae o mau poohiwi ihma. H Ma ka lima uae o ka hu akahi no ke kauka a hele mai e ike i Huna ma'i, a kauoha akiHa i ua o Rurika e ala inai iluna mai kona H» ahi moe inai a e kahiko iala iho me kona mau lole kōmo. H %, Ke mai la anei oe i ka waiwai o ka'u mau mea i HH'o aku ai ta oe. e noho malie? Ke ike nei anei oe i ka pii mahua HKuu ana o kou oluolu i kela ame keia m^nawa? r * wahi a ke kauka, koua kilohi poiio ana aku i ko Rurika ano. |H **Ae, ke ike nei au i ikaika maoli, a pehea e ae mai ana HKnei oe e kau au mahma o kekahi lioT^ BB "AUa oe e ake koke mai e kau iluna o ka lio» aka e hele mua <» hoomaauiaa ia oe ma ka helewawae ana» a uo ka hele holoHk>lo ana akn no hoi kekahi i loaa mai al na ea hnihui a oluoiu, a BHa kaua a lu>i mai, aiaila lawe aku au ia oe e ike ia Ofa> eia no oia ||Laraiho mai m-i i kona ma'i." a haawi ako la ke kawka, i kekahi BBHfca waina ana o ka hoomakaukau ana no ka ho«ikaika ana ia 3Btmka. laiau ako la no hoi o Rnrika i ke kiaha waina o ka haawiia

ana ako lala, a ia pmt ana, o kaua iau ana, aa nkali aku ia o&a i ke kaaka aowaho o ka puka. a i ka honi ana ako a Rorika i aa ea j oiao!n. o kana wahi moa loa oka naua ana aku r ,>i rt m> • lialepuie i ku ai. a aa iiookahahaia aka uae k ua manao i kooa ike ana aku, he pauWha ka mea e waīho niai ai>a, aiae na wahi i ha*> kina i ke abi a ka enemL i H« inai !a ko Knnka aloha no ka ike ana aku i kahi a na ka-| maaina o kela wahi e hoomaaa ai i ke akua. aka pehea nae e hikii ai ke hooj>akeleia ae, mai na mhuiio fiakaiia mai o ka enemL ] Ke aa hele la kona maa maka aia keia aiue keia aoao o ke| awawa. he neoneo wale no, o na kauhale keui nana e hoonani ana ? I kela wahi t ua paa lakou i ka hoohioloia e ke ahi a ka lokoino. a mai na haie he iwakaiua ana o ka ike ana maniua, he eha waie n$ ana maa hale o ka- ike ana aku e ka mai ana ine ka lioopoino oleia. Ke hiiinai la o Rurika maiuna o ka liiua o ke kauka. iaia e nana ana i kela hiona ku i ke aloha i hoomamoinoia iho e ka poe pakaha, a no kekahi manawa ioihi ioa, aole e hiki iaiu ke jmne ae he hookahi huaoielo» aka ua kaa nia ka aoa<» o ke kauka ka wehe | mua ana i kekahi knmuhana na laua e kanm:li«> ai i ka i ana roai:| "O ka hiona o ka aina au e ike nei, he hioua ku ia i ke aloha," wahi ana me ka hoioi ana ae i ka hou niai kona lae ae. "Pela na mea a*u e hoomao\>opo aku nei. aka lu» mea pono ia oe, ka hoike ana mai ia'u i na mea apau e piii ana ia kakou, oiai he| mau la loihi maoii ko'u o ka noho pouliuii aiut me ka hoomaopopo j ole ae i kekahi mea. He ehia ko kakou nui \ hoopakeleia iuai ka j iuku hoouiainoino ana a ka enemi?" wahi a Kurika me ka nakal haalnhi ana ae o kona kino. | "Maiioko ae o ka nui o na kanaka au i ike ai. he eono waie no j>oe i hoolaia mai e ike i ka haulehia ana o ko lakou mau hale, ame ka auamo ana i na ehaeha i kau iho maluna o ko'u lahui kauaka.l a o ka nui aku, ua pau lakou i ka lukuia, wuhi a ke kauka me ka iuliluli ana ae o kona poo no kona piha i ke kaumaha. ke hoomanao ae no kela la e ihiki ole ai iaia ke hoopoina. "A pehea, heaha ka hopena i kau aku maluna o Aleka. ua mao* popo anei ia oe koua hopena? v "Aia kona kino iepo ke waiho mai la maloko o kela awawa." I pane aku ai ke kauka, me ke kuhikulii ana aku o kona liuia, i i kahi o ke kahuia ana o Aleka. a kuiu pu iho Ia uo hoi kona mau| wiaimaka no ke aloha i kela kanaka eleimikule oluolu. "Maloko o ka halepule kona wa«hi i make ai, a i ka manawa o na wahine o ka hemo ana mai, ua halihaii pu mai iakou i kona kino, a na ka poe kino ikaika i huna aku iaia iloko o ka lepo. Oiai ua nui uo kona mau la o ke ola aa, a ua hiki mai no i kona hopena nolaila he makehewa wale no ka hooikaika ana aku e loaa iaia ke ola kino maikai, a o kekahi kumu nui no ia o kona make ana. M l"a ili aku maluna o Kuiika ka haawina koikoi no ka hoomanao aua ae i na liana oluolu a kela elemakule iaia, aka ia mahie ana ae nae o kana mau hoomanao ana nona, ua hoalaia mai la kekahi o na ninau koikoi loa ana i makemake ai e waiho aku imu(i 0 ke kauka,, a me ka leo hawanawana, ua uinau mai la oia i ka i ana mai: "Eia ihea kuu Anianiku? I'a ike, anei oe iaia?" No kekahi mau minuke ka noho mumule ana o ke kauka me ka hiki ole iaia ke pane aku, no ka mea ua iuaoi>oiK) mua no iaia, e ninauia aku ana oia e ke Kauna opio i kela ninau, aka ua hoao no nae oia e pane mai nie ka leo malie. "Xo ka hoike ana aku ia oe e R*rika i ka mea oiiiio. ua laweia aku ko Anianiku e na enemi!" u Xa lakou anei i lawe aku i kuu monii? E hoike mai ia'u ano, owai na kanaka a lakou oia i lawe aku?" >valii a Rurika me koa piha loa i ke pilioihoi. "Aole no oe e Hui'ika i hoohewahewa i ka poe ua lakou i luku 1 keia kauhale, a o lakou ka poe nana i kaili aku ia Anianiku niai ia niakou aku." "O! e na lani, e alolia mai ia'u!" i noke ae ai o Rurika i ke kuwo me ka nui ehaeha maoli. me he mea Ia ua hoopoina oia i kona pilikia pili kino, a he hookahi no mea nui iloko o kona noonoo, o ia no kana inea alolui o* ke kailiia ana aku e na enenii, a no ka ; ike ana mai o ke kauka i kela kulana ulupuni o Rurika, i pane koke mai ai oia i ka i ana mai. <k E lioomanawanui e kuu lioaloha opio, mai noke oe ike kuwo mamuli o kona kaawale an# mai ia oe aku, aka e hoea īmii ana no ka manawa e lioauheeia aku ai kaii inau hoomanao ana nona. "Mai kamaiiio mai ia'u i kekahi mea i keia manawa! O! pehea ia e hiki ai ia'u ke hoomanawanui ilio. E kuu Anianiku! ei kuu Anianiku! pehea Ia e hiki ai ia'u ke lioopoina ia oe? ,? | "Akahi au a ike i ka nui o na hoehaehaia, akahi lioi a ike i ka nui oke aloha iil oe! O e kuu Akua! he oi ae ka pono o ka make ana mamua o ke ola hou ana aku e hoehaehaia mai 110 ke koeaa aku o ko'u mau la o ke ola ana," alaiia ua uoke iho la o Rurika i ka uwe. me ka puliki ana o kona mau lima ma kona muu maka. J "Aole anei he noonoo kanaka iloko ou e ieuu kanna maikai i hoopuka mai ai oe i keua mau oleio?'' wahi a ke kauka nie ka paaj ana aku i na lima o Rurika. l*a kaili aku la nae o Rurika i kona mau liuia mai ke kauka aku, a kau ae la iluna īue ka owiiiwiii ana iluna o ka lewa, a hooho mai la me <he kanaka heheua ia. •*t) ka noonoo maikai, ua auhee aku ia mai ia'u aku i keia manawa, a ua piha au i na manaoiieheua o kela ame keia ano, a ina eia iuiua o'u i keia manawa, he haneri o na kanaka na iakou i kaili aku i kuu Anianiku mai ia'u aku, ua makaukau loa au e halawai aku me lakou he alo a he alo, no ka mea aole he weliweli iloko o u i keia manawa, no ka make. O! e kuu aloha! hoi mai kaua, eia au Ia ua ulupuni i ke aloha nou. v Ua kouiohia ke kauka iioko o na haawina aloha, no ke kuiana ehaeha i kau aku maiuna o Rurika, aka aole no nae i hele kona haawi aua aku i na olelo, e hoomaiielie aku ana i ke Kauna opio i ka i ana aku: "Aole oe e hoohewahewa mai i ko*u komo pu ana aku me oe, ma ka auamo ana i kou mau ehaeha, a ua ike no hoi au, ua iioehaehaia aku kou uhane a oi aku mamua o ka mea hiki ia'u ke hoike ae. Auhea nae oe e kuu Kauna opio, e lux>lana i ka manao*, no ka mea aoie i pau na manaoiana no ka hiki ia kaua ke imi aku i kekahi alahele e ioaa hou ai ia oe ko Anianiku." l'a hoopau koke ae ia o Rurika i kana uwe ana, a hakt\ pono mai la kona mau maka maiuna o ke kauka, me keia ano ieleiona o kona heiehelena a hoopuka mai ia i keia mau huaoleio: "Aia no anei he wahi manaolana i no kuu ike hou i na maka o kuu aloha? Imi he uianaolana kekahl i koe, ke ninau aku nei au fer oe. heaha ca kuiuu ku|>ono au i »ke ai, e hiki hou ana ia'u ke Ike aku iaia ma keia mua iho? ,? hookahi waie no kumu nui a*u e manao nei, o ia no ka manaolana. He oiaio, ua aihueia aku o Anianiku mai ia lakou aku n\a ke ano pakaha, aka aole nae oia i make i k*ia manawa, a iua ua kuaiia aku oia i kekahi poe e akn, alaila aia he manaolana no kona hiki ke hoi hou mai me oe. aoie loa he kanalua o T u no ia mea, koe wa!e no ka lioonna* oieia ana o kekahi poe no ka huli lana iaia." "Ke nīnau hou aku nei au ia oe. pehea i hoouna oleia al kekahi poe no ka huli ana iaia, a peliea hoi i uhai oleia ai keia poe a ka pakaha i knu Anianiktt?* , 4< He oiaio no ia au e olelo mai la e Rurika, aka ua poina nae oe i ka hoomanao ana, aole o kakou poe e hiki ke hookolo akn mahope o ka* enemi, no ka mea waiwaeoa ae o na kanaka apau i hoo* koeia mai ko iakou mau ola, owau iiookahi wale no ko kakou mea me ke-oia kino malkai (Aole i pan.)