Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 31, 4 August 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKL'NA XIV. L nalie lioi kakou i ka hana a ke Duke Banaba ame kona • ka oiai lakou e noho la e kukakuka maloko e kekahi o na ~ - n i hale alii, a e hoi aku kakou ihope ia Julia ame ka Makuil . v»cliea aku nei la laua. x ' : ike ookole ana at% aia no o Julia maloko e ka hale alii i kuakane hanauna kahi i noho ai a i malamaia ai malalo o h>r : a nu alakiko ,loi - ua hoohalaia eia kekahi mau pule loihi f , ).;a halepaahao, e noho ana hoi iloko o na la loloa ame na m me ka maopopo ole iaia o ka hopenfi e kau aku ana maluna k 3 auwina !a nae o kekahi la, e noho ana o Julia maloko o ke 1 . kipa o ka hale alii nani o kona makuakane. oiai hoi na ku- <• ka la e iho aku ana ma kekahi aoao o na kuahiwi. ua 'a kona makuakane hanauna a noho iho la ma kona aoao, '' K€ ana o kona poo ilalo. ' ina'i ko Julia i kela manawa, ma o ka loaa ana ī - l'a nui no ka eha i loaa iaia mamuli o kona hou maoli Mia i' ' ' MH " c * a nae * lc €^a nona e ole ai, a mamuli . k V pim-ihoi ke kumu o kona pilikia loa, aka nae hoi, ua auhee ikii a --"i» ano " ia i ' a * a a k"., a ke hoi mai la kona ano maoli, e like | r0 ; ... a : r,;iu la aku mamua. koe wale no nae ke ano kaumaha maluna o k- ia i' •*'* i!iaka. : a mai la nae kona makuakane e kamailio iaia a iloko o j a . t : ; k >k !o ana a laua, i ninau aku ai kona makuakane: ■■; ' āl ; ; ia oe ke noho maloko o kuu halē nei e like me ka loih? o k.i v .i au e makemake ai, a o ko maka'u ana ae no ko kiiia mai e ke 1 ke i aku nei au ia oe. aole au mea e hopohopo ai, no ka mea e k';t' i : ' ' ,ma all 110 l x)no 1 na ma nawa apau.'' hopohopo Ho'u iho. oiai eia au malalo o kou malu i keia jnana'.v.i. a< lc no o'u makemake e huli hoi aku me ke Duke; aka ua niak'. lii i- nae ati e ninau aku ia oe. e hiki ana anei i kou mana ke |tiM>r.ikt!r ae i kuu l'alakiko?" \o!c e hiki ia'u ke hana aku i kekahi mea nona e pono ai, no ka n:i i na kaa aku oia niawaho o ko'u mana." Ina !)«»i ha pela. alaila he hookahi no a'u alahele e noonoo nei, o ia n . k«»'u huli hoi ana aku imua o ke alo o kuu makuahine, e aho ko'u nniio ana aku imua ona, maniua o ko'u hoomau ana iho i ka noho ana maanoi 'ii-i. !ioi aku auanei paha oe me ko makuahine, o kou koiia mai no ia c marc aku me Kauna Lor*endo, a o ke ko no ia o ka makemake nui o ke I >uko pehea ia e kuu kaikamahine?'' • <) ka lakou paha ia i manao ai, e hoomare aku ia'u me kela ktinaka. aka aole au e ae aku ana e hooko i ko lakou makemake a hiki i kuu make ana." "E hoonianao hoi paha oe i ka leka a ko makuahine o ke kakau ana niai, o ia hoi, ina ua paa ka manao o ke duke e hoomare aku ia oe iiK* ke kanaka ana i koho ai i kane nau, he hana paakiki ka hoololi atui ae i kona manao paa. a ma ia ano iho la e kuu kaikamahine, ke i aku iu'i au ia oe, e hoomanao mau oe i ke ano o ke Duke i na manawa apau." *'A pehea, ua loaa paha ka oluolu maikai ia Kauna Lorendo i keia inanawa ea?" "Aule oia i oluolu i keia manawa, aka ua ha'i mai nei nae ke kauka nana oia e lapaau mai nei, ke pii mahuahua mau ae nei kona ano maikai. Ile elui kukonukonu kela i loaa iaia, a he laki wale no kona, maniuli u ka nui lioomanawanui o na kauka no kona pilikia." l'a kiilou iho la ke poo o Julia ilalo, me ka noho kukule ana no kekahi manawa, a iaia i aea ae ai iluna, ua i mai la oia i kona makuakane i ka pane ana mai: "Me he mea la ua paa loa kuu manao e huli hoi aku imua o ke alo 0 kmi makuahine, malia o kuu ike aku iaia, ame ka hoolohe aku i kana mau olelo oluolu, ka mea nana e hoomama mai i ko'u mau manao kaunialia. i'. kala mai nae oe ia'u no keia koi paakiki aku o'u ia oe e l'"i ii" kahi o kuu makuahine, no ka mea aole e hiki ia'u ke hoopoina < k;m mau hana maikai apau i luma mai ai >naluna o'u oiai kaua e molm pu aua ma kou home nei." i a maopopo kena mea au e kamailio niai nei e kuu kaikamahine, 1 > ka'u wale no e iini nei, e loaa ia oe ka nohona hauoli ana, ina o ke iiaiule iho la ia e loaa ai ia oe ka maha o ka huli hoi aku i kahi o k<>n ;uak\uihine. aole no a'u mau ku-e ana aku ia oe. aka he hookahi »»ae a'u kauoha ia oe, mai hoopoina oe i ke kapa niau ana niai ia'u he uukuakaue nou." "Aole e nele atia ka loaa o ka hauoli ia ? u ke noho pu aku me kuu n aki-a'uiie. no ka mea ua maa no maua i ka noho ana ma ia ano, a ua ike im !ioi oe, i ka manawa e.hoohuhu mai ai kana kane iaia, e lilo ana ' i i ':iea maikai ole i kona manao; aka no ko'u mare aku me ke kanaka ;i. i: i makemake ole ai, ke kau aku nei ko'u manaolana, e hoea mai ka manawa e hoololiia ae ai ka manao uahoa o ke Duke, a j'iK: ; ko;Ki hoopau loa ana i ka manao e hoomare aku iau me Kauna "Auliea 'V e kmt kaikamahine! He kumu ko ke Duke makemake »na e iionmaie aku ia oe me Kauna Lorendo. Ua ike no oia aole ou : kela kanaka, aka ina nae he kumu kekahi ana i manao ai. pela i'io ia e ]« i)o ai kekahi mea ano nui loa i hoolala aole he mea ' e 10 ' kana kauolia o ka liooko wale aku no ka pono." Malu paha ua maopopo hoi ia oe e kuu makua ke kumu o kona 'i'aKemake ana e hoomare aku ia'u na ka mea a'u o ke aloha ole ana; pela e lwha'i mai oe ia'u i keia manawa!" ,;^ 5e e hiki ia oe ke koho mai i keia kumu?" "Ke ix>hihihi loa nei au ma na ano apau, a o ka'u no hoi ia o ke nUKI aku nei ia oe, e hoike mai oe ia*u i ke klimu o kona ae •'-a aku e h!o aku au i wahine na kekahi kanaka okoa loa, ā'u o ka •• v Hioi ole aua." Nlalia ; aha aole no i nele kou ike no ke kulana o Kauna Lorendo; kekahi o na kanaka mana nui e noho nei i keia manawa. Aia ke !a U' 0 kekahi ohana alii kahiko iloko ona. a ma o kela kuiana ua!e n. i ) c>aa na hiki loa ke ala mai na kaukani kanaka a lKt 'kn iaia iloko o ka manawa o ke kaua. E hoomanao pu hoi oe l, a iuwkaka ae ka Pope i kona manao hoowahawaha no ka Vikona. a 0 nea maopopo no ea, e haawi ana oia i na kokua ana ma ka o ke n e j a foa. 1 ] :ke ana o ke Duke i kona kulana nawaliwali kekahi kumu naiu : aku iaia e hui pu mai o Kauna Lorendo me ia nia o kou a. a aku nie ua Kauna nei. l'a lohe wale no au, aia kekahi kaikaU i iioko o ka ohana De!a Toa. a ina aole oe e mare aku ana ni ° alaila e noi aku ana oia i kela kaikamahine i wahme nana, * aku ana ka ikaika wikani i ka aoao o ke Dela Toa, a ke naka •aa.n n nei na kuli o ke Duke, no kela pilikia ana eike aku nei no ma- * «■» kona alahele: a he hookahi wale no puukalahala nina. o ia ka e ana iaia o na kokua t keia manawa/* % t mea malihini wale no keia apau au e hoike mai nei īa u, ana la ke Duke i kamailio mua ole mai ai ia'u i keia mea. i loaa ' ka « p ane kujK>no e haawi aku ai iaia;" x ka mea. aole ke Dul«e he kanaka i maa i ka hoike wle ana i ' ■ ;, a M.au pilikia ia ha'i aku, a pela oia i kamailio ole mai ai i kekahi " : i <>e a i oJe i kou makuahine paha. ,% Axa!\i no a loaa akti ka hooinalamalan>a ana ia Juua ma keta mai na pilikia o ke Dnke. a ua Hlo hoi ia i mea kaumaha no kewia a o ia kana o ka ninau ana mai; . ' auanei ka ke Duke mea e kauka'i aku ai no ka loaa o na iaia mai ia Kauna Lorendo aku. no ka mea ua pili no kona n?e ka ohana o ke Kauna?' % % . a waopopo no ia*u kena mea au e kamailio mai nei e Julia, aka

aole nae e hiki ia Banaba ke koi wale aku i kē Kauna e kokiia akii iaia. ke ole e loaa kekalii kuieana niaopopo loa, e laa kou mare aku nie ia." "ina pela e haawi niai oe i manawa no u e noonoo ai. a aia lioi a hoea niai i ke kakahiaka o ka la apopo. alaiia hoike aku an ia oc i ka hopena o ia tnea a'u o ka noonoo ana. -O kena i'o ka inea pok»!ei. a i ka la apop<j, e hoolohe akn ai au i kau ote!o hooholo, a e hana aku hoi e like me ia au i makemake ai." Ke uhi maī !a ka liula o ke ahiahi i»ke!a manawa. aia no o Julia ke noho !a, aka ua haalele mai la kona makuakane iaia no ka hoi ana aku no kona keena mehameha ; a ia wa i komo mai ai o Luseta a hoike mai Ia i kona haku wahine, ua makemake kekahi elemakule e ike iaia. "E kii aku a hookomo mai iaia noloko nei !** i pane koke aku ai o Julia me ka noonoo hou ole iho, owai la kela elemakule 1 makemake e ike iaia. Aole no hoi i li'uli'u ia nalo ana aku a Luseta, ua alakai mai la oia i kekahi kanaka aoo loihī, a hele mai la oia ma kahi a Julia e noho aku ana. Ua hoomaopopo aku la no o Julia i Ica helehelena o keia kanaka, no ka mea ua ike mua oia iaia ma kela manawa a ke Duke Banaba o ka hele ana aku e noi i kona makuahine i wahine nana. Ua hele mai la ua kanaka nei a noho iho la maluna o kekahi noho ma 4ca aoao o Julia a ninau mai la ma ke ano hooinaoe. "Aole anei oe i ike ia'u mamua e kuu kaikamahine maikai?" 41 Ke ole au e poina, he hookahi a'u manawa oka ike ana ia oe ma ka hale o kuu makuahine, iloko o kekahi manawa loihi ae nei i hala." | "Aole oe i kuhihewa, oka manawa au i ike ai ia % u. oka maI nawa hookahi no ia a'u o ka ike ana ia oe; aka 110 kou makuahino j nae. ua kamaaina loa au iaia." | "Pela i'o ka hoi! A o ka mea kupaianaha nae, ua poina kou i inoa ia'u." | "Ua maopopo mua anei ko'u inofei ia oe e kuu keiki?" "Pela ka'u hoomaopopo, ke ole nae hoi au i kuhihewi" "Aole o'u manao, ua loaa mua ko'u inoa ia oe; aka aole a kat;a nana ana no ia mea, oiai e haha'i aku ana no au i ko'u inoa. Ua kapaia au o Babariko. a o ko'u inoa no ia i kamaaina i na kanaka." "O Babarikō anei oe ke kanaka malihini?" wahi a Julia me kona | ano hikilele no ka lolie ana mai i ka inoa o kela kanaka. j "Ae, owau ua kanaka la au e ninau mai la. aole he mea okoa aku." 1 Akahi 110 a ikeia aku ka pahola ana ae o ka nanaina maikai ma | ka helehelena o Julia, no ka mea'ua like pu ka hoea ana aku o keia I kanaka imua ona. me ka hiki ana mai o kona hoopakele iloko o ka \ manawa ana i moeuhane mua ole ai. | Aole i maopopo iaia ke kumu o ka lana ana mai o kona manao no ke kau aku o na maka 110 na kokua mai iaia mai, aka he hwkahi j nae mea ana i ike. he kanaka kela i loaa iaia ka mana ma kekahi ano. e kokua ai i ka poe iloko o na poino. j Ua pololei no ia olelo ana aku a Julia. he hookahi ana manawa ! o ka ike ana ia Babariko. aka ua nui nae kona lohe ana no kela ka- j naka ma Milana, ma ke ano. he kanaka kela nana na wanana lehu- j lehu i hoea mai i ko lakou hooiaioia ana. I Ua lohe oia i ke a'o ana o Babarika i kekahi poe lehulehu e ma- j lama i kekahi mau mea i ole ai e loaa i na pomaikai, aka o ka poe j nae apau i hookuli ia mau a'o ana. ua lilo lakou apau i inoepuu no ka lakou mau hana hookuli, a ua hoopakeleia hoi ka poe apau i hoolohe aku iaia. Ua lohe pu oia i ka hiki ana i keia kanaka ke ike i na mea lnina apau, aka aole nae lie maopopo iki iaia. kahi o ka loaa ana aku iaia ona ike o kela ano. Ua lohe oia i kona moolelo, ma ke ano he kanaka oia i nele i ka home e noho ai. eia nae e ikeia ana oia i kekahi manawa ma Lodi, ma Milana no hoi, a i kekahi manawa ma Monza a ma Verona hoi i keia manawa, aole ne he mea i ike, mahea ae la oia e oili ae ai, koe >vale no kona hoea ana ma ia mau wahi. 0 keia mau ano apau o Babariko. ua paanaau ia ia īulia, a no ia manaoio paha o ua kaikamahine nei, he kanaka nui kela o ka mana, pela i ala mai ai na manaolana iloko ona. no ka hiki iaia ke kokua mai i kona pilikia, oiai he ninau pohihihi loa ia e hiki pono ole ai iaia ke hooholo i kana mea e hana aku ai. "E Julia Vikona," i hoomaka hou mai ai o Babariko e kamailio, mahope iho o kona haawi ana aku i manawa 110 ua kaikamahine nei e kilohi pono mai ai i kona helehelena. "Ua hele au a kamaaina loa 1 na mea e pili ana ia oe. a o ke ano nui o ka'u huakai o ka hiki | ana mai la, no ke kokua' ana aku no ia ia oe, ke makemake oe, a | no ka haawi ana aku no hoi kekahi i na a'o ana no kou pono, a nau e koho i kau mea i makemake ai. a'u e hana aku ai ma ko'u aoao." "Ina o ke ano iho la ia o kau lniakai o ka lioea ana mai nei ea, alaila ke haawi aku nei au i ka'u mau mahalo kiekie ana ia oe," i pane aku ai o Jtilia, me ka lalau ana aku i na lima o Babariko. "Ina e kauka'i mai ana oc maluna o ka'll mau a'o alaila ke i aku nei au ia oe. he mea ponu, i ka hoea ana mai o kekahi kauoha mai Milana mai, e huli hoi aku oe imua o ke alo o kou makuahine." "O ka'u no ia i hooholo mua ai i ko'u manao, no ka hoi ana aku imua o ko'u niakuahine, ao»le au i hoololi iki a hiki wale i ko kauoha 1 ana mai la ia'u ika mea e hana aku ai. O kuu makuakane ka i olelo mai, e hoomareia mai ana au e ke Duke me Kauna Lorendo, a ua lilo ia i mea 110'u e noonoo ai a hiki wale no i ko hoea ana mai nei." "Ma ia wahi, e hoopau i kou noonoo ana no kekahi mea, me kou maka'll ole 110 kou hoomareia aku me ke kanaka au i makemake ole ai. Eia o Lorena ke waiho mai nei i ka ma'i e hoomare kokeia ole ia ai oe me ia, nolaila ia oe e huli hoi aku ai i- ke alo o kou makuahine, e hoopoina loa oe i ka noonoo ana nona, a iloko auanei o ka wa pono, e hoea mai ana i ka wa au e ike ai, aole loa he mea nana e hoopilikia i kou mau manao. E makaala aku ana au i ka wa e hoea mai ai i ka hookolokoloia ana o ka hihia o Palakiko." "Pehea auanei e liiki ai ia'u ke alo ae mai ka mare ana aku me Kauna Lorendo, ina e hookikinaia mai ana au e ke Duke Banaba?" "He hana hiki wale 110 ia. a e hoolohe mai oe ia'u. Ina no ke koi paakiki mai o ke duke ia oe e mare ine Kauna Lorendo, o kau wale no ka hoapaapa aku e loaa ai he manawa loihi, mai oe ina mea e hanaia ana ma ke alo alii. Ua hiki ia oe ke hoouna i kau mau leka ma ka elele a ke Duke, me ke kuhikuhi ana i kahi e waiho ai, a na'u ia e huli aku a hiki i ka loaa ana. "No kou pono e Julia ame ka pono o kou makuahine, aole loa o'u makemake e hookoia ka mare mawaena ou ame Kauna Lorendo, a o ke kumu nui 110 hoi ia nana i kono mai ia'u e komo mai ma ke leokua ana ia oe. E hilinai mai maluna ou, e ike auanei oe. e hoea mai ana i ka manawa e hookoia ai kau mau upu ana no ka lilo aku 0 Palakiko i kane mare nau." 1 ka pau ana iho o ke kamailio ana mai a Babariko, ua ala m*.i la na hoomanao ana iloko o Julia no kana aloha» alaila ua kau mai la oia i kona mau lima maluna o Babarilco. a pane mat la: "E hiki ana no anei ia oe ke hoopakele ae ia Palakiko mailoko ana no i kou manawa e ike hou aku ai iaia." "Aole e hiki ia'u ke hooia aku imua ou i keia mahawa. e hiki ana ia'u ke hoo|>akele iaia. aka e hoao aku ana nae au ma na ano apau e hiki ana ia'u ke hana aku no kona pono. 11 e niea hiki ole ia'u ke hoohiki aku ia oe m> ka holo|M>no o ka u mau hana hoopakele iaia, oiai eia oia ke noho mai nei maloko o ka halepaahao, a malalo hoi o ka malama ana a kekahi kiai. ma ia ano la. he hana pohihihi loa na'u ka imi ana aku i wahi nona e pakele ai mai kela wahi mai. He hookahi wale no a'u wahi olelo hoolana ia oe, o ia no kou noho ana me ka hoomanao mau iaia. a ke lana nei kuu manao, e hoea mai ana no i kou manawa e ike hou aku ai iaia." j "Akahi no a hoomamaia mai la kou noonoo. ua hoolana mai la oe i kuu manao, nolaila t noho ana au me na manao hou, aole hoi o ka huli akn i mua o kuu makuahine. me na manao kaumaha a kaniuhu. Aole e hiki ia oe ke hoike mai i keia mau mea ia u e Bahariko, ina aole oe i ike mua i ke alahele nona e palekana ai. a ma ia ano, aole e hiki ia"u ke hoopoina iho i ka'u mau hoomanao ana no kau mau hana maikai ia maua a elna." 4S Mai haawi e mai oe i kau mau mahalo ana ia n. aka e kakah ' malie no kaua pela a hrki mai i ka wa e ikeia ae ai na mea apau. o ka wa hoi paha ia e hauoli ai. aole o keia manawa, oiai aole kaua 1 kokoke aku i kahi o ka hana no ka pono o ka Maknika opio/* (Aole I PA«-) 1