Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 4, 27 January 1911 — I HAAWINA OI AE NO KA MOIWAHINE LILIU. [ARTICLE]

I HAAWINA OI AE NO KA MOIWAHINE LILIU.

Oini hoi, ua hala aku «ei ke Kau hakoko kalaiaina, ka manawa e hoikeikeia ana ua kalnafiana a na aoao kalaiaina kuloko o kakou nei, me ka paioia ana o kft nin'au limahana me ka hahana loa i ike mua oleia ma na hana kalaiaina ma Hawaii nei, aka nae iloko o ia man<wa hookahi, aole no i kapaeia ae ka noonoo ana a ia mau aoao maloko o ko laua mau kahuahana i na moa o pili ana i k.a haawina hoomau o ka Moiwahine Liliuokalani i pau, e kalahea ana me ka leo nui no ka hoomauia aku, o kela haawina maluna ona e ka Ahaolelo kuloko o ke Teritore. 0 ke Kuokoa kekahi maloko o kekahi o kona mau helu iloko o ia mau la i kauleo ae inua o ka lehulehu o na moho e alualu ana i na kulana iloko o na Ilalo Kau Kanawai, e lilo i poe makee i ka pono o ko lakou Moiwahine, a oiai hoi ke hookokoke loa mai nei i ko lakou manawa o ka hana ma keia mahina ae, nolaila ke Kuokoa e hoani hou ae nei i keia kumuhana, ma ke ano, o kekahi mea nui ia a na Solona kau kanawai o keia kau e noonoo mai ai ma ke ana iliwai o ke kaulike ame ke kupono. Ua hookomo aku oia i kana koi iloko o ka Ahaolelo Lahui o Amerika Iluipuia malalo o na kumu kupono no ka hooneleia ana mai o kona pono i haawiia aku e na kanawai o Hawaii nei, me ka nui hewahewa o kona mau hooliio, aka nae ua poho wale na manaolana no ka hookoia mai o ia koi, aole no ke kupono ole, aka mamuli o ka manaoio ana o ka Ahaolelo Lahui ma o ke komite la i waihoia aku ai ua koi la no ka lakou noonoo ana mai, he hana hiki ole ka ae ana aku e uku i kaua koi, oiai na koi « ae a kekahi poe e waiho mai ana me ka \»ku oleia. ' Ua maopopo'i na makaainana o keia Teritore ka moolelo piha o na hana iiana i hapai inai ia kakou iloko 0 ka liooponopono aupuni ana e ku nei i keia manawa, & ke Ifviokoa i makemake ole ai e hoi hou aku kakou ihope, aka nae ma ia mau hatia i i hiki oie ai ia. kakou ke kanalua iho, ua hooneleia aku ko kakou Moiwahine, me na pono nui ma kona ano he makua no keia lahui, e pono ai i na Lunainakaainana' āme na Senato2 i kohoia iho nei ke hana mai i haawina oi ae no Liliu. Eis no ke loaa 'nēi i ka Moiwahine he haawina dala mai ka Ahaolelo kuloko aku e like me la i hooholoia ai ma ke kau aku nei i hala, he haawina nae i heoholoia, me kft manaoia, e apono mai aua ka Ahaolelo o Amerika Huipuia i kana koi no kekahi hoina dala mahuahua, a oiai nae ua maopopo loa ka nele ana mai 'o kekahi pono mai ke aupuni makua mai, ma ia ano i ili iho ai ke koikoi toa)una v o ka Ahaolelo kuloko, e hoomahuahua ae i kona haawina o ka makahiki ma ke ano haawiha kumau a hiki i kt>na mau la hope, ke ole e hiki ke "ikuia fle h« puunui i ka manawa hookahi. Aolo • hoohewahewaia ko ka Ahaolelo makee ana i ka pono o ka Moiwahine ma kona mau kau i hala ae nei. ma o na olelo hooholo Ia i hanaia e noi ana ana i Ahaolelo Lahoi e haawi mai i kekahi haawlna kupono nona. aka ua pu nae ke kaukai hoti ana aku mahina o Amerika i keia manaVa, o ka hana pono wale no i koe, o U ke ku like ana o na Solona ma keia kan, a hooko mai i na mea i iiniia e na kau ae uei i hala, a e ka hapanui hoi o u makaainana o keia Terifore.

E like me kia h<mkoKoite m&i ana mai o ka manawa e noho ai ka Ahaol«Jo o ke Teritore r 'pela no ka loaa mau o xta manaolana iloko o ka poo uoonoo maikai, no ke kaa o ka noho lanahoomalu ana o ka Hale o ua Innamakaainana ia H. K Hoh\ein, iaa pela, i mea e hoopau maoawa oleia ai» i mea bo hoi e hoopilikia ol*ia ai ma kekahi ano, he inea pono e hoopau kokeia sa paonioal ana no kehi kulana, mamua ae o ka hoea ana mai i ka la « veheia ai keia kan o ka Ahaolek»!

Mauiuli o ka loaa ana o kekahi hnina dala mahuahna i ka makuahiae pilikia nana k« keiki o k* »ake ulia ana ma k& nwapo ae nei, ma o ka hooika>ka ana a kekahi poe oloko nei o keia kulaoakauhale e haawi aku i sa hana hoikeike no ka pomaiUi o keia m&kuahine, ke haawi aku nei k« Kuokoa kow hoomaikai ana he nni, e JUo ai ia hana a lakou i mea hoomaikai muiia e ke)a makuahine, a e hoomamaia ae ai hoi kona mau nunao kaumaha.

He nni ea mea « manaola nei no ka hooloii ana akn i kekahi man wahi o ke kaaawai Kulanakanhale ame Kalana. mamuli p&ha o na hana e ikeia nei mawna o ka Heia ame ka Papa Lunakiai, aka nae o like me ka paakiki t ** boolo!lloU Kanawai Kumu, oiai e makemake nuiia ana kekahi hoo{H)nopoeo aupuiu ana, peU no auanei ** paakiki o ka hiki ana ke hoomi i ke kanawai aaaa i haawi mai i aupuni i makemakeia e lm iehuiehNa.