Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 23, 9 June 1911 — O MARTHA KEALOHILANI NAMOOLAU UA HALA! [ARTICLE]

O MARTHA KEALOHILANI NAMOOLAU UA HALA!

E» Mr. Lunahoopooopoi»© o Kuo koa. Aioha Ot'; E *>Iuo! i n;* kou a»-o nui i kekahi wabi k»iw>> o ke Kt <> k&na no ka'» wnti ukana. !u f*uoU» na kft Vaim*ka • h<*>sß» »ka * na ka ahailono. ka ««haoMo k<« i.\ o V» WbaWbQ * b« ke «kn i ka oban». na m&k»ma\a ame n* ho«U>b«, o kuu M»rtbr, K«*K>hi]<»ni Xamocl*«: . ci»a pA]aneh«> aka 1* nia ke al» hali hoi ole mai, ke alahel* a na aioa aiua ? ukaii aku 4Ī ouihop*» oba.

E ka V» LiUkua o Hilo. »e ka ma kani balibalī a)a o ka lo». na b»I» aku la ia miliail a olu»; a t» k» Ta Kani lebu». ibea 1» bt>ī oe i ike ole ai i kona niau ana iho nei » iulowa!e. Ae! aole e ioaa ia kakou. a ao ka mea. na buki ae ]a no ka Holowaa ua o H 10. kaa iiuoa a o ka lauluu • ka minamia» e u ae j»ei a haaWe wak».

Me be aihue la ka anela o k» make i kii mai ai i ka banj hope loa o kuu Martba aloha a kaili aku la uui kon» k no aku roa ka bora 5:45 o ke kakahiaka o ka la 23 o ka mahina »ku la o Mei i hala. a w*ibo iho la » k» ukana nui be kaumaha na'u n» kf \*v>v e hoo aku nona ma keia »o iu<»a.

l*» loihi uo* ka hoomailo An» a k» ma'i malui)» o kona kino no k» m»k»hīki hookahi, me ka lawel»wei» o n» l*p»au nannao ana a ea kaak» he nui, aka ua biki ole nae ia l»kou ke b»K>ae iaia."' a ua j»oho wal»- ht»i n» manaolana n<» '*» loaa an» he m»h» iaia. l*a hanauia oia ma Hilo i ka la 21 o Maraki. Is.*m iua k» puhaka mai o L»*e pa Kaapa ame Maraea K»»pa; nolail» u» p:ha iaīa na makahiki he k»na)ima k imamaono o ka haou an» i na e» o kt>i» uo. a h«la wa'.e aku la. lloko o koiia »j)«u Ja opio. ua ka» aku kor.u malamaia ana mnlalo o kon» mau kupuna. a maloko o ke Kula au pani ma Hilo i a iaia ua hoonanaao ia ana. 1 ka piha ana i«ia o na mak»hiki ht» umi kuMiamahiku, ua mare aku la 0 a i kana knm niiia, oia o J. 11. B»ema ma H lo no laua i hoohala ai i ko lana manawa no kekahi mai makahiki loihi; a iloko o ka makahiki 1572, mam«rii o ka loaa ana niai o ke kauoha 1 kana kant mai kona mau makua mai ma Kelemania e holo aku ila l», u» haa* lele like iho la laua no ka aina o ke kane.

Ua hoohplaia e laua na nmkahiki ekolu ma Kelemania, me ka law* kHeia e hoomakaikai' raa na wahi aoo nui apaa o Europa ua ike i ka nani o Bert)ina me ka ulūwekiwehi o Pariia; ua ike i na paia kahikp o Roma hoea loa i ka huik4u o Ladana ine ka heli* makaikai ana i na kakela kahiko 0 kot a, a "ja ik£ i na wahi kaalaaa b« nui o kela ain<t puni ole o ka llikina.

Ua lawe helela aku oia e kana kan«9 ma na wahi iiie ole o Kuropa me ka manao ht mea 'la ia e nalohu ae ai na hoomanao ana no llawaii, no ka manao ana e noho like aku lauA m* Ke« lemaa a f>e na Wiakua o kana kane, eia nae aole e hiki ke pau na koomanao ana no Hawaii nei. O ke ao opua e kau mai ana i ke kakahlaka, me he mea U e kono okoa mai ana no iaia t huli hoi i ke one hanan; * pe)a hoi »a ao opua e lele ae ana i ke ahiahi, ua hiki ole iaia ke' kaohi Iho i aa kulu waimaka o ke aloha no ka «ina kulaiwi, a no na mkhina eono i ai o a no Aiaa Hau (leeland) me ka manaola e pa j ana la kona noonoo ana no Hawaii, anle nat peia, ua uhu inai la no ka manao e huli hoi ao ka aina o ke kupuna, a ma,ka 18*5 i huli hoi hon mai ai laua no Hawaii, me ka hele makaikai ana ia Amenka Hjlpuia, * ua ike i na wahi like ole h«? nu>.

la la«ia o km hehi hou ana i ke oiie o Haaakahi ma Hno, ua hoala ae 1» laua i kekahi halekuai i kapaia o "HulaH ka hao" uumuli o ka nni o sa mea nani, a me he mea la eia no n* hoomanao ana no kela inoa iloko o na k«maaina kahiko o Hilo e ola mai nei. E like me ka im ana mai o ke au o ko laua o)a aaa, ua oki ia laua mai ka berita mai o ka mare, a «nare hoo ia aku la oia mo J. R. Miili ka luaanui 0 ka mahiko o Honokaa, a no kekahi maa makahiki loihi ko laoa noho pn ana, ua oki hooia ao la«ia a»ai ka beriu mmre mai, a mare »ku la o'ia i ke k*ne, o kit kolnia, oia oJ. K. Mj. I ka uakahiki 18S9 na hoohuiia ae la maja ma ka mare, a ao na makahiki he iwakahta koa«makahi i hookalaia e maua iloko o ka Mkou haooli ana, a k.>e aka kela amkmhiki i kau iho mi ka hoomailo a*« • km ma'i iulgu o kona ki*o, na hoohmla'im im makahiki iloko o'ka ekaeha am# ka laulon, a hala. wale ako la oim ma kela ao. laia i haalele mai /»i '»*i kaaa kaae ame koaa maa hoaloha e akoakoa aaa na ka'e o ko»a mmml, a..)e aa i iaa i kaaa mao olelo kaokan o ka paw ana mai: knu kaae aloha « p«I« o« i ke Akoa ao'u; a « kr<a« kaīka">aa aloha, e hali mai ko alo. a • p«)e ako ■o'o. E o'u maa hoohaoa* o Hli Oiwi a'u 1 aloha ai, a pol» pokmhi ookoa ao 'o, oa ke aloha o ke Akv» i hoohai ia ka koo i keiai hora, i U iko aei aa e>a #o Oia m* kakou," a apoi iho la koaa ®*0 laaka iloko o ka malahia. K*loko o ke keeam hoolewa o Bilra i waihoia ai koaa kiao malalo o ka »alaata an a ka Ahahoi Oiwi o na Wahi»*, aaaka Pdaoao i wehe hama aui» ai kma kimo «o ka ik« aaa a u uakamaka me aa Mli, * m* ka kora eka o ka aawiao !a Bohoti ao I hoolawaim ah ai kov* himo I«fo oo *m

ilina «> Kawa'iahao, me ke X.>i . na hoahanai 0 ka Hui Oim o f * \ hine ame na kani ma kana hn» .. loa. 1 ka hooki ana iho ina hoon.n.. > ao knu Mkrtha aloha, ke ha** J *o i ka'u hoomaikai pal-ru «» ka Hni Oiwi 0 na Wahioe ko lakoo aialaAa mmikai at.t . wakiae iloko o ka maluhia. mm manawa i kaa aku ai malalo 0 *• koa maUma ana a hiki val« ; ka . ana akn Mlokn 0 kahi me » aa a|M«. I ma hoaloha hoi ame »ian 1 *. U poe na Ukoa kekahi mau ta r» kuu wahiae aUh4, k# *tiati r > " < »•» an 1 aa hoomaikai aai he au ■' «K>aoi a* aet i ke Akua 4 Hookau ' i aa hempomaikai aaa maUna 0 o . > p4kahi ap*4. Oaraa iho »0 iioko • ke a»e ka hialai. J. K. VAMOOLAr. Inaa 5, 1911.