Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 25, 23 June 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUN'A IX. , f ; . rua nae o ka hele ana aku o Palakiko e halawai me kona hoa . . a pii aku Ia oia no ke keena o Julia ma e moe ana, a kikeke aku :a ka manawa a Luscta i ala mai ai no ka wehe ana i ke pani o ka ko laua rumi, a ia ike ana mai i ke ku aku o Palakiko, ua kahea ia e komo aku iloko. i kiiia aku la o Julia e hoala, a i kona hele ana mai a noho j • a"ao o kana aloha. ua hele oia a piha i ka maka'u. pehea hoi e iio ka ike ana mai ia Palakiko ma kela po, me kona manao, -ke mai ka pilikia ia lakou. "... iinakaka aku la o Palakiko i ke ano o kana hana o ka hoea . ;ke ia laua ma kela po, a* ua hiki ole ia Julia ke kaohi iho i īau inanao pihoihoi, me ka hele hoi o kona helehelena a kunaa ia hooki ana iho o ka Palakiko mau olelo o ke kamailio ana aia. ua i mai la oia i ka pane ana mai: \hu!a e hele hou aku ana anei oe 110 ka paio ana me Kauna ; 'a konoia mai au e hele aku e hui pu me ia no kou pono e kuu a, a niai hopohopo oe no'u, no ka mea ua ike no oe, aole loa he , .\;ii h«>hewale ka i iloko o'u no kela kanaka; a o ka'u wale no e -iaiia aku nei i kou manao, o ia no kou nohō malie ana me ke , k /nau o kou manaolana, e hui hou aku ana no kaua iloko oka pono." l a lilo ka hakaka iloko o ia mau la i hana kamaaina o ka T ikeia iwai'na o na naita ma Milana, a ua lilo no hoi i mea hialaaia e na n:ea aj>au ina e aa ana kekahi mau kanaka elua e hakaka, me ka lilo i ka mea hohewale i kanaka hooheneheneia e kona mau hoaloha. l "a ike o Julia»i kela mau ano ma Milana, nolaila he mea maikai < !c ma kona aoao ke a'o ana aku ia Palkiko, e mahuka hou lakou ma kr!a |)o, nolaila ua ae oluolu aku la :oia ia Palakiko, e hele e halawai pu me kona hoa paio ma kalii i hooholoia. 0 keia ka pilikia nui a'u i moeuhane mua ai, a ua hoea mai ia i ka hookoia ana," i nanninamu liilii iho ai o Julia me kona uwe ma<>!i ana iho, ao ia kana oka hoopuka hou ana ae: "Ina no hoi paha i,< alahele e ae kekahi e pakele ai, ina he keu aku o ko'u hauoli." Heaha keia pakele au e olelo mai nei e kuu aloha;" "K pakele hoi mai keia hakaka aku ou me Lorendo i keia po!" "Heaha kou mea e maka'u ai no kuu ku aku iinua o kela kanaka, a;a anei kekahi manao kanalua ma kou aoao no ka hiki ole ia'u ke 1 iwha aku iaia?" A<»le loa he kanalua ma ko'u aoao, aka e hoomanao nae oe, aia ; ma kela ame keia hana, aole i nele ka hookahuaia o kekahi mau I hana k«>lohe." "Mai inaka'u iki oe e Julia i kekahi mea, aka e hoohuli aku i kou maka'u iluna o ke Akua, a nana 110 e hoomama mai i kou mau manao apau. K hele ana au no ka hui pu ana me kuu enemi, aka aole loa e hiki iaia ke hoeha mai ia'u ma kekahi ano, a l<e hooia aku nei au ia oe, a huli hoi hou niai ana no au e honi hou aku i ko ihu, |e ke aloha." f "Ke ninau aku nei au ia oe, mamua o kuu hookuu ana aku ia oe e hele e paio me kela kanaka, heaha la ke kahua nana i kono mai ia • o e halawai pu me ia"; Ma ia wahi, ua hiki loa ia'u ke hoopau aku i kou pohihihi, aole anei ou hoomanao, ua liaawi aku ke Duke Banaba i ko lima ma ke ano i wahine na Kauna Lorendo? Ma ia kuleana \ loaa ia Loren«lo, i koi mai ai oia i kona kuleana, oiai hoi ma ko'u aoao, ua lilo au i mea hooinahuka mai ia oe mai ke alo mai o*kou mau makua. () ke kumu wale no e hoouka oleia ai kekahi hakaka mawaena • » nana i keia po, o ia no ko'u haawi ana aku ia oe malalo o kona mahi. aka nae no ia ninau, aole loa i ae iki mai kuu lunaikehala, e kaawale aku oe mai kuu puuwai aku. Aole keia he manawa no ka uue e kuu aloluv, aka e hoolana i kou manao, oiai e hui hou aku ana kaua. Ke hookokoke mai nei ka manawa no kuu ku aku imua o ke kahua mokomoko nolaila ho mai ko ihu e honi aku au," alaila ua lalau ii'ai !a oia i ke poo o Julia a hoopili aku la imua ona, a i hou mai la. 1. haalele ana au ia oe aka e kau aku i na hilinai ana maluna o ke Akua, a nana auanei e hoohui hou ia kaua, alaila o ka oili mai la p. 1 ui o Palakiko mailoko' niai o kela rumi no ka hele ana mai e halav a. pu nie kona ukali me Petero. iioko o na minuke helu wale no, aia laua nei ke hele la no ke! aianni. a inainuli o ka ike ana aku o Petero i ka hookokoke ana mai kekahi kanaka i ka hokele a laua o ka haalele ana aku, ua i aku ia <ma innia o kona haku i ka pane ana aku: t'a ike aku la anei oe i 'kela kanaka o ke kipa ana ae nei i ka hokele?" "Malia paha, o kekahi no o na kiai nana e nana ana i ka maluhia ka hokele?" i pane hoomaauea wale aku ai no o Palakiko. "Aole o'u manao, he kanaka kiai kela, oiai ma ke ano o kana : hana. me he mea la e kiu ana oia i kekahi mea.' a i"a luili hope mai la o Palakiko no ka nana ana ike kanaka a j 1 l eu :o oka ninau ana aku iaia, eia nae ua nalowale e mai ua kanaka • * ' 'laila o ko laua nei wikiwiki aku la no ia i ka laua hele ana. ' ::a kokoke loa mai i ka manawa e hooukaia ai ke kaua hahana v aena o na naita a elua ma kela po. ! a Palakiko ma hoi o ka hala ana mai. ua mau no ko Julia noho - • - -ua kahi a kana aloha i haalele aku ai iaia, me ka hoolohe ole < ka Luseta oielo aku iaia e hoi e hooluolu. ' oko nae o ko laua nanea me ka palaka pu o Ica noonoo. koe w*aie ' • o ka noemoo ana no ka hala ana niai o Palakiko, ua hoopuiwa 1 laua. i ka weheia ana aku o ka puka o ko laua rumi, a. komd a: > o Makao Lorendo iloko aku ana imua o me ka hoopepe 1 > o kona ano. ~ lulia. i kela manawa ana i ike mai ai ia Kauna L<Mrendo, ua s 5 ke ae la oia iluna, a emi aktt la he hookahi kapuai ihope» a , mai la me ka leo kuoo ika i ana mii: "IHeaha ke ano o keia n au e Makao Lorendo oke komo ana mai nei iloko o keia | me ke kono oleia akn, me kou hoao ole e kikeke mai i ka pu- | wahi ana me ka hele o kona mau maka a huhli i ka huho. oiai I ke naka la kino rae ka haalulu. I "Mai noho oe a pihoihoi e Julia, oiai aole au i hele mat nei no -oopilikia ana aku ia oe, aka i hele mai la au e ike maka, ina ua he wahi maluhia e noho ai i keii po, wahi aua nei me ka piha i ka maalea. s t \ heaha iho la kou kuleana e hele mai ai e nana i ka loaa iatS| 0 nohona oluolu ana?" t , . f "Mai manao oe, he wahi hana ano ole wale no ka*u o ka hele N| n3 fl iai nei. e ike ia oe, iiai, ua hoouna okoa mai nei koti makuakane l } " e hele mai e huli ia oe, a malalo o ia mwiona, ke au e na aole he mau hoopilikia ana mai a kekahl poe ia oe.

"Xa kuu makuakane anei i hoouna mai nei ia oe? E hoakaka mai ia'u i keia manawa ano, i ke ano maoli o kau huakai e Kauna Makao?" "Aole' anei, he mau olelo maopopo ioa keU i hoopukaia aku la ia oe :* y "Aole !oa e hīki ia'u ke manaoio aka i kena mau olelo, no ka mea ina he kauoha kau i hoounaia mai nei e kii mai ia'u, pehea oe 1 aa aku ai e ana pahikaua me iea Makuika o Lcklī ī keia po." "'O kena mea au e oielo mai nei no kuu ana pahikaua pu me Paiakīko. he mau olelo oiaio wale no ia, aka he kuieana no nae ko'u i haawiia mai e hana aku pela. e like me ka'u i ike ai he pono.~ "Aole anei. o kou aa ana aku e ana pahikaua pu me la. mamuli no ia o ka aelike ana, o ka mea e lanakiia ana o olua i keia po t e ioaa iaia ke kuieana koi maluna o'u ?** i 'Xo na mea e piii ana ika hakaka mawaena o maua e iike me ia | i hooholo likeia e maua. mawaena wale iho no o maua ka hoopono-1 pono ana ia mea. e hiki o!e ai ia'u ke hooia aku i kau mau mea e! olelo raai nei i keia manawa. Hc hookahi nae kauoha paa ako niakuakane i haawi mai nei ia'u. o ia no ka hoihoi hou ana aku ia oe imua o kona alo, a ma ia wahi. he kuieana waie no ko'u ma ke ano akena. aole ma kekahi ano e ae. **So ka hoike hou ana aku no hoi i kekahi kumu o ko'u hiki ana mai nei e ike ia oe, no ka hoomaopopo ana no ia i kou wahi e loaa hou mai ai ia'u. me kuu inanao, e hunaia aku ana la oe e Palakiko; noiaila ma ke kakahiaka o ka la apopo, e huli hoi pu ana oe me a'u no Milana imua i ke alo o kou makua." "Ma ia wahi, aole ioa he mana ma ka honua, e hiki ke hookikina mai ia'u e hoi pu aku me oe. Ua haaiele aku au i ke alo o kuu makua, a ua paa kuu manao, aoie ioa au e hoi aku me ia, koe waie no paha ina e hiki ole ana ia'u ke alo ae, a i ole e hoopaa okoaia mai paha kuu mau iima ame kuu mau wawe e oe ame na kanaka au o ka iawe ana mai nei i mau kokua nau." "Mai kuhihewa oe, he hana paakiki ma kuu aoao ka hoihoi ana ia oe, oiai he nui ka mana i loaa ia'u." "O ka hoao iho no hoi ka mea e ike ai i ka hiki ana ia oe ke hoihoi hou aku ia'u i Miiana!" "Mai hopohopo oe e Julia no ia mea. oiai i iohe pono oe i keia manawa ea. ua makaukau niau au i na kokua. aole mai Milana mai nei, aka mai keia wahi ae. oiai ua haawiia mai na kokua ia'u mai ka mea mai e noho nei ma keia kulanakauhale." "Mai manao oe o oe wale 110 ka mea i ioaa na kokua. 110 ka mea owau pu kekahi i lawa me na kokua ma ko'u aoao," wahi a Juiia me he mea la aoie loa oia i maka'u ia Kauna Lorendo. "Maiia i mea e hooiaio aku ai imua ou, he mea pono ia'u ke hoikeike e aku i ke kokua nui ma ko'u aoao. e hiki oie ai ia oe ke hookiekie mai maluna o'u." alaiia ua unuhi ae la o Kauna Lorendo i kekahi pahi oiiua maiioko ae o kona poli. a hoikeike aku la imua o Julia. Aia ma na maka o Lorendo e hoike okoa aku ana i kekahi nanaina ku i ka hoomaka'uka'll. a o ka oi loa aku hoikeike maoli ana ae ana i kana pahi oilua, a Julia e hoohewahewa oie ai i ke ano maoli o kela kanaka. a holo aku la ka lia maeele inaka'u iloko ona. a hiki i kona pane okoa aua mai: "E Lorendo no lioi!" wahi ana nie ka puili okoa ana ae i kona mau lima mamua o kona umaunia. "Aole anei he alolia iloko 011? Aoie anei e hiki ia oe ke hoopakeie ae ia'u?'' "He hoopakele keia ia oe no keaha e Julia?" i pane aku ai o Lorendo me ka puili pu ana ae no hoi i kona mau lima mamua o kona alo, oiai no nae ke anapa la no kana pahi iloko o kona lima. "E hoopakele ae hoi ia'u mai keia hoehaeha! Eia iloko o kou mana ka liana e hiki ai ke loaa ia'll ka lanakila me ka palekana, a ina he kanaka oe i hanauia mai me ka uhane iloko ou, aole ana e nele ke komohia ana aku o na manao aloha iloko ou, no ka hoopakele ana ae ia'u. E hookuu mai oe ia makou e hoomau aku i ka makou huakai hele no mua aku nei. no kahi a'u e iini aku nei e loaa ka maha, aole auanei e nele ana ka loaa mai o na hoomaikai ana ia oe mai na anela mai." No kekahi mau minuke ke ku malie ana a Kauna Lorendo me kona pane leo ole. aka aia no nae kela nanaina uahoa ke halii la maluna ona, alaila ua i aku la oia i ka pane ana aku: "Ke noi mai nei oe e Juiia ia'u i ka mea hiki ole ia'u ke ae aku, oiai he hana kohu ole ioa na'u ke pale ana ae i ke kauoha paa a kou makuakane, a pela hoi me ke noi a kou makuahine no ko'u hoihoi aku ia oe imua o ko laua alo." "O kuu makuahine anei kekahi i noi mai ia oe e hoihoi aku ia*u imua ona?" wahi a Julia me kona piha i ke pahaohao. "Aole oia i olelo okoa mai ia'u pela, aka ua hauoli loa nae oia ke ike hou mai ia oe." "Pehea ka oe i olelo mai nei he noi ka kuu makuahine ia oe, no ka hoihoi ana aku ia'u imua ona?" "Ua hiki ia'u ke hoomaopopo aku maluna o kona helehelena, o kona makemake maoli no ia. oiai no nae, aole oia i hoopuka mai ma na huaolelo maopopo." "'lna pela iho la ke ano maoli o kau huakai o ka hoea ana mai la. alaiia ke i aku nei au ia oe. aole loa he wahi hilinai iki o'u ia oe." "Aole no au e noi aku ana ia oe e hilinai mai ia'u, aka he hookahi nae niea hiki oie ia oe ke hooie mai. o ia no kou hoi pu ana aku me a'u i ke kakahiaka o ka la apopo 110 Milana." "Aole! aole ioa! ina i makemake oe i ka*u pane, * "I ka la apopo aku au e hoolohe ai i kau mau mea i koe e ka. 11ilio mai ana, aka no keia po. aoie he nui o ko'u manawa e kaniailio ai, oiai he hana ka'u i kokoke ioa mai i kona manawa e hookoia ai. E noho malie oe maloko o keia wahi, me ka hiki ole ia oe ke maliuka, oiai ua paa wāie 110 na wahi apau i ke kiaiia. nolaila o ke aloha no kou, a na ka la apopo e hoike mai i ka holopono o ka'u huakai." Me kela mau oieio hope i hoopukaia aku e Kauna Lorendo. ua haaleie aku la oia i ka rttmi o Juiia. a oili mai la no ka hele ana aku e hui pu me Paiakiko ma ka hana a laua o ka hoopaa ana ia laua iho. Ke Ia o Ju!ia i ka iho malia o Lorendo a i ka pau ana o kona lohe ana aku i ke pahupahu o na kapuai wawae o ua kanaka nei. ua haule iho la oia maiuoa o kona noho. he hookahi hana he uwe. Ua holo mai la o Luseta no ka hoomalielie ana i kona haku wahine, aka aole no nae ia he mea nana e hoomama ae i na manao kaumaha iloko ona. Hoihoi aku lā o Luseta iaia e hoomoe malnna 0 kona wahi moe, eia nae aole he hiki iki ke loaa ka moe maikai | ana, no ka mea he hookahi no noonoo nui iloko o Julia, o ia no kana aloha, me he mea la e ike okoa aku ana no oia iaia i ka waiho malie mai, ma ke ano ua hauiehia malalo o ka hauna pahikaua a Lorcndo. MOKUN A X 1 Ua hoea aku la o Paiakiko me kona ukaii no ka haiealii he mau minuke helu mamua ae o ka manwa i hoohoioia no kona ana pahikaua ana ine Lorendo, a hookipaia aku la latxa nei maloko o kela keena mua no a Palakiko o ka hookipaia ana aku e kema alakai i ka hora hookahi mamua aku. He mehameha pu wale no oioko o kela keena, aka ke lohe la no nae laua i na leo hanwalaan ma kekahi rumi okoa aka. I ko latta nei noho ana iho maluna o ko laua mau noho, ua nalo akn la no ke kanaka nana iaua i hookipa akn no kahi o kela mau leo hauwaiaau a laua e lohe la, a o ia ka Petero o ka huli ana mai imua. oJsona haku a ninau mai la: 9