Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 52, 30 December 1910 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

MOKUSA XV. Aoie o Eonlna i kaakai ako a hoea mai ke kapena o ka moka ma ia ahiahi, aka ua ka koke ae la no oia ilana, a haawi aka la i kana mau hoomaikai ana imua o ka oua liaie, a koi aku la ia Lafeia e heie niaoli oo laaa e hali i kela moku e holo aka aoa. \joaa aku la ua mokn uei ia laua, ua makaukau na mea apao no kana huakai aumoana, e kakali wale ana no o ka hoe** mai o kekahi la ae, a i ka hul pu ana o Rurika me ke kapena, ua hoike aku ia oia i kona makemake e holo no Konekinopala, o ko ia nei aeia mai la no ia, a loaa k na rumi. I hakalia no a oili mai ka lā ma kekahi kakahiaika mai, o ka haaiele iho la no ia o ka moku a Kurika o ke kau ana, no kana huakai aamoana a oiai he maikai ka makani a lakou e hoio !a, aa like ka loa o ka moana me ka ole, i ka ua mea o ka nui o ka holo 0 ko iakou moku. Ma ka ha o ka la, ua ku aku la lakou no ke awa o Konekinopaia, a oiai i ka wa ahiaiii lakoh o ke ku ana aku, aole o Rurika 1 leie iuka o ka aina a hiki i kekahi la ae. 0 kana hana mua ma keia hoea ana aku ana nouka o ka aina <> ia no ka hele ana e huii i wahi kupono nona e nolio ai, hookahi nae kumu o ka maalahi o ia huli ana ana, ma o ke koiua ana !io ia a ke kapena o ka moku iaia. 1 ka pau ana ae o kela pilikia ona, ua noonoo iho la oia i ke ano o kona lole e noho aku ai ma keia wahi, no ka mea aia no ka hojK>hopo iloko ona. no kona ikeia mai Lc» .kanaka Kukini, o kona paa uo ia i ka hopuia, ma ke ano he paahao mahuka, malia pa.ha ua hoouna e ia mai ke kauoha i na luna aupnni o kela kulanakauhale no ka hopu ana iaia, ke ikeia maloko o keia kulanakauhaie. He hana nui nae kela i kona manao ana, a oiai he nui na kanaka Greek malaiia, a he loaa nui no hoi na lole o ia ano lahui kanaka ma kona haie hooiimalima o ka noho ana aku, aa kuai aku la oia i lole nona o kela ano, a ua kohu kanaka okoa loa oia ke naiia aku ia manawa iloko o kela ano kahiko i maa ole iaia i ke ana mamua. I kona makaukau ana me kela mau lole hou, o kona haalele iho la no ia i kela wahi, no ka hele ana e nana i kahi o na wahine e kuaiia ai. Aole no he loihi loa o kahi i hoopaaia ai o na wahine, .he liapalua mile wale no ka mamao mai ko ia nei wahi e noho ana, a iaia i luH»a aku ai i kahi ana i makemake loa ai e ike aku i kana aloha, ua hoikeia mai la iaia nei, aole e aeia kekahi īnea e ike ia lakou a hiki i kekahi la ae, nolaila o ko Rurika huli hoi mai H no ia no kona wahi me ka manaolana poho, koe wale no ke kali hoommiawa-| nui ana a hiki īuai i ka la i aeia no ka hele ana aku e nana i na| kaikamahine i makaukau e kuaiia mai imua o ka poe e ana i mau wahine na lakou. , , Aole i moe maikaiia e Rurika ma kela po, a i hakalia no a wefcwvehe kaiao, o ko ia nei ala ae la no ia, a hele aku la maiuua o aua aku o ka nui o na kanaka. Ua ike io aku la oia he heluna nui o na kaikamahine no lakou ka nui he umi-kumamawaiu, a iaia e nana hele ana i ko lakou mau helehelena ua ninau mai la ka mea iaia ka maiama ame ke kuai ana aku i ua mau kaikamahine hi iaia nei i ka i ana mai: "E mauao ana ka paha oe e kuai i kekahi o keia inau wahine u*i i wahine nau eaT wahi ana me ka pa'ipa'i ana iho ma na poohiwi o Rurika. "O ka mauaonui ia o ka'u huakai o ,ka hoea ana mai ia, aka aole nae he koiAo mai o ka makemake iloko o'u uo kekahi kaikamahine o lakou. O keia wale iho la no auei kau poe kaikamaliiue e kuai aku ana, aole anei he poe kaikamahiue okoa aku kekahi?" "O keia wale no ka'u poe kaikamahine, a manao au,Aia bupono kela kaikamahine e noho mai la ma ke kihi i wahine nau, o ka u i iuai auanei kela e komohia oie aku ai ka iloko o kekahi nona!" "lle u*i io no keia kaikamalnne, eia nae aole ia o ka u mea i makemake ai, a ina no aole i kulike kekahi o lakou rae ko u iini, ua pau ae la no ko'u manao.'" "Hala akn ia hoi ia kaikamahine, e naha aku oe i ka lua iho 0 na kaikaiuahine, mai Keokia mai oia o kd laweia ana mai, a iua liio mai oia i wahine.nau, o oe auanei kekahi kauaka hauoli loa, e nana aku no hoi oe i kona ano, he oiuoiu maoii, a ku i ka waipahe haaheo ai ke kane e iilo aku ai oia i wahine nana," i noke mai ai ke kanaka iiana e malama aua i ua mau kaikamahine la ia Rurika 1 ka hookikiua me ka mauao e komohia iho ana 'la ka makeuiake iio ko o keia kanaka opio no ua kaikamahine nei ana e haano'u mai ana i ka u'i ame ka oluoiu. "He makemake io no au e ioaa ka'u wahine, a iua a\f e kuai ana 1 kekahi kaikamahine. o ka'u wahine ana 110 ia e mare ai." ♦*A heaha ka hoi kou mti\ o ke kuai ole ana i kela kaikaniahiue? Aoie anei he kaikamahine u'i maoli no oia e kohu pono ai Mpunu ana me oe, ina no kona lilo aku uau. Aole o ka u'i waie no ka mea i loaa i kela kaikamahine, aka 0 ka oiuolu pu kekahi e iike ole ai paha me kekahi wahine okoa [aku au e mar\? aku ai. No kela kaikamahine, aole o'u mākemake e Hio aku oia i kauwa kuapaa, aka e kaa aku oia maiaio o ka mahuua maikai aua a kekahi kanaka i makee iaia i wahiue uaua.' "1 mea e hooj»okoleia ai ka kaua man kamailio, o ke ano o ke kaikaiuahine a'u e makemake nei e Ulo mai i wahine na ? u» he kaikamahine oia o ka lahui Kikakiana, M i kahamaha akti ai o Rurika 1 na oleio hoonuinui a koua hoa kamaiiio. "'Auwe pela io ka hoi •" i hooho mai ai ke kokooiua o Rurika me ke kuwakuwai ana ae i kona mau iima, a hoomau hori mai la i kana kamailio ana: "He hwkahi a'u kaikauiahine o keia auo, a ua lohi loa nae oe oiai. i kela la aku nei uo ko'u kuai ana aku iaia a iilo, a oia 110 hoi i ke kaikauiahiue U'i hookahi a*u i ike ai t i oi aku iuiua o keia mau| kaikatr.ahine a kaua e aaua ae nei. v "He oiaio anei keua mau oleio au e kamailio mai nei ia'u? Uai lilo io anei kekahi kaikamahine Kikakiana 4 ke kuaiia?** "Ae, ua lilo aka kekahi momi me ke kumnkuai haahaa ioa, a he aha auasti, he pakalaki maoii no iiou I ko» hoea ole ana mai i ka wa poao e liio ai oia ia oe» a ua kohu io no kela kaikamahine i wahiae naa. "Owan ao kekahi i manao e maiama iaia i wahine oa*u, aka e noke mau ana nae oia i ka uwe, a he kaumaha mau ao lioi kona heleheiena, e hōike okoa mai aa?., i kona makemake ole i ka laweia aoa mai ī keia wahi aoie hoi e like me ka nui ae o ©a kaikamahi&e, maiikai mau ko lakou ke nana ?ku i m manawa apau* * u N"o kona aiio kaumaha ame kela uwe mau, i uiakemake ioa ;ai au e kuai aku iaia me ka olnolu loa, o make maoii mai auanei oia iioko o ko'u mau lima, a ill mal maluna o'u ke koikoi no la ho 1 pena." * *;

Ko kela kkiu olelo a ke kanaka iaia ke kuai o na kaikamahioe o ke kiimailio ana aka ia Kanka. uai bu!i aku ia ke kaoaka opio no Li iiana anii ma kekahi \v:ibi okoa aku, no ka mea aoie oist i bo<v hewaht wa i ke koiio ana iho, ao!e aka ia kela be kaikamahine okoa aku. aka o kiiua Aaianiku no r a o ia kaua o ka |>ime ana nka aia ke aoo hoomalae: **l'a hiki ole ia"u ke uumi iho i ka animio aioha, mamuli o kou hoike aaa mai nei ike kuiaoa kaamaha o kela kaikamahine. Oiai nae, ua iohi loa keia hoea ana iiiai o'ne iktf kumaka ai iaia f aolaihi ua minamina maoli au uona, a pela pu ka hooko oieiai ana o ko*u makeiiiake, "Ae, ea loaa ia*u kooa inoa, no ka mea be huke ka*u e mala ma nfi a maioko o kela buke ka inoa oaa kīūkamuhiue a|>au i kaa mai maialo o ka'u kuai aua aku/ ? aiaiia heie aku la oia tna kahi o kana buke e waiho mai ana» a hoonoaka iho ia e huli i ka inoa o ke kaikamahine ana o ke kuai aiia aku. a Kanka hoi e koi aku nei e ike. He wahi maoawa pokoie wale no ia a ua kanaka la o ka lolelolii ana iho iloko o kana buke, ua loaa iho la ka inoa, a i mai la: u Eia ua inoa ia. o Anianiku," a i kela iohe aua aku no o Rurika, ua huli hou aku la oia i kahi e no ka hoioi ana ae i kona mau waiufaka, a no ka lilo ioa o ua kanaka ia i ka uaua i kana buke, aole oia i ike mai i ka uwe o Rurika. la huli hou aua mai nae o Rurika a nana i kona hoa, ua ninau hou mai ia oia ika i ana mai: "Ua maopopo anei ia'oe kona mea 0 ka hooliioia ana aku?" 4 Ta kuaiia aku oia i kekahi kanaka kaiepa waiwai, nona ka inoa o Saleuia. v "A pehea e manao ana no anei oe, e £iki ana ia'u ke kuai hou 1 kela kaikamahine mai iaia mai?" ".\oie o'u manao *he hana maalahi ia, oiai he nui kana dala, a 0 kekahi no hoi, ua makemake maoli no oia i kela kaikamahine. ,J "Ina paha oe e kuhikuhi mai ana ia u i kahi o kela kanaka i noho ai, maiia o hiki ia'u ke hana aku i kekahi mea e iiio mai ai kala kaikamahine ia'u. ,J "Aia koua walii e noho nei ma Pera, mahope aku o Galata, aka he mea makehewa waie no kou hele ana aku e huli iaia, oiaii he kanaka paakiki loa kela e hiki ole ai ke ioli kona manao, ina ; 1 makemake maoli oia e hoolilo i kela kaikamahine i wahine mare nana." | "Maliia (he mea pololei no ia au e oleio mai la, aka ina nae aole i makemake keia kaikamahine e lilo aku i wahine nana, pehea aua-' nei e ae ai kela kanaka e lawe aku i kekahi mea i kulike oie kona manao me ko ua kaikamahine la?" j "He hana naaupo loa na kekahi kaikamahine ka hoole ana e ;iiio {i wahine na kela kanaka, no ka mea o ka nui no hoi paha o ka waiwai ke kumu e hiki hou ole iho ai ke kupaa mainuh o kona mau manao paakiki, aka aole a kaua kamailio hou aua no keia kadkamahiue i keia mauawa, e .&ilohi hou ae oe i kela kaikamahiue Geogia, malia o koho iho no hoi kou manao, o kau wahine ia e lawe aku ai." A'ole nae he hooiohe aku o Rurika i ke koikoi mai a kela ka-, na{ka uo ko ia nei kuai i kela kaikamahine, o ko ia nei ku mai la no ia hoi me ka awiwi no kona wahi hoolimaliuia, no ka liuliu ana e hele aku e huli i kana aiolia i liio i ke kuaiia. I hakalia no nae a hoea o Kuiika maloko o kona rumi hoolimalima o kona pani mai la iio ia i ka puka a pan, a he hana, 6 ka no&e i ka uwe, pehea hoi e neie ai, <ia pili alohaia ka hoi e laua ka uoho ana o ka aiua kuahiwi. Xo ksi liora hookahi paha ia noke ana o Rurika i ka uwe, ua «oho pono mai la oia iluna, no ka noouoo ana i kana mea e liana aku aīi i wahi e loaa hou ai o Anianiku iaia% Ua liala okoa he manawa loihi iaia nia ka hoolala ana i na alahele maalahi apau e hiki ana iaia ke hana aku no ka holopono 0 ikana misiona, alaiia ua ku mai la oia, a hele no ka hui pu ana me ka ihaku o ka hale hoolimalima, no ke kuhikuhi ana mai iaia, 1 kahi i hoikeia aku e ke kanaka kuai kaikamahine, i kahi i laweia aku ai o Anianiku. He oiaio ua hoikeia aku la iaia kalii o ke kauaka nana i kuai inai ia Aniauiku i noho ai, a hoalkaka puia mai la no hoi iaia uei na ano apau o ua kanaka la. Aole ii liio na mea ana i lohe ai mai ka ona mai o ka hale hoolimalima i mea e hoomamaia mai ai kona manao no ke ano o kana huakai. no ka mea ua lioikeia aku iaia, he kanaka oi aku kela o ka uahoa. e liiki ole ai itiia ke maliu mai i na uwalo aku mua ona, īna i kulike ole kona manao maluna o kekahi mea. Me Iko Rurika nana ole ae no nae i keli* ano o ua kanaka la i lilo i haku maluua o kaua Anianiku, ua hooholo iho ia no oia e hele e hui kino me ia, a e lioao aku hoi ma na ano a'pau i wahi e hoi ihou mai a:i o Anianiku me ia. Ua ulu ae no ka ananao iloko o Rurika e ui aku i na kanaka Rukini ana e ike la ma kela walii e kokua mai iaia, aka o ka nana ae hoi he pio oia na koua aupuni, a kef kau mau mai la hoi ka make maluna o kona poo i na maawa apau, ua uumi wale iho la no oia i kona uianao e ui aku i īuau kokua ma kona aoao. Nolaila- me ka nana hou ole ae i kekahi mea, oki loa aku hoi na pilikia ame na poino e hoopuni ana i kona mau aoao, ua hooliolo iho la no oia e hele imua, malia o loaa aku iaia kekahi kanwa e noho hana ana inalalo o kela kanaka, a nuii ke kakiwa mai e loaa ai iaia ka ike no kana aloha hoomanawauui. MOKUNA XVI. * Ma keia wahi, he mea pono i ka meakakau moolelo ke hoomaikeike aku i ka lujle to ke kanaka kalepa nana i kuai ia Anianiku, ke kanaka hoi i makemake e hoolilo i kaikamahine i wahine mare nana. Aia maloko o kela hale i hoolakoia ai na mea nani o kela ame keia e iiiki ana ke kuaiia me ke dala, e kakau ana hoi na kii &00~ naiii hale i penaia me ka noeau ama ke akamai o ke kanaka ma kona mau paia, e kuuwelu ana hoi na pale puka aniani o na kumukuai kiekie e hewa ai ka maka ke ike aku, oiai hoi oloko o na keeoa le)iulehu i hoolakoia me na lako hale * loaa wale ai no i ka poe nui o«ke dala, a ma ka oielo pokole ana ae, o kela kekahi o ua kanaka waiwai loa maloko o kela kulanakauhale. Maluua o kekahi o na ko-ki nelunelu oloko o ke keena i hookaawaleia no Anianiku, aia ua kaikamahine la a Rurika ke noho la, me ka nana oie ae i na nani luhiehu e hoopani ana i kona mau j aoao, aka aia kona mau lima ke puliki la ma kooa mau maka, oiai | ua kaawale aku ka hauoli mai iaia aku, e iiio ai kela mau mea nani i waihoia aku imua ona i mea ole, Maialo pono aku o kona mau wawae, e nolio aku ana kekahi kaikamahiie o kona lahui hookahi no, a oia ka mea nana e hoomamft aku ana i kona mau manao, ma ke kainaiiio ana aku i na olelo oluolu, aole no-nae ia he mea e hoanoeia ae ai ka A»ianiku mea i manao ai, no ka lioole aaa aku i ka makemake o ke kanaka nana i kuai iaia e lilo aku i wahine mare nana. He mea pono no nae i ka poe heluhelu ke loaa ka ifce ma keia wahi o keia kaikamahine opiopio i hoonohma mai e Balema i kauwa na Anianiku, aole oia lie kaikamahine -kauwa maoli, ska oia no ka wahine a Balema e noho ana ia ma.nawa» a uo ka hooko ana aku i ka inakemake o kana kaae, ke knmu o kona hele ana mai no ka hoomalimali ana ia Anianiku e lilo p« aku i woliiae hoti na ua kane la ana. (Aole 1 pao.)