Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 2, 13 January 1911 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PO A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PO A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

II MOKI NA XVI. I I ke kokoke loa ana mai o ke pahupahu o na kapuai wawae ■kawaho o ke keena a laua e noho ana, ua komo aku la o Fatima haloko o kekahi keena e hamama mai ana t a o ka noho hookahi Eho la no ia o Aniauiku uo ka halawai pu ana aku me kona haku, B e kakali aku hoi i ka hop»ena e kan mai ana nialuna ona. MOKI'NA XVII. I ka manawa a Fatima o ka liaalele hookahi ana iho ia Aninniku maloko o kela keena mua a laua o ka noho ana, aole oia i loihi loa aku. ua wehe kokeia mai la no ke pani o ka puka o ko Anianiku k<n»na. a komo ana no o Halema iloko me ka hele o koua h» a lamalama me ka piha hauoli. me kona manao, ua palupalu paha ka noonoo o keia manu hou ana. A«»h* he hana nui na Anianiku ka uoonoo ana i kana mea e hana aku ai no kona pono imua o kona haku. no ka mea i kela inanawa o kona haalele hookahiia ana iho, a no hoi kekahi 0 kona hooma«»popo ana i ke ano o ka huakai a kona haku e hele inui nei e hui pu me ia, nolaihi ua hooholo iho la oia e ku aku iimia ona. nie ka maka'u ole ame ka wiwoole, me he mea la ilaila kona ame kona make. i'u hele malie inai la o SaJenui me ka hookokoke ana ma kahi Wn Aniaiiiku e noho aku tma, a i ka ike ana mai o ua kanaka nei i ka noho malie aku o Anianiku, ua minoaka iho la oia, me ka manao kuhihewa. ua holopono ka ilxana a kana wahine ana o ka hoouna mua ana mai e hoomalimali i kela kaikamahine e ae aku e lilo 1 wahine hon nana. "E ka olino iualanialania o kuu ola ana" i lioomaka aku ai o Salema e kamailio ia Anianiku. "Akahi a liookomoia mai ka liooin;;opopo ana iloko o'u, niamuli o kou helehelena a u e ike āku nei ia oe. ua akakuu mai kou ano pihoihoi mamna o kela mau la i hala aku iwi, a ke ole no hoi au e kuhihewa, ua loaa aku ia oe ka ike. e noho aku ana oe ioko o ka hauoi ma keia mua aku. ,? "He oiaio, ua hoomamaia mai ko'u mau manao kaumaha i keia manawa mamua o kela hiki mua loa ana mai a'u ma keia wahi," i pane aku ai o Anianiku me ka leo malie. 'Tela iio ka'u hoomaopopo aku ma ke ano o kou leo, a ua ike no nae au, e loaa ana no ia oe ka hauoli maloko o keia home hou au e noho aku ai," a hopu aku la ua kanaka nei i ka lima o Anijf aniku, aohe no hoi he kaili aku o ke kaikainahine i kona lima mai ; ke kanaka aku ana o ka hoowahawalia lo» ana. "Mai kuliihewa oe e Salema e lilo ana ko'u nolio aua ma keia wahi i niea no'u e hauoli ai," wahi a Anianiku, nie ka lilo o kana i uiea e hookahahaia akn ai o Salenia a hiki i kona minau okoa ana mai: "Nawai hoi e ole ke kuhihewa i ka maikai maoli no hoi o kou [ nanaina i keia la. aole hoi e like me na la i liala ae nei, kou lioiole mai ia'u ke kamailio aku ia oe i kekahi mea. Aole anei ]ie oi ae kou noho ana iho ma keia wahi, mamua o kekahi mau wahi e ae?" "Ma ia wahi., ua kulike ole loa ko kaua manao. no ka niea aole e hiki ia'u ke hoopoina i ko'u home j»onoi, a ke kau mai la no kuu liomo mauuui o ko'n mau maka, e ake no a ike hou i kona .mau| ; I ! "Alaila ua ka imha oe no. keia aina, nie kou make-j make ole ea? M wahi a Salema o ka ninau ana mai me koua hookahaha puia aku i ka pane a Aniauiku ma kona aoao. "No ka ihoike ana aku ia oe i ka mea oiaio maoli, ua kauo huj luhulu a limanuiia mai au mai ko'u liome mai, a ia'u i kilolii liope ■ aku ai o ka'u mea o ka ike aua aku, o ia no ka waiho mai o ke kino make o ko'u luau'i makuakaue. V,\ make oia imua o kuu mau luaka ponoi, me ka hiki ole ia'u ke haawi aku i na kokua ana nona. a ma ia ano, ua hookalie aku au i na kulu waimaka o ke aloha ma-| kua, a pela oe i ike mui ai ia'u e uwe uiau ana i na manawa apau, a eia no au iloko o na la o ke kanikau no knu makuakane, a iua oe e oluolu inai ana i ka'u walii nonoi, e komo pu mai oe ine a'u ma ke kanikau ana nona." "Nawai hoi e hoole aku kena noi. e ka u'i o na u'i, a ina no e inaopopo niua ia'u ke kumu o kou uwe mau ana, ina uo aole au e hele inau mai e hoouluhua ia oe a hala kekahi u\anawa loilii, a hiki no hoi i ka mahia ana ae o kou aloha no kou makua." "Ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai ana he nui ia oe e kuu liaku. a ke nonoi hou aku uei hoi, e haawi uiai oe i hookahij pule o'u e noho Jiou ai iloko o ke kanikau, me kou hele ole mai e| hoouluhua ia'u nm kekahi ano, a mahope aku o ia manawa, ua hiki ia'u ke hoojolie aku i kan mau mea apau i makemake ai ia'u e hana aku nou," me ka lana ana mai o ko Auianiku mauao no kona pakele mai kela kanaka mai, oiai no nae ke noke mau la no oia i ka hookahe ana i kona mau waimaka. "Ke haawi aku nei au i kela manawa nou e hooluolu ai i kou manao, aka uae e ae mai oe ia'u e hele mau mni a noho aku hoi nia ko aoao. no ka mea aole a'u helelielena u'i i ike ai mamua e like uie kou, a e lilo auanei ko'u nana maii aku ia oe, i mea nana e liookoino i»ai i ke ola hou iloko o*u, e lilo ai au i kanaka ano e loa mai ko'u ano mua mai. "Iwaena o ka'u mau wahine apau, he hookahi wale no a'u i makee loa, oia no o Fatima, aka aia nae a hala ka pule hookahi mai keia manawa aku, alaila o kou man'awa ia e pii ae ai ma kona wahl, a īua keia ho]>e aku, aole o'n makemake e lawe mai i kekahi mea okoa mawaho ae ou i wahine na'u o oe wale no." l*a minoaka wale aku la no o Anianiku. aole mamuli o koma hauoli maoli i na olelo i hoopukaia aku imna oua, aka no ka hoonalonalo ana aku i kona makemake maoli, e ike oleia mai ai e lema. aole he hoihoi iloko ona no kela kanaka. N'o ia miuoaka nae o ka pahola ana ae ma na papalina o Auianiku, i paiK' koke mai ai o Salema iaia i ka i ana mai: "0! ma ke ola ana o ke kaula, aole ana e nele kou piha i ka hauoli ina oe e hoolilo aku ana i keia wahi he hoiue nou! Iwaena 0 ka v u uiau wahine apau loa, o oe hookahi wale no.ka mea a'u e makemake nei, e haawi aka i ka'u man pnlama ana no kou pono; 1 hakalia i kou hoike mni i ka-u raea e hana aku a\ nou, ua hiki i ka nni o kuu waiwai ke hana aku i na mea apau i hiki i ke da!a ke kuai. o kuu ike wale akn no ka hoi. ua iilo ia mau mea i mea nau e hauoli ai, na lawa ia no ka hoolilo ana ia u i kanaka opiopio.,% Pii mai la ka lia maeele o kela mau olelo, i hoopukaia uiai e no ka mea ua loaa koke mai la no ka ike ia Anianikn no ke «no o ka make ana o kela mau wahine niua a kona haku. eia aole ona hoikeike wale akn i kekahi hiona, no ka loaa mua aiia mai o ka lohe iaia e pili ana no ia mau wahine mai ia Fatima inai. He hookahi wale no mea nui iloko o Anianiku i kela naanawa»

0 ia no ka aeia ana mai o kona manao e waiho malieiia oia no hoo kahi pnle me ke koi ole mai o s*alema e filo ;.kn oia i wahine nana, ua lawa kela manawa nona e hoolala hou ai no wahi e f*akele ai inailoko aku o ka «mii ana o na maiuu o ka bea hohihulu. Ua hoohala o Salema he hora a oi mai««ko o ke keeua o Anianiku. e noke ana hoi i ka huai pau i ka nui o komn aloha i kela kaikaniahixie. aka aole ioa o Anianiku i hoike akn nm kekahi aao 1 kona hoowahawaha i keia kanaka. a me he mea la i ka naua aku ia Balema i kela manawa. ua hele oia a puuihei loa i ko Anianiku ano, me kona kuhihewa pa hoi. e lilo io aku ana la ke kaikamahine ana e makahehi loa nei i wahine nana e like me !kana moeuhane palaualelo. Aoie nae i hoopoina o Aniamku i ka hix>manao ana no Fatima, a oiai o Saiema e hoike aku ana iaia i ka nui pa'lena o)e o kona aloha ia Anianiku, aia pu i kela manawa ke ike akūi la o Anianiku i ka nui o ka hoowahawaha e aia mai ana ia Fatima. ina no kona lohe aku i kela mau olelo o ke kuinakaia a kana kane e hua'i nei maioko o kela keena. Ia haaleie ana mai o Salema ia Anianiku, ua honi mai la oia ma ka lae o ua kaikamahine nei, aole no nae ia he mea na Anianiku e hoole aku ai. a ke noho hooj>epe wale la no oia me ka hoaoinau ana no Jioi e minoaka imua o kona haku. Ia hala aua aku nae o Salema r a i ke koe hookahi hou ana iho 0 Anianiku maloko o kona ruuii, ua haule iho la oia maiuna o kekahi koki, a noke aku la i ka uwe, a e ole wale no ke komo ana mai o Fatima, akahi no oia a hoopau ae i kona uwe ana, mahope iho nae o ka hala ana o kekahi manawa loihi. "Mai hoahewa wale uuii oe e Anianiku ia'u, ina e hoike aku ana au ia oe no ka maopopo ana o na olelo apau a kuu kane o ke kamailio ana iho uei ia oe. Ua lohe mai nei au i koua huai pau ana aku nei i ka nui o kona aloha nou, a o ia ka'u o ka i auā iho iloko o'u, e pau ana ka paha koua aloha ana mai ia'u ia Fatima, a pehea aku ana la au e pono ai. ,J Ua hoopukaia aku kela mau olelo e Fatinia me ka leo kauniaha, a inamuli no hoi o ka nui o ia kaumalia ona, i uwe okoa iho ai oia, e like no hoi me ka uwe ana o Anianiku no kona kauiuaha iaia iho. Ua miiopopo uiua no nae ia Anianiku ka haawina e kau akik aua nialuna o Fatima, ina oia e ae aku ana e lilo i wahine na £alema, a o ia kana o ka paue ana mai: "Aole e hiki ia*u ke hoohewahewa i ke ano o ko kaua mau puuwai, 110 ka mea ua ike au, aole ou inakeuiake e ike aku i ke kailiia ana aku o ka puuwai o kau mea i aloha ai e kekahi niea e ae mawaho ou, a pela no hoi au i hoike mua aku ai ia oe, aole loa he wahi manao iloko o'u e hoonele aku ia oe me ka niea a kou puuwai i nipuuia ai a paa, o ka make wale no ka mea nana e hookaawale ia olua.'' 1 '•'Ua kuhihewa loa oe e Anianiku, no ka mea aole au i lili ia oe ma kekahi auo, a i kekahi [»oe okoa ae palia ana e makemake ai e lawe mai i poe wahine hou nana. aka no kuu lohe {h>iio aua aku nei i na olelo apau i hoopukaia eia, e huai pau ana i ka nui o kona aloha, nou, nie kona hoowahawaha no'u, ua lawa ia no ka hookomo ana mai i ka nianao mako-ua iloko o'u nona." a hoomaka iho la o Fatima e uwe nie ka walania o kona uaau. Ua ike aku !a o Aniauiku i ka nui o "ke kaumaha ame ka ehaeha o ka naau o Fatima, ma o kona lohe ana mai i na olelo {fpau a kana kane o ke kamailio ana aku ia Anianiku, noilaila i mea e ihoomamaia ae ai na manao kauniaha o Faaima, ua apo niai la o Anianiku i kona lima ma ka a-i a pane mai la me ka leo oluolu i piha ike aloha kuio ika i aua niai: N U E hoopau ika uwe ana e Fatinva, a mai hooknumaha hoi i kou noonoo no na mea au i lolie ai mai iaia mai. no ku mea aole loa au e alolia aku ana iaia, a oki loa aku hoi ka lilo nna aku i wa : liine nana, no ka mea no lioi, ua hoike kahiko aku au ia oe, ua aloha aku au i kekahi mea e." "Pehea auanei e hiki ai ia'u ke hoomanawanui, oiai ua lolie pono au i kona olelo ana aku ia oe, no ka nui o kona alolia nou, a oiai he wahine ot* i oi ae o ka u'i īnaniua o'u, nolaila e lioowahawaha mai ana oia ia'u nia na ano apau, e hiki hou ole ai iaia ke maliu mai i ka'u mau mea e makemake ai." a E hoopau loa kou noonoo ana no ia mea e kuu Fatima maikai, a e manaoio niai i ka'u inea o ke kainailio mua ana aku nei ia oe, aole loa e hiki niai i ka manawa e liookoia ai na olelo a ko kane o ka hoopuka aua mai nei imua o'u. v "Ina hoi ha i lo;ia ia'u na hooia no ka hiki ia'u ke hilinai aku 1 kena mau olelo au, alaila ua hoopiha mai oe i kuu naau me ka hauoli." "l T a hiki loa ia'u ke hooia aku ia oe no ia mea, oia no ko'u kaawale ana mai keia walii aku a mai kona alo mai lioi, e koe hookahi wale iho ai no oe iniua o.kona alo. a ina ia ano aole lo«i oia o v hV>owahawaha mai ia oe, aka e liooi loaia ana kona aloha, a e hoopau auanei oia i kona makemake aua aku i wahine hou nana." u He hana paakiki loa kena au e manao nei e mahuka mai iaia mai, a niamuli no hoi o kuu ike aole he alahele e ae no kou pakele, ko'u kumu o ka maka'u loa ana, e lilo aku ana no oe i wal)ine nana." u Aole anei hoi e hiki ana ia oe ke kokua mai i wahi no'u e pakele ai mai keia wahi aku? O kou hana aua mai i ke alahele no'u e pono ai, ua hooj)akele pu c»e ia oe iho, nia o kou lilo ole ana mai i mea hoowahawaha ia'u, ina e nolio j»u iho ana kaua maloko! o keia liome, kahi i kupono wale no nou e noho ai." j "He manao maikai no kena au e hoike inai nei ia'u, aka pehea| nae au e kokua aku ai ia oe?" | k, E kii aku oe i laau make a haawi inai ia'u, a na'u no e haua i aku i ke koena hana maluna iho o'u." I u Aole e hiki ia'u ke haawi aku i ka laau make ia oe, mahope! auanei oe haawi aku i kela laau i kuu kane a o kona make no ia, no j ka mea o ke kanaka hookahi wale no ia a'u i aloha ai ma keia ao." »» "Aole loa he wahi mauao iki ilokt» o'u e hoopilikia aku iaia uia'kekahi ano, aka o kon haawi wale niai no hoi la i kela laau. a na'u no e hana aku i ke koena o na hana i mea no kaua e j)ono like ai." "Alaila peliea iho la oe e hoohaua aku ai i kela laau make i mea e hoopilikia o!e mai ai i kekahi mea?" <4 Owau liookahi wale no ka i ike i ka waiwai ma o kela laau make la, a i hooiaio no ka'u mea e olelo aku nei ia oe, aole lo4« he hookahi e hoopilikiaia mamuli o kela laau make, a ina no ka holo*j pono ole o ika mea a'u e manao nei e hana aku, owau hookahi no ka uiea e poino. aole o sjsileiua a o kekahi mea okoa ae paha. | "E kii aku oe e Fatima a haawi mai i kela laau make ia'u, a e koe hookahi auanei oe, no ka hauoli ana i ke aloha o Balema. Ua ike an me ka hoohewahewa ole, ua aloha mai oia ia'u me kona naau apau, a ua makemake loa oia e lawe ae ia'u ma kou wahi, aka no ka hoopakele ana ae ia oe, ka'u e koi ikaika aku nei ia oe e kuu hoaloha e kokua mai oe ia'u, ma ke kii ana aku i kela laau make." Aole he maopopo ia Fatima o kana mea e hana aku ai, a ke naka haalulu wale la no kona kino no kona piha i ka maka'u, a inahope iho o ka hala ana o kekahi manawa loihi o ka noho knkule ana o Fatima me ka pane leo ole, ua i mai la oia: "Ke manao nei au e hooko aku i kau noi, oiai eia me a*u kekahi kauwa e hiki ai ia'u ke hilinai, a ma onii la au e kauoha aku ai e hele e kuai i kela laau make iloko o na bale knai laau lapaan. Aka e Anianikn ina he mea-kekahi i maopopo ia'n, msi o keia laao make la e kaawale akn ai o Balema mai ia'n aku aok loa au e ae e hooko aku i kau noi." (Aole i pao.)