Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 26, 30 June 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

I MOKL'NA X. ■ : aku oe i kena kanaka, owai la kela poe maloko o kena ■ , akou na leo a kaua e lohe aku nei?" ■ , io aku la o Palakiko i ko laua Vamaaina T me ka hooK ana aku iaia iho imua o ua kanaka la i ka pane ana aku: J . . r.'.-!c oe i hoohewahewa ia'u, owau keia o Palakiko, a i ole I. ... ; :;hi olc!o ana ae T owau keia ka Makuika o Lodi, ake ninau L .'i'.i. owai kou inoa a'u e kapa aku ai ia oe?" I ) I.auili Moneti ko'u inoa, a owau ke kapena o ka puali koa o l ;; uni." wahi ana me ke kunou ana mai imua o Palakiko. I }:o<jmaikai aku nei au ia oe, no kou pane ana mai la i ka'u |: i; I - kou inoa e Mr. Kapena, a e oluolu hou mai ana anei oe e I; r-ai ika poe e noho mai la maloko o kela rumi; M a kuhikuhi l- t v. !a 'k» iima o Palakiko ma kekahi runi ma kona aoao akau. I ■ ,; e pue lakou noloko nei oka hale oke Kiaaina, aua lawe aku ( ; a ,j ia lakou no kekahi wahi okoa aku, i ole ai e lohe mai ina I,- , e hanaia ana maloko nei i keia„po.'' ik , lilo keia pane i mea maikai i leo Palakiko manao, eia nae aole W yi\\\ K<» IVtero hoohuoi, aole i hoike mai kela kanaka i ka mea Ip.Mei. a <» ia kana o ka hawanawana hou ana ae i kona haku: I "Ik ho<jpunipuni wale no kela mau olelo i hoikeia mai la ia oe, jo ka mea oiaio ea, he poe kanaka onokoko wale no kela i hoakoaIkoaia maloko o kela keena, a eia oe e kuu haku iloko o kekahi umii, le liana nui ai ia kaua ka pakele ana aku mai keia wahi aku.'' I Aole no o Palakiko i hoolohe inai i kela mau olelo oka hawanaIwanaia ana aku iaia, aka haawi wale mai la no i hoailona i kona lukali e noho hamau, a i hou aku la i ke kapena koa: I "Ke manao nei au, ke kokoke aku nei paha ika manawa e hooIkoia ai ka hana i hoolalaia ai ea?" I 'Ae, ke hookokoke loa mai nei ia nanawa, he mau minuke helu iwaie no koe." I \ eia ihea o Kaūna Lorendo e nalowale nei?*' I "Mai kanalua oe no ia mea, e hoea mai ana oia iloko oka manaIwa pono." I Ua hoopili hou mai la o Petero i kona waha ma ka pepeiao o ■ PaUkiko a i mai la: "Ke ole au e kuhihewa, o Loreno kela a kaua o Ika ike ana aku nei i ke komo ana aku i ka hokele o Julia ma, pehea Ikou manao e Palakiko, aole anei i komo aku na manao hoohuoi ■ iloko ou no kona wahi o ka Aele ana i keia po?' L Mai lilo paha kela mau olelo a Petero oka hoopuka ana ae i piea e hooiaioia ai e Pklakiko, inā aole i oili koke mai o Lorendo i Fkela manawa, no ka mea'ua wehe kokeia mai la ka puka, a komo | ana no o Kauna Lorendo me ka huli ana aku imua o ke kapena koa | a i aku la: | "Ua lohi loa nae paha au ea?" ! "Aole oe i lohi, aka ua hoea mai la oe iloko oka manawa pono loa, oiai he mau sekona w r ale no kou hiki mai ika manawa a olua o ka aelike ana." M 0 ko'u ano mau no ia oka hooko ina mea apau a'u e kamailio ai. nolaila ua makaukau au no kau mau kauoha e ka Makuika o Lo<li, v i huli mai ai o L.orendo ma kahi a Palakiko e noho aku ana nie kona ukali. , • Aole paha owau ka mea nana e kauoha aku ia oe, aka owau ka'u e olelo ae, ua makaukau au e hana al|u e like me kau e kauoha mai ai." i kunou aku ai o Palakiko, aia ,no nae kona lima akau maluna o ke kuau o kana pahikaua. "!■: like me kau i makemake ai. pela no e hanaia aku ai ia oe. La luv»holo hoi paha kaua, maloko nei o keia keena e hoikeikeia ai ka makaukau i loaa ia kaua me na pahikaua, nolaila ua manao au, aole he wahi maikai eae e like me keia. E nana like ae no kaua, he kiemaikai na paia o keia keena. a ua kamaaina rio hoi ke kapena k• a nei i keia wahi, aole ou manao aia kekahi hoohalahala ma kou a- -ao." Aole a'u hoohalahala ana ma kekahi ano/ ? wahi a Palakiko i| i .uie mai ai me kona ku ana mai iluna, alaila i hou mai la: j "Mamua o ka hoomakaia ana o ka hakaka mawaena o kaua. ke * •"akemake nei au e ike, he hakaka anei keia i ku ika hanohano? O. kak>m wale no auei eha ka poe maloko nei o keia keena? t\c. v>iai kaua a elua e hakaka ana, aole he poe hou ae maloko o Keia rumi. o kaua wale no ame keia mau kanaka elua i mau hoike •na ko kaua mau aoao. M l| " Alaila oko kakou nui iho la 110 anei keia a hiki ika hoōholoia iawai la e kaa aku ai ka lanakila q keia hakaka aku a kaua. 1 Oia maoli no ke ano o ica*u mea i makemake ai, ao ka hoike ■ • uo ea. o ka loaa ole ana o ka eha i ka mea i lanakila. I Ina pela., alaila ke ae aku nei au e ana pahikaua pu me oe e K n a Lorendo i keia manawa, ua hoike mai «ei oe ina mea apau ī k. : otio i ko u manao. E hoomaopopo pu raai oe e Kauna Loren--5 v kuu ae ana aku i kau kono no ke ana pahikaua ana, ua ae aku <-• paio nie a hiki ika make ana o kekahj o kaua. hoea mai oe i keia wahi me na plelo e ahewa mai ana 5 x kahi hewa koikoi. me ko kii ana mai e kaili aku ika mea a u i - a aku ai» a i uku panai nia kou aoao no ia mau hoahewa wale 'nai au. a ne ke ano o kau misiona o ka hoea ana mai ma keia ahi. eia mai kau pane" a ia \va i huki ae ai o Palakiko ī kana mai loko ae o ka wa-hi, a hulali ae la i ka malamaiama o ke kukui. 4 1 ka {>ahikaua aka Makuika opk> oka hapai ana ae a hoikeike imua o kona hoa mokomoko, he pahikaua ia o ke laluko * ika lawelaweia ena naita oke au kahiko, ahe leakaiWn loa, * aole loa no paha he hookahi iwaena o na naita o Milana lee lawei kela pahi me ka holopouo elik* la me Palakiko. l'a hanaia kea pahi mailoko mai o ke kila paa k» e hiki ole at haki ina no ka hahauia mawaena, a me kela pahikaua t noonana «ku ai o Palakiko a hiki i koua makaukau ana roa ta hana, a ua lilo pahikaua i mea punahele loa iaia. f "l'a lohe aku nei oe i ka f u mau olelo oka hoolauna no ko uae i kau kono, e hafla\vai pu kaua i keia po me ka oi meakaoa, i keia manawa» ua makaukau au ma koti aoao~ 'Ke mahalo.aku nei au ia oe e Palakiko," alaila «a txnuhi ae la no hoi oia i kana pahikaua mai ka wa-hi mai, a paa ae !a ik*o o kona Hma akau. , * 0 ka pahikaua a Kauna Lorendo, o kekahi ia o na pahi i hanaia L.

mailoko mai o kc kiia majkaj ;o& o Miiana. aka aale nae 1 l:kc aku ka paa e iike me ka Paiakiko pahi. Ua hele no o Kauna Lorcntio a !eh:a na ka naita me ka makaukau pu : ka hoohana ana i kana pah;. a i;vattia o aa naiu apao | maloko o Milana. ua kapaia aku eia he hīa?>a!o!e no ka maka o ka pahikaua. a he o : .a:o ito nae ia inoa hoohanohano i ka:i aku maiuna ona. oiai he pookele no oia iwaena o na na:ta o ke Dukc l>anaba. >iamu!i no hoi o ka ike o ua Kauna Lorendo i kona paulehia ma ia hana i kanalua o!c ai oia i ka aa ana mai :rhua o Palakiko, me ka loaa oie nae iaia o ka ike. i ka nui o ka mea i loaa ia Palakiko, koe wale no o Petcro hookahi ka i kamaaina a i kaena i ka makaukau o kona haku, e hiki o!e ai i kekahi ke hoohoka aku iaia. "t*a makaukau anei oe?" i hooho hou mai ai ua Kauna Loreock» nei. **Xo na hoopaapaa, na kuee ana ame na manao maikai ole mawaena o kaua, e hoea mai ana ta i ka manawa e pau ai. a na ke:a po e hoike mai ia mea. o ka manawa keia au e hoomakaukau ai e Palakiko nou iho." Ua leha aku ia ka Petero nana ana maluna o ka helehelena o kona haku, a o kana mea o ka ike ana aku, aole ka pihoihoi maluna ona. a iloko o kela manawa hookahi i wehe ae ai no hoi o Pctero i kana pahikaua no ka hoomakaukau ana e kupale no ka pono o koua haku ina he mau hana epa a kolohe kekahi ma ka aoao o ke kauna. Aole i loaa ia Petero ka manao maka'u a hopohopo no Paiakiko, no ka mea aia ua Makuika la ke ku la me he liona !a i makaukau e TiTTT aku i kona huelo imua o kona enemi. No ka pane ma ko Palakiko aoao, ua i aku la oia me ka leo kuoo : "Imua o ke Akua kiekie loa. a imua hoi o na kanaka, aole loa e kau mai na ahewa ana maluna o'u no ka hopena o ka kaua hakaka i keia po," alaila ua hapai ae ia oia i kana pahikaua nui, me he wahi mea paani wale !a no nae iloko o kona lima. % j "Ke like ole nei ko'u manao me kou e Palakiko ma ia mea," alaila hapai pu mai Ia oia i kana pahi iiuna, no ka makaukau ana e ulele na keikikane o laua. "Pehea kou manao e Petero?" i ninau inai ai ke kapena koa, w ua makaukau anei na moho no ka ulele ana "No na mea apau a'u e ike nei i keia nianawa, ke manao nei au aole he hana hou aku i koe e kakali ai." Ia kiilike ana 110 o ko Petero inanao me ko ke kapena koa, o ka wa ia i haawi aku ai o ua kapena la i ke kauoha no ka uleie ana o na moho, a iioko o ka imo ana a ka maka, ua koke ae la ka laua mau meakaua i kahi hookahi, aia hoi ua mau f naita la ke haka pono la na maka me he mea ia he wahi hana paani wale no! kela a iaua e uiele la. j He elua manawa a Kauna Lorendo o ka hoao ana mai e kii i kana mau hauna pahi palamimo me ka manao he mea ia e hoomaneoneo mai ai i 'ka Makuika. eia nae. he mea palepaie waleia aku no ia e Palakiko, e lihi iauna ole aku ai i kekahi wahi lihi o kona kino. Ua hookahaha ioaia aku o Kauna no ka hoohokaia aku, me ka nana maikai a oiuoiii aku o ka Makuika, aka ua hoohuli v hou ae ia nae o Lorendo i kana kii ana mai i kana mau hauna pahikaua, ua like pu no kona hoohokaia e like me kana i liana mua mai ai | maiuna o Palakiko. He mau kiina pahi wale no kela a Lorendo o ka manao ana e hiki ole ana ia Palakiko ke kupale nona iho, eia nae na kela mau pale akamai loa a Paiakiko o ke kiini ana mai, a Lorendo i maopopo ole | ai, a pela hoi ka minoaka mau ma na papalina o ua kanaka opio la, i ua hooi loaia aku ke kuaki ine ka hoouaukiuki iloko o Loivndo. ! Ua like loa o Palakiko ke nana aku iaia e aio ana i na hauna pahi a Kauna Lorendo me he niea hana keaka la, me ka hele o kana pahi a poahi ma kona mau aoao, me he mea la ua hoopaanaau waleia kana mau hana apau ioa, a o ia ka Kauna Lorcndo o ka pane ana aku iaia: "He keu aku kou akamai paie e Palakiko a'u e ike aku nei, M wahi a ua kauna la me ka paupauaho, aka ke ike mai ia 110 nae oia, aole he manawa i ioaa aku ai Taia he lihi launa mai i ka Makuika o Lodi, koe wale no kona manao ana iho, e hoea mai ana i ka manawa e kapalulu ai ka oi o kana pahi iioko o ke kino o kona hoa paio. "Ke kapa mai nei oe i ko'u akamai i ka pale ana no'u iho, a pela 110 hoi au e kapa aku nei i kou makaukau maoli no i ke kiina i kau pahikaua. wahi a Palakiko me ka hene ana iho o kana aka, oiai nae he pale waie no kana hana ma kona aoao mai ka hoomaka ana mai o ko laua aua pahikaua ana, me kona hoao ole ma kekahi ano e kikoni aku i ka maka o kana pahikaua maluna o kona hoa. Aole oia i wikiwiki wale aku i ke kiina i kaiii e piiikia ai kona hoa mokomoko, aka he kakali la oia. me ke ake e ike. pehea la ka nui o ke akamai ame ka makaukau o Lorendo. L : a hala maoii kekahi mau minuke a laua oke kakeiekeie ana me ka loaa ole o kanuhe'u i kekahi o laua, aka aia nae ua mau keikikane la ke hoike okoa mai ia i ko laua ano, ne he mea ia ua hoea mai i ka manawa a laua pakahi e hoohana maoli ai i ko laua makaukau. Aole no hoi i nele ke komohia ana aku o ka ike ia laua pakahi, aole kona hoa paio he u*a hele hewa no Kula, a he iola pah.a na ke 'lii, aka he makaukau kona e hiki ole ai ke hooholo iho, noiaila la hooku'i aua ae o ka laua mau pahikaua i kahi hookahi, ua ikeia aku ka leie o na huna ahi e helele'i ana me he mau huna ahi la i oili mai, mai ke kila mai o ke au kahiko. L T a hele ria maka o Kauna Lorendo aaane ka hulili. e like me kekahi liona i honi mai i ka hohono koko kanaka, a ia manawa i hoomoe mai ai oia i kana pahikaua ma ka umauma o kona hoa paio, eia nae ua hiki ole ke lihi laima mai i kana wahi i makemake ai, oiai ka pahi a Palakiko e niniu poahi ana ma ke kulana pale. , I ka ike ana o Lorendo, aole e hookoia ana kona nakemake, ua ! kau aku ia kona manao no ka a-i o Palakiko, a oiai e kuhihewa ana o Palakiko i kahi a kona hoa i makemake ai, ua hahauia aku la kana pahikaua, a haule ihola ilalo. a o ka wa ia a Lorcndo'o ke kii hou ana akun ka puuwai o Paiakiko, eia nae ma o ka wili ana ae a Palakiko i kona kino, ua hala hu aku la ka pahi a ke kauna, me ka hoopilikia ole mai iaia. "Manao paha oe e pakele aku ana oe ia'u e kena kanaka hoo- ! kano," i hooho mai ai o Lorendo me ka leo okalakala. no ka hoohokaia ana aku o kela kiina pahi ana i manao ai, e inu ana la i ke koko oka makuika. "O ko hana ana aku la ia i loaa ole aku ai i kuu pahi, aka eia mai nae ko hauna e kaka ai ko wawae," a ia manawa i hou nai ai oia i kana pahi imua no ka lua o ka manawa, eia nae ua kuhihewa loa kona manao ana oia !a ka i lawa i ka ike, aka e noho aku ana o Palakiko me ka makaukaa. Ma kela manawa a Lorendo o Va pahu ana mai, ua onou pu mai !a oia i kona kino imua me ka ikaika. a o ia hoi ka maiiawa hookahi a Palalako i keehi iho ai ik ona wawae hema ilalo ine kahi na ana mai o konak ino ihope. Oia hele a pau ka loa o ke kino o Lorendo, aole no i loaa mai ka umauma o ka makuika, aka ua I§aa nae iaia he manawa maikai loa e hoeha mai ai ia Lorendo, nolaila me kekahi wiH aoa o ka hoanuu ana iho. ua kapoo mai ta ka maka o pahi. leaua malalo o ka iwiaoao ehiko o Lortodo a huai aku Ia psa kekahi aoao. Ua unuhi hou mai ia o Palakiko i kana pahikaua iwaho, a lele mai la ihope be iK»kahi kaina wawae me ke kakali ana aku i ka hopena maluna oke kauna. Ina paha no Palakiko kela haulehia ana aku la» ina aole o Lorendo e hoohakalia hou iho i kooa haawi hou ana aku i kekahi hauna pahi e kailiia ae ai ke ola mai ka maW»>* opio mai ao!e nae pela ko Palakiko a«aa aka ua kii wale aku la no oia me ka Qtnt maikmi assa maluna o ke kauna i haulepio malalo o kona makaukau. (All» I