Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 18, 5 May 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUIīA V. tf Ke hoomaikai aku nei au ia oloa no ko olua haawi ana mai i ka hoohiki a'u i koi aku nei," alaila ua wehe mai la ka wakuika i kekahi wahi pani huna iloko o ka halepule, mamuli o kekahi pilina ana o ke kaomi ana aku, a komo ana lakou nei a ekolu maloko o kela wahi, he wahi keena uuku ia kahi e waiho ana he mau ihoiho kukui ame ke kii pohaku o ka Vilikina hemolele. Ua lalau aku la o Palakiko i kekahi ihoiho kukui, alaila lalau aku la i kekahi o na lima o ka Vilikina hemolele me ka hapai ana iluna a ilalo, o ka lakou mea e lohe la, o ia no ke kani o kekahi mea me he uwaki kauhale la, alaila hehi aku la ka makuika i kekahi mau papahele, a iloko o ka inanawa pokole, ua kaawale ae la he mau papa ma kela ame keia aoao o kahi a lakou e ku ana, o ka wa no ia i waiho mai ai imua o lakou he alanui pii e iho ana ilalo, a ia wa i hul» mai ai o Palakiko a i mai la ia Luceta e iho aku oia mamua, he kauoha hoi i hooliakalia oleia iho e kela kaikamahine. Ia Lueeta no hoi o ka hala ana aku, ua hahai aku la no o Julia mahope ona, aiaiia ua hoihoi hou ae la o Palakiko i na papa ma ko lakou wahi i ole ai e loaa na hoohuoi ana, ma kela walii a lakou o ka puka ana mai ka pa alii aku, a i kona ike ana ua nalo na mea apau, o kona iho aku la no ia a hui pu me kona mau hoa. He iwakalua wale no anuu ke kiekie o kela alanui pii, a i ka hoea ana aku o «Julia ma no ke anuu inaialo loa, akahi no a loaa mai ka ike ia laua, eia laua iloko o ka honua, a ua pa ia na aoao me ka pohaku. I ka hoea ana aku o Palakiko m«a kahi a Julia ina e ku mai ana, ua pajie aku la oia i ua inau kaikamahine nei i ka i ana aku: "Ma keia wahi aku, aole a kakou mea e maka'u ai, oiai aohe kiu e hiki ke lnx»a iuai ma keia wahi huna, a o ka'u wale no e hoolana aku nei i ko olua mau manao, o ia no ka haalele ana i ka maka'u, oiai he alahele pololei wale aku no keia a kakou e hele aku ai noinua." » "Alaila ihea kakou e hoea aku ai ina e hookolo aku ana kakou ma keia alanui pololei?" i ninau aku ai o Julia no kona ake no e ike i ka mea oiaio. ] "E ike aku ana no oe nou iho ma ka manawa a kakou e hoea, aku ai nui kekalii aoao. Ma na mea a'u i hooniaojK)po ai, na ke- j kahi moi i kukulu i keia alahele huna inalalo o keia wahi, a ua kukuluia iho ka halealii o kuu makuakane maluna o ke kahua kahiko i ku ai kona halealii. Aole no he poe i ike i keia alahele huna, aka i keknhi la nae loaa iho la i kuu makualiine, a ua makemake anei oe e hoike aku au i ka moolelo o keia alahele ame koua loaa ana? v "Owai lioi ia mea makeinake ole e lohe i ke ano o ka lianaia ana o keia alahele huna," i hooho like mai ai ua mau kaikamahine la. Ua alakai aku la o Palakiko i kona mau hoa a komo pono iloko» o ke alunui akea, nona ke kiekie o umi kapuai a pela no hoi ke akea, A alaila hoomaka aku la oia i ka haha r i ana ia laua i ka i ana aku: "I kekahi la, ua hele mai la kuu makuahine maloko o kela halepule uuku a kakou o ke komo ana mai nei, a iaia e nana pono loa ana i na lima o ka Vilikiua hemolele, ua ike aku la oia i ke ano e o ka liimi akau, he oioi ae ma ka poohiwi o ia liuia, mamua o kekahi lima e aku. "I mea e hoopauia ai kona haohao no ke ano o ka hanaia ana o kela lima, ua hele maoli aku la oia a hoonioni ae la i \ia lima la, ma ke paliu ana aku imua, a ia wa oia. i lohe aku ai i ke kani ana mai o kekahi mea, e like no hoi me ia a olua o ka lohe aua ia'u i hana mai nei. "Ua hoonioni hou ae la oia i ua liaia nei, a ia wa oia i lohe hou aku ai i ke kani malalo pono ae o kona mau wawae, a no na manawa elinui kona hana ana pela, me kona lohe mau no i ke kaui i kela ame keia manawa, uu ike iho la oia i ka emi uialie o ka papahele ana e ku ana, a lele ino ae la oia. a ku ma kekahi aoao, a iloko 0 ka manawa pokole, ua hamama ae la kekahi lua, a ike aku la oia 1 ka waiho mai o kekahi alanui pii e like me ia a olua i ike maka luai nei. "Ua holo koke aku la oia a hoike aku la i kela meahou i kuu makuakane, a nana aku hoi i komo kino mai oloko o keia alahele huua a hiki i kona ike ana i ka waiwai maoli o keia walii. M Ua hooponopono hou oia i ka lima akau o ka Viliklna i ole ai e loaa aku na hoohuoi ana i kekahi poe, a i ole hiki ia lakou ke ike i kekahi mea nana e hoano e i ko lakou noonoo no kela kii. Aole laua i kamailio iki i keia meahuna i kekahi poe okoa aku. aka he i'lima nae luakahiki i hala ae nei, mamuli o ke aloha ame ka makee o kuu makuakane ia'u i kana keiki hookahi wale iho no, ua hoike nuii la oia i na mea apau i pili i keia meahuna, aka mai kela manuwa mai nae a hiki wale i kuu haalele ana aku la i kona alo, aole loa oia i nana mai ia'u me he keiki aloha la nana, no ka mea oia kekahi kanaka ano e loa a'u e uana ako nei iloko o kela mau ma- . kahiki/' W ' Pehea iho la i hiki ai i kela lima ma ka hoonee ana imua a ihope e hemo ai ke pani malalo ae o ka papahele, a pela hoi ka nee anu ae o ka papahele mai ko lakou wahi mua mai? v ' wahi & Luset& 0 ka ninau ana mai ia Palakiko, mamuli no o ka pau ole o kona pohihihi." "lie pohihihi io no keia mea ma ka noonoo ana, aka nae ina e mao{H>po aku ana ia olua, e hoopauia auanei ko olua mao manao kaualua, I ka manawa e hoonee ai i ka lima imua, o ka manawa ia e hoi ai ka Hma hema ihope, a ia mapawa hookahi no hoi, e hola mai ai kekahi uwea i hoopaaia maloko ae o ke kino o ke kii a hiki ilalo o ka papahele, alaila une mai i ka umii ihope, a i ka hana mau ana pela, e niniu ana kekahi nlhooiho malalo ae o ka papahele a hiki i ka hamama ana ae o kekahi pani/' I ka pau ana o ka hoakaka ana a Palakiko i ke ano o ka hamama aua o kela puka ma ke alahele huna a lakou e hele nei, oa noke ae la o IjU»eta I ka akaaka, mamuli o ka maopopo ana iaia, a nana hoi i wehewehe pono aku a hiki i ka loaa pu ana aku o ka hoomaoIK»j>o ana ia Julia. Ua hala he hapalua hora o i& hoomau ana akn a lakou nei i ka hele imua, ua ninau aku la o Julia ia Palakiko i ka loihl ako o kahi 1 koe mamua o ko lakou puka ana ako iwaho o ke ao malamalama. . Mamua nae o ka hiki ana ia Palakiko ke pane mai, na ike e aku ta lakou i kekahi alanuipii mamua pono aku o lakou, & o kV lakou nei pii aku la no ia & komo ana iīoko o kekahi wahi keena uuku, u mailaila aku i kamoe hou aku &i ke aianuipii iiuaa, ma kahi a lakou nei i maoj>ojM> ole al j I ko lakou nei hoomau loa ana aku i ka pii ma kela alanui elua a loaa ana ia lakou. ua hele aku a iakou nei a hiki i ka hoea ana pauii puka nui, a e like no me ka pohiMhi o ka weheia ana « kela puka m& kekahi aoao mai o ko lakou alahele, pela no keia lH>hihihi, a Pakikiko e liana mai nei, & kona mau hoa i maopopo ole aku »i i ke ano o ka hamama ana mai o ua puk& ]

Ua kaaoha mai la o Palakiko i kona maa hoa e pii aka a puka mawaho o ke pani puka, alaila ua komo hou aku la lakoa ma kekahi : keena e ku mai ana he kii, e like no me kela kii maa o ka Vilikina 5 hemolele, «i ike aka la no hoi o Jalia. i ke ku mai o kekalii halepule. j a akahi no oia a hoomaopopo iho eia lakoa ke kokoke aka nei e honi ; i na ea hnihni. - ; Ua hooman loa akn la no lakoa i ka heie ana nomua, a hiki i ka hoea ana ma kekahi pani puka. ia wa i pa mai ai na papalina o 1 Julia i na ea oluolu a o ia kana o ka huli ana ae a nana ma kona ; maa aoao e kahe ana kekahi kahawai akea. me ka ninaa ana aku | i kana aloha: j "He kahawai hoi keia e waiho mai nei mamua o kakou, e hoike , mai ia'a e Palakiko, eia kakou ihea kahi i ku ai?" "Eia kakou i kahi a'u o ka hoike niua ana aku ia olua, o ia j hoi o Olona ka inoa o keia wahi." - j u Eia io anei kakou i Olona?" wahi a Jnlla me ke pahaohao. j alaila au hele aku la kana nana ana ma o a maanei a ninau hou aku | la: '*Eia ihea ke kulanakauhale?" , j "E nana aku oe ihope ma kela wahi, e ike no auanei oe i na I puo'a oioi o na hale e kuku mai la," me ke kuhikuhi ana aku o ka lima o Palakiko i ke kulanakauhale a lakou o ka haalele ana aku mahope. ī <4 He keu maoli keia oke kupaianaha a'u e ike nei iko kakou' hoea ana mai ma keia aoao o ke kahawai, pehea kakou i hoea mal! ai i keia wahi?" "Malalo mai nei kakou o ka honua i hele mai nei, me ke kau' ae o ke kahawai maluna o kakou, a eia kakou ma kahi mamao loa j mai ke kulanakauhale mai, a mai keia wahi aku kakou e hele aku • ai no Lokate. aka e hamau nae kakoa, ke lohe nei au i ke kamumu j niai o na kapuai wawae lio, me he mea la ei aku o Petero ke hookokoke mai nei me na lio o kakoa." Ua lawe hele aku la o Palakiko i kona mau hoa no ka hoomaikeike ana i na wahi i ku ai ke kakela kaliiko, i hele a popopo, aka he hookahi wale no nae mea i komo mai i ka noonoo o ua kaikamahine la, o ia no ka lilo ana o kela kakela kahiko i hele nuiia e na kanaka i ke au kahiko, i wahi no na nianu e hana ai i ko lakou mau punana me ka hoopilikia oleia aku ma kekahi ano, a o ia ka ua o Julia o ka hooho ana ae: "He mau makahiki loihi i liala ae nei, na na wawae o na kanaka e hele i keia mau wahi, aka nae ua hooliloia nae hoi no na manu i loaa ole he mau home no lakou e noho ai, na lakou e holoholo keia mau wahi me ka hoopilikia hou oleia. "Iloko o ia mau la i kaahope aku la, aui na uiea apau iloko o ko lakou mau inanao hauoli, aka ua hoea mai nae ia hauoli i ka ma* nawa i lilo ai i kaumaha. Eia hoi na manu ke noho nei me ia hauoli .hookahi, aka e lioea mai ana no iiae i ka manawa e ike ai i ko lakou ho[>ena; a o kakou kekahi apau ia haawina hookahi, he mau la kakaikahi wale no ko kakou e ola ai, e hauoli ai, aka o ka hopena aku nae o ia no ko kakou hoea like ana aku i kahi o na mea apau." t4 Pela io no e kuu alolia," i liawanawana mai ai o Palakiko ma na pepeiao o Julia, a hoouiau <hou mai la i kana kamailio ana: "O na maka'u ame na poino a kakou e weliweli uei, e hoea mai ana no ia i ka mauawa e ike ai i ka hauoli; aka e nana ae ma kou j mau aoao a e ike ne oe, he pouliuli pu wale no, aka nae iloko o ia j pouli, e hoea mai aua uo ka manawa au e ike ai i ka malamalama.'' E hoomaka aku ana o Julia e paue i ka Palakiko mau olelo, o ka manawa ia i hookokoke mai ai o Petero me na lio eha, a o ia ka Palakiko o ka ninau ana aku: ik l'a maalalii anei ke alahele no kakou?" "No keia manawa, aohe a kakou mea e maka'u ai, oiai ua nmlu ke kula, aole mea nana e hoopuiwaiwa mai. Ua loaa ia'u ka puuku a ke duke wahiue a ua haawi mai i na ukana apau ia'u, a ua paa mai nei au ia mau mea apau. Ua hiki ia'u ke lawe ika hapa oia mau mea, a ia oukou ae no hoi kekahi mau ukana, e pau ana lakou i ke kauliilii e lilo ai i mea mania loa." "Aole anei oe i Johe i kekahi mau mea e pili ana no ko makou mahuka ana uiai nei, a i ole hoi ia ike aku palia i ka pioloke mai o na koa o ke duke anie na kanaka o kuu makuakane?" , "Aole he mau mea ano nui a'u e hoike aku ai ia oe e kuu haku, koe wale no ko'u halawai ana mai nei me kela kaliunapule ihu meuuieu, a ua kokoke au e kiola i kela kanaka iloko o ka auwai, ak» ina nae au i liooko mai nei i kela haim, ina paha ua loihi kou kakali ana ia'u." "Owai kela kanaka au o ke kamailio ana mai la?" "Ke hoomoopopo la no laoi paha oe ia Anakalea ea, me he mea la he kiu oia i iioolimalimaia e ke duke no ka hakilo pono ana ia oe." "Ae, ua kamaaina au iaia, a heaha ibo la kou kumu o ka manao ana e kiola iaia noloko o ka auwai?" ' E hoomanao hoi paha oe, o ke nafcu a ka moo naheaa a o ka uaalea o ka alopeka, aole ia mau niea a elua i oi aku i ke ano o kela kanaka. Ua aahuia oia me ka lole oke kaliuna|mle. aka aia aku nae maloko olaila k* iliohae kahi i hoopu mai ai, o ke ano maoli ia o keta kanaka, a e hoomanao mai no hoi oe, o kela kekahi 0 na kanaka e akokua mai i ke duke, a ua oi aku kona hoowahawaha ia oe, mamua o ka mea hiki ia'u ke hoike aku." "Ke maopoi>o aku la ia'u kena mau mea apau au e kamailio i&ai la £ Petero, nolaila aole a kakou hoololoiahili waie ana, aka e hoeu koke kakou ika kakou huakai hele. E hoea aku ana kakou no Lokate iloko o ka hora hookahi, a inaiiaila aku no Karena e hoea aku ai kakou ilaila no na kora ekolu, a ilaila kakou e hoaumoe ai no ka hooluolu ana." Me ka hoohakalia hou ole iho, ua kokua aku la o Palakiko ia Julia ma ke kao ana noluna o kona lio, a pela no hoi me Luseta, a iloko o na minuke helu wale no, aia lakou nei ke hele la ma ke alanui e hoea aku ai no Lokate. Aia o Palakiko me Julia ke hele la namua o ka huakai, a no laua hoi ka hele pu, ua hoohalike ae la no hoi o Petero me kona hoa me Luseta. Akahi no o Luseta a ike i keia kanaka e hele pu nei me ia, a ma o kahi malamalama uuku o kela i*>, aole e hiki iaia ke hoohewahewa i ke ano maoli o keia kanaka, a he leo hoi kona o ka mea i piha 1 ka oluolu me ka waipahe, nolaila ua hoohalaia e laua ka hapanui 0 ka manawa ma ke kamailio ana. Aohe hoi he olelo ana no Palakiko ame Julia T no ka mea ua kamaaina mua laua ia laua iho, a o ko laua ake nui wale no o ia ka noke i ke kamailip ma na mea e piii ana no laua iho. Ia lakou o ka hoea ana aku ma kekalii kula palahalaha, ua huli mai la o Palakiko ihope, alaila ua i aku la imua o Ja!ia i ka pane ana aku: <4 Eia kakou ke hoomamao loa aku nei mai ke kulanakauhale aku." "Ae, ke hoomaopopo nei au i ko kakou kaawale ana mai ke kulanakKuhale mai, a ke lana nei kuu manao aole he mau pilikia hou e loaa aku ana ia kakou mamaa aku nei o ke alahele," wahi a Jniia, me kona huli ana mai ihope e nana ai t aole no nae ona ike mai i kekahi mea mamuli o ka poaliuli. koe wale no kona ike mifi 1 kana kauwa wahine i ka hele pu me ke kauwa a Palakiko. "He mea oiaio, ia kakon i haalele aku nei, na haalele pu aku kakou i na popilikia mahope, o ka'a wale no e upu aku nei, o ia no ka loaa mai o na mea apao no kaua a eiua e hauoli ai" Aole nae he pane akn o Julta no kela mau olelo hoolana a kalia aioha, a ua lilo hoi ia i mea e hookomoia aku ai ke kahaha iloko o Palakiko, aka o Julia hookahl wale no nae ka i ike i ka meahuna iloko ona, oiai no nae ke ilni loa la oia e hoea mai I ka manawa e ike io ai ia mea he haaoli, a no ka noho hamau ioa o Julia, i pane okoa mai ai o Palakiko iaia i ka ninau ana mai: (Aole I pau.l