Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 28, 14 July 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUNA XI. , ,c • ki iko olua akamai cna kauka ke hoola ac ia'u, ina r: ; " a . ia'u n a mea e pili ana no kuu hoa paio o keia po." * '' ' " c * *k. , mai ana i kou maleemake, alaila e make ana s \ kcka hj m ea ia'u i keia manawa, oiai ke ake ioa . rJmea apau i hanaia aku maluna oka makuika. Ina , a ka nana ana ake kapena mluna ona kauka, me 1 * -!r'a mai ana paha laua iko ia nei hoomau ana aku i Y .~ ; Vna mea ana i ike ai, aka no ko laua hoike ole mai 1 K\ Y P 0 ku-e ana i ke noi a ke kauna, nolaila ua hoomaka aku . " 3 , : i kana mau mea i ike ai, a i k>he ai hoi mai kahi koa 1,1 V.;l: • -ia e kamau iki ana kona hanu hope loa. 1 ;; V r ;m iaa aku ai e paio i keia po e kuu kauna maikai, sanaka hawawa, a i ole he kanaka paha e hiki ana ia oe r; ' k-; iaia, aka oia kekahi ona diabolo, lioomaka'uka'u e hiki ' y ki?io kanaka ke ku aku imua ona. . lV u. 'i:a kela manawa a olua e kakapahi ana, aoie 1 lihi ' •; iiikaukau imua o kou hoa paio, a ina no ka make- ; ' ; ;.: a kikr e kii mai i kana pahi ma kou puuwai, ua hiki iaia : ; . ; a ; : r ; a rne ka maalahi loa, aua laki oe ika loaa uuku ana ,; ; c ha m./.-ina o kou kino. v v a ':i hoonui olelo ana no na mea e pili ana i kela paio , ;a k.i'u wale no e hoike aku nei imua o oukou, ua keU $ 4v<iki wa'e no ame kona ukali i noke mai nei » ka luku y., :i ] ;t . unii-kumamalua ake ahu mokaki mai la ko lakou mau ;.. ; ;:,-.iko ii'. 1 ka jaua mau hana. >,«.!■ k- ku'ii mai o na koa o ka loaa ana aku nei ia'u e kamau iki , ka;ib" i'oko ona, i lohe mai nei an, he elua wale no kela mau k.i-; ika k - !aua aoao mai, ana laua elua wale no i luku i ko'u mau ka;:.ika ke ku i ka mainoino. Ua manao mua au la, he poe kokua kokahi ma ko laua aoao, eia nae, ua kuhihewa ia manao ana o'u j.d,i. nia:mili «> ka iiooia maoli ana mai o Tori, aole he mea e ae man.i'u > laua. h'u o ka hoea ana aku nei me ka manao e ike aku ana au i ka'u paaha > inaloko o ka nuni, eia ka ua paa 'ka puka i ke kiia mai ma].>k<\ a me ka liana nui au i komo aku nei a ike i ka laua mau hana malnna •> na koa. I a'u o ka lawe ana mai nei ia oe maloko o keia wahi, aole o'u wahi manao kanalua iki no ko'u huli hoi hou aku « law e mai i ke pio. eia ka he mau kino make ka'u e ike aku ana ma kaiv. o ka paahao i manaoia.'' ,: r\voki!" aole o'u makemake e lohe hou aku i na mea i koe! Va iko no oe i ke kauoha i haawiia mai ia'u mai ke duke mai, noI.ula ;v>hv." keia he manawa no ke kunana, aka e hele koke aku e kii i mau kanaka nou. a e ukali aku mahope o kela mau kanaka. Ke niana-» nei au, ua hoi aku la laua no ka Hokele La Paola. "E wiki. mai houlolohi wale, o hala auanei ka manawa pono. E \io\o koke oukou no kela wahi a'u o ke kauoha ana aku la, a ina aia o Palakiko malaila e aopupio aku iaia, a i ole e pepehi aku iaia a Smake, ina aole e hiki ke alo ae ma kekahi ano. "No ka u i Julia. ane kani kauwa wahine, e loaa aku ana no laua in onkou ina kela hokele, a ina aole i hoea aku o Palaleiko ilaila, alaila e lawe mai ia laua a elua, a i uku panai no ka oukou hana i koia n>\ e loaa no ka uku makana o hookahi kaukani dala i ka mea e loaa ai kuu enemi a hoihoi mai imua o'u me ke ola ame "ka make I'aha." Ke lawe nei au i kau kauoha a hooko aku, no ka mea ua ike au paiapala a ke iluke o ke kakau ana mai, a e ike ana uo oe, aole < ."i nele mai ana ka u huakai. E hele aku ana au e huli ike pio, a :n ;kui uta maloko nei o ke kulanakauhale, aole loa oia e pakele ' txuu niau kanaka aku. Mai hoopioloke i kou noonoo, aka ej n • > 'p.ahe oe, malalo o na kiai makaala ana a na kana'ka, a e hoo-i |'u hui, aole he kanaka e hiki ke kaawale inai keia kulanakauaku i keia po. ! i i aalele koke iho ana au ia oukou i keia manawa, a e kau aku niaiMnanaolana maluna o keia mau kauka, e noho ana no laua 5 e. ahiKi i kuu huli hoi hou aua mai," aTaila oka oili mai la no ia ko kapena koa no ka hooko ana i kana hana ano nui. 1 keehina hana mua loa ake kapena koa oka lawe ana ae, L 1 h° oll » a ana aku ike kauoha ina kiai apau o i\a puka oke aole e aeia ka puka ana aku o kekahi mea mai ke Uuiii.u.uihale aku ma kela po, o ka poe a na kiai i ike mua ole ai, x ! ' u> olelo ana no ka poe kamaaina ua hiki no ia lakou ke hele m no.:i i; mai e like me ka lakou i makemake ai. k. 1 V Ua . ° a, . ia nlau lana ' °iano ke kauoha ana i kekahi poe f iak) no niake o ko lakou mau hoa, no kekahi hale, m<. i"io; ana i kela keena, a iloko oka manawa pokole, me he mea a * hanaia maloko o kela keena o ka halealii, oiai nae i i.niKo inamua iho, he loko koko ia e waiho ana malaila. oi- ; ana ae ° niau hana, ua hoakoakoa hou mai la k. rn' "r iU a, . a ° a hoomaka alg.i la no ia oka lakou huakai \i-' j a 3"ha ma e noho mai la. m r.,\ ora e * ua ° wanaao ? na hoea aku la ke kapeIV» 1 n , a IV>AU no k* a hokele. a ninau koke aku la no ika ona It- h > * ka *V e * oaa 31 la oka Makuika ame kona ukali. | km UKU.ma mai la ka rumi o Palakiko ame Petero i moe ai, aka au e t ana a j. u nae e we j, € lia p aa j * a e a P cna 1 k" a ' n °ao Palakiko ma ka mana i ° °* e a 03 * Ina ' 0 kekahi pane, nolaila ua huli okoa ae la o ka hokele a i aku la: ma ' *e C xve^c^a ma * ana ka puka o keia rumi, alaila e wawahi h . J na eV 1 P an *P u^a »" wahi ana me ka leo i piha i ka • KeJa auo^a ' mea maikai ole ika manao oka ona nona ana' ( * mea C ae ai kc!a panipuka mai ka nahaha a s a= ~'l' 11 o k°® nia * * a °i a * ua hiki no ke loaa.kekahi ki iaia, , Vl 11alai * a no ke kii ana i kekahi huihui ki, ahe manaxno hoi. ua hoea mai la oia, a hoomaka aku l&e hookukn i i: V l, . ana * puka. i ,a » U a^u °ua mau ki la. ao ka hemo ae la no ka a P^ a aku la oloko o ka rumi i na koa, eia nae kanaka i ieaa aku ia lakou, a pela pu hoi ka > a .ia o na ukana apau mailoko aku o ka rumi. iik rum \ a u ° ka haawi ana aku no Palakiko ame kona i ke . 1 nae ' ae * a no kakou apau, o!c i moeia oloko nei o \ c^a 0 " a ona hokele imua oke kapena koa. ?,?- . fac no *°aa oka Makuika o Lodi maloko o keia N* • | aakai akn oe ia makou no ka rumt ona kaikamhine i moe |fe :, !. .?r ea no caa ma * * aua n* a salo oko makou malu, a mahope [al .. 'ai 1 Makuika ame kona ukali *ao ko lakou nei hele p ta no ka mmi o Jnlia ma.

Ua kikeke aku la no ke kapena koa i ka puka e like me kana i hana ai i ka puka o ka rumi o Palakiko,aole no nae he ioaa mai o ka pane maloko mai, a i ka wehe okoaia ana aku. aole no he mea maloko kela rumh j L"a moeia no na moe oloko, aka aole iho la nae na kaikamahine j i manaoia aku ai e loaa ana la ia lakou, a pela pu hoi ka laweia ana j o ko iaua mau ukana. Ke noke la na koa i ka huli malalo o na moe, ma na kuono liilii, aole he mea i ioaa ia lakou. ua puehu e aku ka manu. "He mea kupaianaha maoli keia a ? u e ike nei," i pane ae ai ke kapena koa ika ona hōkele. "Maiia paha aia kela mau kaikamahine maloko o kekahi mau rumi e aku kahi i moe ai?" u Ke pohihihi loa nei au i kena mea au e olelo mai nei, oiai eia no me a'u ke ki o na rumi apau, a pehea auanei e hki ai ia laua ke komo aku malalo o kekahi mau rumi okoa aku? Malia paha ua mahuka aku laua mamuli o ka lohe ana i ko oukou hiki ana mai nei?* % Aole i hilinaiia mai kela mau olelo a ka ona hokele, me ka manao no o ke kapena koa, ua hunaia o Julia ma eia, nolaila ua koi mai la oia e huliia na rumi apau loa o kela hokele, mamua o ka hele ana aku e huli ma na wahi okoa aku. 0 ka eono nae ia o na rumi a ke kapena ame kekahi mau koa e noke ana i ka huli, me ka loaa ole o kekahi poe ia lakou. ua oili mai la kekahi o na kanaka mailalo mai, me ka hele a nui kona hanu, a i mai Ia ia Moneti: "He makehewa wale no ka hoopau manawa ana ma ka huli ana ialoko o kena mau rumi, no ka mea ua ike aku nei au i ka Makuika ma ke alanui." "Ua ike aku nei anei oe iaia?" i wikiwiki aku ai ke kapena koa i ka ninau ana i ka elele nana i hele mai e hoike i kela lohe iaia. "Ae, ua ike mai nei au iaia e hele ana ma ke alanui, aole nae oia hookahi wale no, aka me na kaikamahine pu kekahi a oukou e huli nei." "Ihea oe i ike aku nei ia lakou;" "Mawaho koke ae nei no, a e hele ana lakou mai ka hokele aku nei, a ina i makemake oe e ike i ka oiaio o keia mau olelo a'u. alaila e hahai koke mai i keia manawa ano!" Me ka hoohakalia hou ole iho, ua lalau aku la o Monti i ka ipukukui i ka lima o ka ona hokele, me ke kahea pu ana aku i kona mau kanaka, a o ko lakou-kaha mai la no ia hele, me ka hahai ana mahope o ka mea nana i hele mai e hoike i ka lohe. MOKUXA XII. Ma kela manawa o ka haalele ana aku a Palakiko ame Petero i ka halealii ua hoi pololei mai la laua me ka puahia nui no ko laua hokele, a hele koke aku la no o Palakiko no ke kikeke ana ma ka puka o ka rumi o Julia, a e ala ana no ua mau kaikamahine la. 1 kela ike ana mai a Julia i ka haukae o Palakiko me ke koko, ua hoomaka koke mai la oia e kuwo me ka manao ua poino la kana aloha, aka ua hoomalielie aku la nae o Palakiko iaia, a hiki i ke a'kakuu ana mai o kona mau manao ooloku, aka aia no nae ka pihoihoi iloko ona, me ka ninau okoa ana mai: "Ae, e kuu aloha, aole paha keia he wahi pilikia a uuku mai, aka e komo kino aku ana kakou iloko o ka poino. O ke alahele wale no a'u i ike ai i keia manawa, no ko kakou pono, ia no ko kakoif mahuka ana mai keia wahi aku, a aole no hoi o'u kanalua, no ka hiki ana i ko makuakane hanauna ke haawi mai i kana mau hoopakele ana no ko kakou pono." • "O kuu makuakane anei o Lombado kau e ninau mai nei?" "Ae, pehea kou manao, e hiki ana anei iaia ke kokua mai ia kakoU ?" "Aole o'u kanalua no kona kokua mai .oiai ua ike au, ua aloha mai oia ia'u, a na ia aloha auanei e kono aku iaia e haawi mai i kana mau hoopakele ana." . "Ina pela, aole he manaw r a hou aku no kakou e hoololoiahili ai, e ala koke mai oe e Julia, e hoomakaukau i ko olua mau ukana, a hele ae kakou no kahi e loaa aku ana ia kakou na hookipaia. He mau minuke helu wale no koe mamua ae o ka hoea ana mai o ka poe huli, aka ua like nae ia mau minuke no ko kakou pono, me he mahina okoa la, nolaila o ka manawa wale no keia no ko kakou palekana!" Me kela mau olelo hoolana a ka makuika o ke ana aku ia Julia me kana kauwa wahine, o kona haalele mai la no la me kona ukali, no ka hoi ana aku noloko o ko laua rumi no ka hoomakaukau ana i ko laua mau ukana. Aole ia he hana nui na Palakiko ma, oiai he uuku loa ko laua mau ukana, a ua paa no hoi i ke opeia, nolaila iloko o na minuke helu wale no, ua oili hou mai la laua iwaho, a ia hoea ana aku a Palakiko ma ka rumi o Julia ma. e nolio mai ana ua mau kaikamahine nei, me ka makaukau. a e kakali mai ana hoi o ko laua nei hoea aku. Aole lakou i hoohakalia hou aku, aka ua iho koke mai la lakou ilalo, a he manawa uuku waie no ia o ko lakou hele ana aku, ua hoea aku la lakou no ke alanui, he manawa nui kupono, mamua o ka hoea ana aku oka poe huli no ka hokele, a pela lakou i loaa ole mai ai. O kahi o ka hale o ka makuakane hanauna o Julia i ku ai, oia o Lombado, ke kaikunane ponoi o kona makuahine, aia no ia ma ke komohana aku o ka hokele a lakou o ka haalele ana aku mahope, no\ai\a i wahi e hoea koke aku ai no kela hale, he mea porio e komo aku

| lakou ma kekahi alanui ololi, a Palakiko o ka hoomaopopo ana, o ke alahele maalahi wale no ia no lakou e oili aku ai me ka ike oleia mai. He wahi alanui j>oeleele kela aole he kukui, aka iloko no nae o ia ponliuli, ua maalahi no ka lakou hele ana. a mai oili no lakou iwaho o ke alanui akea me ka maalahi, koe wale no ke paniia ana o ka puka pa a paa loa, o i noke o Palakiko aine Petero i ka hooikaika e hemo mai ua puka la, aole nae he hiki. Ua pau maoli na manaolana o lakou no ka hem oaku me ka maalahi, aoia ka Palakiko oka i okoa ana mai ia Julia: "Ua manao mai nei hoi au, e oili aku ana la ka'kou ma keia alanui me ka maalahi loa, e hoea aku ai no ka hale o kou makuakane, me ka loaa ole mai i ka poe huli, aka ua poho wale nae ia manao o'u. nolaila o ka'u wale no e ike nei, o ia ko kakou huli hoi hou ana aku ihope ma kahi alanui ololi a kakou o ka hele ana mai nei, a manao au, aole no i hoea mai nei kela poe koa 110 ka huli ana ia kakou." Aole a Julia pane ma kona aoao no kela mau olelo a Palakiko, aka ke ike mai la no nae ua makuika la, aia o Julia kp noke wale la "no i ka haalulu, a o ia ka Palakiko o ka hoolana hou ana aku i kona manao, i ka i ana aku: "E hoolana i ka manao e kuu aloha, aole i pau ko kakou manaolana, a ke paa nei no kuu manao, ua akea ke alanui no kakou e hele aku ai.** Ua kaa mai la ia Petero ke alakai ana mamua. me ka ukali mai o Palakiko mahope ona, me ka pa ana hoi i na lima o Julia, a ua hoea no hoi lakou no ka aoao o ka hokele. me ka huli ana mai o Petero ihope no ka ninau ana mai imua o kona haku, i kana alanui o ka. makemake ana no lakou e hele hou aku ai, ia wa oia i ike aku ai t ka malamalama o ke kukui mawaho o ka lanai o ka hokele. "E akahele mai oukou, me he mea la aia he nui na kanaka mawaho o ka lanai o ka hokele," wahi ana o ka pane ana mai i kona mau hoa. Mamua nae o ka hiki ana ia Palakiko ke pane aku, ua lohe e aku la lakou i kekahi mea i ka hooho ana mai, ma kahi kokoke loa ia lakou i lea i ana ae: "Eia ka ua poe net a kakou e noke nei i ka huli." I poha mai ai ka !eo o kekahi kanaka ma kahi kokoke loa ia Palakiko, a ia wa hookahi no hol oia i ike aku ai i kekahi man kanaka he umi-kumamalua i ka maalo ana ae ma ke alanui, a ia wa i hoomalamalamaia mai ai ka ipukukui ia lakon nei. (Ao)e ! p*o.)