Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 27, 7 July 1911 — HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KOMO KUPUA HOOPAHAOHAO

MOKUNA XL. KA ULIA POIXO O KA LOIO TALAFDOA. Vr- hoano c ia kona noonoo no kekahi manawa, aka, oiai oia hc , ,« j maa i na haawina popilikia o keia ano, a mahope iho o y a hol-.-.he'.u palua ana i ka leta, liuliu iho la oia iaia iho no ka • \ ana ae i Wakinekona. ' kaumaha maoli ka hoi keia o ka hiki ana mai e hiki ole ; ; > ho iolohe iho. E pono au ke hele, ae, a manao au na na lani haawina laki o ka haawi ana mai la —e lawe pu aku ana au j - me au a haawi aku ia Kalefoda/' wahi a Maraea, me ka - a-M iho o ka hanu. "O keia ka manawa maikai loa a'u e hoihoi , ; keia waiwai i ka ona nona keia waiwai i hiki ai iaia ke h00...3 ... 3 nona iho rna keia mua aku, M wahi hou ana. MOKUNA XLI. KO MARAEA HOIKE AXA. M ;ihopc o ko Maraea hooponopono ana i na mea e pili ana i na lo ka hale mamua o kona hele ana, liuliu iho la oia iala •'■!-•■» :!:o r.a pono apau no ka noho ana aku ma Wakinekona, no ka n-,. a, i« !e oia i maopopo i ka loihi o kana manawa e noho aku ai 11 pono iho la i kana mau lole aiana a pau a kau aku la i IK > | , a ]o puka aniani ma ko lakou mau wahi, & ia pau ana, nana ae !;i i -:a ma <• a niaanei me ka nanaina hauoli, no ka mea, ua ike maoli iiv» !a no oia ia manawa he nani maoli no, ina no ka hoi mai o kona iiaku a ike ia mau mea a pau ana i hana maiau ai aole no e nele ana kaha o kona mau maka me ka mahalo i ka maikai o na mea a pau i iir.«M.onoponoia eia, maloko a mawaho o ka hale. Waiho aku la oia i kela me keia mea ma ko lakou mau walii iho me knna hoopaanaau i na mea a pau ana o ka waiho ana, a ia pau ana, ki aku la i na puka aniani ame na puka a pau i hiki ole ai i ka poe kolohe ke komo mai a lawe i kekahi mau mea liilii oiai oia ma kahi e. Iloi aku la oia a loko o ka rumi leuke, owiliwili mai la i ka lima 0 kona lole, a no kekahi mau hora elua a ekolu paha, aia oia ke hoonioa inau mea ai la o kela ame keia ano ahiki i ka hele ana o ka rumi waiho meaai a piha kui me na meaai ono like ole na kona haku, ka I.oiu Talefoda ame ke keiki ilihune makuaole, Kalefoda. "Ile mau meaai nui hewahewa aha keia au o ka hoomakaukau ana iho nei, e hana ahaaina aku ana ka paha oe?" "He mau meaai keia au o ka hoomakaukau ana iho nei e lawa l-a ai oe no elua pule, pela ka'u nana aku; e i ae no hoi paha kalii ai <> ka pono, o ka hele ka ia a piha ka holopapa mailuna a liala iialo," uahi a Paterika o ka pane ana mai me kona piha paha'oha'o i keia niau hana a Maria., "l!e mau meaai hoi paha ia e lawa ai olua no elua pule ke huipu "Ae. e holo aku ana au i Wakinekona no ka malama ana i ka iho nie kau mau mea e kuke ai no olua iho, a no kekahi mau pepo l-a'aoa hoi ame kekalii mau meaono ea, e lawe pu aku ana hoi au nie a'u na makou e noho aku ai," wahi a Maria i ke kanaka hana. "He nni loa ka puaa paakai iloko o ka barela e hiki ai no ia olua ke hoomo'a na olua iho ke manaka hoi paha olua i ka ai mau i ka bipi kini anie ka puaa hame; aia ilalo o ka hale lua he nui loa na niea kupono no olua e lawa loa ai, ka uala, ka laiki, a pela aku. "H pono olua e ai pakiko i na meaai aole ma ke uhauha wale, o pan koke a pololi olua mamua o kuu hoi ana mai, a ina no ko o'ua nele i ka palaoa. ea, ua hiki ia olua ke noi aku ia Mrs. Bana e hoonio'a mai i kekahi palaoa na olua, a ina no hoi e hiki ana ia olua ke hele aku e kuai he hooluhi ole aku lioi ia o olua iaia i ka hoomo'a mai," wahi hou a Maria. "Auwe! alaila, e haalele mai ana ka paha oe ia maua? Ke ike aku nei au ma ke ano o kau olelo me he mea la e hele aku ana oe no kekahi wahi; oia anei?" haku mai o kakou; ma ka lono i laweia mai nei a haawi ia'u mai a Kalefoda mai, he mal loa ka Loio Talafoda e waiho mai la, a nolaila au i kauohaia mai nei e hoi aku ilaila e malama ai iaia," wahi a Maria. "Pela io ka hoi, oia ka kou mea o ka hana ana iho nei a nui ka palaoa. A pehea ka loihi o kou manawa e kaawale ku ai a hoi hou niai?" wahi a ke kanaka hana hoolimalime. Xo ia ninau au la ea aohe hiki ia'u ke pane aku, no ka mea, aohe ia'u ka nui o ka ma'i o ka loio; e kaukai aku ana ko'u hoi mai e like rne ke knlana o ka ma'ij e like me ka nui anie ka nawele o ka tna i, pela ka loihi o ko'u manawa e nolio aku ai, M wahi hou a Maria. iloakaka aku la oia (Maria) i ke ano o ka hana a Paterika a pela l'oi me kona kokoolua, he wahi keiki, a i ka maopopo ana o laua i ka kiua hana, nie ke kauoha ikaika ana aku o Maria e malama pono l**ua i ka hale ame na mea a pau, hoi ae la oia noloko o kona rumi ka hoomakaukau ana i kona mau wahi aahu ame na pono e ae ka hookomo ana iloko o kona pahulole. o kona hoi ana e komo i kona mau wahi aahu, komo hou la oia iloko o ka rumi kuke no ka hooponopono ana i na mea * pau ma ko lakou wahi, a i kona ike ana ua maikai na wahi a pau, ae la oia noloko o kona mmi a kahiko iho la iaia me ka aahu apono no ka hele ana ma kana huakai. a makaukau oia a e kali aku ana o ka hoea mai o ke kaalio i ka a a kahi keiki hana i hoi mai ai maluna o ke kaa; o kona k*u aku* 1 no a la no ka hale hoolulu kaaahi a ua hiki aku no hoi ,4 *»la i ka wa kupono loa e loaa aku ai o ke kaaahi. a hiki aku la oia i Nu loka me ka palekana, a mahope o kona ana aku i ke keena kelekalapa no ke kelekalapa ana aku ia KaUioda e kau aku ana oia ma ke kaaahi ia ahiahi, me ka hoike ana aku 1 * 10ra o ke kaaahi e ku aku ai i Wakinekona ma kekahi kakahiae. hoi ae Ia oia no ke kau ana aku i ke kaaahi. Ia ku ana aku a ke kaaahi i ka halehoolulu kaaahi, e N' mai ana o Kalefoda no ka hoihoi ana aku iaia i ka hale, a hele mai !a e iulu lima ke aloha kuio iaia, a he mau minute ia o ka hauoli no ka huf

hou ana. ' Pehea oe?** wahi a Kalefoda, mahope o ko laua hui ana. "A-*he ou ano maluhiluhi i ka'u nana aku» me he mea la aohe i kau tnai nei maluna o ke kaaahi, maanei koke ae nei no oe a hoea mai la, i kona ike aku i ka maikai o ko Maria helehelena. "He maikai le» wau iluna o ke kaa, koe wale no ko'u ano makehiamoe, eia nae, no ka nui o na'ohua i kan pu mai nei me a'u i kamaaina loa ia f u f ua hoohaiaia na hora loloa me ka hauoii mamuli o ka paa mau o ka manawa i kamaiiio," wahi a Maria. I I ko Kalefoda minute i ike mai ai ia Maria f me he mea la i kana hoomaopopo iho, ua olokaaia aku kekahi pohakii nui mai kona naau, aku no kona ike aku i ka ikaika maikai o ko Maria ola kino e hiki' pono ai iaia ke laweiawe aku i ka hana nui i makemake loaia ai nana e hana e kali mai ana iaia o ka hiki aku. No ka Mana ninau iaia no ke kulana ma'i o ka loio, ua hoike aku la oia he ma'i loa me ka olelo kuhewahewa mau i na po a pau, eia nae, ua loaa iki ke kuu a ua kaia loaia i ka hiamoe mamua o kona haalele ana aku no ka holo ana mai e kii iaia. "Owai ka mea nana oia i malama i keia mau la aku nei?" wahi a Maria. "Aohe no he makemake loaia o ka makaala ana aku iaia ahiki inehinei ame ka po nei, a no ko u ike aku i kona ano e loa, akahi j no au a hele aku e kiai iaia me ka hana aku i kekahi mau hana liilii no kona pono e like me ka hiki ia u,' wahi a Kalefoda. Alaila wehewehe mai la iaia i ke kumu o ka loaa ana o kela eha ulia iaia ame kona pakele ana mai lilo i puulehu, aole nae ma ke ano e pai ana iaia no kana hana koa loa o ke kii ana e hoopake4e, aka, | ma ke ano hoomama wale m£! no o ke kamailio ana. 1 Eia nae, ia Maria i hiki aku ai i ka hale, ua hoikeia mai la iaia na mea a pau i hanaia e Kalefoda i kona wa i hookamaaina loa aku ai me ka hakuwahine nona ka hale a Kalefoda ma e noho ana; nana i noke mai i ka akena ia Maria no na mea a pau a Kalefoda i hana ai no ka Loio Talafoda, a akahi no oia a maopopo i na mea a pau i hanaia me ka nui o kona mahalo i ke koa a makau ole, ke kolu hoi o kana mau ola i hoopakele ai mai ka make mai. "Aolie hoi he kamailio pono mai nei o Kalefoda Pakona ia'u i na mea a pau; he makau paha kona i ke kamailio, a i ole, he makemake ole paha e pai iaia iho no kana hana koa loa i hana ai. "Aole keia o ka mua loa o kana hoopakele ana i na ola. he mau ola no kekahi ana o ka hoopakele ana mamua," wahi a Maria, me ka helehelena me he mea la ua haaheo loa oia no ko Kalefoda inoa ame kana mau hana maikai i hana ai. , "Pela no ka'u hoomaopopo i kona ano ia makou e noho nei; aole oia i like me kekahi poe'keiki ka maau; he noho malie oia me ke ano kanaka makua maoli no o kona ano ame kana hana. lle haahaa loa oia. "O kona wa hele wale no, oia ka wa liele i ka hana, a i kekahi mau ahiahi e hele ana i kahi o Mr. Heterafoda ma a hoi mai no i ke ahiahi," wahi a ka hakuwahine o ka hale. "O kekahi mea hauoli loa i ka ike aku iaia oia kona akenui i ka hana me kona uhaai ole ma na mea ano ole a ma ke komo nui ana aku ma na hana lealea. "He kanaka naauao oia me ka hoopono, a ke nana aku, me he mea la he iini nui kona e pii aku ma kekahi mau kulana kiekie o ka aina, a ua pono no ia akenui ana e loaa ia kulana no ka mea he akahai," wahi hou a ka hakuwahine. • He kanaka ma'i loa ka Loio Talafoda 110 na pule ekolu, a iloko oia manawa ua ike iho o Maria i ke kau loa o ke koikoi o ka hana ame ka lapaau ana i kona haku maluna o kona hokua, ke hele la a hahana ke kumu pepeiao, me ia loaa no o kekahi mau kokua iaia mai a Kalefoda mai. No ka ike mai o Kalefoda i ke koikoi loa o ka hana maluna o Maria, e loaa ole ana ka hooiuolu maikai ana iaia i kekahi manawa, pela oia i komo pu mai ai e kokua ma ka liana hiki iaia i ka po a i kona manawa kaawale a pau niai kana hana mai. I *ke kaahope ana o kela mau pule ekolu, ua pii liilii ae la ka maikai o ua loio la, eia nae, me ke aumeume no Reia pakele ana mawaena 0 ke ola ame ka make, a ia loaa ana ae o ka maikai ua pii awiwi loa ae kona oluolu ahiki i ke kaawale loa ana mai ka waha mai o ka iuakupapau. Elima pule mahope mai o ko Maria hoea ana mai, ola loa ae la ua loio la ahiki ke noho iluna, komo kona aahu ahiki no hoi ke holoholo maloko iho o ka hale. aole aeia e hele iwalio no Ka papa loaia e ke kauka. No ka hoola ma'i ana ae paha, ua hae mai la kona puu i na meaai, a i 'kekahi la i ae la ua loio la ia Maria: "He keu aku a ka hae pono ole o ko'u puu i ka ai. I ka u nana iho me he mea la he kanaka wau akahi a hanau hou ia me na ano liou a pau." "O ka hauoli hoi paha ia o ka loaa ae oia ano hou ia oe, aole hoi e like me ko na la i hala, ke kikimo e hookaumaha mai ai i ka noonoo," wahi a Maria. "Ae; ia'u e ike nei ia'u iho ua maikai maoli no au, he maikai a'u 1 manao ole ai e loaa hou ana ia'u, no ka mea, i kēla mau la aku nei aole hiki pono ia'u ke homaopopo ae ia ukou. "E haawi aku ana au i ko'u mahalo nui ia oe a ia Kalefoda pu na mea na laua i malama maikai ia'u; ina paha wau i hoihoiia i ka haukipila e Hke me ke koi a ke kauka, ina me nei ua make kahiko aku la au; aole paha wau e malama maikai ia e like me ka olua i malama iho nei ia'u," wahi a Talafoda. Ma kekahi kakahiaka, mahope o ka hoomakaukau ana o Maria i kekahi mau meaai maikai nana 110 ka aina kakahiaka me ka hooponopono ana i kona rumi a maikai, noho iho la o Maria iluna o kekahi noho ma kekahi aoao mai o kana ma'i a huli pono aku la ke alo e nana iaia me ka nanaina kuoo a wiwo ole. Ua maopopo i kana ma'i he manao ano nui kona e kamailio mai ana iaia, nolaila ninau okoa aku la me ke kali ole e hoikeia mai: "Ea, he manao ano nui anei kou e hoike mai ai ia'u e Maria?" w Ae; he manao ano nui no nana i hoonaluea loa i ko'u noonoo no kekahi manawa ae nei i hala. a ua manao iho au, ina no kou hoi ae alaila hoike aku ia oe, eia ka e hiki kino mai ana au ianei, a nani hoi ia, eia kakou a pau ua arkoakoa, nolaila, he manawa maikai loa keia e hoike aku ai ia oe," wahi a Maria. "Pela no ko'u manao, he mea ano nui aia iloko o kou noonoo. Hoike ia ae ana ka manao." "Ke ike nei au," wahi a Maria, "aole paha e lilo ana keia manao i mea hoohauoli i kou naau ke lohe mai, aka nae. he hana pono na'u ka hoike ana aku imua 011," me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina. "Ia oe i hala mai ai. a oiai hoi au e hoomaemae ana i ka nimi oluna loa o ka hale, kahi e waiho ana o kela wahi pahu ili bea au i papa loa mai ai ia'u aole e wehe, ua hapai ae la au ma kahi e no ka pulumi ana i ka lepo o malalo; ua haule iho la ua wahi pahu la a nahaha ke pani." "Pehea?" wahi a ka loio me ka leha koke ana mai o ka loio iaia. "Ia naha ana o ke pani ua helelei ae la na mea a pau iwaho, nolaila, o ka'u hana nui iho la ia o ka noho ana ilalo e hoouluulu ia a pu-a a paa a hoihoi hou iloko o ua wahi pahu U e like me ke kulana mamua. * | "Manao au aohe paha he waiwai o ko'u hoike ana aku ia oe ua loaa ia'u kekahi wahi pahu uuku mawaena o na pu-a pepa lehulehu, | a o ua wahi pahu uuku U ua ike au o Kalefoda ka ona noaa U wai- ' wai, a no ka ihea f e maopopo mua ana no U oe ua loaa ia wahi paha

:s'i: i! k*• »>!ai!a. aka :?ae. hc :rca maikai ta*u ka h<»ikc ana aku ia oe i;o ia Uaa ar.a ia'u." laia i nookiiho a; i kana kamaiho ana. ara ac la oia iluna a nana peno akii la i kona h<>a kama:l:o; o kana mea o ka ike ana aku oia ka mae o ka helehelena o ka lo;v>. He mau minute ko laua o ka noho hamau ana me ka aa ole © Maria e kamailio hou aku i kona haku, a no kona haku Jhoi, ke milu nui la oia i kana me* e kamailio mai fti. A hala kekahi iītiĒ TOinute. o ka ioio Sca i ninau mua mai: "A pehea iho la kou manao no ia pahuT "Oia ka*u mea- nui i makemake ai e hoike aku ia oe/* wahi a Maria. %, G kela wahi pahu uuku au i kamailio aku nei. oia kekahi i nahaha a pau na pu-a pepa oioko i ka helelei * ia'u e hoiUili ai i ua mau pepa la iloko oia kuu wa i ike ai na Kalefoda ia mau waiwai e like me ia a'u i hoike aku nei ia oe. "Aia maloko o kekahi mau leka i ike maopopo ai au i na makua o Kaleloda. ka mareia ana o Mbs Pakona, ka makuahine o Kalc(oda, ame kona bapetizoia." "A pehea hou aku tvahi hou aka loio, iaia i hoomaha iho *i, me ka hele ae la o kona mau lehelehe a keokeo pu. "Aohe au i heluhelu a pau pono ka manao o kela mau leka no ko'u ike aohe o u kuleana e heluhelu ai, aka nae, i kuu wa i ike ai i na palapala hoike mare ame ka hoike no ka bapetUoia ana o Kalefoda, hooholo iho la wau e hoike akea ae i kela nuu mea no ko'u ike, he hana hewa loa ka i hanaia aku i kela keiki, he hana hewa loa i kupono loa e hooponopono kokeia me ke kaU ole. "N'olaila, i ka wa i ioaa ae ai ia'u ka elele no ka holo ana mai iānei e malama ia oe. hooholo iho la au e lawe pu mai i kela pahu ianei me a'u oiai olua e noho pu ana maanei a o ua wahi pahu la aia iloko 0 ko'u pahulole iloko o kuu rumi e waiho mai la. "Ua lawe io mai no oe ia pahu ianei la? M wahi a ka Loio Talafoda me ka hikilele loa oleana kamailio ana mai. "Ua haawi e anei oe i kela mau pepa ia Kaleioda?" , "Aole au i haawi. Ua manao au e haawi, aka, noonoo hou ae U au he hana maikai loa na'u ka hoike mua ana aku ia mea ia oe a n*u no hoi ia e haawi aku iaia ke manao oe he hana maikai ia. ''Ua ike no oe a kamaaina i ko'u ano aole au e hana wale aku ana 1 kekahi mea me ko'u hoike mua ole aku ia mea ia oe mamua. "I kela wa i loaa ai ia'u kela mau palapala iloko o kela pahu, hooholo iho la au i ko'u manao he oi aku ko'u pono e hoike mua aku ia mea ia oe i kumu e loaa ai ia'u ka ike i kou manao mamua o ko*u hooheU hou ana aku i ka hana imua.*' "He hana naauao loa ia au i hana ai; e hoike nuopopo mai ana ia i kou piha noonoo a hoo|wno, e Maria. a no ia ano maikai no hoi ou a T u i kamaaina mau ai i kaena mau ai au nou imua o kekahi poe lehulehu," wahi a ka loio me ka manao hauoli. "Pono loa kou hoike e ole atia aku i kela mau pepa la Kalc(oda. Alaila, e manao ana anei oe e hoikeia aku kela mau pepa ia Kalefoda? M wahi hou a ka loio me ka noonoo ana iho no kekhi minute. "Pela no ka hoi paha. O ko'u manaoio maoli ia e haawiia aku kela mau pepa iaia, no ka mea. oia maoli no ka ona pololei loa oia mau waiwai malalo o ke kanawai. "Aole nae o ka loaa ana aku oia mau palapala iaia. alaila <au le | la malaila, aole, he mau hanā hou aku no koe i kupono loa e hanaia aku nona." wahi hou a Maria. "Ke maopopo pono ole aku la ia'u kou manao la, e pono oe e hoomoakaka pono mai i ike aku au i kou manao maoli," wahi a ka 1010 me ke pahaohao loa. Noho pono ae la o Maria iluna me he mea la he wahine i piha i kekahi manao ano nui kuhohonu a i mai la: "Ke manao nei au ua kuhi paha oe aole au i maopopo mua i ko Kalefoda makuakane," wahi ana me ka minoaka ana iho. "Manao paha oe aole au i mahu'i iki i kekahi moolelo e pili ana ia Rela Abota. ka wahine i haulehia i ke aloha me kekahi kanaka okoa mahope o kona hoopalauia ana me kekahi kanaka a kiola ai ia kanaka mua ana i hoopalau ai. "Aka, aole nae au i hoohuoi iki o kela kanaka a Bcla Abota i mare aku ai he mea pili ia ia" oe, 110 ka mea, aole au i lohe iki ia hapa aku o ka moolelo ahiki niamua iki iho o kuu holo ana mai nei ianei. "Ma kekahi la, oiai au e kahilihili ana i ka lepo o na buke loko o kela pahu buke kahiko iloko o ko rumi moe, ike iho U au i kekahi Baibala kahiko a ko makuahine e heluhelu mau a i makemake loa ai no ka nunui o ka hua me ka moakaka. "Ua ike mau no au i kela huke no kekahi mau manawa lehulehu, aohe nae hoi au i ike i ka moolelo e pili ana i ka ohana no ka hanau, mare a me ka make ana i hoopaaia iloko ahiki i kela la, a maloko oia moolelo i ike ai au, mawaena'o na inoa e ae o ka poe i mare, i ko 1 Beia Abota palapala hoike rnare. I "īa manawa, manao au ua hiki loa ia oe ke hili ia u a liina ilalo ' me ka hulumanu, no ka mea, mamua aku a hiki mai no ia manawa, ua manaoio maoli no au ua mare aku la ko Kalefoda makuahine i kekahi kanaka i kapaia o Pakona, eia nae, ma ka'u mea i ike nialuko 0 ka mooohana e pili ana i na mare i ike ai au aole o Pakona kona makuakane ponoi," wahi a Maria. "Owai la ka makuakane pololei o Kaleofda? He ninau keia nani 1 hoonaluea loa i ko'u noonoo ahiki mai i keia manawa a kaua e kal mailio nei, a no ia pohihihi, e noi aku ana au ia oe e hoike mai ina he mea oluoluia i kou hanohano," wahi hou a Maria. Kulou iho la ke poo o ka loio ilalo-a hala paha he minute aUiU pane mai la: "He moolelo loihi keia a'u e hoike aku ai ia oe, ahe moolelo hoehaeha no hoi i ko'u noonoo. "O Bela Abota au i kamailio mai nei ,0 ka'u wahine hoopalau ia, a he la hookahi koe a mareia aku maua, ua holo ma-lu aku U oia niai ke alo aku o kona mau makua a mare ma-lu aku 1a me Wiliiam H. Temepela, ko'u hoahanau. "I ka hiki ana mai i ka la e mareia ai maua, hoikeia mai la ia'u ma īa kakahiaka ua holo ma-lu aku o Bela Abota. "No kekahi manawa loihi mamua aku he noho ana kuee ko maua me William Temepela, a mamuli o ia noho ku-ee o maua i manao ai o William Temepela e hoohoka ia'u ma o kona kaili ana aku i ka wahine I manaoia na'u mai ia'u aku. "Iloko o ko maua manawa e noho ku-ee ana me kuu kaikaina, e roopilipili mau ana oia me Bela Abota ah*iki i ke kailiia ana o ko Bela aloha mai ia'u aku a iaia no ka manao mai kela e hooroka ia'u. "Ua ko kona makemake a ua hauoli oia i ka lilo ana iaia o ka wahine a maua, aole nae oia i lawe i kela wahine nana mamuli o kona aloha. a o ka hopena oia hana ana ana oia kona hiki ole ana ke malama maikai i kela wahine. "He mau makahiki elua wale no ko laua noho pu ana, a oiai, he kanaka uhauha kela, e lilo mau ana kona manawa i ka ona ame ka piliwaiwai. /'O na wahi dala a Temepela i lawe pu ai me laua ua pau loa i ka hooliloia, a mahope o ka hanau ana o ka Una keiki, ua hiki ole i ka wahine ke hoomanawanui i ka noho ana me ka nele. nolaila, ua hele kino aku Ia oia e hana malalo o kekahi poe i kumu e lo*a mai ai ke dala iaia no ka malama ana iaia iho ame kana bepe, a no ka uku ana i ko laua hale hoolimalima ame na hoolilo e ae. "O keia ka hana kumakaia mua loa a,Wi!iama Temepela i hana ai i ka wahine ame kana keiki. Mahope mai tia haalele mai Uua William Temepela U i ka wahine me ko laua hookaawale oleia e i.ckahi aha hookolokolo, a hele auwinm aku la no ke komohana, a mamuli o kekahi haawina laki i loaa iaia ma ka hele ana i ka eli gula ma na kuahiwi o Kaleponi, ua loli oia be kanaka waiwai a kukaM ae U i hanako hoopukapuka daU nona ma Kaleponi. (Aok i