Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 23, 9 June 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKVSA VIII. t4 Ae, oa hele ao a hu'ihu ime ka maluhiluhi pu no hoi," alaila o koim ku ae la no ia iluna a ukali aku la mahope o IVtero no ka hele ana aku ma kahi lulu o kela k<*ena. Iloko o kela manawa hookahi, ua hoi mai la o Falakiko mai kana haawi ana aku i na kauoha i na kanaka o kela hale hookipa e malama aku i ko lakou mau iio, a e hoomakaukau mai hoi i na mea no lakou e pono ai ka hoomaha ana ma keia po, a hele ae la no oia a noho ma ka aoao o Julia, kana ehakoni. Ma ka manawa a Palakiko o ka noho ana iho ma ka aoao o Julia, ua hopu aku lo oia i kekahi lima o ua aioha nei ana a i aku la: "Kc manao nei au, aole he mau pilikia e loaa ana ia kakou no keia manawa, a ke hauoll uei hoi no keia hiki ana mai la o kakou me ka maalahi loa." "Ae, aole a kakou hopohopo ana no keia manawa, aole paha i ikeia aku la ko kakou mahuka ana inai nei, a ke manaolana nei no hoi au, e hoea akn ana no kakou i kahi a kakou e kau aku nei i na manaolana, me ka hoopilikia oleia 'mai ma kekahi ano," i hoolana aku ai no lioi o Julia i ko Palakiko manao. "Mai kanahia iki oe no ko kakou hoea oie i ka pahuhopu o ka kakou huakai me ka maalahi/' i hoomau hou mai ai no o Palakiko i | kana kamailio ana. "Aole no o'u wahi kanalia iki ma kekahi ano, koe wale ao malia paha o loaa ae no hoi na ulia o ka manawa." "Ua like no ko kaua manao ma ia mea, a heaha no ka kakou e kaukai aku ai no na pilikia, he hookahl no a kakou mea e hana ai, o ia ka lioolana mau ana i ko kakou mau manao, a e upu aku no na mea maikai wale no." "He oiaio no ia, aka e hoomakaukau pu kakou iloko o ia manawa hookahi no ke kupale ana no na ino e hoea mai ana maluna o kakou, no ka mea aole no i nele na la o ko kakou ola ana me na ulia o kn manawa." <4 Mai houpuupu wale aku no hoi paha oe no na ulia pakalaki, heaha auanei ka kakou e kaukai aku ai no la haawina." Ua minoaka wale ae la no o Julia, no kona ike ana iho i ka hoopiolokeia ana aku o ko Palakiko manao mamuli o kana mau olelo pili i na ulia pakalaki, a mai pane ihou aku no paha oia, e huikala aku i kela mau olelo ana, aka ua hoea e mai la ka ona hale, a o ko laua nei hoopau e ae la no hoi ia i ka laua kamailio ana. Ua hoike mai la ka ona nona ka hale hookipa, ua makaukau ko lakou mnu wahi moe, nolaila ua hoi aku la o Julia me kana kauwa maloko o ko lauu mnii a pela no hoi o Palakiko ame kana kauwa i hoi pu aku ai maloko o ko laua rumi. Ua hoonoho paluaia lakou nei ma ko lakou mau rumi, mamuli 0 ka nui ole o na rumi kaawale o kela hale liookipa, aka ua maikai no nae ia i ko lakou manao ana. No Julia ame kana kauwa, he mau mea maa laua i ke kamailio, aka ma kela po nae,'*he uuku loa na mea i kamailioia mawaena o \ laua, mamuli o ko Lueoia makemake ole e hoouluhua wale aku i kona haku, oiai ua hele kona nanaina a kaumaha, mamuli paha o ka hoomanao i kona makiuihine a mamuli \vuha o kekalii nuu\ kumu e ae, o Julia hookahi wale 110 ka i ike i na mea iloko ona. Aole i Imliu ilio ia hoololo ana a Luceta ma kona waW moe, o kona pauhia aku la no ia i ka hiamoe, a ma ia hiamoe ana aku ana, 1 loaa aku ai iain kekahi moeuhane, aole nae ia no ka mea okoa aku, aka no Petero no ia, e minoaka mai ana iaia, a e kamailio mai ana i na huaolelo oluolu i lioopihaia me ka waipahe. No Julia hoi, aole i like aku ka oluolu maikai o kona moe ana e like me kana kauwa, no ka mea ua liiaa aku la oia, a he loihi okoa ia manawa ana o ka hoohiainoe ana a hiki i kona pauhia ana aku i ka hiamoe, a o na mea ana o ka moeuhane ana, o ia no kela mau wahi kahiko a lakou o ka hele ana mai ma ke alahele huna malalo o ka honua, a me he mea la i kekahi manawa e loihe okoa aku ana uo oia i; ka leo kumakena o kona makuahine nona. Mailoko ae o ia liianioe kulipolipo i puoho ae ai o Julia me ka hole o na maka a kunahihi. a nona hoi ke ala, ua ala pu mai la me Lmera a ninau īuai la i kona haku wahine i ka i ana mai: "Heaha keia pilikia i loaa ia oe ihe keu aku ka hoi ko'u puiwa «e nei i ka lohe ana aku nei i kou uwe?" M He nwe mai auanei hoi kau! O ko'n hiamoe iho nei paha ia nu' ka maikai a loaa aku nei ia'u kekahi moeuhane e pili ana i kuu makuahine, a ike aku uei no ka hoi au iaia e noke ana i ka uwe." "A heaha iho la kou manao no kela moenhane? M "Manao au, aole no i nele ka makemake loa o ko'u makuahine 0 ike hou ia oe." "Pela no ko'u manao. a hele mai la ka hoi knu aloha a nui nona 1 keia manawa. a ina aia au ma kona aoao i keia wa, he keu aku a ka nui oka hauoli. Aole no au i — v a ihooki honua iho la ka Julia kamaiUo ana aku. alaila, ua palulu ae la oia i kona mau lima tna kona inaka. a noke iho la i ka uwe. me ka moe ana aku ilnna o I kona uhina. f Ho mau minuke imha ia a Julia o ka noke malie ka uwe. na ala mai la oia a noho pono iluna. a huli mai la imua o Luceta a hoonuiu hou niai la i kana kamailio ana: "Aoli' o'u uianao maoli e noho aku me kuu piakualiine, no ka mea ua oi loa aku kuu aioha ia Palakiko, aka o ka'u i manao ai e luH.>puka aku ia t>e a puka hewa aku uei hoi ka'u mau olelo, o ia no ka hele pu ana mai o kuu makuahine me a*u, a ma ia ano wale no iui e hauoii loa ai. he mea hoehaeha no ka naanao ke kaawale ana ka makua mai." l'a ike mai la o Luneta i ka nui o ka ehaeha i loaa i kona haku, nolaila ua apd mai" la kekahi o kona mau lima ma ka a-i o Juiia, alaihi h<H>moe aku la iluna o ka uluna, me ka i ana iho t na olelo hoolana: liookaumaha i kou manao e Jnlia, no ka mea aia kon niania ke pule mau la no kou pono, oiai ua ike no oiia, aole e loaa hauoli ia oe ina olua e noho pu aku ana i kahi liookahi. "Va ike no kou makuahine i ka nui o ke koikoi e kan aku ana nialuna ona ro ka hoomahuka aua naal ia oe, aka na hook© ako nae wn ia hana no ke aloha waie mai no, a ma ia ano ke hoolana ako nu i kou manao e kuu haku. ua 01 loa ae kona ike ana mai ia e fcaawale aua i kahi e, mamua ka noonoo ana akn me ia e lioehaehaia ai, k, E hoomanao e Julia, he po keia a kaua e kamaiiio nei a e loaa n ei keia mau mea nana e hooulukn mai ika manao, aka e hoea mai nae ke kakahiaka me kona la olino, a ma ia ano hoi» e hoea mai ka olino o ka manaolana, e liiki ai ke hoanheeia aku na hooana mai o' na ao hakuiuakuma a ka pilikia maluna ou/' w* l'a liaawi aku la o Julia i kana mau hoomaikai ana no kela olelo hoolana a kana kauwa, alaila hoao hou akn la oia e liiaa he oiaio ua loaa iaia ka moe olnolo ana a hiki i ka wehe ana niiU o ka malamalama o ke kakahiaka. I T a ala mai la ua mau kaikamahine nei ma ka wa knkahiaka '

nui, me ke komo ana ih«* i ko nuin Awi** u>* i aa» na ht»ra a «lulia o k;t hiannH- ana n ; ,t • a v n;Mu!a nuii kai no koua h<fleh*."it»na kv nana aku. alaīla un aih līk«* uuii ia iaua ■ iwaho, e cH>ho akn aiut <• Palakiko m»- lvt<rv .ī** k».' kai«.ali no q> ka ike aku i na iwa kiaoi. i I*a Q\akaukau uma ka lak« u inau ui* a;» • ia kakahiaka. nolaihi q, ko lakoa iiee aku la tio ia e ai. *» kela o k>:a ata ka |>ono oka maoiia, oiai he loa ke alahele. a maaiua o k* ana o ka h<»ra ehikn; uia kela kakahiaka. aia lakou ma ke alau«it Uahi i hele ai, me ka| I«>aa o ka ikaika maikai i ko lakou niau lio. He niaikai wale no ia hole ala aku a iak«»u r no ka he nui na laau uialuuialu eki aua īua uh aoao ke a hiki iko Ukkou haule ana i ke kahawai, i»a aV aku !a lakou ma kekahi aoao, a Ih'l** no hoi a hiki i ka aina awidVa. iui h«v-a ;iku la lakon Dia kekahi wahi kanhale. a malaila lakou i hoomaha iho ai, no ka ai aoa i ko lakou aina awakea, a no ka hanai pu ana no hoi i ko lakou mau lio. Ca hoohalaia e lakou he elua mau hora ma kela wahi i maona pono ai na lio, a ina paha hoi no ka loaa mai ia lakou o kekahi mau lio hou ina aole a lakou hooka'ulua ana iho, aole nae pela, he pono ia lakou e akahele loa i ka hookina ana i ko lakou niau lima, a pela iho la i hala okoa ai kela mau hora ia lakou no ka hoomaha ana. Aole e kala kahiko i makemake ai ka maaika opio e loaa hou mai he mau lio no lakou, aka fnahope iho nae o kona ninau hele ana aku ina paha e loaa mai ana he mau lio, na hooleia mai la kona makemake, a ia wa i kaniuhu iho ai kona manao, oiaio no nae aole no oia i hoike wale aku imua o kona mau hoa no ka loaa ole ana 0 kana mea i makemake nui ai. I ka laweia ana mai nae o ko lakou mau lio no ka hoomau ana aku i ka lakou huakai, ua i aku la o Palakiko imua o kona mau hoa: "Ke manao nei au ua loaa i ko kakou mau lio ka ma&a e hiki ai ia kakou ke hoomau aku i ka kakou hele ami imua me ka maalahi." 'Tela no e kuu haku, aka aole nae o'u manao e hiki ana ia kakou ke hele aku ma ke alaiele o Pakiera, no ka mea aole e hiki ana ia kakou ke a'e aku ma ka uwapo ma Miniko malalo aku o ia wahi," i pane aku ai o Pekero. "Ua maopopo pono anei ia oe keia mea au e kamailio mai nei, no ka mea o ka'u alahele ia i manao ai, malaila la kakou e hele aku ai?» <4 Ua maopopo ia*u ke kumu e hiki ole ai ia kakotf ke aa aku e hele ma kela alanui, no ka mea ua lilo ka uwapo ma Pakiera i ka wai, a pela 110 hoi me na kao ame na waapa, a o ia haawina hookahi no ka i loaa aku i ka uwapo ma Paleza, a o ka hele ana aku malalo loa aku o kela mau wahi, aole o* t u manao ua makemake oe e lawe aku ia lakou ilaila." <4 Heaha la hoi, ina ua <hiki ole ia kakou ke hele ma kela mau wahi ae la alaila e lawe ae kakou i ke alanui maalahi, nolaila e kau ae maluna o ko oukou mau lio, a hoomau aku i ko kakou hele ana ma ke alanui au e Pekero o ka ike ana, he wahi ia no kakou e maalahi ai," a o ke kau like ae la no ia o na mea apau maluna o ko lakou mau lio. No ke ano ohaoha o kela kamailio ana aku a Palakiko i na olelo no ka hoea ana i ka lakon huakai, a pela no hoi ka ike oleia ana o kekahi hiona kaumaha maluna ona, nolaila ua eleu ae la o Julia ame kana kauwa i ke kau ana inaluna o ko laua mau lio, me ka nana ole ae i kekahi mau pilikia e ukali aku ana ia lakou. He maikai wale no ia hele aua a lakou ma ke ala a ua hiki i ka poeleele ana, hoea aku la lakou no kahi wahi kauhale, o Pekela ka inoa, a oiai ua paa ko Palakiko manao e hoomau aku no i ka lakou hele ana no mua, nolaila ua hoike aku la oia i kona makemake imua o ke kapena o na kiai o kela wahi no ke ano o ka lakou huakai, a aeia mai la lakou e hoomau aku i ka hele ana. O ko lakou lioomanawanui ia i ka hele ana a hiki i ke kahawai, alaila hoau aku la i ko lakou mau lio ma kekahi kapa o ke alanui, a ia haule ana aku ma ke kula palahalaha, akahi no lakou a hoomaka aku e holo malie, aia ka pono o ka hala mai o kekalii wahi, 1 loaa ai he mamiwa no lakou e hooluolu ai. He huiliui maikai ke ea o ke ahiahi. a he uwiuwiki mai la hoi na lio-ku o ka lani maluna o lakou nei, nolaila aole he mau mea na lakou e hoopilikia mai i ko lakou alahele. a ua hiki no hoi i ka hora eiwa o kela po, ua lohe aku la lakou i ka owe nehe mai o ka muliwai Adige, a hoomanao ae la o Julia, ke hookokoke loa aku nei lakou e komo iloko o ke kulanakauhale o Verona, Ua hoihoi loa m(ii la ko lakou mau lio, me he mea la o lakou kekahi i hoomaopopo mai no ke kokoke loa i kahi o ka lakou huakai ma ia po, a ma ka hora umi, ua komo aku la lakou i ke kulanakauhale, a aole no hoi i lilo i hana paakiki na lakou nei ka hoike ana aku i na kumu maikai ma ko lakou aoao e hiki ai ke aeia mai me ka maalahi e komo aku iloko o na palena o ke kulanakauhale. Ua hoihoiia mai na hoomanao ana iloko o Julia, no ke kulanakauhale ana i noho ai a kamaaina iloko o kona mau 1a kamalii, ma o ka ike ana aku i na hiona i kamaaina iaia, a lana loa mai la kona mau manao no ko lakou hookokoke loa ana aku e komo iloko o ka lihini me ka ninau palua ana mai i ke ano o Palakiko. Ua <hele aku la no o Palakiko e huli i hokele no lakou e noho ai, a aole no hoi ia i lilo i hana nui oiai he nui na hokele ma kela wahi, a o ka loaa koke mai la no ia o kekahi wahi kupono. alaila na hoihoi hou aku la oia i kana aloha ame kana kauwa wahiae noloko o ka hokele, alaila ua hele aku la oia e haawi i na kauoha ia Pekero no ka hele ana aku e waiho i ko lakou mau lio malalo o ka poe malama lio o kela wahi. I» hoi hou ana mai a Palakiko, ua loaa mai la iaia o Julia ma e noho aka ana., ua pau ko laua mau lole holo lio i ka wehewehe a e noho aku ana me he mea la aia no i kauhale kahi i hoolai' ai. Aia nae kekahi hiohiona maikai ole malnna o ka helehelena o Julia, nolaila he mau olelo unku wale 110 ka na maknika la o ke kamailio ana aku, alaila honi aku la iaia, me ka haalele aaa iho i na lede opio, a o kana e manao la, malia paha mamnli mai o ke ano maluhiluhi i loaa ai kela kaumaha maluna o Julia, nolaila oia i makemake ole ai e hoouluhua wale aku i kana aloha, aka e hooluolu koke aku laua i puoho mai ai me ka maikai nia kekahi la ae. Ua hor aku la o Palakiko no kona keena, ma ka papahele ekahi, a o kona komo aku no hoi ia maloko o kona rumi o ka haawiia ana mai, ua oili mai \% kekahi kanaka, a i mai la iaia nei i ka ninau ana mak t <4 I hele mai la au e ninan aku ia oe, ooe anei ka Makuika o Lodi? ,> wahi ana me kona nana pono ana mai maluna o Palakiko. He kanaka kela i malihini loa ia Palakiko, aka ma kona aahu nae e komo ana, e hoike okoa mai ana oia kekahi ona kanaka-ano koikoi o kela wahi, alaila ua pane aku la na o Palakiko: "Ue makemake anei kou e ike iaia, a i ole he hana paha kau i makemake ai no ke kukakuka ana me ka mea au e ninan mai nei?" wahi a Palakiko, me kona nana pono loa ana aku no hoi malona o ke kanaka maiihini. t4 AoIe o'u makemake niaoli iaia n*a ke aao he hana ka'u aka be miaiona nae ka'u o ka hele ana mai nei; aka o ka mua a'u e makemake nei e ike, o oe anei ka Makuika o wahi hon a ka malihiai me ka nian palna ana mal i ke anp o Palakiko Aole no o Palakiko i makemake e paae pololei aka i ka ninaa a kela kanaka e kumakaia ai iaia iho, aka ke noonoo la nae oia ina paha he piiikia kekahi e hikl mai ana malana ona, ina e hoike okoa aku ana oia i kona kulana. a no ka maopopo ole iaia o kekah; kamn nana e hoopilikia mai iaia, nolaila na i mai la oia i ka pane ana mai: ka mea au e ninau mai nei ia'u, aole no ia he kanaka e aku, aka o ka mea no e kamaiiio pu nei me oe.* "O kaiu no ia i manao moa ai, a pela no hoi ka'u hooaoaopopo aku ma kou ano; a pehea o kou hoea ana mi nei no nae paha ia mai Milana mai nei eaf" * (Aole I paa.)