Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 6, 10 February 1911 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

IMOKUKA XX. I ka hala ana nae o kekahi mau minuke ia laua i ka noho ma•ia, ra<- ka paue leo ole ae o kekahi. ua kaa mna ia Anianiku ke unailio ana mai i ka pane ana ae ia Rurika: o'u kanalna no ko'n huliia mai i ke kakahiaka o ka la ►opo. a malia mamua ae i>aha o kela uianawa, ina ua ikeia mai i ko'u holo mahuka ana, aka peliea nae kou manao, e loaa ana • i ia u he uialuhia maloko nei o keia mau rumi ou?" '•<.> ka'u no ia e noonoo nei. pehea la au e hana aku ai no kou 110. He oiaio ua ikeia paha au i ka hookokoke mau ma ka hale ,<alerna e na kauwa, a ke ole au e kuhihewa, e hookomoia aku a na hoohuoi ana iloko o lakou no ke ano o ka'u hana o ka ho&i a ilaila. a malia o huli mai lakou i ko'u wahi e noho neL" f*a noonoo iho la uae o Rurika no kekahi manawa loihi, a iaia i« a ae ai ilwna, ua i aku la oia i ka pane ana aku: •No keia inanawa nae, ua hiki 110 ia oe ke noho maloko nei, c hele aku au no ka hui pu ana me kekahi kanaka tela lole. He hune no k«»na noho ana, aka ina au e haawi aku ana iaia i ke)ii mau «lala mahuahua, aole no e nele ana kona haawi ana mai ;aim mau kokua aua, i wahi nou e noho aku ai malalo o kana ilama ana mai.'' "Ina hoi ha aia kekahi wahi e hiki ai ia'u ke pee aku, alaila li»-le aku hoi oe e huli, a malia he kauaka no hoi kela e hiki ai hilinaiia aku, o ka loaa ka hoi ia o ko'u wahi maikai e nolio aku ai, a mai hele loihi loa aku no hoi paha oe, o hoea mai auanei kekahi poe no ka huli ana ia'u, o ko'u ike hou ole no ia ia oe." "Mai hopohV>]>o oe e kuu aloha, aole no au e loihi loa aku, o ko'u huli hoi koke mai no ia no ke kii ana mai ia oe, a ia'u lioi e hala aku ai, ua hiki ia oe, ke liooluolu aku maluna o kena koki. a hiki i kuu hoea hou ana mai. v *Ta hele au a pilia i ka haalulu e noho nei, aka e hoomanawanui no nae an a hiki i ko hoi hou ana mai, nolaila e wiki aku oe ma ka huli ana i wahi no'u e pono ai." Mahope iho o ka honi ana aku* o Rurika i kana aloha, ua oili mai la oia me ka hele malie ana a hiki iwaho o ke alanui akea, alaila kamoe aku la kana alaliele no kahi o ke kanaka tela lole. Eia oia ma kahi o ke aumoe e hele nei, ua mehameha ke alanui aole he poe kanaka hele, a ua hiamoe hoi na kauhale apau, nolaila he hana nui naim ka hoala ana aku i ke kanaka ana i makemake ai e haawi mai i na kokua aua iaia. Ua noke aku la 110 uae oia i ke kahea me ka noke mau ana i ke kikeke i ka puka o ka hale o ua kanaka tela lole nei a hiki i kona ala okoa ana mai a oili mai la iwaho uo ka hui pu ana me keia me«i nana e hoala aku nei i kona hianioe iloko o ia po. I ka hui pu aua o Rurika me kela kanaka, ua hoakaka koke aku la iio oia i ke ano o kaua huakai o ka hiki ana aku, a ua ano kanalua 110 ke tela lole i ka ae aua mai e hookomo iaia iloko o ka pilikia, ma o ka īualaiua ana aku i ke kaikamahiue i kauohaia aku ai iaia e malania, aka mainuli o ka hoikeike ana aku a Rurika na elala pula imua ona, ua haawi koke mai la oia i kona ae, a p)fßauolia mai la iaia nei, e kii koke i kela kaikamahine a lawe aku, ' a e huna no oia me ka hana ana ina niea apau e pono ai, a hiki i ka hala ana ae o na uluao'a iloko o kela kauhale. lle hookahi hora okoa keia a Rurika o ka hele ana, eia nae iloko o ia manawa loihi, me he mea la i kana hoomaopopo iho, he mau wahi minuke wale no, a lioi awiwi aku la oia uo kona inau rumi, o ka mea kahalia nae, iaia o ka hoea aiia aku, e ku mai ana ka ona hale iwaho, a i ka ike ana mai iaia nei, ua hoomaka mai la oia e kamailio ine ka leo okalakala i ka i aua mai: "Ihea aku nei oe i hele aku nei?" wahi aua me ka leo okalakala, ka mea hoi nana i hookahaha loa aku ia Rurika. "I ka holoholo aku nei au i keia po. aka heaha keia inea nana i i hoala i kou hiamoe i keia po?" "Heaha mai auanei kau, ua aneane loa e hiolo kuu liale i keia po uia o ka hoea ana inai nei o kekahi poe kanaka he nui, a ke niakemake nei au e ninau aku ia oe, owai kou inoa maoli, a pehea oe i luH'a mai ai 110 keia wahi? v "Heaha ka manao o keia mea au e kamailio mai nei ia'u? v wahi a Rurika me ke keehi ana iho o kona mau wawae ilalo, 110 ka mea ua hooku'iia aku oia me kekahi o na ninau nana e hoopii aku i ka lia maeele iloko ona. **0 ka manao o ka'u mea o ka uiuau ana aku uei ia oe, pehea la oe i lilo ai i mea kuehu mai i ka lepo ma keia wahi." "Aole he maopopo iki ia'u o kekahi mea e lilo ai au i kanaka hokai i ka lepo ma kou hale hoolimalima nei, e oluolu ana anei oe e hoike mai ia'u i na mea e hoopauia ai ko'u pohihibi? ,, ''Aole e hiki ia'u ke hoike aku ia oe i kekahi mea, koe wale no lie nui na kannka o ka hiH»a ana mai nei ma ko'u hale nei. a ma ke kauaka a lakou o ka hoikeike ana mai ame 'kona lole e komo ana, ua kulike loa me oe, aka aole nae e hiki ia'u ke hoike aku ia ck x i ke kumu o ko lakou imikemake e hookolo mai noloko nei o ko'u hale hooliuialima." w Aka aole nae au i loaa ia lakou, pehea iho la keia?" "Aole io oe i loaa ia lakou, aka malia eia aku no lakou a hoea uiai i kekahi manawa, a o kou paa no ia i ka hopuia. Ina ua hana hewa aku oe ma kekahi ano. a lie mea hana kanuiua lioi oe i keia manawa, o ka'u wale no e a'o aku nei ia oe, o ia kou haalele koke ana iho ialoko nei o kuu hale, a imi aku i wahi nou e piH? ai, i ole ai oe e loaa mai i kela poe i ka huliia." "Ma ia wahi, ke hooia aku nei au imua ou, aole au he kanaka hnna kanuina/* wahi a Rurika. •*0 oe wale no ka inea i maopopo no kon hewa ame ka hewa ohv wahi a ka ona nona bn hale lioolimalima, a ia wa ana o ka hooki ana iho i kana kamailio ana, ua huli hoi aku la oia uoloko o kona nnni. Ua hoi awiwi aku la no hoi o Rurika noloko o kona rumi me ka manao e ike aku i kana aloha, eia nae ma kahi ana o ka hoomoe aua, aku i kana Auianiku i ka hora hookahi mamua aku, aole ona ike aku iaia i ka moe mai, aka e a mai ana no nae ke kukui. Ke kahea la oia i ka inoa o Auianiku. ke kiei ha-lo la hoi ma o a maanei, aole no ona ike iki aku i kekahi mea, uolaila na oili hou uiai la oia iwaho no ka hele ana mai e hni pu me ka ona hale, a e niuan akn hoi. ina paha ua ike oia i kahi i hele aku ai o Anianiku. "Owai kela poe kanaka o ka hele ana mai nei e huli ia'u i keia 1h>?" wahi a Rurika me ka hookikina ana aku i ke ano o kana kamailio ana. u Aole i maopopo ia'u ko lakou ano/* i pane mai ai ka ona hale, ine ka nana pono loa ana mai ia Rnrika, oiai ua hele ke kauaka opio a piha me ka pihoihoi. u Malia paha aole oe i ike ia lakou mamua, aka e hiki ana nae ke hoilte mas i kekahi mau mea e pili ana ia lakou." "Ae, he hookahi a ? u kanaka oka hoomaopopo ana aku, oia o ,tia koa, a no ka nui iho o kona mau iioa aole au i ike mua ia lakou. ,,

4 *A pehea aole anei lakou i liele e huli maloko o kuu mau rumi?" i "Ca komo aku lakoii uialoko olaila no ka huli aua ia oe/* "A pehea aole anei he niea e ae kekahi uie lakou ma kela manawa o ko lakou oili hou ana mai?" "Ma ia wahi aole e hiki i;i*u ke hoike akn ia oe. o ka*u wale no e hoomaopopo nei o ia no ko lakou oili hou ana mai iwaho. me kou loaa ole, eia ka ua hala oe i ka holoholo. "O ke koa ka'u o ka hoomaopopo ana aku i ka paa i kekahi mau apana dala pula iloko o komi mau lima, a oiai ke hoouluhua |»rale mai nei oe ia'u, nolaila aia a ke kakahiaka o ka la apopo, alaila kauiailio kaua no na mea au e makemake mai nei e ike.** I ka pau ana no o ke kamailio ana mai a ka ona hale ia Ru rika, ua komo hou aku la oia iloko o kona rumi, a pani mai la i ka puka a paa, a hoi mai la no hoi o Kurika maloko o kona rumi me ka naau kaumaha, a haule aku la maluna o ke ko-ki. me ke au hele ana o kona noonoo no kana mea pono e hana aku ai. MOKLNA XXī. Xo ka hapalua hora ia noko kukule loa ana a Rurika me ka noonoo nui no kana aloha i nalowale hou mai iaia aku. ua hoopuiwaia mai la oia ma o ka lohe ana aku i ka uakeke mai o kokahi jHje ma ka hale olalo. a uiamua o koua noho pouo ana mai iluna, ua lohe maopopo uiai la oia i ka haluku aku o kekahi mau wawae mawaho o koua rumi. a iloko o ka mauawa jK)kole. ua hamama ae la fta puka a komo ana no he ekolu mau kauaka iloko.

Aole o Kurika i hoohewahewa ia lakou, 110 ka mea ma ko lakou mau lole i loaa aku ai iaia ka ike. he poe kanaka Kukini lakou, a i ka ike ana niai o ke koa i ka nolio aku o Rur»ka, ua huli ae la oia imua o kekahi o na kanaka Kukini a olelo ae la: "O keia anei ke kauaka a oukou i makemake ai?" Ua hele mai la kekalii o lakou, a īua kona auo ke nana aku, me he mea la oia ko lakou alakai a mahope iho o ka nana |>ono loa ana mai ia Rurika, ua paue aku la oia: "Aole au i hoohewahewa iaia, o ua kanaka uei keia a'u i makemake ai e hopiiia." u Aole anei oe i kuhihewa?" i ninau hou aku ai no ke koa. uo ka mea aole oua makeuiake e kau aku na ahewa ana maluua ona, ina ua kuhihewa ka kela poe kanaka ike no keia kanaka opio e noho aku nei imua o lakou. "Aole au i kuhihewa iki ma ka'u men o ka hoike mua ana aku nei ia oe, no ka mea e like me ko'u ike ana ia'u iho, jH'la no ko'u ike ana iaia, a ua kamaaina īnua au i keia kanaka opio." "Owai au a oukou e noke mai nei i ke kamailio, a heaha lioi ke ano o keia huakai a oukou o ka hoea ana mai nei noloko o ko'u mau nimi i keia ih>?" wahi a Rurika. me ka haka pono ana īuai o kana nana ana maluua o kela poe kanaka. mea nou e hoo]>aapaa ole uiai ai ea. e hoike ae ana au i kou inoa ia lakou nei, no ka mea aole oe he kanaka okoa aku. aka 0 oe no o Kauna Rurika, e lioole inai ana anei oe i kela inoa?" w Aole au e lioole aku ana imua ou. a iiuua hoi o oukou apau, no ka mea he iuoa kela ua'u i haaheo ai." 4,, Oiai hoi aole oe i lioole niai nei i ka niea a'u o ka hoike mua ana ae nei o oe ke kanaka a'u i makemake loa ai, nolaila ua liiki mai i ka nianawa nou e haalele ilio ai i keia wahi, a e liele pu inai me a*u." Ua haikea ae la ka helehelena o Rurika uia ka lohe ana aku 1 ka manao o ka hoea ana o kela poe kanaka imua ona, alaila nana mai la oia i ka niea nana i kahea aku i koua iuoa nu» na maka i hoopohaia me ka hoihoi ole, aka ua ala mai ia nae ka hoomanao ana iloko ona, ua ike mua uo oia i kekahi kanaka e like me keia ana e nana mai la. aole nae e hiki iaia ke hooiuaopopo i kana wahi 0 ka ike ana. lie mea la ma ka'u nana aku ia oe, ua lioohewahewa mai oe ia'u a i ole kt f noonoo nei palia oe i kou wahi o ka ike inua aua ia'u," i pane liou aku ai ke alakai o na kanaka Kukini. "Ke manao nei au ua ike no au ia oe mamua, aole nae e liiki ia'u ke koho aku i ko kaua wahi o ka halawai ana." walii a Rurika me kela ano kahaha uo iloko ona, "No ka hooniaopopo ana aku ia oe ea, owau keia o Pekelo Boneko, a owau hoi ke kapena oluna o kekahi mokukalepa nona ka inoa o Voloka. O ke awa hoj>e a'u o ka «haalele aua aku, o ia no ke kulanakauliale o Pikikabuka, a e holo ana au uo Odesa. A pehea ke hoomaopopo uiai la anei oe ia'u?" Aole lie pane ina ko Kuiika aoao akn no kela mau hoakaka a Pekelo, aka aole nae e liiki ke lioohewahewaia ka pii ana mai o ka li'a iaia no ke ano maoli o ka misiona a kela kanaka o ka hoea ana aku, alaila ua pane hou ae la ke koa inma o Pekelo: "Ina o kau kanaka keia i makemake ai. alaila ke olelo aku nei au ia oe e lawe koke oe iaia mai keia walii aku. inaiuua o ka loaa ana aku o ka ike i ua kauaka o keia wahi i ke ano o kau liuakai o ka hiki aua mai nei." "E akahele loa oukou e kena poe kauaka i ka oukou uiea e hana inai an«a maluna o'u, no ka mea ke olelo aku nei au ia oukou, e noi aku ana au i ka hoopakele ana mai a ke aupuni o Tuleke ia'u!'' wahi a Rurika. "Malalo o ka hae o ke aupuni o Tuleke, ke i aku nei au ia oukou, eia au ke noho nei he makaainana lanakila. a ke i hou aku uei hoi ia oukou. he makaainana au malalo o ke Buletana." Ua ano wiwo iho la ke koa nana i alakai mai i kela poe kanaka Kukini, no ka inea ua kamailio aku o Kuiika i ua mea jh>lolei wale no, a o ia ka ua koa uei o ka liuli hou ana ae imua o Pekelo a i aku la: "Ua olelo mai nei hoi oe. e hiki ana ia oe ke lawe iaia mai keia wahi akn me ka inaluliia. aka ke ike nei nae au, he hana paakiki loa uau ka iki ana i walii e kaa aku ai keia kanaka uialalo o kou malu, me ke ala ku e ole mai o ke aupuni i ka oukou mau hana." M He oiaio ua olelo aku au ia oe. aole he pilikia iki oka lawe ana i keia kanaka mai keia walii akn. a e hoike aku ana au i ka j oiaio o ia mau olelo" alaila ua liuli aku la oia imua o Rurika a i aku la: w Aole oe e Rurika i lioohewahewa i kou ano maoli, o ia hoi 'he paahao oe o ka mahuka ana mailoko mai o ka halepaahao, a ke kau nei lioi he uku makaua maluna o kou poo, ke hoomaopo|>o.niui la anei oe? v "Aole au e hoole aku *iua imua o onkou no ko'u mahuka ana mailoko mai o ka halepaahao aka i lohe nae oukou aiwiu, aole loji au he mea hana karaima e hilahila ai au imua o na kanaka." "Ha! ha! he kanaka «hana karaima ole io kH hoi oe! a pehea kela mau kanaka koa au o ka pepehi ana a make, me ka waifio iho i ko lakou mau kino kupapa'u ma ka hale o kela kannka wili palaoa? I lohe pono oe i ko'u uianao ea, ua makemake au e hopu jaku ia oe i keia manawa, a e koi aku hoi i kela uku inukana i kauia maluna oko ppo eka EmepiM-a. O ka % u ka lawe aku ia oe a waiho aku iloko o ka lima o na luua aupuni ma Odesa, a nau no ia e kupale akn no kou pono, o ka'u wale no, o ia ka loaa mai o kela mau dala ia'u, e nakeke ai ko'u mau pakeke." Pau lofe ae la ke kanalua iloko o Kurika no na hana a kela poe i makemake ai e hana aku maluna ona, a ahuwale mai la nu mea apau imua o kona noonoo, alaila me na maka i hele a hulili 1 ka inaina, ua lalan aku la oia i kana pahikana e kau mai ana ma ka paia, a i ka paa ana mai iloko o kona lima. ua pane akn la oia imua o lakou 1 ka i ana aku:

"O ka mea o oukoo e hookokoke mai ana imua o*a i keia ma nawa» he kanaka make oia, no ka mea aole loa he kuleana o kekahi e hopu mai ai ia'u ma ke ano he pio a he paahao paha nana. Eia au ma ke ano he kanaka lanakilu, a e li!o no auanei na kanaka apau e kokoke mai nei ma keia wahi i poe kokua & hoopakele mai ia'u, ke mauao an e kahea i mau kokua no'u." (Aoie i pau.)