Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 40, 6 October 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malihini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malihini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

keu aku a ko'u haaluiu, no ko'u pīhoihoi maoli no i keia ■... ke kumu nui nu hoi paha, no ka akahi a ku imua o kekahi jn4 ; e like me keia a kakou e hele aku nei/' wahi a Julia ma v kama'ema'e wale no. ♦ I !:ke no me kenli iho ia ke ano o ka poe apau akahi a tnar --. .i he inea pau wale ae no nae kena, aia oe a mare aku i kau ;-;;o aku ana oe, i wahine hanohano loa ma keia mua aku, a (>f : ana ka na kanaka e haawi mai ana i na hoomaikai ana he nu; : ; laki no hoi oe i ka loaa ia oe o kekahi kane kupono loa/' i • Ri . aku ai ke duke i ka manao o kana kaikamahine. \ :i ; •'ei ana aku o ke puke ame kana kaikamahine no ka holo, ua ;a ae o Kauna Lorendo ilaila ame ka liihopa o Milana, a e . ai ana o ko lakou nei hoea aku. Ua kahikoia no hoi o Lort.. : kekahi o kona mau kahiko nani ana o ka hoomoamoa ana no k c '. { ' i a ia lakou o ka oili ana aku, ua pane aku la ke Duke i ka i . 'ahope mai oukou e o'u mau makaainana o maua e ukali mai a) tl ke ka'i aku la no ia o ka huakai no ka halepule, kahi a kekohi n > a ;na makaainanā e kakali mai ana o ka hoea aku o ka huaIk:i t • ; - kahi nu hoi kela o na huakai nui makolukolu i ike mua oleia „ u \!:ktua. aka o ka mea kupaianaha nae, mamua o ka hoea ana ' huakai no ka halepule, ua holo e mai la o Kela. ke kahuhaj.a: j- : ;ia niamua, me ke kau mai i kona mau lima iluna, me ka } K ;, h"i a paupauaho, oiai mai kahi loihi mai kona wahi i holo r:;;r ''' keia pilikia nui e kuu wahine?" wahi a ke Duke o ka r : ..M awa aku, me ka maopopo ole iaia o ke ano o ka hana a kela u. t h :;e .> ka oili ana mai. !. k;: malie aku e kuu haku, mai nee hou mai imua! Ina i makenako oe e hahau mai ia*u me kau paliikaua, ua hiki ia oe ke hana n;ai pel«i, ak f a e ae mai e hoike e aku au i ka'u hana o ka hoea ana mai nei: I hoea mai la au-110 ka hoike ana aku ia oukou, eia no o r.,;.ikik" > Dcla Toa ke nla mai nei, a nana au i hoouna mai la e hoike fl ku i keia nuhou." 1 a hiki hou ole i ke Duke ke neeu aku imua, aka no Julia nae T ua saiii ino mai la oia i kona lima mai ka paa ana a ke Duke, a palul.i ae 1a ma kona mau maka, aka no Luseta nae, ua leha aku la ).i mau maka i ka lani, a haawi aku la i kana mau hoomaikai ana i ke Akua. no -hou hauoli loa e hiki ole ai ke hookoia ka niare nia kela manawa.] j • !• hnokaawale* £ oe e keia wahine a ka hoopunipuni!" i puoho mai ai ka leo Olealakala o ke Duke, iaia i hiki ai ke pane aku i kekahi inau mea, mahope iho o ka hala ana o kekahi mau minute. "Aole au i hoike aku ia oe e kuu Duke maikai, a iinua hoi o keia lehulehu he liookahi huaolelo oiaio ole, no ka mea i lohe hou oukou apau ea, eia no ka Makuika o Loeii ke ola nei i keia la, a eia hoi maloko nei o ke kulanakauhale o Miiana. Ua hui kino au me ia, a ua \ ike i kona helehelena, a nana ponoi no i kauoha mai nei iau e hele I niai e iioike aku ia oe e ke Duke e hoopaneeia ka mare o keia la, a e iiele mai ana oia no ka hui kino ana me oe e kuu haku!" "Heaha hoi keia e houiolohiia nei o ka huakai?" i ninau mai ai o Kauna l.orendo, iaia o ka holo ana mai kona wahi mai a ku ana inma o ke Duke. "Heaha inai auanei kau, eia no o Palakiko Dela Toa ke ola mai nri aole oia i make/' wahi a Julia o ka miki e ana mai i ka pane ana i ka ninau a Lorendo, me ka pa ipa i ana ae i kona mau lima a eii'.a i kahi hookahi no ka piha loa i ka olioli. ile hoopunipuni! He hoopunipuni! Nohea mai nei ka ike a kela luahine o ka hele ana mai nei e hoike i ka mea oiaie ole ia ka-'k.-u? Aole anei au,i ike i kona make ana ma Verona?" walii a Loremio me ka hele o kona helehelena a kunahihi. <) oe e Kauna Lorendo ka'u e kapa aku ia oe i ka hoepunipuni. i - ka mea aole loa i" make ka Makuika o Lodi. Ua hui au me ia he a',«» a he alo, ua kamailio pu no kekahi manawa loihi. a o.ko'u haaiv!e koke ana al<u nei no ia iaia iloko o ka hapalua hora i hala ae nei. a hele mai la no ka hoike ana ae i ka hoopunipuni au i hana aku ;o ' keia anaina, me ko'manao, pela iho la oe e mare aku ai ia Julia." ina eia o Palakiko ke ola nei e like hie ka olelo a keia luahine, lu-aha iho la ka pili o kona make ole ana i keia mare, M i pane hou ae ■ U ke Duke. me ke kulai ana aku i ka luahine nana i hoike mai [ kela; neahou i na mea apau. E hoomau aku ka hele ana a ka huakai noloko o ka halepule, a e lawelaweia ka mare me ka hoohakalia hou o!e aku. Ina no ka hoea mai o Palakiko e ike ia u. mahope aku au | e nana ai iaia, aka e hoopau mua ae i ka hana nui i makaukau i keia; manawa!" "Aole loa e hookoia ka mare i keia laP i puoho mai ai o Julia me ka pihoihoi. ,4 l T a kolohe maoliia mai au, ua hoopunipuni inoia mai hoi. e hiki ole ai ia'u ke ae wale aku e kaualakoia aku iloko o kekahi ?nare o ke ano apuka e like me keia. E hookuu mai ia'u e hoi aku noloko o ko'u keena i keia manawa anol'* "Ke kauoha aku nei au i na mea apau. e hookoia ka mare maluna o na opio i keia la e pono ai» aole loa o'n makemake e hooliloia na mea i hoomakaukauia i mea ole: a i wahi e ike mai ai keia anaina kanaka. i ka inana i loaa i ke Duke o Milana nei, aole e hoopahu'aia ka ;>a;»a hoonohonoho o na mea i hoolala muaia!" wahi a Banaba me kona ku e koa ana mai imua o ke alo o kana kaikamahine. "Auhea oe e kuu haku»** i h<x>maka mai ai o Jwlia e kamailio me kona piha i ka huhu no ka lohe ana mai i kela mau olelo kauoha a ko duke. "Ina i pa kaukaniia iho kou mana e Banaba maloko o Milana nei, aole )oa ia he mea e hiki ai ia oe ke hoeikikina mai ia'u e marr aku me ko'u aj>ono ole ia mareia ana. I lohe pono oe ea. ua h«»ca mai i ka manawa e pau ai ka aelike i hanaia no ko'u mare aku me Kauna L>r<ndo, oiai. ua haawi aku au i ko u ae e mare me a. mamuli o ka hoomaopopoia ana ua make aku o Palakiko, ke kanaka hi>okahi au i aloha aku ai, a oiai eia no oia ke ola nei. nolaila e mare aku ana no au me »a. aole me kekahi mea e ae. E Lueeia» e hoihoi aku oe ia'u no ke keena o kuu maknahine maloko o ka haleahi V* l hakaha uo a jau ke kamailio aua aku a Julia i kela mau olelo ae la mamua, o kona kaha aku la no ia hele, me ka nana ole mai i k» mea a ke duke e hana aku ai matuna ona. ke ola ana o na akua, he hana maikai ole maoli keia e Banaki" i puoho ma* ai o Kauna Lorendo me ka hele a knaki loa no ka huli hoi hou ana aku o Julia no ka halealii. «E nana pu ae no hoi paha kaua 1»* aia ko wahine ke huK ho\ la. nolaila aole i waopopo ia'n ka mea e hana hou aku ai iloko o keia manawa o ka pioMee/' v»hi a ke d s ?ke me ka ana ae i kona ' u hoi k« m»«i» i lo** ia <w m* ke «no nuku». >mafo ano he duk* r»o MiUna n«i? E k»o<A* »1« oe i» Jol«* t hoi

hou mai, a c mareia aku maua mc ka hoohakaha aou oie aku, ma i paha e ac niai ana »>ia mc ka maalahi a ac o!c mai paha/" f "Kc oiei>~j mat nei aoei oe e l»otekir.a aku au i keia kaska;nahfac i e ma.rc aku me -oe rne k«>na makemake n ie- Ea« auu aue < e .u>>. keia a?iaina i niau hoskc ike maka, no ka marc ana akti o ke ka;ka-) ni#K|nc f» ka o ka ikona me ka mea ana : hvx>;c r»iat ai me kona manau kuokoa? Aolel Aoleloa' "Owai ka mea nana i kooa liio ana no ka hale oka Vīkooa. Ua makemake no anet oe. ina pela iho la oe e hoohokaia ai; Hc keu no hoi. ua hooHlo au i ko'u manawa, ko'u w-aīwai ame na mea e ae apaa no ka hoea mai o ka minuke a*u e ike ai t ka hauoli. eia ka pela iho la oe e ae aku ai e hooko i ka manao o kau kaikamahine * "Mai hoao oe e Kauna Lorendo e kamaitto mas i na olelo o kena •no imua o ka mea i loaa iaia ka mana e kaiehu koke aku ia oe mai ka ili aku oka honua. £ akahele loa oe ma ka hoopuka ana mai t na olelo e hoopiiia mai ai ka inaina iloko o'u nou,'* wahi a ke Duke Banaba me ka li-o o kona mau maka. "Ke holo nei anei oe mahope o kau kaikamahine i hoao mai at oe e kamailio ku-e ia*u i keia manawa;** "Kc i aku nei au ia oe e Kauna Lorcndo, e hamau ioa kou hoopukapuka ana mai i kekahi mea maluna o keia kumuhana ano nui, oiai ua hele au a ulupuni me ka maopopo o!c i ka'u mea e hana aku ai. £ waiho malie mai ia u pela, a na'u e noonoo i ka'u mea e hana aku ai!" Me ko Kauna Lorendo nana hou ole mai i ke duke, ua huli aku la oia ma kahi a ka luahine nana i kahamaha mai i ka mare o kela la, a ine na maka hulili i ka inaina, me kona hilahila ole iho i ka mea ana i hana mai ai, o |a ka hoike hoopunipuni ana mai i ka lehulehu no ka make ana o Palakiko, ua pane mai la oia me na olelo ikaika i ka i ana mai: j * E ka wahine, eia ka Makuika o Lodi ihea e noho mai nei?" wahi ana me ka nee ana aku a kokoke ma ka aoao o Kela. | 44 He ninau kena e hiki ole ai ia'u ke pane koke aku ia oe i keia manawa no kona wahi e loaa aku ai ia oe ke huli aku; aka ina ua makemake loa oe e ike iaia, e ninau aku i ke kiai o ka halepule, a nana e hoike mai i kahi o Palakiko e loaa ai ia oe. me ka nui ole o ka hana." Me 'ka pane hou ole mai he hookahi huaolelo, o ka manawa koke no ia o Kauna Lorendo o ka haalele ana mai i ke anaina, a hele aku la no ka huli ana ia Palakiko, no ka makemake 110 e pepehi aku i ka Makuika o Lodi a make loa. l'a hoao aku ke Duke Hanaha e ake ake'a ia Lorendo, eia nae ua noouoo hou iho ia oia. he hana tnaikai ole ia nana e hana aku ai, koe wale no ka hookuu ana aku ia Lorendo e hele e hana i kona makemake, malia he mea ia e aia oie mai ai kekahi hana maikai ole ma ia hope aku. ''Ua hiki no laua ke hakaka hou niai, aole o'ii nana owai ia o iaua ka mea e lanakila ana. Ina no ka make o ka Makuika o Lodi ia Lorendo, aiaila e lilo ana oia i kanaka kokua mai ia'u. a pela 110 hoi oia e mare aku ai i ka'u kaikamahine. aka hoi i kaa ka lanakila ma ko Palakiko aoan, alaila iaia e pono ai ka iilo ana aku o Jttlia i wahine nana, me ko'u hoopau ana i ka huhu no ka Makuika opio,' ? i kamailio wale ae ai no o Banaba iaia iho. Iloko nae o keia manawa i hoea mai ai ke duke wahine. a iaia o ka ike ana mai i kana kane, ua ninau mai la oia i ka i ana mai: "Heaha keia a oukou e noke nei i ke kamilio? Eia iho nei o Julia ihea?" "He nui paha na mea kupaianaha i ikeia a kakou apau i moeuhane mua ole ai, a ua hoea mai ia i ka manawa a kakou apau i nianao ai e holopono ana ka mare i hoolalaia ai no keia la. Ua hoea mai nei o Kela, ko wahine malama keiki a hoike mai nei i ka lehulehu eia no o Palakiko ke ola niai nei. a eia hoi maloko nei o ke kulanakauhale i keia manawa. Ua hala aku nei o Kauna Lorendo me ka piha i ka hului no ka huli ana i ka Makuika opio, a ua huli hoi aku nei hoi o Julia noloko o kona rumi. a owau hookahi no ia e noho nei me na kanaka; aka e hoopoina kakou no na mea i hala iho la. a ke kauoha aku nei au ia oe e Kela. e kamailio mai i kau mau piea apau i ike ai no ka Makuika?" y <4 I keia kakahiaka nui wale ia'u oka puoho ana mai, ua hoea mai la kekahi elele a hoike liiai la ia'u, no ka lawe ana mai i kekahi kauoha ma kuu haku wahine nei, me ka oleloia ana mai, e hele aku au e ike i kekahi kanaka elemakuie, ka mea nana ke kauoha a'u e lawe mai ana. Ua hooko aku au e like me ke kauoha, a ua loaa aku 'ia ia'u o Babariko, ua loaa i kekahi haawina kupilikii ioa." "Amvc! Ua ike anei oe ia Babariko ka Malihini?" *vahi a ke Duke me ka nui ana iho o kana hanu ana. "Ua hui pu au me ia, aole nae ma ke ano he maikai kona ola kino, aka ua loaa aku oia i ka pahi a ka mea lokoino, a ke waiho ia oia maluna o kona wahi moe no kela pilikia." L<a iho la ke Duke iluna o ka honua, a i ka hala ana o kekahi mau minuke iaia o ka nolio kukule ana, ua huli mai la oia imua o kana wahine a pane mai la: "Ke kaumaha loa nei au no ka hoea ana inai o ka Makuika no ke kulanakauhale nei, no ka mea aole oia i imi mai i kahi e ioaa ai iaia o ka hauoli, aka e ili aku ana kekahi pilikia nui maluna ona, heaha no la kona mea o ka hoi hou ana mai la no Milana nei!" "Alaila e manao ana ka paha oe e kuu kane e hoopilikia aku iaia ea? Ke i aku nei au ia oe, e hookuu aku iaia pela, a mai kau aku koii lima maluna ona!" "Aoie i maopopo ia'u ka'u mea e hana aku ai maluna bna i keia manawa, koe wale no ko'u makemake ole e ike iaia e hele mai ana e hoohaunaele ae i ko kakou noho maiuhia ana. Ua {x>ina ka hoi au, eia iho nei la o Kela ihea?" a ia huli ana ae o Banaba e nana i kahi ana o ka ike mua ana ia Kela. ua hala ua wahine nei i kahi i maopopo ole i n» mea apau. "Laki maoii kela wahine o kona hala e ana aku nei, no ka mea ua makemake au e hookau aku i ka hoopa'i maiuna ona, no kona komo wafe ana mai nei ma ka hana a*u i makemake loa ai e hookoia. Ua hala aku la nae oia, aole a kaua nana hou ana aku nona, nolaila e hoi ae kaua e kuu wahine ka hale e kamailio ai no ka mea e pono like ai kaua." • I ka hoea ana aku a ke Duke Banaba ame kana wahine no ka haieaiii, a ia iaua o ke kaalo ana ae ma ka holo loihi o ua haleaiii ia. ua ike aku la iaua ia Juiia e kukuii ana iluna o ka papahele maloko o kona rumi, a e hoomaikai ana hoi i ke Akua, no ka hoopakele ana ae iaia maiioko mai o ka hana i aneane ioa e hookomo aku iaia iioko ;o kekahi kulana kupilikii. MOKUNA XXI. * Ua haalele aku kakou e ka poe heiuhelu o keia moolelo ia Babariko maloko o kekahi hale hoolimaiima o ka hapaiia ana aku ilaila e Lanafago, a iloko o keia manawa a kakou e hooiauna houia aku nei rae ia, aia o Palakiko ke noho la maluna o kekahi noho nui ma ka aoao o Bahariko. a i kela ame keia manawa» e kau mau ana na maka o Palakiko ma ka puk*. me he mea la ke haupunpu mau la oia no ka hoea mai o kekahi mea. He kulana nawaliwali ko Babariko e waiho ia i kela manawa, eia nae, ua k>aa no na manaolana no kona palekana mailoko mai o ka poino, ma o ka olelo a ke kauka, e kaawale loa aku ana ka pilikia mai iaia mai 3oko o ka ua pono. Ma kahi mamao tkt aku mai ko Palakiko wahi e noho ana, aia i 0 Lanafagri malaila kahi i noho ai me ke kulou man ana o kona poo ilalo, a e aiawa mau aku ana no hoi o Palakiko iaia, me ka nal» ana iloko iho ona. aole wale he kumu kela kanaka nana, iloko o kona wa aka he mea ana i kapa aku ai ma ke ano he hoopakele nona. w Ua manao anei Oe, e hoea aku ana oia iloko oka manawa pono." 1 ninau aku ai o Palakiko ia Eabariko.