Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 35, 1 September 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

r , ** Makuika opio? n i puoho mai ai o Ci!a me iea ba , ma iho e uwe." - e wale aku nei no au ia oe i na mea oiaiq" me ka hoike- . ;r.:i aieu o Kauna Lorendo i kona ano kaumaha i hiki ai ke kana mau ° ,€l ° oka hoopuka ana aku, a hoomau hou aku ~ * kamailio ana: "Ua make oia iloko o kekahi maoawa poy M C i j hala, maioko oka halepaahao a o kahi aku okeku i ke ia no ka hoea hope ana aku o ke kauoha a ke duke e hui-| 'aU » i iaia, ua hala e aku nae keia mai keia ao aku, a i kahi e ike b7U :ai> n» ehaeha," wahi a Kauna Lorendo me kona ptha ika inaaU".-.. aku mao)i ka keia o ka mea ehaeha, a pehea, i ka mai i kau mai kcla P 0 * 150 *naJuna ona?" • V/. \u i ike ike kumu maoii, aka mamua nae o kuu haaleie ana aku' u rona, i hoikeia mai ai ka nuhou kaumaha ia'u no kona r.»kc V ? eia anei kona kino make ia nei nei?" i ninau mai ai ke j..^ e . ap. ;k\ no kona makemake e ike i ka mea oiaio. hiki kona kino ke laweia mai me he mea la ua loaa aku nA . es. t hi maka pahikaua mai ia r u aku, ana i huna loa ai me-ka iv.i -i : hoike ana ae, a o keU ka eha nana i hoomailo i kona . i i wale i kona make ana aku la. E hoopau kaua iko kaua |Sj. r , , .»na maluna o keia kumuhana, no k& mea he mea maikai Kie * • vI.<>a mai ona manao aloha nona, ano ka mea, ua aloha ■ p . ;; : iaia, me he kaikaina j»onoi la no'n, a ke haaheo nei au I, f\ • a, oia hoc»kahi ka mea nana i hoohauk mai ika makau■v, . t i;i'u ma ke ana pahikaua pu ana me ia» I ■i i. .ua hala nrku la oia ina kela aoao, o ka'n wale no e hoo- ■ l l : i kou mau manao e kuu thike wahine maikai, he hoo- ■ t ;. nana e hoauhee ae i na hoomanao ana no ko maua laua kekahi me kekahi, o ia no kon hooia ana mai imua ■ o'-v : mai ana oe ika lima o Julia i hoa no'u e noho aku ai ■ .... h.iU'>li. ■ M ... h'-mai oe i ka'u ulono ana aku imua ou, mai nanakee ■ ni.. i ka leo uwalo o kau kauwa nei, a ina he akua i ka lani, ■ i a i mli e hoole mai ana i ka leo o kekahi o kana mau kauwa e ■ n i,* i i k.i akn nei imua ona," a kukuli okoa mai la o Kauna Lorena ■ im::a <>' 'ila. me ka pea ana ae i kona mau lima elua mamua o kona ■ uuKuinui. >4 i kekahi manawa e pahola okoa aku ana no imua o ke ■ (iuko Nsah;nc. ■ 1.-k.: ae! Eku ae ilunal E Kauna Lorendo. mai kukuli mai oe ■ iii'ua •ti no ka mea aole e hiki ia'u ke maliu aku ia oe iloko o keia ■ nunawa o ke kupilikii. Ke hookomo mai nei oe i kekahi manao luh'.Ku :i"k«> o'u, a ma ia manao, e loaa ia'u he manawa nui kupono e ln-v, n .>.> .i) niamua o ko'u haawi ana aku i ka'u pane ia oe. Ke olelo I mai nei «xr ia'u ua make ka Makuika o Lodi, ke kanaka hookahi a'u ■ i hoohiki ai iaia au e haawi aku ai i ka'u kaikamahine, aka aole e ■ hiki ia'u ke manaoio aku i kau mau olelo, a hiki i ka loaa ana mai ®4' ;; ona liooiaio ana mai kekahi wahi mai ,a e ioaa pu hoi i manawa po'ti o knkakuka pu ai me ia no ka maua mea e hana aku ai." ■ "Mai kuhihewa oe e ke duke wahine, ke hoike aku nei au ia oe i

■ kekahi mea. hoeipunipuni. no ka mea na kekahi kanaka a'u e hiiinai |ih'!. i hoike mai iau i keia nuhou kaumaha," alaila ku ae la oia iluna I nu' ka !;i!au <»koa ana pku i ka lima o ke duke wahine. me he mea la le okoa aku ana no i ua wahine nei e maliu mai iaia. I ! \\ ain- }>uui maoli no o Cila ia Kauna Lorendo, a mihi iho la I< t i!ok.» .-na. malia paha ua. kuhihewa kona kanalua ana i na mea ka lokoia ana aku imua ona, aka mahope iho nae o kona noho I k^kai-.a ik» kekahi mau sekona ua i mai la oia i ka pane aua mai: I \«>|. i\iki ia'u ke pane koke aku i kau noi i keia manawa, aka l( u nu-i <« luH»kuu mai ia'u e noonoo no kekahi manawa loihi, I ,i i.i a .ikakuu mai ko'u mau manao ooloku, ia wa kaua e kamailio I I : w mu' Va hiki pu ia'u ke hoomaopopo pono i ka p&ne ma ko'u I M.<!:;» • ih.> l.> «♦ Kauna Loreiulo, he oi ae ka pdio o kona ae ana I aku ; k -. mana.» o Cila, mamua hoi o kona hoouluhua wale aku i ■ ke:.i o oi loa mai auanei ke pikanana iaia nei, nolaila ua ■ pa'u ,ik \ !a »*ia me.ka leo malie loa o ke kanaka e hoohaahaa aku ■ ar.a m:,i ! o malalo o ke duke wahine. i ka i ana aku : I k< };aawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai kiekie ana ia oe e ■ ki.-.i h.aku. no kou haawi ana mai la ia'u i manawa hou e ike aku ai I u o<-. a \ kaua hoi e kaawale ai, o ka'u wale no e ake aleu nei e ike, ■ ° ia n- k 'noomauao ana mai i kuu aloha no kau kaikamahine, a ■ niai hookiū he mai hoi oe i ko'u mau manaolana ke hoea hou mai I •*'.! C tkv vv', ■ ( a lo mai kau kane ia'u no kona makemake loa e hoohuiia I nu j k ;• > ih.ko o ka berita o kk mare; aka no'u iho nae ea, ua ■ heie aloha a nui no kau kaikamahine, a ke makee mau nei au e ■ l'X»a aku ka i\Av -\a hauoli ana iloko o kau kaikamahine. He mea "iia e aloha mai ia'u, a iloko o ka poho o kou lima ke waiho āp*-: nei a\i j ki:u ola nau e hoopakele ae mai kona lilo ana i mea |W r ,i„,v i ; ■ Mc kela :nau huaoielo hope, i hoohuli ai oia i kona kua i ke ■ «iuko huli hoi ana ak\i e hui pu me ke duke, aka aole ■ juc a i iMopoina i ka hookahe ana aku i kekahi mau kuluwai- ■ hoikeike ana aku i ke duke wahine i ka nui maoli o I * v * r,a i no k;\ make ana aku o Palakiko i hiki ai ke manaoio ■ a nu: kana mau mea apau o ke kamailio ana aku imua ona. ■ U n a ku a Kauna Lorcndo noloko o ke keena hoolauna o ■ »:kc. e ru»Jso mai ana no ua kanaka nei s me ke kakali malie ana ■ *■' a tsn hoi aku, a e lohe hoi i ka hopena o kaha huakai o ka hele I 4ni r?ni! c ' 5' n>« ke duke wahine» a o ia ka ke Dnke Banaba o ka ■ *«-4u n-:n: I ntM kau ana.akn nei e inii pu me kuu I ' l '°aa mai nefi anei ka pane nana e hoohanoli mai i ko I '"anao?" ■ ki^ 1 n \ :: u ne * au * hcx*a mai ana i ka irtanawa e hookoia ai ko I >i 5 a , tn,aKe * no mea u * kukakuka mai nei no hoi maua. a I \ ne * aw * hoalohaloha iaia a hiki i ke knln okoa ana I <'.T \° na mau waimaka, me leuu manaoio e uwalo aku ana ■ 1 kaikamahine e matiu mai ian. I i nvi au no ka make ana o Palakiko maloko o I h b > a ka*n nana aku. ua puni loa maoli oia. a ia'u o ■ V '* aku iaia no kuu aloha i kana kaikamahine. ua ike aku ■ • - V ', ma ana mai o kona helehelena, me he mea !a no II \ ua makemake maoli no oia ia'u e lilo i kane na W?» * a mamuli o ktla pulapn ana akw nei a%n e ae *»a oia i ka'n noi" \ n akn Ja no kela mau hana kolohe au o ka pulapu ana 1 ' Ke aka he hookahi wale no a*« pali nui t Q a ke hanee ka hoi kela pali, © ka malaehe no ia o k<

laUhele no ua kamka. a ia wa kaui e i ibo ai» u* hoea mau r ka b<x>koia ana ona mea a ka.ua oke kakakaka rnua ana. Ua maopopo no na« paha ia oe keU kanaka o Bahariko "Ua ike ua!c no au iaia xna ka naaa aku. ko< ke ana. a me he mea la. aole oo he pc< i kamaaina maoli iaīa ame kona ai^u" **Ca poioleī oe e kamailio mai la e kun Kaona Lorendt\ v ke ano maoli ia o kela kanaka. a uo ua kanaka ia ka'u o ka i ana aku nei ia oe. o ka f>a!i nui hookahi ta nana e alalai mai nei i ka hi>)op«,>no o na mea a kana i hoolaia ai/* "Meaha iho la hoi ke kuleana o keia kanaka i ka kaua hana au e maka'u aku ai iaia?" "Aole e hiki ia'u ke hoike piha aku ia oe i kona mau ano apau. aka be mea nae nau e hooraaopopo pono ai i ke aoo o keia kanaka mamuli o ka'u mea i hoomaopopo ai nona. i kekahī manawa ae nei i hala, i hele mai ai oia e hui pu me a'u me kuu maopopo mua ole a olelo mai la oia, aole au e hoopilikia wale aku i ka Makuika 0 Lodi r a ma na mea a'u i lohe ai mai keia manawa u.ai o ka huii hoi ana mai o Juiia, ua hele aku ka ua kanaka nei e hui pu me ke!a kaikamahine, a hoīke aku la iaia e haawi ana oia i kana mau kokou ana no ka pono o Palakiko ame ka pono pti o Julia. "L"a hahaoia aku oia e a'u maloko o kekahi o na kew;i p;ahao paa loa a*u i manio ai, aole loa e pakele kekahi kanaka mailoko mai o kela wahi, eta nae ka mea apiki, ua pakele aku oia iue k* piiikia oleia o kekahi wahi o ka halepaahao, ua like pu keia kanaka me ke diabo!o. 'Ma ia ano au e oielo aku nei ia oe, aole kela he kanaka l» r i ii kaua ke pulapu wale aku, a oiai ua haawi mai oia i kana Uooliiki no ke kokua ana aku ia Palakiko, e hooko aku ana oia i kana hoohiki; a kaua i maopopo ole ai i ka nui o kona mana." I "A pehea e kuu haku, ua loaa iki anei ia oe kekalii mea hana e pili ana no kela kanaka a ke kupaianaha maoli?" "Aole a'u mea i hoomaopopo noHeona ano maoli, aka me he mea ia nae ua hoalaia mai kekahi mau mea o na manawa i hala iloko o ko'u noonoo i kuu wa e hoomanao ae ai no kela kanaka. L*a kamaaina no au i ka helehelena o kela kanaka, aka ia\t nae e poonoo ae ai i ka'u wahi o ke kamaaina mua ana uie ia, aole loa lie hiki ia'u ke hoomanao. 4i He hookahi nae mea liiki ole ia'u ke olelo ae no ka hana maoli a kela kanaka. eia oia ke ku mai nei imua o ko kaua alo. me ka makaukau mau e hoohoka mai i ko kaua mau manao i h(.)olala ai. Me keia mau mea apau a'u e olelo aku nei imua ou, no Hahanko. ke hoike aku nei au i ko'u manaoio maoli, he mea pono e luMikaawale loaia ae kela kanaka mai ko kaua alahele aku.'* U A pehea iho Ia e hiki.ai ke kaawale aku kela kanaka mai kou alahele ae e kuu eluke maikai?" wahi a Kauna Loren#lo me kona nana i>ono loa ana aku maluua o I>anaba. "Aole auei e Iliki ia oe ke kohu mai i ka mea e hana aka ai maluna ona?'' L T a ike no oe, aole he mau alahele maalahi a maopopo Ic>a a kaua e hana aku ai koe wale no ka hehi ana aku i ke kanapi a pepe me kou mau wawae." "Akahi a maopopo' ia'u ka'u mea e hana aku ai, e ike ana kela kanaka i kona make ia'u me ka hakalia ole." "Mai kuhihewa kou manao he wahi hana maalahi wale no ia au e olelo mai nei e liiki ana ia oe ke pepehi aku i kela kanaka!" "Heaha hoi ko'u mea e kuhihewa ai! A olek> mai ka hoi oe i ka lilo o kela kanaka i mea hoopilikia mai ia kaua, heaha auanei ka'u mea e hoola aku ai iaia! £ia me a'u kekahi mau kauwa a'u e hilinai nei. e hiki ana ia lakou ke hooko mai i ka'u mea e kauoha aku ai ia liikou e haua mai, i hakalia wale no i kuu leo a pane aku, na lakou wale mai no ka liana a hiki i ke ko ana o ka mea i makemakeia." "Ina pela, ke waiho aku nei au i ka makaala ana iaia iloko o ka poho o kou mau lima, no ka mea e hoea mai ana oia no ke kulauakauhale nei iloko o keia mau Ia aku, e like me na mea a'u i lohe ai, a e hele loa mai ana oia no ka halealii nei. E ae mai ana unei oe e lawe aku p keia hana nui ma kou aoao?" "Mai kanalua ka manao- e tk?uu haku, a e lawe aku oe a ma'ama 1 ka'u mea e olelo aku nei ia oe, aole oe e ike hou aku ana i kela kanaka ma keia mua aku. a oki loa hoi kona hoao ana mai e hookokoke ma kou hale alii nei." Ua lalau aku la* o Banaba i ka lima o Lorendo ma ke ano e hoike aku ana i kona piha loa i ka hauoli, ina e hiki i'o ana ia Lorendo ke pepehi aku ia Babariko a make me ka maalahi loa, a o ka hookaawale ae la no ia o ua mau kanaka nei. r MOKUNA XVII. I ka hoea ana mai i ke kakahiaka ae o kekahi la, ua ike iho la Palakiko eia oia maloko o kekahi halepaahao ano maikai iki ae. aole hoi e like me kela halepaahao ana i noho mau ai ma Verona ka hele a ko-u, koe wale no nae. he oi aku keia o kahi a ka pouliuli. L'a hanaia kela halepaahao me ka pohaku paa, e hiki ole ai i kekahi mea e manao ana e mahuka ke pakele ma kekahi ano. Ke hookolo la oia i kona mau lima, me ka manao e loaa aku ka puka, aole nae he loaa iki iaia, ua like pu wale no na wahi apau ma kela keena paahao ona, oiai no nae aole oia i hoopoina i kona hookomoia ana mai iloko o kela wahi ma kekahi puka, me ke pani ia ana aku a paa, iloko nae o keia manawa ana e huli nef. aole he loaa iki iaia, a ua lilo no hoi ia i mea hookahaha aku i kona manao. O na wahi wale no a ka malamalama e komo mai la iloko o ke. keena paahao„ mai na wahi mai no ia o ka hooku'i ana ae.oluna ka hale, a he paa pu wale no na wahi e ae apau. j Ua lilo keia keena paahao i wahi nana e hookui-he mai i ka o Palakiko. niamuli o kona hoomanao ana ae. aole keia he wahi no na paahao liiiii mai o ke karaima e h»x>paaia ai. aka o ka poe waie no i makemakeia e malee, o lakou ka i>oe e hoopaaia ma kela wahi, a kau mai la ka weli iaia. no ke kau mai o kekalii hopena poino maluna ona. Ua noke aku la oia i ka huli ma ka paia, ma o ka malamalama la nana e hoomaamaa ana ialoko o kela keena, a loaa aku la iaia he mau kaha ma ka paia, a mamuli o kona noke ana i ka noonoo me ka huli ana no hoi i ka manao o kela mau kaha. i loaa aku ai ka ike nana, he mau kaha kela no na ia o ka pule, o kekahi mea o ka noho ana maloko olaila. O kana mea o ka hoomaopopo ana. na piha he kanaha-kumama-ono pule o ka noho ana o kekahi mea maloko o kela wahi ma ke ano paahao. Akahi no a komo mai la ka manaolana iloko o Palakiko no kona ike ana i ka manao o keb mati kahakaha, o ia hoi ina e like ae ia me kela ka loihi o ka noho ana o kekahi paahao mamua aku ona maloko o kela wahi, alaila e hoopaaia ana no oia iioko olano kekahi manawa loihi, a maiia iioko o keia manawa e hiki ai iaia ke pakele ma kekahi auo. e like me na olelo hoolana a Bahariko. no ka hoea mai i ka manawa ana e haawi mai ai i na kokna ana' iaia. Ua noho waie iho la no o Palakiko me ka noonoo nui ana i kona pono. a iaia i aea ae ai ihma» ua auhee aku ka naoaina maikai ole mai kona helehelena aka. a o kahi nae o ka loaa ana mai o na manaolana iaia no kona pono* aole e hiki ke hoomopopoia aku i kela manawa. aiaila ua holoholo wale ae la no oia maioko o kela keena, a iaia nae o ka hoi hou ana mai e noho iluna o kona moe, ua ike aku ia oia i ka waiho niai o kekahi omoomo palaoa eleele me kekahi wahi pika wai. (Aide t