Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 51, 23 December 1910 — HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO

HOKUKA XVII. KO MOLE HETERAPODA HOI ANA MAI. u He kupaianaha maoli ka hoea ana mai nei o kela kanakai I ka naiia aku iaia me he mea ia moa 110 kela kanaka ia oer walii a ka wahine me ka hoomaa no i ka nana ana mahope o ke kanaka e holo awiwi ia. ,4 Ae no hoi/' wahi a ke kane i ae akn ai; a tia kuhihewa paha oia ila o o kekahi kaaaka ana i ike maa ai. Pehea e hoi paha kakou?" wahi a ke kane me ka hnli ana ae i ke kaaiio, me ka aaki nae o kona mau ku'i i kona ike ana iho la i kona enenii. Aohe kumu nui e ae i maka*u ai o Mr. Temepela ia Talefoda; iloko o ko laua man la opio oa hana ola i kekahi hana hewa loa ia Talefoda, a eia nae, oia ka i hana hewa i kela kanaka a ua hoomaau loa kela kanaka o lana iaia, iaia nae ka huhu kohu ole mai kela manawa mai a hiki wale mai no i keia manawa. "Pehea, e Pilipo, aoie ka oe e hoi pu mai ana me makou, ua pau ae la hoi ka hoike?" i ui ae ai o Mr. Temepela i ke kanaka opio. "Aole au e hoi pu aku ana me oukou. Aole hiki ia ? u ke hoi pn aku, a no ka mea, na haawi mna akn »ei hoi aa i ko'o ae e noho i ka ahnaina a kamalii a e hala ana paha ia'u he mau hora eiua ma ia ahaaina; e hoao no au e hoi aku i ka wa o ka aina ahiahi." wahi a Pilipo. e pouo oe e liiki ae ia manawawahi a ka makuahine me ke kuio; he mea maikai ole hoi kela o koū nalowale i ke ahiahi mua loa a ka ohana Heterafoda e hiki mai ai i ko kakou hale; i ko'u manao he oi aku ka pono nou e hoi pu mai no kakou i hoea pu aku f ai i ka hale i ka manawa e hoea inai ai na malihini.'* i4 He maikai no kela, aka ua haawi mua aku nei hoi au i ko-u ae e noho; he la kupoifo ole loa no boi keia a lakou o ke koho ana no ka holo ana mai i o kakou nei e hoohala la ai, aka ke manao nei no nae au e kala mai ana no lakou ina aole au malaila i ko lakou wa e hoea ae ai. Xau no hoi ia e «hoakaka aku ia lakou i ke kumu o kou noho ana a hoi ia e hoi aku i ka wa kupono no ka aina ahiahL Pehea ia la?'* Aohe pane mai o ka makuahine me he mea la ua pono aku la no kvla hoakaka a Pilij>o i kona manao, a hoomaka aku la no hoi &aal»o e holo no ka hale a hoi hou ae la o Pilipo noloko o ka halekula me ka noouoo nui ana no Mole ame Geteruda na hee kulua e aneheuehe uei e ku i ke kakala hookahi. Aole hookahi ana manawa i hoololi ai i kona mauao mai kona mare ana aku ia Mole Hetei-afoda, ka mea mua aua i hauhoa ai iaia a paa uie ka olelo hoohiki e iilo aku oia nana i ka wa e puka pono mai ai mai ke kula mai, no ke kumu hookahi wale nō,.oia ka waiwai o Mole ke lilo oia i hooilina no ka waiwai apau o Mr. Heterafoda mahope o koua make ana aku. Aka, mamuH o kona makahelii i ka u'i ame*ka nohea o Geteruda/a i kumu e hoohauoliia ai kona naau makaleho, ua ike iho oia iaia i keia manawa eia oia mawaena o na uj>ena elua e hiki ole ai ke alo ae i ka i>oino* e hoea koke mai ana, a ina no ka hanwawaia ae ua hoopalau oia me Mole a ua «hooj>alau pu me Geteruda,.e lilo ana ia i kumu alakai i ka holopono o kana mea i hoolala ai. Oiai o Mole ma ua aina e, ua holo-leka mau laua kekahi i kekahi. eia nae, he loihi ka manawa a hoe» mai kattu wahi īeka a maloko o ia mau leka aohe ku i ka iini ame ka makemake io maoli ana i makemake ai. Me"ka nana ole ae no nae ia ano mama o ke aloha e leka mau aku ana no oia ia Mole me ka hoomaopopo mau aku iaia no kela hoopiilau o laua he mea paa loa ia 'me ka luli ole a e hiki mai ana ka manuwa e hookoia ai ia manaopaa o laua. In manawa h'ookahi no, me na kaikamahine lehulehu oia e hoolalao hele ai me ke kamailio ole ae i kekalii mea e pil'i ana i kana hoohihia ana ia Geteruda Atola, ka mea nana i hoohiki ai no ka mare īuawaho ae o Mole. Ma keia manawa a Pilipo e hoi aku nei no ka halekula, aia o Oeteruda ke kāli mai la nona o ka hoi aku no ka hele ana aku i kekahi ahaaina e haawiia ana e kekahi o kona mau hoakula maloko o ka Beek Holo. Mai Bafalo, ko Geteruda holo ana mai no ka hoohala ana i kekahi pi)le tue kekahi o kona mau hoaloha ma Cambridge no ka hele ana mai e ike i na hana hoike e malamaia aua malaila, he hana i ohohia loa ai i keia makahiki mamuli o ko Pilipo puka mai ke kula dku. I keia manawa ua kokoke mai ka manawa ana e ike iho ai e makemake loa ana o Geteruda e hookoia aku ana ka laua hoohiki hoopalau o ka hoopaa aua a e noi a&i ana oia i kona lima e lilo mai nana a e kukala akea ae i kona mānao e lawe mai iaia i wahine mare nana i kekahi ta. Ua lilo keia manao i mea hoehaeha loa i ko Pilipo noouoo; ike iho la oia eia oia iwaena o na pilikia nui elua koua hoopalau me Geterrida ame kona hoopaiau mua me Mole Heterafoda a pehea ana la oia o pakele ae ai i keia mau pilikia iiui i maopopo loa. Me ia ike uo nae i keia mau pilikia nui ona, 4ioi awiwi aku la oia iioko o ke kahua haiekula no ka makemake loa e hui koke aku me Uetenida, mahope o ka hoi ana aku o kona makuahine. laia i hiki aku ai i ka lialekula. ioaa aku la o Geteruda e kali nui mai aua me na hoa haumana e ae ona ame kekahi poe kaikamahine, he poe opio t kouoia aku no ka hele pu ana mai i kekahi papaaina nui i hooinakaukauia, a ia Geteruda i ike mai ai i kona hoea ana aku, haawi mai la i kona aioha me ka hoihoi ma ka minoaka ana mai iala 1 hele pololei aku ai a ku ma kona aoao. He oi ae ko Oeteruda u'i i keia manawa mamua o kela manawa a kakou i ike ai iaia ekolu makahiki i hala ma kela hokeie ma> oaa. I keia mauawa i ka nana aku iaia, ua oi iiou ae kona kiekie mamua o ia manawa me ka nui puipui iuoU o kona kino. He kahiko lole keokeo kona i keia maawa a pela pu no me kona papdle i hauaia me na hulu okalika e luhe ana i ka makani. He aahu nani ia oua e komo ana a me kela kulana lede ona he kohu moiwahiue maoli no ke naua aku me kona lauoho ehu kohu wai gula» a he hiohiona maoli n% hoi e makahehi nuiia ai e na mea apau e nana aku ana iaia ma ua wahi apau ana e hele ai, a i ka nana aku ua haaheo ioa o Piilpo i ka Ike aku i kona u'i. E huU ae ana poe opio ma ke kihi o haie Beck i kona wa i hui aku ai me lakoiu a i ko Geteruda ike ana uiai iaia i ka nana aku me he la aohe a Oeteruda malihini e ae e kaii hou mai ai no ka hoopiha pono ai\a i kona hauolL - u Ua pau pono la ka poe apm a*u i manao ai no kela papa ahaaiaa," wahi a Geteruda o ka hawanawana ana mai ia Pilipo, oiai laua e ukaii aua mahope aku o ko laua mau hoaloha, a Uaike no oe 1 ka mm a*u i kau uui loa ai e hele pu me a*u i kela papaaiua» oia no oe ka mea hookahi a ko'u puuwai i ike iho ai ia mea he aloha." M A ina au i hoi aku nei pehea la kou manaof* wahi a Pilipei o ka ui aua ae, me ka akaaka ana ibo a uaua Iho la i ka lede opio. ke kiko waena o kos» hauoli » "iaa aole oe i hiki mai w\ bmh% ho hoi auaaei ka*u mea e ka mailio aku ai. he holke taaopopo ana vm\ m hoi ia ou I km \

I hoowabatrabii ia'o ame kela mau hoaloha, m.ahope o kaa kanoia }au& ako r " wahi a Geterada, me k€ ano hoonuhanuha. | He makema&e feoim e kamaHio bon mu\ t kekahī tnea. aka i ' komi aiawa ana ae uae, nooaoo iho !a om uo kekahl me;i a aao e , waie ae la oo koaa heieheleaa a ike *ho la o Pilipo i ka Oeter«tJa ■ nana aaa ako i kekahi p«e o ko laaa maa hoaloha, me he mea ia j he hoaioha hoa aku koe a ka lede epio e aa a»a aole i komo pa mal ; me iakon. ? He hora ame hapa mahope iho. 1 ka wa i paa ai o ka lakoa aī | ana, na hoi aiiu !a lakoa apan niai kela hale aka a lakoa o k& aoho j aoa Iho la e ai. a ia iakou nae e oili ioa aka ana iloko o kekahi o na i hoio nui haiawai koke aka ia lakoa eie kekahi o na hauoiana o ke I kala nui e komo nni mai ana; o Kale!<>da kekahi iwaena o lakou. f r X"a ike koke aka la o Geterada iaia a lamaiama ae la kona maa j maka me ka hauoii a no ka mea ua nianaolana mau oia e hui kino ana no iaaa, a oia ke kanaka opio a»a i ake nui loa ai e halawai \ mamaa iho. ; Haaieie iho ia oia i kona hoaheie e heie p« aua a heie akn ia e r hakwai me Ka!efoda, me ka o ana &ku i kona maa ihna i paa i na | mikini linia no ka laiaiima pa ana me ia. | "E Mr. Pakona oj*io, he mea e »o hoi ko'u hauoli o ka ike ana | aka nei ia oe; ua aa mua iho aei an me ke ake nui e hai me oe aohe nae hoi o*u ike aku; hauoli ioa aa i ka loaa ana he manawa e hai ai me oe. "Ua manaoiana no au e hai kino ana no au me oe i keia la, a ke makemake nei au e haawi aku 1 ko'u hoomaikai ia oe -uiaikai ! maoli no keia ha»ioleio aa o ka liaku ana au i ha'ioieio mai nei iloko o ka rami kula. O, he nam maoii no me ka hauoli nni o ko'u naau au e hoomaikai aku nei.'* Haawi mai la o Kaiefoda i kona aioha ma ka wehe ana ae ikona papaie a haawi pu mai ia i kona liaia no ka luiu ana me ia, me ka pane ana mai: * 4 He mea oiaio ua hauoli loa an i ka haiawai hou ana nie oe, e Miss Atoia t me ka mahalo nui no kau hoomaikai, aka nae, ke hopohopo nei au ua oi loa mai la paha kau pai ana ia'u maiuna aku 0 ka mea kupoao." "Aole au i pai loa ia oe, aka 0 ka mea oiaio maoli no ia. aole, owau waie ka i loaa ia manao, aka o ka lehulehu pu kekahi i loaa a 1 ikemaka i kau ha'ioielo o keia la,, eia nae owau hookahi paha ka mea i hoike aku la i ko'u mahalo a no kekahi poe e ae he uiahalo no paha ko lakou aia waie iio nae ko lakou manao iloko kahi i nu 1 ai. "E Mr. Pakona opio, aole anei oe i hauoli i kou puka pono ana mai la mai ke kula mai?" "Ae, ua hauoli nui au, ma kekahi mau kumu nae aole no i hauoli loa aka nae, ua liala aku la ko'u mau la o ka hooikaika ana i ka ike a o na ai o ka hoohana ana aku ia ike ka mea nui i koe. "6e mea mau ūo keia iwaena 0 kekahi poe, i ka wa e hiki aku ai lakou i ka pahuhopu o ka iakou hooikaika ana i ka hana a lakou e hooikaika ana e hoopihaia ana no ko lakou mau naau me ka hauoli, ua inaopopo oe i kela mea a pela uo hoi au, au e ike mai la. <l lTa hala aku la na la o ka inea 0 ka huli naauao ana a 0 na Ia o ka hakaka ana me na inea o keia ola ana i mea e loaa ai ke oki o ka noho ana oia ka hana koikoi i koe, e hakoko ana me na pilikia he nui ke oie e noho mau me ka makaala," wahi a Kalefoda. "Aoie no e neie ana kou lanakila maluna o ia mau pilikia apau e ifije no me kau hooikaika ana e lanakila inaluna o kau raau haawina i na makahiki eha i hala, pela ka paa o ko'u manao, wahi a Geteruda me na maka hoihoi. "O ka ; u e kalokalo ae nei e uha'iia kou mau alahele me na pomaikai he nui, a i kekahi wa hou a kaua. e halawai aku ai, ke paa 'nei'kuu manao e ike aku ana au ia oe ma ke alanui 0 ka pomaikai ame ka hauoli aole oia waie, aka ua kau pu aku oe ma ka panepoo 0 ka hanohaiio." a Nui ioa mai la paha kau pai ana, aka e haawi aku ana nae au i ko'u mahalo nui ia oe," wahi a ke kanaka opio me ka minoaka ana aku. Alaila me ka minoaka hoomahie ma kona mau maka 1 hou aku la: ... "Ke hoolala nei anei oe e hele aku no kekahi wahi mamao no kekahi manawa loihi no ka hooiuaha ana? •* "Aohe au i hoolala i kekahi mea o ia tmo; no keaha oe i manao ai pela?" i"Auwe, ua ike no hoi oe he mau makahiki loihi ka huli ana a loaa ia mea he kaulana nie ka hanohano a e lilo ana ia i hana nui na'u ma ko*u aoao me ka minamina nui ina au ii «mnao e halawai hou ole aku ana kaua mamua ae o ia manawa." Akaaka mai la o Geteruda no ia mau oielo a Kalefoda me ka pane ana mai: . " He mea oiaio aoie e haia ana kekahi manawa loihi nou e huii aku ai ia mea ina e lioouiau aku ana oe e like me kau i hoomaka ai mai kinohi mai me ke alakai mau ia e na ruia ao i malama mau ai me ka hooikaika pu e loaa ka hna o kau hooikaika ana e like me ka'u i ike hope ai ia oe, ma kela lanai 0 ka hokeie mauna. "Ma ka'u hooinaopopo aole no e hala ana kekahi i manawa loihi mai keia la aku e hui hou aku ana no kaua. 0 ke aloha no kou, e holo ae'au i ioaa aku iakou ia, no ka mea, ke ike aku nei iau i kO'U mau hoaloha ke ku nui mai ia e kali ia u, a me kekahi i kunou haahaa haalele mai la ia Kiefoda e nana aku mahope ona me ! ka hiaaiai nui o ka noonoo. ...11. | He w r ahi mamao iki aku ko Pilipo i ku mai ai nana 1 kela wa u Geteruda ma e ku ana kamailio. ka hoapaio o Katefoda, a ina I paha he kanaka opio noonoo maikai oia aole la oia e ku mai e nana 1 ko laua nei ku aku e ahnwale loa aku ai kona manao. Ia Pilipo e ku mai ana me ka nana pono mai i ka Geteruda ma kamaiiio ua hele kona mau maka a maku'e me ka pupuku o ka lae i ka ua mea 0 ka piha huhu, he hiohiona hiki no hoi ia Get«mda ke ike akn i kona manawa \ hiki aku ai a hul me ia. U E Pilipo, ua hoouluhua loaia paha oe i ko u ku loa ana aku nei e kamailio me Kalefoda? M E kaia mai oe ia u ina ua iiio ia i hana hewa ma ko'a aoao. _ Oia nae kn «a Pilipo la o ka pane hoopijuipuni ana mai: HeI aha auanei Wu mea e uluhua aku ai i ke kali ina e ike aku ana au I he mea ia nou e hanoli ai me ko*u nana ole pehea ia ka loihi o ia 1 manawa e pa» la oe ma ke kamailio ana, malalo nae 0 kekahi mau kumu kupono," wahi a Pilipo me ka !eo hoihoi ole. Oia nae ka aa Pilipo la o ka pane hoopanipuni ana mai: Heaha aoanei ko % u mea e uluhua aku ai i ke kaii ima e ike aku ana au he mea ia nou e*hauo!i ai me ko u nana o!e pehea ia ka loihi o ia manawa e pau ia oe ma ke kamailio ana, malalo nae o kekahi mau kumu wahi a Piiipo me-ka leo hoihoi o!e. Alawa ae )a Oetemda a naiia »e *a ia Piiipo me ka naau kahaha a i wale iho la no iiolso oaa : "Malalo nae o kekahi maa kama kupono; aoie o'o maopopo aka la i kana mea i kaaaailio mai ia. Paoe okoa aku la o Geterud&: te Ke maopopo pono ole akn la ia'o kan mea 0 ke kamailio ana mai nel !a. w ° 4 'l mea e maopopo pono ai ia oe ea, eia no ka manao o ia, oa nlii ae nei ko T u hahu m kou ku waie ana aku nei no e kamailio me kela kanaka opio kupono ole ia oe e kamailio aku, ua ike ao hoi oe he kanaka ilihune kela kn wale aku no oe e hoopau manawa me "Ke hoomaa loa, aei ao ka paha oe | kou hsto iaia» ke i 110 paha ao ia manawa waie aku la ao la hoi ia hnhuu m hala aku !a no hoi ia maaawa o ke aha ka mea o ka hoomauhala ana?" wahi a Geterada. Wi m m U oe 0 kela ka'n kanaka opio hoonankiuki

ioa e noho nei a hiki mai no i keia la. aoie 0*« hoihoi ke ike aku iaia," wahi a Piiipo. ik Hilahiia maoii au ia oe e Pilipo—he ole!o oiaio loa kek a*ti e hoike iiku ia oe» no kou hoomaw i kou hahu a hala kekahi maa OMikahiki. Aoi** aa ī maopopo iki ike kamu o koa h<x>mau l-m ana i koa hhhn oiai nae o oe ka i hana hewa a he aie nai kon i kela kanaka oph» e hiki ole ai ia oe ke hookaa aku ia aie nui ou. "Ina he kanaka opio iiihi\i\je o Ka!efoda a na ahewa oe iaia no kona iiihane ana» alaila he nui ioa ka poe ilihune e noho nei i keia ao apuni, eia nae, mai ka iiihune ko iakou pii maiie ana mai a hiki 1 ko iakou liio ana he poe kanaka naauao, hanohano a waiwai loa i keia la/* * ta Aiaiia e hoahewa loa mai ana ka paha oe ia'u no ko"u hoino ia Kalefoda i ka iiihnne." wahi a IHlipa "Aole oia waie, aka o koa hooinauhala me he mea la he hewa noi kekahi a Mr. Pakona i hana mai ai ia oe. aohe oa noonoo «e he aie nui kou iaia i hookaa ole ia e oe. > "Ina na lilo aku la ko'u hoomaikai ia Ka!efoda i mea iui e #*k& ai e kala mai no oe ia u; aole an i manao he kanaka opio haiki ui io!i oe o ka noonoo e lawe mai ai i na hewa iiiiii i me» nui e hoomaohala ai. li E Pilipo, ma ka ? u hoomaopopo aku no Kaiefoda, oia kekahi 0 na kanakk opio noonoo kaulike me ke akea o koaa ma« maoao a he kanaka opio maikai maoli no oia; ke hooikaika nei oia no kona hanohano ma keia uuia aku a ke iana nei knu manao e UIo aku ana oia i kanaka koikoi ke hoomau loa oia ma ke aiahele ana i hoomaka mai ai mai kinohi mai. •Xui ko v u uiahalo i kela ha*ioieio ana o keia ia ama ka v u noo* noo iaui ana i ka manao o kela ha'ioielo ana he manao ikaika maoli no kona e loaa iaia ka waiwai ka haohano ame ke kaulana ma keia mua aku, aoie anei ou manao peia?" u Va lohe aku nei au i kau mahalo ana aku nei ia Kaiefoda no ia ha'iolelo a manao au ht» wahi kuhlhewa iki no kou," wahi a 1*!4ipo. Xo keia mau olelo a Pilipo na noho haniau iki iho la iaua no kekahi mau minuke, a no ia""noho hamau iki ana iho nae a laua i ioaa ae ai ka maaliii iki o kona huhu. Huli ae la oia a nana ae la 1 a maka o kana aoie no ka minoaka ana ae a pane ae hi: <k Aohe pono kaua e hakaka no keia mea iiilii waie no, e Piiipo, aohe au wahi 5 kumu iki e liii aku ai ia Kalefoda, a no ka mea, he mahalo wale ae nei ka*u nona aole o*u ike iho i ko'a aloha iaia, a aohe no he mea e aku a'u i aloha ai o oe waie no. "Aka, e kuu aioha, mai manao iho nae oe no kuu hoohiki ana aku e lilo aku au i wahnie mare nau ua hoohiki pu aku an i ko'u kuokoa a liio ia oe e hikr~ole ae ai ia'u ke kamailio aku a i <>Ie mahalo aku paha i kekahi mea okoa akn. 4l He mana kaokoa ko'u nia ko'u manao f»onoi iho ahe kuleana ko'u e hoakaka ai i ko'u manao kuokoa no ia mea, a ke manao aku nei au e loaa pu ana no ia haawina hookahi ina no hoi o oe ana ma ko'u ,wahi. Aole anei ou uianao ho mea luaikai keia. e Piilpo?" Aohe pane mai o Pilipo, ke kau ia ka nana ana a kona maa maka iniua wale no me he mea la i ka Geteruda noonoo iho ua nuha oia. Nana i»ono ae la o Gt>teruda ina maka o Pillpo, pii ae Ja ka ula ma konU mau papaliua rue ke kau no nae 0 kona jk»o iluna a pane ae ia: "■Ua lohe au i ke kamailio o na mea apau e mahalo aua i kela ha'iolelo a Kalefoda i keia ia; e olelo ana lakou oia kekahi 0 na ha'iolelo maikai loa i haawiia maloko 0 kela kula niil i keia ia. "No keaha no hoi oe, e like me kekahi poe e ae i haawi ole aku ai i kon mahalo e like me lakou a e haawi aku i na mahaio kiekie i kupouo loa e haawiia aku iaia? "Aka nae, mai kamailio hou kaua i kekahi mea e piii ana ia mea i keia manawa, ina ua lilo ia kumulmna i mea nana e lioouluhtia ia oe. Ke |>eahi mai ia o Kai aiuo Eniale īa kaiia, me kt> lau& pahaohae mai paha i ke kuiuu 0 ko kaua liele ulolohi loa ana* ♦'Nolaila, ea, e Pilipo." me ke kulou ana aku imua a nana ae la iluna i na maka maku'e o ke kanaka opio, "e oluoiu oe e haawi mai i wahi minoaka o ke aloha isfu, e ; like me ke kaiae 0 na lani aohe kau ao'pela no oe e hoopau ae ai i na manao hakuikui iloko ou 110 kou hoaloha." He u'i ko Geteruda helehelena me ka piha hoihoi i kela manawa, he hana kohu ole na kekahi kanaka opio ka hoopaakiki iho i kona naau mahope iho o kona lohe ana aku i na olelo maikai hoolaua noonoo mai kekahi lede u'i aku, a i ka loaa pono ana iho o Piiipo i kela mau olelo akahi no oia a hoopan ae i kona inanao hoopaakiki me ka huliu koliu ole. Ma ia wahi aku, hoawiwi loa aku !a ka laua heie ana a hui koke aku la rae ko laua mau hoaloha e heie malie ana no ke kail mai no ia laua, a ke olu wale la no ko Geteruda hoonoo no ko laua hui koke ana aku nie na hoaloha me kona hoopau loa ana ae i kona manao mokuahana me kana aloha. r * No Pilipo nae, me ka ike ole aku o Geteruda ialoko ona ua hoomau loa iho la oia i kona huhu me ka i wale ana iho no iioko ona ina no e loaa ana he manawa kupono iaia e hoala hou mai ana no oia i Ikena hoouluhua ana ia Geteruda no Ka!efoda. E like me ia i hoike, imiaia ae nei he kaikamahine u'i 0 Geteruda me ka loaa ole he wahi puu iloko ona, ua haaheo !oa iho ia o Pilipo i kona ike ana ia mea oiaio; be kokooiua inaikai loa oia e hele pu ai a aoie no i nele kona hauoli i na wa apau ana e hele pa ai me ia, oiai o Geterula e hele ana e ike l kona mau hoaloha ma Cambridge he mau lioaloha hoi ana i makemake loa ai e hoomauia ka ike ana inawaena o lakou. Mamuli o kela piii mau o iaua. loaa iho ia ka manao iaia e !awe ia Geteruda i wahiue nana a hiki i ka wa e mao|w>[K) as iaia ka iilo mai o ka waiwai ia Mole Heterafoda. I ka pau ana o ka lakou heie makaikai ana me na hoaloha ma na wahi apao a Geteruda e hoomakaikai jii, hoi aku !a o Pilipo no ka haie, a iaia i hiki aku ai ua lioea mua mal ka ohana Heterafoda i kauhale a e noho nui mai ana me ka ohan Temepela. 0 Mr. Heterafoda ame Mole ka i hoea mai me ka laua wahine kauwa, no ka inea na make aku !a hoi o Mra Heterafoda iloko o Enropa he makahiki a oi mamua aku. He lehuiehu wale* ha hoaioha i konoia aku e hele mai ! ko Mr. Temepela ma haie e paina ai i keia ahiahi, a e akoakoa ana na mea apau iloko o ka pnmi hoolnana i ko Piii{io wa i hoi aku ai. 1 ko Pilipo wa i ike aku al ia Mole, ntti iho la kona hanu oiai 0 Mole e ku anu ma ka aoao o kona makuahine, a e hoolauna ana ia Mole imua 0 na malihini i hoea mai ma ia ahiahi a 0 kela no hoi ka wa i ikeia aku a ka u'i maoii 0 Mole. He aahu hapa kanikau ko Mole e komo nna i kela manawa ma* muii o ka make ana o ka makoahine, a i keia manawa, ua piha iaia na malkahiki he uuii-knmamaiwa; he pilalahi wa!e no kona wahi ikino ela nae, he kulana hlehie no me ka ul e nele ole ai ka iini ia [aktf e Pilipo. | Ua nui a iehuiehu wale na kaikamahine a Pilipo e hele hokai [ w&le aku ai iloko o na makahik! eha a Moie o ka heie ana, aka nae, 1 keia manawa ana e ike nei ia Moie ua pii hoo ae kona kino ame :ka n f i loi loa aku ina manawa ana oka ike maa ana a na kukaia maoli iie oia i ka u'i o Mole a i o!e o Maiie Heterafoda paha, oiai o kona inoa piha maoli ia i kapaia ai a he kakaikahi loa nae ka [ ppe i ike a i hoomaopopo ta inoa, o Mole no ka lakou inoa I maopopo mai kona manawa kamalii loa mai. I O lea Mole oni ana t kana hele ana ip kana inaa hana «a loli ioa ae ia mal kona manawa man mal i kamaaina ia Pilipo mamna, i kana nana aku i keia manawa na oi !oa m ka o'i o Mole ame ka I paa mla mamoa o kana manawa I kamaaina ai i (Aote ! p«u.)