Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 5, 2 February 1912 — KE KULANA HOOMAKAULII AME KE KUPONO [ARTICLE]

KE KULANA HOOMAKAULII AME KE KUPONO

He Pepa i inoa o k» Chh* na o Hoaoluia, iWkelu, I*asiAri 17, 1912. (Hooi&AkMkMU « H. Ooo4iS( FmM. UA, r. A. K) Mi ka npa&Āp i hookumuiA a i b««maa;jL <> k» hoopo&opoao auium kui&a*k»ttifcAl* m euUoko o aa ai&a aao soj o Earvjm t ea «kia naaia airu ke kal»a&&aaluū« ot» k« ano he akihc.i. ī ioaa k» oiluOA « lav«law« mx p«U hoi ka inuwu « koopooopoao u auiaia o &* kmiia» kapo&o h>» a kaoaAkAolū, a i bm« « Wm mi kf m ili*«t kiekie o k« ktpM«, oa uu miia mk« ma k« mao, W m poao k« k«io hke ke &ao koikoi uh k» anakaaU au ik koopeaopoM ku. Maleko o u Aiokaaim* Uaiia, oakoU o ka waaa o aa aeao kaiaiaiaa, u ka ole i ke im koikoi ka UweUwoia aaa o aa kaaa o aa kalafta.kaokale r e īke piaeptaeia ai ka ukaai waleīa m boea akn i kt aao ole maolu Oiaa he «leu mau na kanaka lawe]awe oihaaa o keia ai&a ma k« aaa mai i kekahi mau loiloi aaa maluna o ka lakou mau kaaa poaoi iho me ka hoopaa aea ae i na ioo e pahola ana ia manawa, aole u« he hana i lo> kahi likeia i kweia ae e lakou a hiki i keia manawm koke iho mei, no ke ala' aum mai a hoomaopopo aku i ka iawelawe pahemahemaia ana o na hana o ka i«huleha. Ua hoala mai ua haaa hou ame nm hana uui a na aupuui kulanakauhale i ikeu* ai i keia manawa, e alakoia aku ai iloko o ka lawelawe oihanm ana. ma k« ano he manmo paa ia Uoko o ka leholehu, no ka iawe ana mai e loaa ai he mau hoololiloli i hookumuia iloko o na loina o ka hooponopono aupuni ana. Ua paa ka manao | o na makaaiuana i keia manawa e waiho aku i panihakahakm i ka pomaikmi pili laula ame ka manawa maikai kau- | iike ma kahi o na p«no ma-ua mme ka pono kaokoa, a ke hoomaopopo nei iaikou i keia manawa, oiai ua maliu akn i lakou me ka ohiolu mm ka hoolohe aua I i Kt- kauoha a ka makai, eia nae o lakou 110 ka poo na lakoa i hoonoho aku iaui iiH kela hanm. 0 ka iuii nui iloko i> ko kakou mau kanaka laweiawe oiLuna. o ia no ka loaa ana mmi he mau i oopouopono oi ao o ke kupono mme ka iio.unakaulii Uoko o na hooponopono -iupuni kuianakauhale, kalm&a ame mo* kuaina, e koe ana hoi ma km aoao o ka poe hookaa auhau, na hoolilo i mmkemake oieia, a e loaa mai ana hoi mai na kauwa mai a ka lehulehu, mm o kekahi ahahui i hoano houim ae am« na | ano o ka hana i hoano houia. koha ano kupono e ioaa nei i na ahahui maoii. 0 ka mea i makemake loaia iioko o ke nupuni kulanakauhale i wahi e loaa , ai keia hopena, o ia no ka poe na iakou e hoala, ka poe i hiki ke kukuiu i pi'o 1 loma ka ikaika e kakoo aku ai i ka wikini kaumaha loa o ke nu maiamaiama o ke Kenekuiia Iwakaiua. O ke ki nana e mawehe ae i keia keehiua hoommemae, o ia no ka liio ana o ke aupuni i oihana, aoie hoi i kalaiaina. | Ua hoea mai ka hopena no ka ninmu t laula « pili aua i ke kupono o ke ano o ka hooponoponoia amv o nm hanm o ko kakou kulanakauhale mamuli o ka | noonoo koikoiia ana, o ka mua, pili no la i km hoomakauiii laalm, a o ka lua, m» ka ljoopiii ana aku no ia i ke auIpuni kulanakauhale, i na loina ano hoa 0 ke kupono o ka laweiaweia anm o na 'oihana nnkiaia i hoohanaia iloko o nm > kui nui ponoi o ko kakou aina. 1 l'a niaopoj*> i keia ame keim kanmka | lawelawo oihana, aia ke oki loa m nele 1 o ke auo kupono ame ka nele pu no , hoi i ke kuikahi maioko o ke aupuni | kuianakmuhale i hookahunia inaiuna o [na aoao kalaiaina, me kela inau ano J kahiko i waiho iho i na ioina lawelawe I hana uhuai, a hoohana hapaia o na ka- ! naka hana ame kekahi mau hanm lehu- ; leiiu e ae i laweiAweia, oiai aae he hiki ! wale 110 ke laweia mai na hana hou 'nip ke koe o kekahi huina dala nui o ,na dala a ka iehuiehu. Okm hoonoho- ; noho ponoia aua ma ke ano pil» oihana .0 ku mikini a ka iehulehu, o la no aua- ! nei ka wae ana mai e ioaa no keia mme jkeia keena o ke kulanakauhaie, na po|no no kela hana, me ke kau ana aku ! hoi o na koikoi i na manawa mpmu majlun.i o kekahi kanaka no na hopena e 1 hoea mmi ana; a ke ole kela loina lawe ! lawe oihana, aiaiia ua like ia me ka j hoonoho ana aku i kekahi mana ma na jwahi lalnu. ! Ua hoikeikeia mai ka makemake nui* |im o ua ano ahahui lawelawo oihmum la jiioko o na hana o ka lehulehu apuni 1 ko kakou aina holookoa, mm ka hoomai huahuaia ana o km malamaim mnm o om I keena aupuui o 147 kulanakauhale o na ! Mokuaina i Uuiim i oi aku km lahui kmjnaka mamua o 30,000, inmi km $13.30 |no ke kulanakauhale iioko o km 1902 ja hiki i ka $16.81 o ke knlanakauhale [i km 1903. O km lilo o ka malama mnm i ka oihaua makmi iloko o kehi kowm hookahi, no ia mau kulanakauhaie hoo kahi, ua pii mau ae im mai ka (1.90 m hiki i ka $2.26 o ke kulanakauhale; o ka oihanm kmalmhi hoi, mai fem $1.33 m hiki i ka $1.72; km oihmna ola, mai km $0.22 a hiki i km $0.30; ka oihan* hoomaemae, mmi km $0.91 a hiki i ka $1.36; ua alaloa, mmi km $1.72 a hiki i km $1.83. m o nm kuia, mmi km $3.60 m hiki i ka $4.70. O km mi« i honmim o na knimnmkmohale Ameiikm, mm ke ano holookom, ua hoomahuahoaia a« ia n>« km hikiwmwe lom mmmnm o na iona o ke koUnmkmuhale, m e lilo mna nm aa* hau no km hoohmnm mnm mkn i nm hooiiio i mea hookaumaha i kela mme keia makahiki. lioko okm 1902, o k« pakenekm o nm loaa o nm kolanakaohaie apaa iioko o km minm k« hookakoia m« ko lakou mau aie, ua hiki aku im i ke 47.71 pmkenekm, mmi km 1898 m hiki : km 1909, oimi hoi iioko o keU manmwa hookahi, o km pii ae iloko o km hela wmiwmi i heiuia o na wmiwmi apaa i kapono i ka mnhaa naloko o keia bcmi kulanakauhale, he wahi eu wmle ae mo o 12.66 pmkeaekm. Aole \ kouoim mmi e loaa km namoao kiekie e hiki mi ke hoopmuim ae keia piiikim, akm mm km noonoo akakele ma* oli anm ibo so, pelm mnmnei e hoohoioim ai nm mlmhele mm« mm mao e mimmim m« ai kem nimau pohihihi, m ke ole e hanmim peb, mlmilm e Wki ole mmm ke hoomanmwanuiia mkn k« koikoi o ke kmamakm » km mnkma amkk» o ko kmkou maa knlmmmkmnkmie, m • pmn ama ko kmkoa meim mi • mim. He Uki k« mimmmim k«ta lim M ko ano pololei—i k« kumm he* lm « kuhikuhi mkn mi kmkon no keia hopeom mmikmi oiel Um hoakomkomlm me aa ike mmhanm o kAmhi kumu, • im koi keia, mm km laweimw» n koopo*«p«aoim maa

o ua oihao* o ka l#bul«ku a»« b« huina nuT ulu maa o ka uhaai. Ma k« auo I«htu, ua kiekip maoli £a nmh&!oi» aaa o ko kakou mau ino* no kc kupono, tia nae ftobe i mauaokoui mai ko k*kou ano kupono—aole ma o oa hopeHl 1 ikria f aka mamuli o ko k*kou tfootna\i nauoa wale aoa i aa da)a. H« kana pono km ka hoomakauhi a kakou &a« i hooh*mabema ioa ai, « o u alak«l« o ka k»emi lilo, aole ia i kalawai aka ma ke kakoo ka»'o Bia ka aoao o na kaaa ka e pooo ai e loaa alit> ia iakoo. l!a lawa iho U ao kakoa nia o keia k«Uita hoknnua i keia maaawm, tat ka iifti ami e aai ae ko kakoo aao ntaa« i hiki «1« ke maweheia m ao ke alahele e hoea akn ai i kahi o ka fao>omua—m aiaaa e maka'uia ako ai « LiUw»i «ai aaa me hikoa • kiki ole ai ke mawekeia a«. (Aala i peu.)