Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 29, 21 July 1911 — HE MOOLELO NO Babarikoka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babarikoka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUXA XII. • - kekahi o oukou a hoike aku i ke kapena koa, no ka . ;;0 ; a kakou,'' wahi a kekahi gna koa oke kauoha ana • IaKOU. s ' : S T :*;' ■' ho la o Palakiko, eia ka ke kapena koa ke noke mai 1 V l'aua, nolaila me kona hoohakalia hou ole iho, a i ole ' :i ; ' e'a poe koa, ua i aku la oia ia Petero: ' [ .. :j Nl ; oe a paio no ko kakou pono, a e holo- aku au mainua • . . a kaua, a ina ua oi loa aku ka ikaika o kela poe mamua : ' i ; a oe ke kupale aku no kou pono, alaila e hoea hou v;. ke kokua ana aku ia oe iloko oka \va pono. E hahai l*] c Kuseia, a na ke Akua e hoopakele mai ia kakou!" •;;> i.koa aku la o Palakiko ia Ju!ia a hapai ae la iloko o . f a hoomaka āku la e holo e like me ka mama e loaa ; .. ;, 1( hoi o Luseta ke holo la mahope ona, a iloko no nae - iiookahi ke lohe mai la no oia i ke pahupahu aku o •••av.-ae •> Petero mahope o lakou. ' ' , ;l ;kcia mai kela holo ana o lakou ena koa, a hoomaka 'a ki au k.-a nei e uhai, aka ua i aku la nae o Petero ia Palai. Vi ku oe me na aloha a kaua. a na'u e makaala ae i keia , :nn a e irki ana no ia'u ke ku hookahi aku imua o lakou." 1 i :t .-.na mai a Petero ihope. he elua ana mau koa i ike mai i iVc k-'k* ' ,;i m'ahope ona, nolaila ua unuhi at la oia i kana pahi- , V. a a "nai ki īke kanaka mua o laua, a iaia oka hina ana aku ; v ;u oka V uua. ua hahau mai la i kana pahi ika lua oke kanaka, a 1- 'k.il.: ko laua ahu mokaki ana iluna oke alanui. Ml !-::j 'iana hou ole aku o Petero no ka hopeiia i kau aku maluna , , ; ; a k'a i' ' a loaa ana aku i kana pahikaua, ua hoomaka mai la oia e ii«» ka iiin pu ana me kona haku. a loaa mai la no iaia e hoomau ana ii" laki'U i ka iiolo nialie ana, a ke ahuwale m;»i la ka hale o Loma o ia ka i'etero o ka hcx)lana ana aku i ka nanao o kona haku: ]i. lonianawanui aku kakou. malia o hoea .ro kakou iloko o ka j.a o ka iiale mannia o ka hoea ana mai o na koa ! M l'a iu-le na lima o ka makuika a maopaopa, a ua kokoke loa oia e lit>.kuu i kana ukana makamae ilalo, aka na kela mau olelo hoolana a rctero i hooikaika aku iaia, a hoomau aku la no i ka holo ana, aia ka pon«> <> ke poiiolo aku maloko o ka pukapa, o ka hale o ka makua* kane o Julia. Ke iohe inai la no lakou i ke pahupahu aku o na kapuai wawae o kekahi mau koa mahope pono o lakou, aole no nat o lakou nana mai, a i ko lakou ku ana aku ma ke pukapa, e ku mai ana no kekahi kiai, a o ia ka Palakiko o ka i ana aku: "K wehe koke mai i ka puka no Julia Vikona i.me ka Makuika o Loiii!" a oiai ua kaniaaina mua ke koa kiai i ka in*a o ka hoopukaia ana aku iaia. o kona wehe'koke mai la no ia i ka puka me ka hoohakaiia iiou ole aku, a o ke poholo aku la no hoi ia «PPalakiko, a hoomau aku la i kana hele ana noluna o ka lanai o k«t hale, a malaila i waiho aku ai oia ia Julia, me ka hele no nae a pa i ke aho. 1 l hakalia no nae a hookuu aku ka makuika ia Julia ilalo, ua lohe nia ila oia ika nakeke ona mea kaua, a ike mai 11 oia i kona ukali e paio ana me ka hahana me kekahi mau koa he umi-kummalua, a iiokoo ia nianawa, ua hoopoina ae la oia i kona paupau.iho ame kona kaea. a h<H.>maka niai la e holo imua, me ka paa ar a ao i kana pahikaua maloko o kona lima akau. Na keia kulana nawaliwali a paupauaho i loaa ia Palakiko, ua hiki pono ole iaia ke kupale imua o kela heluna nui o la koa, aka nae ia uklo ana a lakou i kinohi, ua loaa pono aku no leekahi mau koa i kana mau hauna pahikaua, aka he mau minuke helu wale'no na? ka hiki ana iaia ke ku aku ma ia kulana, no ka mea ua hahauia mai la kana pahi. a lele ana niai iaia aku, me ka lele ina mai o kekahi koa ehu e hopu iaia. I a ku hookahi aku la o Petero e paio me na enemi, a no ka nui l'M o keia }>oe. na pa mai la kona poo i ka hahauia me ke kua o ka painkaua, ;t hina pu aku la oia ilalo, a o ka paa iho ia no ia i ka hopua. iiauhoaia iho la ko laua mau lima a paa i ke kat'la, a alakaiia aku no ;i .Ko oke keena hookipa oka hale o Lombado, a iiaila i loaa aku ai o lul a e uolio mai ana iluna o ka noho, a o ia l:a ke kapena koa ° pane ana aku imua ona: ■\! ina aole au i kuhihewa. eia au ke hui pu nei me ka Lede Juiia \ ik»»}a!" wahi ana me ka wehe ana ae i kona papale kapu. la nana ana mai a Julia a ike i keia kanaka malihini o ke kama- > ana aku iaia, ua hoopiha kokeia aku oia me ke lahaha, a huli ae i kana kauwa wahine a ninau aku la: "Ua hala al'u nei anei oia?'* v*wai 'a kan e ninau mai nei ia'u?' wahi a Luseta me ka paa ana wa; i kona haku. 1 * ka makuika hoi, ua ike anei oe i kona wahi o ka liaia ana aku ue: v ' au i ike aku nei iaia, a aole no hoi oia maloko o keia kee- . ni » pane koke aku ai ke kauwa. I ae mai ia'u ka lede na'u e pane aku i kau ninau," i kamailio ai K e kapena koa. *'Aolc au ninau hou ana no ka makuika, * Ka n > palekana. ua !i!o i hana na'u ka hoike ani aku ia oe, eia v * uiaialo o ka'u malama ana." \ i maopopo iau ke ano o kau mea e kamailio mai nei. Heaha vc o Kau oielo. no ko'u kaa ana malalo o kau mau malama ana e kanaka?" a kan. »ha maoliia mai nei au eke kauna e hele mai hoike aku 1 r ; x kaa ana mai malalo o ka'u mau hoopakele ana." a Ki-iu haia mai anei oe e Kauna Lorendo e lawe aku ia oe mai \Nahi aku ?" kc auo maoli no ia o kana mea o ka hoike ana mai nei, a o ka «inao nui no hoi o keia huakai a*u o ka hoea ana ma; ia imua ou/* ..jV '■* Ka wakuika, eia oia ihea i keia manawa?" x 'ie m.ikehewa wa!e no kou ninau ana mai ia'u nom., no ka mea ■ , c akn ana iaia." \1 e i anei au e ike ana iaia?" v ke hoike aku nei au i ka mea pololei, ua like pu oia me he 1 \ >n^ nia ke, ke kumu o kou ike ole aku iala." I . c aku ana anei oe ia'u imua ona." ia I" anawa ® koke ae ai o Jul»a iluna, a nana pono aku la ■a .' ( / Kc .^ a f H,na koa, aia hoi kona mau maka ke hoike okoa mai a .7' maina, ka huhu ame ka hoonaukiuki pu, a iaia o ka ike ;; . ?•! N l ok* hma oke kanaka eku aku ana imua ona a i Ke koko, ua hooi loaia mai la kona inaina, a hiki i kona pane M vl , ; v 'a mai: \ ke ano o kena haukae koko e hapala )a maluna o ko 5:1 kanaka? O ke koko anei kela au oka pepelii ana aku Makuika o Lodir f hoonaukiuki o ua kapena koa la, i ka mea & ka Makn- , • aku ai maluna o kona mau kanaka. ua i koke aku la oia i ku:

"I mea e hoopauia ai kou kanalua ea, he koko io keia no ka Makiuka, oiai. ua hana hewa loa mai oia ma ka noke ana i ka luku i ko'u i mau kanaka a pau loa i ka make. Ua nana hou aku la o Julia ma na liina o ke kapena k» »a e kihe'ahe'a mai la ke koko, alaila. ua h<.x>ho hou ae la oia i ka i ana aku: "Ha? Ha! Ha! Ca manao paha oe ua ko iho la ko amkemake o ka hoea ana mai nei i keia wahi. me ko manao e lawe aku ia'u imua o kela kanaka a ke aloha ole f aole. aole loa! | "Ua haawi aku au i kuu aloha ia Palakiko. a oia hookahi wale no ke kuleana maluna o kuu kino holookoa, aole o kekahi mea okoa aku. | a ina ua make oia iloko o ka poho o kou lima ea, alaila e ukali aku \ ana no au mahope o kona meheu. aole loa he mana ma ka honua nei' nana e hoOkaawaie ae ia maua." a ia hooki ana iho no o kana kamailio ana aku i kela mau olelo ae la. o ka manawa no ia ana o ka unuhi ana ae he wahi pahi uuku mailoko ae o kona lole a hoomaka ae la e hou ma kahi kokoke loa i kona puuwai. Ua ike keAe mai la nae kana kauwa wahine, oia o Luseta i ka hulali o ka pahi, a lalau koke mai la oia. a kaili aku la, eia nae ua loaa aku Ia no ka eha ia Julia, he eha nae e poino ole ai kona ola. ina paha aole e kailiia aku kela pahi e kana kauwa, ina no ua ko konā I makemake no ka ukali ana aku mahope o kana aloha ana i manao loa ai ua pepehiia la e na koa a make.

Iloko no hoi o kela manawa o ka laweia ana aku o ka pahi e Luseta i haule aku ai o Julia maluna o ka papahele. aole nae mamuli o ka loaa ana aku o kona puuwai i ka pahi, aka mamuli o kona maule no ka nui pihoihoi, a o ia hookahi no hoi ka manawa a ke kapena koa o ka nee ana mai imua, me ke pale ana ae ia Luseta ma kahi e. a kaa aku la o Julia malalo o ka malu o ua kanaka nei. Oiai nae keia hiona e ikeia ana maloko o kela keena. aia o Palakiko ke laweia la e na koa no ka haiealii, kahi ana o ke ana pahikaua pu ana me Kauna Lorendo, me kona ike ole mai i na mea i hanaia maluna o Ju!ia. Ma kela wa o ka ulele ana o na koa me Palakiko ame kona ukali. ua loaa aku o Petero i kekahi hauna pahi maluna o kona peo a hina oia iluna o ka honua, me kona haaleleia me ka manao kuhihewa o na koa, ua make oia, a i ka wa a lakou o ka hele hou ana mai ma kona wahi o ka waiho ana, aole he mea i loaa aku ia lakou malaila, a ua noke pu no hoi lakou i ka huli i ka pahikaua a Palakiko, aole no he loaa ma ka lakou wahi o ka waiho ana. Ua nokeia kela hale i ka huli. ua nanaia na kuono ame na wahi apau e manaoia ai e hiki ana i kekahi mea ke holo malaila e pee ai, aole nae he loaa iki o Petero, a no ia loaa ole. i hoopau okoaia ai ka huli ana nona, a hoi nui aku la na koa no ko lakou wahi o ka hele ana mai. Mahope iho o ka hala ana he mau minuke o ka waiho maule ana o Julia. ua hoi hou mai la kona mau noonoo maikai, a noho ae la oia iluna o kekahi noho. me ka hooikaika ana o kana kauwa wahine. e hoopaa aku i ke kahe nui ana mai o ke koko mai ka umauma mai o kona haku, a ia laua ame ke kapena koa e hokahoka wale ana nO. me ka maopopo ole o ka mea e hana aku.ai no ka pono o Jtilia. o ka wa ia i hemo koke niai ai ke pani o kekahi keena, a4cu ana no o Alahaki Lombado, ka makuakane hanauna o Julia. a ninau mai la, "Eia anei kuu kaikamahine maloko nei o kuu hale?"

I kii maoliia aku oia e hoala e ke koa kiai kona kumu o ka hoea ana mai e ninau no kana kaikamahine. a ina paha no kona lohe i ka uluaoa maloko o ka pa'lii, ina ua hoea e maf oia mamua ae o kela manawa, aole nae pela, ua hiamoe loa oia me kona maopopo ole i ka hoea ana o kekahi pilikia maloko o kona wahi. a o kona hoala maoliia ana aku no ,kona 'kumu o ka hele ana mai e ike i kana kaikamahine.

Aole he mea hiki ke pane aku i ka ninau a kela kanaka mana nui. no ka mea, ua hele ke kapena koa a piha i ka haalulu me ka maka'u pu, a o kahi kumu pale wale no ma kona aoao, o ia no kona hoea ana mai ma kela wahi, mamuli o ka hooko ana i ke kauoha mai ia Kauna Lorendo mai, eia nae no 'kona pane koke ole aku, ua ike koke mai la no o Lombado ia Julia, a hele mai la a paa i k'a lima o kana kaikamahine, aia nae maluna o kona mau maka, ka nanaina i hele a piha i ka li-o no ka hiona i halawai aku me ia. Ua pale ae la oia i ke kapena koa a kaawale mai iaia aku, me ka hiki ole i ua kapena koa nei ke hoonana mai, a o ia ka Lombado o ke kulou ana iho ilalo, a ninau mai la ia Julia: "Heaha ke.ano o keia mea a'u e ike nei; Xawai i hookau mai i keia haawina maluna ou e kuu kaikamahine; E hoike mai ia'u ano, a e hookau aku no auanei au i ka hoopar maluna o kekahi kanaka nana i hoeha mai ia oe? M "Aole he mea e ae nana i hoeha aku nei iaia, aka na kona mau lima ponoi no i hou iaia iho me ka pahi." i pane koke mai ai kc kapena koa, no ka makemake ole e kauia aku na ahewa ana maluna ona. "Na kona mau lima ponoi no anei i hana i keia mea? Ina pela heaha mai ke kumu o kona hooko ana i kela hana?" Ua hoopukaia mai kela mau olelo me ka uahoa e Lomhado, a hoomaka aku la ke kapena koa e haha'i i ka moolelo o ko Julia holo mahuka pu ana mai me Palakiko, ka hoounaia ana mal o Kauna Lo rendo no ka hopu ana ia Palakiko me ka hoihoi hou aku iaia no Milana—kc ana pahikaua ana o na naita a hiki i ka haulehia ana o Kauna Lorendo ia Palakiko—ke kauohaia ana mai o ua kapena koa la e liele mai e hopupio ia Palakiko ame kona ukali, ka paa ana o Palakiko i ka hopuia—ka loaa ana aku o Julia iaia maloko o kela keena. me kona noi ana kau iaia e liele pu aku laua 110 kahi o Kauna Lorendo. "Alaila aole anei i eha ka Makuika o Lodi ma kekahi ano?" "Aole o'ti manao, ua loaa aku iaia kekahi pilikia." "Ina pela e liele koke aku a hoike i na mea au i ike ai. a i hanaia i keia po imua o 'ke Kiaaina, aole o'u makemake e noho hou mai oe inaloko o kuu hale nei. ua hiki loa ia'u ke nana no ka pono o ke;o kaikamahine!" Aole e hiki i ke kapena koa ke hookiekie niai. a pakike mai paha i kela kauoha o ka haawi ana aku iaia, a o kona ku ae la no ia hoi no ka hoike ana aku imua o kona mau kanaka. aole he waiwai o ko lakou kakali hou ana iho, aka e huli hoi aku lakou no ka halawai pu ana me kekahi poe o lakou i huli hoi mua aku me Palakiko. Ua hapai o'koa ae la o Lombado i kana kaikamahine iluna o kona mau linia, a hoihoi aku la noloko o kekahi rumi. a malaila i haawi mai ai oia i na kauoha ia Luseta i kana mea e hana aku ai, i ole ai e kahe nui loa mai ke koko. oiai hoi oia i hala aku ai no ke kii ana i kauka. no ka hele ana mai e lapaau ia Julia. MOKUNA XIII. FTe hookahi pule mai kela manawa mai o na mea i ikeia ae nei ma ka mokuna mamua ae, ua pahola ae la ka lono ma na wahi apau, no ka mahuka ana o Julia me Palakiko mai Milana mai. pela hoi ka hakaka ana o Kauna Lorendo ame Palakiko a hiki i ka haulehia ana o Lorendo. He mea kela na ke Duke o Milana i makemake ole ai e loheia aka aole nae e hiki iaia ke alo ae. no ka mea, ua haulehia ke kanaka ana o ka hoouna ana aku e pepehi ia Palakiko a make. I ka manawa i hoea jrttu ai ka lono i Milana no ka eha ana o Kauna Lorendo ia Palakiko, ua haawi ae na makaainana i ko lakou mahalo no ka opio nana i hookau aku i kela haawina hoehaeha maluna 0 kekahi o na kanaka a lakou o ka ike ana i ka ikaika maoli no, aka iwaena nae o na kanaka koikoi e noho pu ana imua o ke alo o ke Duke Banaba, aole o lakou hoihoi iki i ka haawiia ana o na mahalo 1 kekahi o na ohana o ke Dela Toa. Hc hookahi nae mea nana i hoopohihihi aku i ko lakou manao, o ia no ka maopopo ole o kahi o Palakiko t nalowale ai, aka he hookahi wale no mea ma Milana i maopopo. o ia no o Banaba. oiai no nae e kohokoho wale ana no na kanaka. malia paha ua hoopaaia o Palakiko maloko o ka halepaaliao. a ma kekahi mau wahi okoa ae paha. I kekahi ia„ aia ke Duke ke holoholo la maloko o ke keena noi o j kona halealii. me ka noho malie mai hoi o kana wahine maluna o ke- ~\\{ noho, » I kt ku «oa iho o ua Duke nei mamua pono o kana wahine, ua i aku la oia i ka pane ana aku: (Aole i paa.)