Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 5, 2 February 1912 — HE MOOLELO NO ALIKA MAKALE A I OLE Ke Kaikamahine Lawai'a o na Kapakai o Sufoka a o ka Nohea Hoi i Mauna Aku i Kona Ola no ka Pono o Ha'i [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA MAKALE A I OLE Ke Kaikamahine Lawai'a o na Kapakai o Sufoka a o ka Nohea Hoi i Mauna Aku i Kona Ola no ka Pono o Ha'i

MOKUNA X. Oiai nae oia e nana aku ana iloko o ia pouli aaki o ka po r a e iioo-1 k)tie malie ana hoi i ka nu mai o ka makani, me ka nana aku hoi i ka o mai o na aleio manamana o ka uwila iloko o ia pouli nui. ua hoopa aku la kekahi mea maluna o kona poohiwi, a iaia o ka huli ana mai ihope, ua ike mai la oia i ke ku aku o kana keiki mahope o kona kua. "He keu aku keia a ka po ino nui wale a'u i ike ai e papa, aole . anei oe i ike i kekahi ino e like me keia mamua?" wahi a Alehiano o ke kamailo ana mai me ka leo oluolu imua o kona makua. Aole nae i pane koke mai ka Haku Tivekona imua o kana keiki, no ka mea aole ona noonoo nui i ka ino e hana mai Ia i kana hana mawaho, aka ua lawa na manao e haku'iku'i la iloko ona, i inea e hoopoinaia ai na mea e ae a he hookahi no ana mea nui loa e noonoo ana iloko o kela manawa, o ia no na mea e pili ponoi ana i 'kana keiki. Ua pupuku ae la na maka o ua makuakane nei, a eueu ae la hoi kona mau lehelehe, a hiki i ka ninau hou ana mai o Alebiano iaia: "Heaha keia pilikia nui i loaa ia oe e kuu makua?" "Akahi no au a pane aku ia oe e kuu keiki, aka ke ninau aku nei ftae au ia oe r pehea kou ano o ka noho ana iho nei ma keia wahi, ua malama anei oe i kou kulana?" hāohao loa nei au i kou ano e kuu makuakane, oiai i keia la iho nei, ua kamailio mai oe ia'u imua o kekahi poe e ae ma ke ano me he mea la ua hookomoia aku kekahi manao ano e iloko ou, a i keia po hoi, ke ninau okoa mai nei oe ia'u, i ke ano o kou malami ana i ko'u"kulana ma keia wahi. O Belina anei ka i komo pu iloko o kau mau mea i manao ai, a i hoopuka mai ai oia i kekahi mau mea maikai ole ia'u i keia Ia?" "O Belina i'o ka niea nana i hookomo mai i ka manao maikai ole " iloko o'u e kuu keiki." 4, lna pela, alaila ke koi aku nei au ia oe e kuu makua, e hoike mai ' oe « na inea a kela kaikamahine o ke kamailio ana aku ia oe e pili * ana no'ui" Aia mau no ka pane a kona makuakane ma kona lehelehe kahi i kau ai, a o kona hoopuka mai hoi ia imua o kana keiki, aka nae ua hoololi hou ae la oia i kona manao, a mahope iho o ke kakali ana no kekahi mau sekona, ua i mai la oia i ka pane ana mai: u He hookahi no a'u niea e olelo aku nei ia oe e kuu keiki, o ia no ke ano o kau mau hana i kela kaikamahine.' "E hoomau aku i kau kamailio ana mai ia'u e kuu makua, a no ka mea ua kono mai ko'u lunaikehala ia u he mea pono e maopopo la'u na mea apau e pili ana i na alahele nana i hoano e ae i kou mau ano i kau keiki nei!" anei oe i maopopo i ka pilikia mawaena ou ame kela ka:kamahine?*' . . . j w Aqlc au i i kekahi pilikia mawaena o u ame Beliua, a ina | oe e hoike mai ana ia'u i, na mea apau, malia o ka manawa ia e hiki | ai ia'u ke hoakaka pono aku i kekahi mau mea e hoopauia ae ai j kou pohihihi." ' ! "Heaha la hoi. he nani ia ke makemake mai nei oe e lohe 1 na mea oiaio, nolaila ke ninau aku nei au ia oe. Aole anei oe i hoikeike aku ma ka manawa mua loa o kou lioea ana mai ma keia wahi. ua aloha aku oe i kela kaikamahine?" Me he mea la ua houia aku kekahi pahi ma ka puuwai o Alebiano ma ka manawa ana o ka lohe ana mai i kela mau huaolelo i hoopukaia aku e kona makuakane. a oiai aole oia i makaukau mua 1 ka pane, oiai aole oia i haili mua i kekahi mea o kela ano, nolaila ua ulolohi loa kana pane ana mal, aka u& i mai la no nae oia: "Ke ninau mai nei oe ia'u e kuu makuakane i ka mea a u i moeuhane mua ole at: 'Ua aloha aku anei au ia Belina/ 1 panai aku ai ua o Alebiano mahope o ka ninau a kona makua, a i hou aku la: 'Ke kauoha aku nei au ia oe e hoakaka pono mai oe ia'iM ka manao maoli o kela ninau au o ka waiho ana mai nei imua o'u!'" "E like no me ia a'u o ka hoike mua ana aku nei ia oe, o īa īho la no ka manao maoli i lohe oe e kuu keiki," wahi a ka Haku rivckona, me ke kanaha'i iki ana mai naē o kona ano pioloke, oiai ua ike aku la oia ua hele kana keiki a piha me ka huhu. "Ke hoike hou aku nei au ia oe e kuu makua. aole loa he mea 1 maopopo ia u no ke ano o ka mea au i ninau mai nei, a ina ua makemake oe i ka'u pane, alaila ke i aku nei au ia oe, aole loa au i aloha i'ki i "kela kaikamahine. Mai ka manawa mua loa a u o ka īke ana iaia, mai ia wa mai no kuu hoovvahawaha a oi loa hoi i kou mana>va i kamaaina pono iho nei iaia." "A pehea e kuu keiki, ina e hoike aku ana au ia oe, o ua kaikamahine la au o ka hoowahawaha ana, o ka'u wahine aku ana ia e hoomare ai ia oe. E hiki ana no anei ia oe ke pale ae i ka u kauoha ame ko'u makemake?" , . . "Ke ike nei au. e hele loa aku ana keia hana a kaua i ka nui loa, nolaila, aole au e hoike aku ana i ko'u manao ia oe i keia manawa, no ka mea aole o'u makemake e hoolohe aku i na olelo palaueka wale no o kena ano." 4,1. , M Aole ka'u he mau oielo palaueka, 1 lohe oe e Alebiano. no ka mea ua hoolala mua no au i ko'u manao, a ua hooholo hoi. o Behna kau wahine t mare aku ai, aole o kekahi mea e ae. "Ina me $ka manao kui*o oe e kamailio mai nei ia u 1 keia mea e kuu makuakane, alaila e lohe pono oe i ka'u pane i keia manawa ano. he oi ae kuu make ana, mamua o ke ola hou ana aku e kapa mai ai oe ia'u he keik» nau. Mamua o kuu mare ana aku i ka wahine au e hookikina mai nei ia'u e mare aku me ia. e lawe mua aku oe ia'u imua o na holohoiona ahiu o ke kula, a na lakou e haehae raai ia'u a welnwelu, w Pehea ka nui o kau mau hookikina ana mai 1 kau keiki nei e molia aku i kuu ola no ka pono o kela kaikamahine, aole loa ia he mea no'u e ae aku ai i kou manao, a aole loa au i minamina i kuu ola ke lilo aku ia i ka make i wahi e hooko oleia ai ka mare mawaena o'u ame ka mea a'u i hoihoi ole ai. Heaha ka waiwai o keia ola ana iho me kekahi kaikamahine e like me Belina t no kou ike ole paha i kona ano kou kumu e paakiki nei ia u e hoomare aku me kela kaikamahine/' M Ua wikiwiki !oa oe e Alehiano ma kau mau mea e kamailio mai nei. a ua poina oe i ka hoomanao ana, owao no keia o koa makuakane. a he mana ko'a e kauoha aku ai ia oe e hooko mai ma na mea a'u e kauoha aku ai ia oe e hana mai." "Aole au i hoopoina i ka ike ana aku ia oe he makuakaiie nou. a aole no hot au i hoopoina i na mea maikai au i hookomo mai ai iloko o kuu uhane, a ke holo nei ke koko o ia uhane maemae iloko t hapala oieia ai kela kulana kanaka au i a*o mai ai i kau keiki

(nei,- e aa mai ana anei oe e hoahaahaa īa oe iho, ma ka hooiilo ana |aku i kau keikī i kanaka knewa e Uke me na ilio po!oIi?"' I Kau pono aku la ka nan3 ana aka makuakane maluna ona maka lo kaaa keiki, no ka mea ua hoopukaia. mai kela mau oieio e Alehiano me ka manao ku x> a kanaka niakua, a ua hoopa ia aku no kona uhane inamulī o ia mau olelo ku i ka oiaio a pololei. eia nae aole oia i pane hou aka, aka ua hoomau hou mai la no o Alehiano i kana kamaiho ana: * 4 Ke ninau hou aku nei au ia oe e kuu makuakane. ua makemake i*o no anei oe e hoomare aku ia'u me Behna Wana?" "Ua hooholo mua au i ko'u manao e hana aku pela, a o ke kumu nui hookahi wale iho ia no ia o kuu haaiele ana iho ia oe ma keia ! wahi. no ka hookamaaina pono ana ia olua iho. M * I lioko o keia manawa i wawalo ae ai ka leo o ka hekili. a olapa mai la hoi na aielo manamana o ka uwila, a ua hele ua mau kanaka la a pilipu ka hanu e hiki ole ai i kekahi o laua ke kamailio ae, aka ia hala ana aku nae o ke kikina ikiki o ka pīlihua. ua i aku la o Aiekiano me kela leo kuoo i maa iaia t ka pane ana aku: "Eia ka hoi la, ua paa mua kou manao e hoomare aku ia*u me kela kaikamahine. heaha la kou kumu o ke kamailio ole ana mai i keia mea ia'u mamua?" . I "Xo kuu manao, ina au e kamailio e aku ana i kau mau hoolaha | ana no kau wahine e mare aku ai, aiaila aoie no e nele ana kou hooie mai, pela au i huna ai i ko'u manao maoli, aka auhea nae oe e kuu keiki, he kaikamahine kupono loa o Belina e iilo mai i wahine mare nau, a oia no hoi kekahi o na kaikamahine kuonoono, a he kulana maemae kona, e hilahila ole ai oe ke lawe mai iaia, i hoa pili no keia mua aku." I "Auhea oe e kuu makuakane." wahi a Alehiano me ke kau ana mai i kekahi o kona mau lima maluna o ka poohiwi o kona makua, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana. "Mai kela manawa mua ioa o ko'u hookamaaina ana me kela kaikamahine, mai ia manawa mai no ko'u piha hoowahawaha iaia, a he mea pono nae oe e ike i keia mea, o manao kuhihewa mai auanei oe, aole he mau kumu maikai ma ko'u aoao. o ka hoowahawaha ana iaia. ke ahiahi mua loa o ko'u noho hookahi ana me ia maloko nei o ka hale. oiai ua hala aku o Tome me kona makuakane no kekahi wahi, o kela ka manawa mua loa a r u i hookamailio ai me ia maluna 0 kekahi mau kumuhana no ka hoao ana i kona ano maoli, a ua ike au iloko o kela manawa, aole oia he kaikamahine i loaa nui ka ike no ke ano maikai o ka launa ana, a e nuha mau ana oia me ke ku ole 1 ka hoihoi ke hoolohe aku i kana mau olelo. "Ma kekahi kakahiaka kolee ae no, ua loaa pono oia ia'u e ninini ana i ka wai ma ke ano paani maluna o kekahi o na kauwa, a mai ia manawa mai aole loa au i kamailio hou oiai nae e hoao mau niai ana oia e maliu aku au iaia, a e hoohala hoi i kekahi mau manawa kaawale ma ke kamailio pu ana, aole nae o'u hoihoi iki; nolaila ma keia mau mea a'u e kamailio aku nei ia oe e kuu makua. e lawe mai i ke ano o Eelina. a hoohalike me kuu makuahine, ua hana aku anei oia ia oe i ka inea nou e hoowahawaha ai? Ua puiwa hikilele ae la ka Haku Tivekona iaia o ka lohe ana mai i kana keiki e kaupaona ana i kona makuahine, me ke kaikamahine ana e hookikina aku nei e mare ine kana keiki, a me he mea la iloko o kela mau sekona, aole he mea e ae a ka makuakane e noonoo la, o kana wahine wale no, a ua hoehaeha maoliia aku kona noonoo, mamuli o ka hoomaopopo ana iho o na hana oluolu a maikai a ka wahine ka mea nana e hoolilo i ke kane i kanaka hauoli, a ke ike la o Alehiano i ka pa pono o kana mau olelo ma ka puuwai o kona makua, a ia wa oia i hoomau hou aku ai i ke kamailio ana: "E nana aku e kuu makuakane maluna o ka mea a'u i kapa aku ai iaia he makuahine no'u, a e nana pu hoi i ke kaikamahine au e hookikina mai nei e hoolilo i kuu ola ana i mea waiwa\ ole. O e kuu makuakane! aole oe i maopopo ina ano apau o kela kaikamahine, a i mea e hooiaio ia ai ka'u olelo, e hele aku e ninau īa Sa Uilama, nana no auanei e hoopau mai i kou mau pohihihi apau. a hooiaio mai hoi, eia au ke kamailio aku nei ia oe i na mea oiaio wale no." . Ke oi loa mai la ka ikaika o ka pa ana a na kikiao makani, ke naluku hala ole mai la na pakaua nunui. me he mau iliili la e haule īho ana maluna o ka liale, ke hoonaueueia la hoi ka honua. e na leo nakolokolo o ka hekilL a me he mea la i ka nana aku i ua Haku i *vckona nei, ua ano akakuu mai kona mau manao huhu no kana koiki, eia nae he mau sekona helu wale no ia o ka ikeia ?na aku maiuna o kona helehelena, a hooholo iho Ia oia, e imi aku ana oia i ka mea oiaio a i ka hala ana o kekahi mau minuke o kona noho hamau .oa ana. ua hoi hou mai la ke ano hakumakuma maluna o kona m.iu niaka, a huli mai la imua o kana keiki, a i mai la: "E kuu kfiki, mai keia manawa aku, aole au e kamailio hou aku ana ia oe e pili ana no Belina Wana. a malia paha, aole no au e hookikina aku ana ia oe e lilo mai i kane nana, na keia imia ak»i nae e hoike mai ika hopena o kau mea e manao nei. He kum in via e ae no kekahi a'u i makemake ai e kamailio aku ia oe. a ina ua pololei a hoopunipuni paha na mea i hoikeia mai ia'u o oe wale no ka mea nana e hooiaio mai. Aole anei oe i hodhuoi no ka mea a u e ninau aku ana ia oe?" "E hoomau aku i ke kamailio ana mai e kuu ipakua, ke hoopohihihi loaia nei ko'u noonoo no ke ano o ka mea au e ui mai nei la u. wahi a Alehiano me ka haalulu o kona kino, oiai ua haih mai la no oia, maiia paha no na mea e pili ana i ke%aikamahine lawai a ka kona makuakane e kamailio aku nei iaia. . . f "Ua loaa mai iau kekahi lohe, a o ua lohe la, o la no kou hele mau ana e ike i kekahi kaikamahine lawai a ma kekahi wahi kokoke mai ne'i aku nei, he lohe pololei no anei ia e Alehiano?' "Ua pololei ia lohe ou e kuu makua, no ka mea ua hana aku au ia hana me ka manao kui'o." "'Aole anei oe e kuu keiki i ike a hoomaopopo. o kou hana ana aku la i kela hana. ua hoohaahaa iho oe i kou kulana ame kou makua nei?" - . "O ke kaikamahine a'u o ka hele ana( aku e ike, oia no ke kaikamahine nana i hoopakele ae i kuu ola mai ka make mai, a ina aoie ua kaikamahine la. ina aole oe e olelo ae i keia la, he keiki kekahi au e hele mai ai e ike ma keia ao, aka ua hoi aku ota ma kela aoao o ka honua." u -t 4 *Aole a'u mau ahewa wale ana aku īaoee kuu keiki, no kou hoike ana aku i kou makee i kela kaikamahine no ka pakele ana o kou ola, aka» ina nae e like me ka Miss Wana T "Aiaila na Belina anei i hoike aku ia oe i na mea e pili ana i kou hele ana e ike i ke kaikamahine la\vai a ea? i puoho mai ai o Alebiano me ka hele o kona helehelena a pii ka ula, a ua piha hoi me ka hoonaukiuki no kona lohe ana aku, efa ka na kela kaikamahine no i ahiahi aku i kona makuakane, i wahi e ala mai ai kekahi hiona maikai ole mawaena o ka makua ame ke keiki. 4i O Belina Wana i'o no ka mea nana i hoike mai ia'u i kou hele no kahi o kela kaikamahine lawaia, aole no o'u makemake maoii e hoike ae i kona inoa, aka hoi no ka ptfka hewa ana aku nei ia'u. nolajlla aia he mau mea lehulehu a kaua e hoomaikai aku ai i kela kaikamahine, maiia paha, o ke alaheie waie no ia e hoopakeleia ae ai oe. mai kou komo kuhohonu ana aku iioko o ka hana e hoohiiahiia mai ai i kou inoa ame ko'u pu. i **Ua noonoo ole maoii no oe e kuu keiki i kou ano, ma o m hoehaeha ana aku i ka manao o Belina. Aole anei oe i ike. ua kanaka makua oe i keia manawa. e noonoo iho ai i kau mea pono e hana aku ai no keia kaikamahine?" Aole % Alehiano pane no kela mau olelo a kona makuakane, a no kona noho kulwle loa hoi, ua hoomaka hou mai la ka Haku Tivekona e kamailio i ka i ana mai. (Aole 1 pso*i