Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 43, 27 October 1911 — HE MOOLELO NO Babarikoka Malihini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babarikoka Malihini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUNA XXII. ! i i , c;cu aku la na koa nu kahi i loaa ai o Palakiko ia lakou, a no j ;T:an awa kūhi ia hele ana a lakou, ua huli hoi nui,mai la me j r 'e. i hooi loaia mai ai ka inaina ame ka huhu o ua Duke nei, | ko kauoha ikaika ana aku i kona mau kanaka e hele hou lakou e; , i ke'ii mau kanaka, a e hele aku ika loa ame ka laula oka aina, | , :a '.va no hoi i nalo hou a&u ai ua mau kanaka nei ona, eia nae ua j ~) Kt u»k«u ika huli a hiki ika uhi ana mai oka po, aole loa he wahi neheu i loaa ia lakou no kahi o kela mau kanaka i noho ai. | :j e ekolu la mahope mai oka make ana o Kauna Lorendo, ua inai uii.ua iho la kona anaina hoolewa, a he nui ka poe i hoea mai no u komo pu ana ma kela anaina, a iwaena o lakou, o ka Bihopa ke- . h' 1 manaoia ai nana e mare ia Julia ma, eia nae o kana hana o la ka pule ana maluna o ke kino kupapau o Lorendo, ka mea hoi ana kanaka apau i moeuhane mua ole ai, e pani ia aku ana ka maro t k.i inake. MOKUNA XXIII. Ia huil hoi ana mai nae o na mea apau mai ka hoolewa mai, a i ke i );jke hoi e noho hookahi ana ma kekahi o na puka aniani o ka haleua hele aku la o Julia e ike iaia. a ninau aku la no Palakiko ? a o Mka Hanaha ka huli ana mai imua o kana kaikamahine a pane " Keaha auanei kau ncx)noo ana no kela kanaka, aole mamuli o ka »nke ana a'ku nei o Kauna Lorendo, o kou mea iho la ia e mare aku a, nie Palakiko, aole loa, ua paa kuu manao. e hookaawale loa aku Mia niai kuu ike hou ana aku i kona mau maka. Nou hoi e kuu kaikamahine, aole loa oe e ike ana iaia, a ma ia ano he mea makehewa wale no 'kou ninau ana mai ia'u nona.' Heaha ka Palakiko i hana mai ai ia oe e kuu makuakane? Heaha l;i kou kumu e huhu loa nei iaia, i kipaku aku ai oe iaia e hele no kahi a'u e ike ole hou aku ai i kona mau maka.'' *■ Aole au i kipaku iaia, aka eia no oia ke noho mai nei ma ke ano paahao maloko o kahi a'u o ka hoomakaukau ana no na kanaka hookiekie apau. Ina he makemake kou e hui pu me ia. ua hiki ia oe ke hele no kela keena ma ka aoao komohana o kela hale e ku mai la, a ina ke keena ilalo o ka honua e ike aku ana no oe iaia, aka no ka la apopo nae e haalele mai ai oia i kela wahi no ka hele ana aku 110 kana huakai loa." Ua haalele mai la.ke Duke i kana kaikamahine e noho ma kela walii. no kona makemake ok' e hoouluhuaia aku oia. a i ke koe ana ihi> hoi o Juiia, ua hele aku la oia no ka ike maka ana, ina paha ke hoike aku nei o Banaba*iaia i ka mea oiaio. Hele aku la oia i kahi a Banaba o ke kuhikuhi ana aku iaia ma k«-i aoao komohana o kekahi hale i hcK>kaawleia no na kiai, a ilaila i loaa aku ai kekahi koa, e ku mai ana, a o ke kiai no hoi ia i hoonohou ma kela wahi, a iaia i hoakaka pono aku ai oia no kona hoo- j una\tt ana aku e Banaba e hele e ike ia Palakiko, a haawiia mai la kc ki iaia nei no ka puka o ke keena paahao o kana aloha. Aole nae ia i lilo i hana maalahi na lulia ka nonoi ana aku i ke koa kiai e ae mai iaia e hele e ike ia Palakiko, 110 ka mea ua ku-e mai kela koa iaia. me ka i ana mai he wahi maikai ole loa kela ana e liele ai. aka ua paakiki aku no o Julia i ke koi ana ma ka olelo ana aku: "Ua ae mai nei kuu makuakane ia'u e hele mai au e ike ia Palakiko, aole e hiki ia'u ke haalele i keia wahi a liiki i ko ae ana mai e li«»okuu ia'u no ka hooko ana i ka'u misiona o ka liele ana mai nei. Mamuli o ia hoomano o Julia i ke koi i ae okoaia mai ai oia e komo il'»ko o ke keena o Palakiko i htx>paaia ai, a ia komo ana aku a Julia. o k.i mea ,mua loa o ka halawai ana mai me ka ike a kona mau maka. o !,t no kekahi paku. a no kona pihoihoi loa. heaha ana la ka hiona ana e ike aku ana ma kela aoao aku o ka puka, ua ku nialie iho la 0 a no kekahi manawa loihi, a hoomaka aku la oia e wehe i ka puka. a ia wa i halawai aku ai oia me kekahi hiona ana e hiki ole ai ke h.»»>p«nna. * K waiho pono mai ana imua o kona mau maka kekahi pauku laau nii i hele a kiheahe'a i ke koko. a e waiho pu ana hoi he koilipi ma ka aono, a ia wa oia i maule aku ai iluna o ka papahele. no ka mea n i ala koke ma» la ka hoohuoi iloko ona. aole he mea e ae nona kela k >ko i luxikaheia, aka no kana aloha no ia no Palakiko. Ke kakaii aku nei hoi ke koa o ka hoi mai o Julia mai ke keena inai ana o ke komo ana aku, a no ka loihi loa o ua kaikamahine la. ua hele okoa aku la oia. a loaa aku la o Jitlia e waiho ana iluna o ka papahele me ka maule. Ke kahea la oia ia Julia e ala ae iluna, aole tiae he wahi niea a onioni ae o ua kaikamahine la, a iloko o ka manao 1 ihoihoi o kahi koa, o kona holo koke mai la no ia no ka hoike ana ka lohe i ke duke i kana mea i ike ai. Hoko o na manao maikai ole i holo koke aku ai o Banaba no kahi a ke koa kiai o ka hoike ana mai iaia 1 kahi a Icana kaikamahine e waiho mai la me ka maule, a he oiaio, ua loaa aku la o Julia iaia e waiho malie mai ana iluna o ka papahele, a o kona hapai mai la 110 ia Uuna o kona mau lima. me ka hoihoi ana mai noloko o kona r\imi A» no o Luseta ke kauwa wahine a Juba malaila kahi i noho ai, a kaa aku la ka nialama ana i kona haku malalo o kona maiu. 'Me kv kaukai ole aku a hoi mai ko Jutia manao maikai, ua huH hoi iku la no o Banaba noloko o kona rumi, aka aia nae maluna ona ka helehelena maikai ole, me he mea la e hc«ke mai ana oia i kona kuhihewa ma kaua mea i hāna aku ai no ka Makuika o Lodi, oiai « kaa aku ana kekahi.poino nui maluna o kana kaikamahine, nolaila ua lilo ia i mea nana e noonoo nui ai, aole nae < hiki iaia ke hoihoi hou mai i kana olelo ht*>holo. o ala mai auanei kona mau kuhina a ku-e iaia. la ana mai nae oko julia n«H>no<» inaikai, ua au hele ae la kana nana ana maioko o kona nimi, a iaia o ka ike ana aku i ka noho inai <» kona makuahin* ame kana kauwa. ua i aku la oia ia laua i ka ntnau aua aku; "Ua loihi kia anei ka'u haule ana aku nei iloko oka hia aiw?" " Ae. ua ma u no kou h?amoc ana aku nei, eta nae aole no 1 haia ht mau hora loih»/* wahi a Luseta me la nanaina kaumaha maluna e kona mau maka. "Aole anei au i haalele iho i ko u nami nei no kekahi Kianawa a< nei ?" "No keia manawa au o ka hiamoe ana, aoie oe i haalele iho i kot rmni. M wahi a Lu,4eia me ka hoao ana e huna ika mea oiaio. "Ke hoomanao nei au i ko"« ht>ea ana aku i kekahi wahi, aka e Lu *ela uā ike au i kekahi mea—" alaila pnliki ae la oia i kona mau bm. mamua o kona umauma, a ia wa i haule hou akti ai oia ilalo, eia nai t l»aa « ma! la ola i ka hopuia e Luser, a holo akta la hot kona ma kuahine no ke kii ana i kiaha wai, me ka hoopulw ana i kmu ma* ku*emaka ame kona lae, i hoi hou mai ai kona noonot> maikai.

E waiho iki aku kaua e ka mea heluhelu ia Cila ame Luseta e hoao j ana e hoihoi hou mai i ka noonoo maikai iloko o Julia. a no ke panna ( ana mai o ka puka. ua hiki ole aku la i ka mea kakau ke ike i na i mea e hanaia mai ana maioko, a no ia mea e kikoo aku kakou imua i ka manawa i uhi mai ai ka maiu po maiuna o ka halealii o Banaba. | Ma keia po ana iho, aoie e hik! ia Banaba ke hoi koke e hiamoe e j like me na manawa e ae, oiai ua hoaiaia mai na noonoo like ole iloko ona no na mea ana i ike ai. Aia kona rumi moe ma ka eheu hikina o kcyia haiealii, a e hamania ana kekahi puka aniani nui iwaho o ka maiapua. a no kona makemake ole e hoi koke aku e hiamoe, ua noho iho la oia ma kela puka | aniani, a nana aku la i ka imoimo mai o na hoku, a e nanea ana hoi 1 ka pa ahe mai a na ea huihui o ke ala o na pua. | Ke hele loa aku nei ina hora oke aumoe, akahi no a uhi inai ka ! makehiamoe maluna ona. a ia \va oia i hoi aku ai noluna o kona wahi | moe, a liio aku Ia me Xiolopua i ka aina moeuhane. Iloko nae o kona pauhia loa i ka hiamoe, ua hoopuiwaia ae oia i ; ka paa ana iho o kekahi mau liina maluna o kona mau poohiwi. a | iaia o ke ala ana ae a noho pono iluna, ua paa koke mai ia kona mau [ lima i ka hopuia a nakii ia ae la i ke kaula mahope o kona kua. a ! hahao ia mai ia hoi kona waha 1 ka welu. a ia manawa i ike aku ai oia i kekahi poe kanaka he nui e ku pohai ana ma kona mau aoao, a ia wa no i komo koke mai ai ka manao iaia, he makehewa \vale no ke ku-e ana aku ma kekahi ano. Ua hooikaika ae Ia nae o Banaba a hiki i ka hemo ana aku o ka j welu mai kona waha aku, a o ia kana o ka ninau ana aku i ua poe kanaka nei: . "Owai oukou e keia poe kanaka powa, a nawai i kauoha aku ia oukou e heie mai e powa ia'u ? wahi a Banaba me ka aki ana iho i kona ku'i. Ua hapai ae la kekahi o ua poe kanaka nei i Ka ipukukui heiepo iluna a wehe ae ia i kona iole eleele id!Tii e komo ana. a ia \va i iKe aku ai o Banaba me ka hoohewahewa ole i kekahi ke a ulaula e kau ana ma kona umauina, ua lawa keia hoailona no ka haawi ana mai iaia i ka ike, he poe kanaka kela mai ka aha hookolokolo hemolele a^u - v ' ' Ua naka haaiulu fce la na kuli o llanaha, a iloko o ka ika:ka o kona mau laia, ua lilo oia i kela manawa he pio malalo o ka mana o kela poe kanaka, no ka mea ua maopopo iaia, he makehewa wale no kona hoao ana aku e ku-e, koe wale no kona ukali ana aku ma na wahi apau a kela poe kanaka e kauoha mai ai iaia e hahai aku ia lakou. Ua loaa pu 110 iaia ka hoomaopopo ana, he poe kanaka kela i ike i na wahi huna apau o kona haieaiii, a he mana ko lakou ma na mea apau a lakou e hana ai, a ma ia ano, ina oia e ku-e aku ana, aole ioa he mana nui ma ka honua nana e kokua mai iaia. "Aole oukou e keia poe e hopu mai ia'u me he kanaka hana karaima la," wahi hou a Uanaha me kela nanaina maka'u no maiuna ona. ' Ua hopuia oe e Hanaha Vokona i keia manawa, maniua ae o kou lioomaopopo ana he pio oe maialo o makou. v E hoomaka hou mai ana o Banaba e kupale nona iho, o ka wa ia i hookomo houia aku ai o ka weiu iioko o koua waha, nakiiia ae la he hainaka ma kona mau maka, a o kona alakaiia aku la no ia iwaho mai kona rumi aku, a weheia mai la he pani puka ana o ka ike mua ole ana mamua, a iho aku la lakou nei ilalo o ka honua. a mai kela wahi aku i pii liou ae ai iakou iluna, a hele aku ia no kekahi waiii loihi, aua i ike oie ai iloko o kona mau la o ke ola ana. Ke hele la lakou a hiki i ka hoea ana aku i kekahi waiii akea, a ilaiia i ku iho ai ua poe kanaka la, a o ia ka wa o kekahi i pane mai ai: "E kakaii iiilii ana kakou ma keia wahi no kekahi mau minuke. no ka mea eia maanei kekahi kanaka a inakou e makemake nei e lawe pu aku, he kanaka i mahuka mai i kekahi wa ae nei i haia ma* kou haiealii mai e Bauaba." Ile mau minuke wale no ia a Banaba o ke kakaii ana iho, ua lohe aku la oia i ka leo o Paiakiko, a ia wa i ike iho ai oia, eia la ka hoi ihea kona mana maluna o ka Makuika o Lodi, aka he mkehewa nae na hoomaopopo mana ae o keia manawa, o ka hooko wale aku no i na mea e kauohaia mai ana iaia e hana aku. Ua alakai houia aku la o Banaba e ua poe kanaka nei a hiki i ko lakou oili ana aku iwaho o kekahi wahi oneanea, a e ku mai ana he mau lio malaiia, o ko iakou nei kau aku la no ia maluna o na lio, me ka noho pu no o kekahi kanaka mahope o Banaba. Xo hookahi hora okoa iif hoio ana aku a lakou, ua ku iho ia lakou mawaho o kekaiii haie nui, a ia \va i lele iiio ai na mea apau ilaio, a alakaiia aku ia o lianalni noloko o kela haie. Ke nokeia ia oia i ke alakaiia ma na ala kikeekee o ua hale nei, me ka iho hou ana ilalo o ka honua, a ia hoea ana aku a lakou ma kekahi alanui oloii, ua weheia ae la ka hainaka e paa ana ma kona mau maka, a hahaoia aku la oia maloko o ka haiepaahao i lilo ai i wahi noho no Palakiko iloko o kona mau la e nohopio ana malalo o na kauoha a ua I)uke nei o Milana. l.'a paniia aku la ka puka a paa me kona noho hookahi iloko o kela wahi pouli. Ke ninau mai la oia i kekahi niau ninau lehulehu. aole nae he paneia aku o kona makemake, a ia wa i ninau iho ai oia iaia iho : "O keia iho la anei ka hopena oka mea i noho alii maluua oko Milana apau? Eia no anei au ke noho mana nei ma ke ano he Duke no Milana, a i ole eia paha au iloko o na manao uiuahewa?" E hoomanaoia nae e ka poe heiuhelu o keia inoolelp. ma ka ma nawa a kela \>oe kanaka i iawe mai ai ia Banaba ma ke ano paahao mailoko mai o kona haleaiii, ua hoea aku la o Lanafago no ke keena o Julia. a e akoakoa ana 110 o Cila ame I.useta malaila. Ua hoakaka aku la o Lanafagt> i ke ano o kana huakai o ka hoea ana aku, o ia hoi kona hoounaia ana aku e Babariko e kii ia lakou e heie pu mai me ia. aka iu» ka malihini ioa o keia kanaka ame Babariko ia Cila. aole oia i mai i na olelo a keia kanaka. "I hoounaia mai nei au e Bahafiko e he!e mai e kii ia oukou no ka hoea aua aku ma kona wahi e noho mai nei," wahi a Lanafago imua o ke dukc wahine mahope iho o kona hoolauna ana akti iaia iho imua o ka wahine a ke Duke ame kana kaikamahine. "Pehea la e hiki ai ia'u ke manaoio aku ia oe. a'pehea e hiki ai ia'u ke ike. o Babariko kou mea nana i hoouna mai nei ?" i ninau mai ai ke (luke wahine, me kona kanalua loa i ka ae ana aku i ke koi a ' k«!a kanaka e hele pu aku me ia. Mamua nae o ka pane ana aku o Lanafago, ua ku mai la o Lu>eta iiuna, a hele aku la a hawanawan* aku ia ma na pepeiao o Cila, . a mahope iho o ko lana kainailio ana. i ku koke mai ai ua duke wa--1 hine ia ihina, a i mai la: Akahi au a haawi aku i ko'u ae no ka hahai ana aku mahoj>e !| MOKL'NA XXIV. [ 1 Mahope iho oko lakou hoomakaukau ana. ua alakai aku la o Lanafago i kana mau malihini no kekahi wahi i maopopo mua ole ia Cila ma. ame ko lakou haupu mna oie hoi. o Banaba kekahi t lawe " puia mai ka halealii aku. aka na keia nee ana aku nae o ka moolelo | e hoike mai i ko lakou hoohalawai houia ana me ko iakon mao|K>po jm«a v>lc kekahi i kekahi. ' j Aole i hiamoe hou aku o Banaba maloko «» kona halepaahao. aka | ke ala la no oia, me ka maepopo ole o kona hopena. a mamua o ka j oil» aua mai oka ia kekahi kakahiaka ae. ua ike aku la oia ika ! nee ana ae o kekahi o na paia oloko o kona keena paahao. a ia wa i j oili mai ai he eha mau kanaka kino nunui. a i mai h ke alakai o ua \ mau kanaka nei i ka paoe ana mai: "E BanaHa V"ikona. mamuii o ke kauoha i haawiia mai ia makou, j I kv i aku nei au ia o<c. e hahai mai oe mahope o makouf* iAoh I pfto4