Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 14, 5 April 1912 — UHAAI WALEIA NA DALA O KE KULANAKAUHALE Aneane i ka Hookahi Heneri Kaukani Dala i Loaa ma ka Huli Ponoia Ana e Mr. Gooding Field [ARTICLE]

UHAAI WALEIA NA DALA O KE KULANAKAUHALE

Aneane i ka Hookahi Heneri Kaukani Dala i Loaa ma ka Huli Ponoia Ana e Mr. Gooding Field

luina o kA Ahiliui Kalppr» olo>io n*-i o keia kuhinakauhalo« i waiho ae ai « Mr. H. GooUiug FieM. ho haole aVaiiiai ioa ma ka huli ana i na han.t apau i pili i ka hooponopono «upuni Kulnnakauhale, a Koraisina paha, a ma knoa hoike, e olelo ana oia, ua aueane e hiki aku ma kahi o ka Lookahi h*aeri kaukani «iala o ka lehulehu e uhaai nraleia nei i kela ame keia makahiki, maioko o ke Kul u.akauhale a Kalana o Honohiiu. O keia malalo iho nei na wahi ma e kuhikuhi ana i ka hooliloia ana o kekahi mau dala mu hewahewa n»e ka waiwai oie, he huina hoi ana i ike :ti, e hooliloia nku uo ka |K>no o na hana o ka iehulehu, ina e apoooi» ana. na tvea apau ana i nianao ai, niaiuna o Ke kaluia o ka hoouiakauiii. No ke keena o ka Meia, ma kona nin"aaoJo, ua hoolilo waleia na dala he $7.ke keena o ke Kakauololo Knlana, «*a hoolilo ma'uwaleia Ka hui'ia o ke k« ena o ka l'uuku he $ 1 ka Halepiahao K:«lana in» keena Kinaiuhi, $335 , 0. , > 1 '; keen.i Hooinaeniae iio na p:i<a nme na kahua halekul.i. lu' 1 ; ka Hana Hawaii. he Rapio!ani l'aka, lie •>'.>; n<» ka h:i ;a mne l.a

■ tna)Arn* an* • 'ia *l.\nui. hn K* o<^ h ina e hoohuua ann kel® umu kuima lohu.ehu. Alaila u» hiki nWu tna k»hi o ko $94.(Hh 1.0,1 i hoolilo w.iln*, a * k*« hi hoi i kela *mc kri4 mnkahiki, ina •• . ka hoohanAiH o na han» »[«u • kc K« | lannknuhalo, o lik«- me ka o keia lle haol<» kpi* i ikrt« koo» nk«aju .9 niAkauk:iit mA ka r<mi am<> ka hoii a;ia i knhi e hooliloia ana o na 4ala • ' ka h'hulohu ma kokahi »nau li4na waiwai o!e, a j>cl;\ hoi kona makmkaa aim I ti;a h>i»n e hoohnnnia aku ai o kekaki nuluna <> kr kahua o ka booßftkniilii, n mamuli o kc nke ana o ka ahahui o ka jk>o kalepa, e iMh a e iolM \ n;i mp» o pili an.i i ke ano o ka Hoohan tia ana o V.o Aupu-u KuHn.ikuuhml* n Kalana o Honoluftt ium. jh«!» i hoo>ia!.n ai oia i koknlii mau nnhina t*ln, . ma ka no"ii i 'ni* hnn.i npau e law*laweia n«'i mnuiko o ame kna koena. >fa ko nno nui o k;inn h>>K<» imua o krta nhahni m.i kn Ponl-.ia n««i, r hoa> Vnka ana oin i ka Inwe)aw«< olna o na . hr\'»;» ;xjinu o ke K u*.**n•»k ;ivih;t'«• n; iluna o ko knhu;t hiwelnwo oiha i:i. «t rurtku:i. koo w:»> no koiM oloio ana M> ma k«» nnr> nui. lio oihana uui fm?naikat ( , » ptTi k:il:iiainn. ko Aupuni Kulmi iKau

1k«l« iloko i i&» ittuwi a kei* o k» siim «Ui 1 u bn »t»«r*l*w*ui im naloke o keīla im keia k#c«« oihan* 0 ke K«l*wkk»iikftle, • km Mo ** on« 1 !oou iaok, « li'tf m? kau koike: Malok» o ke k(«u o k* Kik»o«J«!#. ua ik# ula. vc% oi w»!« akn »» kak&«•ielo Mnrw& o ka kiki i «a kiu oloko o keia keetn ke booi«w« *» l*kon. w ka roea vabi ui f ko k«oiiUū kak«u olelo, o ka £ara «nde no k«a« h*n* » ka bnke hoopa» oi ii aae W k«nJi hiki bo it i m k»kaoolek> kaknikaki me k* koopao ole, e »» ke hookaki «r»le no bor» m keia han» : keU ave koia la. Ma kona manaoio. i»a o ke Kakaa olelo Kalana hookahi w»le no. » pela boi me koolimhi k»kao|«oko!«, ame hoo kahi keiki laweUwe »o ke keen», paa na ba»a apaa loa i k» l»we<J»weta e lako», e koe ai kekahi koio» -lahi mahuakon iaa ka aoao o ke anpaai. >laloko o ke keena o ka Lunahooia. aole an» m» benmbe»u »»i i ike ma ia keena. koe wale oo kon» olelo an» ae. i ka loaa ole »b» o ke aoo UAalahi. » knpono lc« o ka hoohaaaia ana o na bnke. he hitna ka na kela keeiia o ka waiko xna« ana ae i na hoohaUhala aaa imua o ka Papa Looakiai. Ma koaa manaoio. ina e iaweia i»ai ana %e loina hou m» ke ano o ka »*• iamai» ana o na bake. maloko o ke keeaa o ka Laa&hooi» ame ka Pimku. alaila. aole t hoo)wu) ananawa waleia ke keena o ka t*unku, m» ka malama aa» i na buke. no kekahi mau hana hiki no ke UwelawiMa me ka maalahi loa. e hoomaopopoia ai n» <ial» laikiai e ehi mauia<ana i kela ame keia manawa. M» .k» nmau e pili an» i k» koaie dal& o >k« Aupuni Kulanakauhale. ua hoikes«e o'u\ i kona aanao maoli maloko o kam lioike, o ke aUhek* waie no e komo ole ;fci ke aupuai iloko o na hoo lilo «no ole. o ia no ka lokahi ana o ke Aupuni Tcritore mc ke Aupuni Kulanakauhale, m&luna o k* uiunu f»U i ke dala. , \Ynhi> ana eia ke waiho mai nei iloko o na hanako, na dala a"ke Teritore. ma ka nkupanee o elua keneka o ka oi>at nae ke Kulanakauhule i -aie aku ai mai na b«nako niai i k:\ latou <1a1& e inakenmke ai, no na hana o e kulanakauhale, me ko kakiia mai he elima keneka ukupanee. e hiki ai no nae Ue loaa mai na dala niai ke Tori tore nmi uia kA ukupanee oluolu. inn no'ka >ike o ka mauao o kela mau au(uini a elun. He alahele o ikeia ai k» hoomakaulii iloko o ka li<>oponoi>om> Hupuni ana. Xo kn oihana makai hoi. wahi o kaua hoike, ua enn mai ua hoolilo o k«>la oihana i keia manawa, mamua o na umUavra ae nei i hala, aka nole nae i loan ke alahele e hoohanain ai o kela oihana nialunn o ko kupono, ma o ka hookomoia aba m:»i o ua hana ka>.-tiaina. a i wahi e ikeia ai ke kuj>ono o kela oihana, aia wale no a hookauia .iku maluna o ke kahua. o kn hoikeia o ka niakau* knu o na innkai, a i ole hookiekieia ae («ha kekahi mea, mauiuli o kona kahiko. ame kona makaukau. Xo na hoolilo o ka hanai ana i na piu.hao nialoko o ka halepaahao o ke kalnna. ua luwe inai oia i ke kunm hoohalike me ka hauaiia aha o na liiuahnna ma Pannina, o ia hoi ua oi loa aku ua hooliio o ka hnnai ana i na paahao, e hiki ai no ke hoemiia mai a loaa ke aha kupono o na hoolilo e hke me ia i ikoia ma ka hanai »na i na limahana federala, he umi-kumamaiwa keneka o ka la. Ma na me» e pili au& i ka halepaahao, na hale, ame ka malanmia ana, a pela hoi me ke $no o ka malama ana i nn bnke, aole' ana mau hoohaiahalu, ua maikai ia mau men i kona inanao. No ke keena pauahi hoi. ua lawe mai oia i .kao3 hoike no na hoolilo o kela oihaha no ka makahiki aku nei i haia, ma ke ano, ua hiki aku ma kahi p ka $8,492.96, aka ina nae no ka loa» o ua kaa kinaiahi, otomobile ia manawa, e koe ana he $3,390.00 ma k» aoao o ke ' ■> • He elua mau oihnna a Mr. FieU o ka hoakak».ana ae i kona m»n<M> maloko o kana hoike i ke ano huikou o na mana, o ia no na mea e pili ana i na b««ra o ka hAoiohu, e laa na alanni. n:i paipnwalame na paipu lawe meaino. a pelA h«i me na me» e pili ana i ke »la o ka lehulehu, ua komo pu ke 'IVritorv arfio ke Kuhmakauhale. iloko o «n mau ; hana a elua. Ma kona manaoio, iio na mea pili i na hana k» lehulehu. he |iono e kaa iloko o ka liina o kekahi komi.«ititt. Xo na mea nae i pili i ke ola o kj lehnlehu, ua manao oia, iloko wale no o kn l'apa Ola malalo o ke Teritore ia mana, uo ksi mea wahi aua. ua ikem ka hemahema o ki» Knlalmk&whale, m» ke kan ana i ke kanawai e pili ana i ka uhiia o na i*a, ame na huaai me na uwea, ouii tiae. aole e hiki i ke KuUnakauhale ke hooko aku i kela kana-wai.-ke ole e holo okoa aku ka in»na o ka mtfkeke iai4. No ua ma *i e mnlnmaiu aua mnloko o ka halema'i. nialalo o na lilo o ke Knl.-ioakauhiile. oa hoike ae oia i ka hoonui tilo w»U» no o ka niaiam» ana aku i kekahi mea, » oi aku mamoa o k» milhawa ku)ioao\ o ia hoi, e hookuu la inai i«» n» ola kon» ma'i me ka hoopaa hou oiei» aka t e kot taai in» kan» hoike. nialalo wale no n ni hooia aa» a ke -kmka * hoihoi»# ai kek *hi me« ma'i. a e hookaaia aihoi. No oih;ifia lawe opala. ua hoakak» »e k» hoike. he Ihe» pooo e a»han oJei» knla kaaa» no ka mea ihiko • n» m»kahikī h« mni » kula ho|* w n«t. a»le loa i ikeia k» lilo ana o kela oihana i hana e ula ma« ae aaa ke kupono e like ene ka pli mnkuahna m»a anji o ke kuf:i»»k«ulnle i keU aase k«?a »i»&aw». M» k» hooknku aa« ī «a hoolio i pili lou i k» hanu 4in» ame ka auilama ana i na klaaui oVe Kula«akauh» 4 e, i kwa mai »i iaia ka ike, o ke aiakele w»le »o e ai ma ko ke avp»ni »oao, i kel» ame keia makahiki- k* kuina o $30,o ia ao ka ka»wi aaa i aa kuA alaani nalalo o ke kohe. no k» kaliii» aku >fce k» brt»tika. » o< kekaki imu n?e* e »e paha i ikeia ka loihi o ko f*kou maikai. X» aa hoolilo o ke keemi o ka Loi<» Kil#i»r na- <»W»lo ae ka lwike, i ka »ui hew.ihew» o »a hoolilo • k«i» keen». » ua lawe mai oia i kana kumu hooha like, me ke keena o ka Ixm> Kalaaa o M«nybi», T»»ne«i; O luC "nai o 0» hihia i Uwelaweia e ke ke**w»o ka f»io Kalana mne kooa mau hope ehia, o Memphn. ua hiki »ku ia m» kahi o k» ±I*l. he 9.K. »« ka kew» pepehikar^ka. f a be »o k« kuei waion». ot»i nae. o ka ukn mi lakon »p»ti he HWOO.**». N'o ke kee»» Leio Kklaoa o !fo»«v hthi »ei, he 418 w»!e m man kiki» i lawelaweia, «>i» aae oa hiki »ko n» bo*-

li.n o k«> U«M'ii:t nii k;tln <> K« fi : nu' $1 k:i iikii fiO kn 'inKm.u n krl;t kr«'iiii Nn V>n Hhti» inn. u t n i n> •» Mr. Kn»ld nol*» !»«• m»'a j»%m»> «• i!. >*..!• aku IU» 11 ;i k<tik<«i <1 k:« m;<';:ttna n,:t • k:i t>ana in»hu>n <> k.t i■ <.<• k liau. aka •* ih uialiiii,t <> n:i l.nki-l» . n « JKH» killl'J»K /1III»' L< K : 1111 («><• »• <♦• i |H)nmik:iiia. iikiluim o liiko'.i k:i !ti. trn<» nn.l i k«»k«hi ni:thU* »» »■( t>«•<» i!'>. . *i < i» M»i<», f» k»>«' kn:t mn ku :t<»:tr> <» k<* K > )an*Lauhnl<>. ImiiiH «.ln!a niuhn:» hut* n« kt»k:tlu iii:tn h:tTi« i- a»- •- * < ka lrhulohu. I'n fiiki :tkn m i kali' «» k«» k:«r>-»iw.t maii aiKio i kikoVlkt»iit «» kj hoir.»> » k»»«a h*«lo »» k:i h'Hiu'ukHii < »<• rtn t, » «• pn'iin nkn nj;i uia k#M:t miiin hlu t j»'i<. n*uri.'t rtku iiinin <> \n U'lmK-hu t <» k<» lakt»n h»*lnhf'ti ina«»;i «<u» u.»' .* hoomno)>«|K» nmlmi» o u.i Vahu < .u;-t»'... • » k:t hoo|K>lioj»ono itii|«u»n hr»<»r»ist i> •» nna.