Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 29, 21 July 1911 — HE HAINA NANE. [ARTICLE]

HE HAINA NANE.

Mr. o ke Kaokoa, Jk'*>ka Q«- —E (n3*.«iu mai i ka'u eoi e fc*awi m»i e* » kou ak*n i »ku mi »a ii (* i ka īno* o ke Ka»s » J. W. K. Kakelamalaikaleo. A nsa ia iho i ke!a huaoleio ißoakak& e ka t ae Ia malaaa maloko o kekahi rumi o ke Kalohana. » nana hoi iu e uwil* ska imu* o li leiiulehu a me o'a «u Isoa imi r»«i p*>hihihi, malia paha hoi o lo*a he auahele i o*a mau bcm imi pohihih'i o āu he-u o ka naa<iao, o k& loaa koke no ia o ke Kama a ke Keiki o k* Ualep&ahao o Uwahipoiii i? hoekepae mai uei ma ke kuono. *aa kakoa hoi ia e alu like mai. «a hoopuka mua ia keia nane i ka A. D. 1910, a ua hoopnka boa ia i ka la 30 o lune, 1911. aoao 10, a ke lawe heu mai nei au i na kukulu manao ka naae a hoakaka aki, m pela pu me ka *u mau ho&kaka ma ka 'u halna. Penei ka aoanao o ka nane: He Kama ka'a aia la i ka holu i ke ahe a ka mak&ni, lie k«iki kupa, aka he ewe no me hoi oo ke one oiwi. Eia lie wai • lele pua-o ana iluna o ka {taL o Waiehu o ka Mokupnni o Molokai. 4 na ka makani e puhi ana i keia wailele. Ua oleloia ina « pa ka inakani aole e haule keia wai kaulana o Molokai īlalo, o ke ehu o ka wai kau e ike ilana o ka pali e kekolo ae anaj e Hke me ko ao opua la e hoonan» fena iluna oia pali a holu mai hoi kau i ud wai kaulana o ka Moknpuni p Molokai i kapaia kona inoa o Waiehu, a he keiki kupa oia uo ia mokupuni. Eia hou ke olelo nei keia kukula manaO o ka nane penei:

Ua maheleia ua Kama la a ? u imua & i hope. O kona mua ua ike a kamaaina oe, ua hoolilo aku oe a o oukou no apau iaia i hoaloha no ke ao hoiookoa. la oukou o "noi aku ai i kona oluolu na haawi wale mai kela; imi oukou iaia loaa no, kikeke aku oukou ua lioohamama wale mai kela t»o oukou; hauoli nae ouKou i ka hauoli man loa me ka ana. Aka i ka la nae o kona inaina" wehe ae la ke akule i ka hohonu, a lilo iho la ke aloha o ka hoaloha i mea ole. Haiua —Wai. He men oiaio he hoaloha ka wai no na nrea apau, no ka mea, ua moe pu n>e oe ame na mea apau iloko o ka hnle hookahi. Eia hou, i ko'u kii ana aKu i wai*nou i ka piula wai a ina ua pipih loa ke ki ua maopopo e kii ana oe i kekahi mea e kikeke ai i ke k'i wa* a hiki i ka wa o hemo ai a kaho mai ka wai, ua maoj>opo loa uh hoohamama mai kela i kona waha a pela no hoi kou waha a inu aku la oe i ka wai he hauoli mai ho'i kau.

Eia hou, o ka wai oia ka mea hosana iloko o ka lu-akini a me na wahi e ae imua o ke alo o ke Akua i ka wa e babettzoia ai. Eia hou, he hnhu ka wai ke hiki mai i ka la o kona inaina o ia ka mauawa nni o ka wai o na kahawai, nona koia olelo ana, Ke hue in mai 1« na piha-a ouka—nolaila he wai ka ihoa o ka ha\m mna o ke K<ima.

Eia ho>i, ke olelo "nel keia mnhele o ka nane penei: O ka mahelo hope o kuu Kama o loaa no ia oe maluna o ku nina a ke loaa ole au ia oe ilaila e loaa ana ka hoi au ia oe īloko o ka lipolipo o na aouli o ka lani a e ike ae an.\ oukou i ko'u heln e kau ana ,a o ko'u inoa nae ua kahakahaia ma ka helu|x) a ka Hawnii.

Haina. Ehu. O k*?'ta huina Khu, oia no ka inoa o kekahi puu poliaku i lioo piiupuu ia i kahi hookahi a kan iho ka hae, e hoiko nna kela pnu pohaku palena ia no kekahi wah") a nio ko"kahi wahi. K ikeia lvOia inau hoailona ma na knahiwi iwaena o ka p*oe ana aina tia kapa'ia keia mea ho Eh;i. O keia Khu « loaa no iloko o ka lipolipo o na aouli o ka lani, oia ka wa e iki ai ina e halawai kela mau o ka lani me ka «tSkan'i ua maopopo loa aSoJe e halawai me na pakaua nui o ka lani, aka e halawai ana oe mo ka Ehu waie no o na hunahnna pakau» liilii i like aku me he noe la e kokolo «nn i maknaiki. Eia hon, mamua o kA haule ana mai 0 k«ia £hu wai i ka honja nei ua hoiko mua mai kela me& anu ua e hiki mai ana ka ua; he niea oiaio, ke kau nei keia lwmilona wai ma ka ipukm o na haole a hiki i keia la, o keia ha* ina Ehn oia no na huna wai i puhiia e ku makani, ua kapaia be Ehu wai, a o Huua ma ka hela po a ka Uawaii, oia na hnnahnna wai liilii e lelo bfle ana ma o a maanei. Ke olelo nei keia kukulu manao penei: lna o hui ia ka mua ame ka hope o kuu Kama ejke aaa oukon iaia he o ahi no ka hak% lewa o Kuualolo 1 k0 «ehu a ke kai a he ihu pan'i hoi ne ka auhau kokolo i ke alo o Makuaiki, a o ke aiahele hoi a xe ao i Maunalei.

Hnina. Waiehu. O keia wa'i o» k» I kahi w*i knuUaa loa o ka Mokupuni |o MWokai mai kahiko loa mai a hiki 1 i k«U la he wai makaukai ia e ka maI limni, o ka mea kupanaha ma keit wai | i ike ia ois no keia, nta e hikl mai i I ka wa makani alaiU aole loa e haule kela wai iUlo i ka honua. aka e paa nnn weia wni ilnna o ka pali, o ka Khu | o ka wai kau e ike aku i ka kokolo ae i ka lihi pali me he *o la, a peU i kapa i i* *i kda wa'i o Waiehu, ma o keU |Aa wai e puhiia ana e ka makaai, a o ke aUhaka iewn # Nanlolo ola ho kela makaai sau e puhi i keU wai a pil hou oU ilnna, oUi ua hoike ae ka BnibaU o ka m&kaßf p-inhiohio oia ka aUnui o £Hn i pii ai kn iani 0 konn kaanhū Kinan I—Owna ka inoa o ka hapnmo* o kuu Kamaf Haina—Wai. 2—Owni hoi kn hnpn hopef Haina—Ehu. Nlnnn 3—Owai ka inoa plha o kaa Knaan mn kn olelo Hawaii koma ke huiU kn mna nme konn homf Hninn —Aina. Oia ka o Waieka i knpaU zia wnl eha «r Mnni Khmn 4—Owai keU hakaiewn o Nnnlo)o I ko ehu n ke ka»f Hainn— Makani. O kn maknni ka men nana e hoop& 1 keh. wni iUna o ka lew», o kn oaknni oin ke nUhaka o Klia i pii ni i kn iewn. M* keU maa hoaknkn pokoie ke k* oki nei ka'u maka peni m« hn Unn o ka maoao e mi nin ka ln me koan ua»* * o ka mahina ame aa hekn f itef! ka maUauaUmn kapaUnaa inalnM 'C&:ar %n men *paa o ke nlo&n wale no Va m«n oi. M« kn Lnnnhoopoaopono n»o nn

keiki a:i ai-;raU o l;e K.;>ban» ka weiina H K. LiOKAKKLA KawAi »u>o Bt.. Koe->K;S a T. H. O ka r.>'.u k# K i.'u > i* • mki i* a hn <r»a.- * ■•» kuU nra na wahi * .i-« '.<% ::r-. . i una c!«* ak* v . V» 3 > a- « h-n if ilum ; > i :o<t3 - x n » oe i ka h4ju * Kaiim t i b* maka •. k.* K*rstu fv **o in;na o ke * Y i "i'M *u hi»o *. nialuoa ae o » » «m.. Hah g«> U roai. -U H.