Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 22, 31 May 1912 — NA ANOAI ME NA KUHINIA O LAUPAHOEHOE NEI [ARTICLE]

NA ANOAI ME NA KUHINIA O LAUPAHOEHOE NEI

Mr. Laeahoo^u-'p»3to. haaa a au;-—E ol+oln be. of » k«kaM *a:u rus.i ki-iWiie o k.a. a na o i-*Wou ± b-ki U i keia eiau la. '.ua hai ka p« K&okoa. He pep*ki kmMka kn i ki miwmo ka i kuuā ik« thta o ke «.Uoai kipa{«li c kokoke &k« ana ī kaki koo ki 'owai aaiuu iki »ku o ke c Kilau. M> ks ouao o koa kakan aei T lo* h« okane k&uk» ilokp o km mea daiu i hiiu i keia k&niau poawai rleele, oi* iko keim. I ks 1* 10 īho nei o keia amhin& i Umm ai k* wakine a kekaki Kepani o ka aainika h«4e aaa i Hilo ae kekaki Kepani e *ole aae i !oa» aka ke kane manaahi, * xnai«io o na hoopoaopono m&ikai m a ko makw Makai

Nui Si«moQ, ua koi ua mau nea mei me ka olooln maikai īs aiani ahiaki; a i ke ano po«l«*l« aaa ak*, hookiki aka la ka laaa koele wawae ana ma kahi i ha'i mnaia me nei malaaa, a o ka manawa no ia i oili mai ai o ke kane mamaaki limakoko me kekaki paukn laau lala kuawa loihi o elima ka pnai. ne eono iniha ke ana pnni. iloko paha o ka nahelehele kahi i hookaloa mai ai. a noke i ka paiuku i ka ponalua ma ke poo me ka honhou aaa i ka pahi ma ka manawa o ke poo, a me ka mihamaha papalina, me ka palokn ana ibo i kekaki aoao o ka papalina a opa ha pu me kekahi pokakn nui o iwakalui paona, a me ka hoa ana iho i ka puuwai «ne ka pahi, a o ka nunuiu ae paha o ka mea e aku ana e make, manao iho la paha ka mea limakoko e ola hou ae ana, o ka hin ia ae ia i ke oki o ke kani a i mai kekahi kumupepeiao a aneane no e hiki aku i kekahi pepeiao. I ka wa e hanaia ana o keia karaima ua holo aku la keia wahine a pee iho la iloko o ka ulu kuawa a hiki i ke kakahiaka, ka i no koi o ka holo « kahea i maa kokua. ei» ka he makaa o pepehi puia; a i ka loaa ana aku o ke kino make i ke kakahiaka o ka la 11 ua h&m&ma pu ke kani a-i ma kahi o ka 4 a 5 iniha ke ko-wa, a oia ka kou wahi hoaloha e mihi nei i ko'u lilo ana i kiure koronelo i ka ua mea o ka manaonao a hiki pono ole ke ono ka ai no kekahi mau In. F.ia no paha ua limakoko nei ke noho pee mai nei iloko o ka nlunahele, aohe i loaa iki a hiki i keia la, me he la e loaa aku ana no. • • •

Ua ola maoli ka poe o keia w*hi oawa i keia mau la e nee nei mamnli o ke kukuhi ana ae nei o ka poe Kepani 1 kekahi hui lawaia a loaa iho nei ko lakou waapa aila e-a, a ke komo mau nei ka i'a i Laupahoehoe nei i kela a me keia kakahiaka, akahi no a ikeia aku ke emi mai o ke kumukuai o ka i 'a. O kekahi wahi pii ino loa keia o ke kumukuai o na mea ai, e laa ka i'o pipi, mai ka 18 a ka 25 keneka o k* paona, o ka 50 keneka paiai o Wkupio a i ole o Hilo mai he 25 kene)ta kou lilo ī ka ukukaa, he 11 no paona o kahi paiai, a i ola keia i na wahi paiai o Maui.

A no kahi i'a hou i na la i aui aku la e noke mua oe i ke kuamuamu i na kuula hoopakalaki o na ko-a i'a, no ko lakou houuku anu mai i'ka laki o ka poe lawai'a, «iai i keia wahi i knai ai keia makapeni i hookahi no anae kai o eha paona no ka $1:30, e loaa ai no i ke kaona 3 a i ole 4 i ka $1; o ka manini, 1 no i ka 25c; o ka moano a i oie 0 ka u-u e loaa ai ia oe i ka makeke, 5 a 6 i ka 50 keneka, hookahi no i ke 40 keneka, ma keia aina i'a ole, a ua manao kou mea kakau nei, e hikl mai anm 1 ka la a na Ilawaii o keia aina e knai ai, i hookahi no hua opihi i ka 5 keneka. oiai, ke ike mau nel ati i na lahui lfke ole, ke hele nei i ke ku'i opihi, a ina e komo mau mai ana na lahui like ole e neoneo ana ia )ae kahakai opihi, elike me ka makapa o ka i\i o na lae kahakai i keia mau la, i ka ua mea o ka noke mauia i ka 1* nme ka po. aohe manawa ha'o i ka lawaia ia me ka upCna kiloi me ka lamalama. • • » E Solomona, manao au he mea maikai na ka Lunahooponopono Kahunapule Kakaolelo a Haiolelo kaulana o Hawaii nei i keia mau la, ka hookomo ana iho iloko o kaoa nupepa Ka Hoku aloha alii oiaio i keia wahi mea hon 0 La,upahoehoe nei, i īke mai hoi na kini makamaka Hawaii o Hilo Akau nei oia iho keia: Ke hoao nei na Hawaii o keia w&hi oawa kipapali e kukulu i kekahi hana 1 hana mau ia no e na Hawaii a ai mau no i kela wahi i ino o Ewa he muhee, malia paha hoi no Oahu no ia pakalaki kahi oia ano i'a. aole hot no keia wahi, oiai, ke ike nei au i ke kulana onipaa maoli o kekahi hana nui i kukuhiia ai e kekahi mau lede kakaikahi o Laupahoehoe nei, oia hoi ko lakou kukulu aaa iho nei i ka Hui Kaahumanu, a hoomaka lakou e kapili i kekahi hale nui, i oi aku ka nni mamua o ka halepule o Laupahoehoe net F a aia iloko oia hale e malamaia nei na halawai a na aoao kalaiaina like ole, a pela na aha keaka, ka hulahula me ka ahaaina a ka poe e makemake ana e hoolimalima i keia haie, a i keia manawa, he haleknla no ka nui ino o na haumana, a uuku hoi ka halekula aupuni. He oiaio e Mr. Lanahooponopono na kukulu iho nei na oiwi Hawaii o Laupahoehoe nei he hui kalepa no na Hawaii o Hilo Akan, a aa lanlima pn aku kou wahi hoaloha nei iloko ota hana maikai, a oia ka keia wahi makapeni e kono akn nei ia oukou e na koko Hawaii oiaio o inlo Akan nei e laulima pa mai hoi kakou iloko o keia hana maikai i hapaiia ae )a e kakou Hawaii no, aole hoi o ka hoomahuakala mai, na ka ai a hoi ia ano hana. Qiai na ike maka ae nei no kakou i ka hopeaa o ka hoomakanlii ana o ka onkon man lede i ka oukou man wahi liilii e ianai akn ana ia lakou, me kon mahu'i mna ole e eia keia poe lede ke kapili mai nei i kekahi home noi e maInmahi ai o koa poo, a « kaH. pu ia ae ai o kekahi o kou mau pilikia ke h»ki mai i kon wa poina

Aole wale no i na l«d« a oakon e nan& ibo i ki i'a n e »i lft ne h ono. * ku ibo ka ninan, Nobea m&i nel 1» bo» kei* k*e'*e f * hiwain knnlan» e nanmmaa mai o«i o u i'a hoa \ keia inan kak*hiakm ne k» emi pu o ke knmo knaif Tahaha! >'» kēla baßolelo book&hi no o ka hoomakaolii o na keiki o ke Koaohaaa (Kepaai). He mea haaoli nae a'o ka hoike ua aku i> Of « Mr. Lanakooponopono, fi« kookahi Hawaii. oia ko makon huuanhao, Mr. Ka. eha Kaiwa i komo p« iloko o keia hai lawai 'a a na Kepani. Oiai ke knK nei kakoo. na Hawall i ka kakoo loaa i mn«ane akn e papalna ko kakon loaa mahina mamaa o b* Kepani, * pehea hoi e kiki ole nei ia kakon e na Hawaii ke kasa i kela aao kmf N« ka pOn

»e Aei o ko k&kou mau home i k<i mu me ka popo e pau nei o k* k«kou mau dala i ka popopo a kukaehno! Aole, no ke komo mau no o kakou iloko o kela ano hale o kohi h*ole kuai bipi o»a o Wala a e ike mau ana oe » kela m*u wahi eepa, oia o Lewaina me kona wahi kaikunane oia o Kaonamau. A pehea ka ponot £ hoopau i kou komo ana iloko o kela ano hale, a e komo mai kakou e na Hawaii o Ililo Akau nei iloko o ka home a na kaikuahine o Laupahoehoe nei i knkuhi ai i ko Ukou moto. oia hoi o Kahoomakaulii me ka Hoiliili i kmu mau wahi loaa liilii, a hookomo mai i elima a la iloko o km Hui Kalepa Uawaii o Hilo Akau nei, i loaa ai kou kea. A no na mea aku t koe e ninau mai i ko makon makni nui. • • • He mau la kal«e maikai maoli keia o makou, aole hanaino mai o Kuaua me Kamakani elike me kela mau ia i aui aku la, Manao au, ua lawa paha kaua maanei e Bolomona. no kahi w.i hou aku, me ke alohm no a nui. Kou wahi hoaloha oiaio, DOXE. Laupahoehoe, Hnwuii. • ♦ '