Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 21, 26 May 1911 — HE PANE IA OE E KOHALA NUI, KOHALA IKI MAKAPO INOA OLE. [ARTICLE]

HE PANE IA OE E KOHALA NUI, KOHALA IKI MAKAPO INOA OLE.

! Mr. •\t K»«ko*.{ Me ka Bukai«v Kakaktak.« ske Alaaa: Knki»: Mi ki bela o k.i bsik* o ka pal» i kaU iko U e hool« mai iu i« > «iaia o U't «43 H* K»Kai» {«h fce, W Kofc*l* iwi toW i V M&IĪ& {« lu o k<t «m ii i (tm ai i k«t iae* Im> ■um> oui or m ka pof o MakMWha, aoUiia kahi i kaalaaA i U »> kakiko <k»o*rm). A |*k« oe i k«lo p«t Ml* a pipfkji m ka pik Eīa auu m k« keW aka 1& k«a ikm o»e k* 'eW V* Oia »»e p*ka. k» it« iko la Mii» Ku Wdtt»< ke ik« ui i ke alii koio i ki lua. A iu oo W KoluUa. pekeo o«> i ikr o)« ii i m walii p«as o k«a aiaa li e kap«ka wmlo ifi a«; mIo o Awiii ke tiM k*unr». am e vtki t M » )«it kikoi m&i »ei.'' lu ui ike u lii o ii ouu«t ke aiaa kaawm kel» jkolo e ooko «ma ka B«opui i Kaakiiiaokukiai, mo kt mea, be poe kookae aa 'fii o ka wa kahiko, Pekea oe e keia kapo, aoW oe i ike i kai mea e kanailio «ei "♦ oki kapaka wa)e aei ao ka i'a o Kapmam." £ia no kekahi olalao ou, o keta waki pana e kaalama aei m kiki i keU auima* wa. oia hoi. o Hanan AUi, ke m»ea oiaio kela. He kammaima aa ma ike a na loke kc alii io so ka mea i haaan nalaiia a oia ka mea i kaalama ai a kiki i keia manawa; aole e Kke «ie kaa e hoopilipili wale oei ao malaila o Ke* koiapoiwi i hanau ai ia Kavekameka !. Pohem ka hoi ka Kopepm Kaokoa Home Rula i koolaha ai iimma o ka waa -kahi i haaau ai o Kamekamieka a na Naeole i lawe e huna, ke ?wala maka ka ai a hiki i ka nni ana a pika aa makahiki eono (6), a Naeole i hoikoi ponoi ai ia Alapai nuif Malaila ho hou oe i kuia. Pehea e kiki ai ia Naeole ke hoihoi ia Kamehameha imua o Aiapai nui, no ka mea, oia ke alii aui ia manawa. a nana ke)a oielo e CV« Ka Maka ka Wauke <* Opiopio o nui auanei kawowo aku. 1 A ke oieio hou mai nei oe ma kria | {)ohaku kahi a Kekuiapoiwa i hookoUi ai ia Kameimmeha. 1 ka kaoau aoa toai o ke keiki iawe o Naeole e kuaa iioko q ke ana, " Ka haahiii ka ai a Kawe* iea." Kia kekahi ke olelo mai nei oe. ina i Awini o Kahaopuiani kabi i aoho ai p<»hoa o>3 e ike ai i kahi i hanau ai o kt> Alii. Aole io mo malaila o Kahaopnlaai i ka wa i hanan ai o Kekuimpoiwa e ike-ai oia. E hoomaopopo oe i ko ano o kau oiolo. O ka laweia ana aku o ke keiki a hiki imua o kona alo he mea nian no ia i na j>oe a|uiii, aoh? e neie ka ninau ih«»a i hanau mai nei ke alii aohe no e nele ka k)he; a oia uiau iohe uo niai na kupuna a hiki ia u j e kamaiiio aku ia. Ke olelo hou nia« j nei oe i kukulu/ole ka Moi Kaīakaia i j kp kia hoomanao o Kamehameha I na Kokoiki no ke kanaka ole; eia no keia J olalau ou, aohe no he piha kanaka o A-; inakea. mai Honoinlu aku aei no ka Moi i holo aku ai me ke kanaka i poe I nnnn e hoohanohano i ke kakmla ama i ke kia hoomanao o ka Na'i Aupuni. Aole i manao o K.ilakaua aia a kahi piha i kanaka maiaiia e kukulu a>. A pehea i k ikulu ole ia mai la i Kapaau. i kahi nui o kanaka. I knkuluia hoi ke kia hoomanao o ka Na 'i Aupuni no ka mea o kona wahi no ia i kamaa ai o Ainakea, a oia no ka mea poiolei. Na'n e olelo ae na ke Kohaia loko, Kohala waho. ke Kohalu ua apaapaa, no ka mea ua noho au « ku{»a a kamaaina a ewe a moie ia Kohola, o ko'u one hanau ia. A i inea e pau ai kou pokihihi ika mea nana i hanai o Knmehameha I, oia 'hoi o Kahnopulani. e a iho no • Pele--iholani ke noho koke illo la no ma Ala'nu! Kukui. A pehea oe i ninau oie iho ai. l'a lohe oia a jn maopopo iaia ka j mea nana i hanai. Aole oia wale. he | nui a iehuiehu e noho iho la i loke » keia moolelo. Malia paha noa keia Naeoie I au e hoopilipiii ae la i kokoke aku oo | 'iiaila. Auhea oe. mar lalama aku oe ilaila he pali nihinihi ia be lanmania. A mai ninau mai oe ia'u, no ka mea be kaio au no ka lalani a he laeie oe a he mea haliilii, aole paha e 4< «a hoo pu makon" a no keia manawa wale no e kamailio nei. 1 kamailio ia hot i k» ohi kui. ua ike no paha aohe i lawa ma ia hana. A pehea oe e kuhi wale nei no iioko o ka Nupepa Kuokoa Home Rnla, aj i hoolaha mna mai ai moloko o ka Brief Historr o Hawaii kan moolelo, a ke oieio hou mai nei oe na Kamakau, pehea oe e a'o nei i ka hoopuaipuni. O ka mea no ia e pa man ai i ka leo. Nolaiia e ha*i mai oe i kon iaoa i maa i ke kahea ia e ka poe apao, aole ma ka inoa kapakapa. aole ma ka iaoa o na kupnna paha i lohe ole ia. Aka oa hiki no ia'u ke kapa aku aohe oe he Kohala. he lawena oleio. Ina oe be Kohala io, alaiia ua maopopo ia oe ke aao o kela oleio 4i Ke Kohaia nni. ke Kohala iki/' na ke Aiii Aimokn ia olelo, "So'b ke kanaka nii. no'u ke kanaka ikt." A eia ka nou ke Kohala nui. ke Kn haia iki, ke Kohala loko. ke Kohaia waho. ke Kohala olalau. 44 (>u a Moku pe*a ole Ke holo pahn'a nri." Malia ka oe i hoohewahewa ai i ike oie *i na ke 'Lii Kahaopalaai i banai o Kamehameha I. iaa no na Kama kan aole no ia he mea eai, no ka mea ina no au e ike ana e ku e aoa no »u. n« ka mea. o ko'® knleana «o ia e like me ka olelo a ke knpoaa a hiki i ka poa hope ioa. Maaaei ke hooki aei an me ke aioha V na keiki oain hua meiala o ka papa j*a 'i ame ka Lunahooponopono. Owaa ao me ka oiaio, KAMAKA STILLMAX. Kaalawela, (>«ba.