Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 26, 28 June 1912 — HE MOOLELO NO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKU- v "A.IV. # *Hc hana nui ka ktla aha o ka ;u<-noo ana maī nei, aka nae, ua hooiliia niai nei kela hana niaiuna o ko'u hoktia, a ma ke kakahiaka o ka la apopo, e haalele iho ana au no Padna, a pela au i hoea mai ia no ka hui pu ana rne oe, a hoikeike aku'i kekahi mau mea e pono ai ke aupuni. "La I«>aa kekahi hoomaopopo ana i ka aha kuka, eia ke hoolalaia mai nei he kipi hookahuli aupuni i keia manawa; a o ka nui o kela hana. ame ka poe na lakuu e hoeueu mai nei keia hookahuii aupuni, aole he niea i maof»opo. Mamuli nae o ka nana ana mai o kela aha kuka maluna ou # ma ke ano, o oe wale no ka lakou kanaka hookahi i hilinai ai oloko o ua manao lakou e hc»oi!i mai i keia hana nui maluna ou. a o keia hoi ka'u e olelo aku ne» ia oe, e inakaala loa aku oe iwaena o kou mau hoa ma keia mua aku. "O ke kanaka wale no i kauia aku ai na hoohuoi ana, oia no o Mako Materino, eia nae, me he mea la he mea paahana wale iho no oia e hooko ana no kona ukuia aku e kekahi poe na lakou i hoolimalima iaia. "Eia oia ke olelo nei, oia hookahi wale no ma keia hana, o ka pilikia /lae, aohe he niau ike maopopo lga ma ka aoao o ke aupuni, < hiki ai oia ke hopuia aku, a ke manao nei no hoi makou, aia he heluna nui o na alii e noho nei maloko o Venika, i hui pu me ia ma keia hana hookahuli aupuni; a oiai hoi. eia au ke hele nei ma keia huakai a'u e hala ai kekahi mau la mawaho aku nei o ke kulanakauhale, ke hooili aku nei au i ke koikoi, o ka imi ana aku i na mea oiaio, ina paha he poe hou ae kekahi mawaho o Mako. e ohumu nei i aupuni. I'ehea nae kou manao e Trivisano, e ae ana anei oe e hooko aku i keia hana a'u e hookau aku nei maluna ou?" "Me kuu iini apau, ke lawe mai nei au i kena hana rne ka manao hoihoi loa, a he hanohano nui hoi keia i loaa ia'u, o ka lilo ana i mea nana e hooko aku i ka makeniake o ka aha kuka, ame ka pono o ke aupuni," wahi a Trivisano, me ka eleu loa, oiai nae ua piha hoihoi loa oia, no ka manao, pela iho la e holopono ai kana mau hoolala ana ame kona mau hoa no ka hookahuli i ka noho aupuni ana o Venika. Na kela ano hoihoi loa o Trivisano, ua kuhihewa mai o Nikola, aia i'o ka iini iloko o ua kanaka nei, e makee ana oia i ka pono o ke aupuni, nolaila, aole ana mau mea i hoohuoi ai no Trivisano, koe wale 1.0 kona haawi ana mai i kana malialo no ke aponoia ana iku o ka hana ana o ka hooili ana inai no ka hookoia aku, a o ia ka Trivisano e ka ninau kok# ana aku: 4, 1 ka manawa hea au e hooko aku ai i keia hana nui au o ka hooili ana mai nei maluna o ko'u hokua?" "E hooinaka koke aku oe i ka hookolo ana mahope o ka meheu o ka poe kipi ma ke kakāhiaka o ka la apopo, rae ka hoohana ana ma na alahele apau au i ike ai, pela iho la e loaa poip ai ka poe kolohe. M "Ina pela, ua pono, a pehea, aole anei he mea maikai nau ka waiho ana mai i ka inoa o keleahi poe i hoohuoiia?" "Ina hoi ha ua maopopo loa kekahi poe i komo ma keia haiaa kipi. <iohe e uiia aku ia oe, no ka haawi ana mai i kau mau kokua ana, aka ua hopu kahikoia lakou, a no ka loaa ole o kekahi mau pili ana ia lakou, pela iho la i manaoia ai malia o oe ka mea e loaa pono ai keia poe a ke kokihe nui wale." "A ina au e hoohuoi aku ana i kekahi kanaka, pehea au e hana aku ai?" "E hakilo loa oe iaia, e hoouna aku i kau mau kin ponoi, a iiiki i ka loaa pono ana o tia ike maopopo k>a ma kou aoao, o ka wa auanei ia au e hoike aku ai i kau mau mea apau o ka ike ana, imua o ka aha kuka, a na lakou aku ke koena o na hana." "Akahi a irjaopop>o pemo ia*ti ke .atic» o ka'u Tnau mea apau « ihana oku ai, aka ma ko'u ike iho no nae, me he mea la, owau paha kekahi o na kanaka 1010 ma keia ano "hana." A4 Mai maka'u oe e kuu hakn, oiai he mii 'kou mau kokua nai keia hana. Oiai nae, mamuli o na mea a Mako Matero o ka hoikeike .ana mai, no kona hana hookahi ana ma keia liana kipi i ke aupuni, ua loaa no nae he mau awe'awe'a ike. no kona kauka'i ana aku i ka holopono o kana hana, maltma o kekalii mau hoa oloko o ka ;a"ba scnatc, a iloko o kela aha oe e hakilo pono loa ai i ke ano o koa man "hoa." He mau ninan lehnlehu ka i loko o ka noonoo o Trivisano i koe i tnakemake ai e wafho akn imua o Nikola, no ka hoomaopopo ama i ka poe i hoohnoiia oloko o ke «enate, eia nae aole .i 'hooka'ulua ih© ke kiu, o kona wili ae la no ia i ke ki o ka puka, a oili aku la, ane ka haawi ana mai i kona aloha. MOKUNA V. Ile eono la mai kda hoihoiia ana aku o Alahaki malok® ka liome i malihini iaia. akahi ik> a hoi pono mai kona noonoo laaikai. oiai ua loaa koke oia i kekahi ma'i fiva ikaika Ioa ; a iloko o krla mau la, iloko wale no oia, o ke knlana kupilikii, aka mamuli nae na hooikaika pauaho ole aaoa a na kauka i hoonohoia., no ka hoo|»keleana iaia, pela i loaa mai ai ka maha »ta r a i keia 1&, akahi 110 oia a hoomaopopo i na mea r laoopnhi āna iaia. Hoilioi houia aku la kona noonoo. i kela ahiahi aaa e holoholo waapa ana, ala mai la kana mau hoomanao ana, no na kaikamahine maluna o kekahi waapa okoa akn, a pela hoi me kona hoao-ana e hoopakele ta laua alaila na knnahihi ae la kona helehelena, no kona tnanao ua poino paha ua mau kaikamahine tvei iloko o k«la ino. Ke au hele la nae kana nana ana ialoko oka rumi arta e .moe ana. aole ia o kona rumi ponoi, aka he mmi keia u® kekahi hak nani, a ua hoopuniia hoi oia me na mea i malihini i kona mau maka, nae ona ike aku i kekahi mea. laia nae e moe hoololo ana, me ka noonoo ana hoi i na tnea o ka wa i hala, ua weheia mai la ka puka o kona nnai. a komo ana ka Haku Vivida iloko. me kona ike koke ana mai i ka lōaa ana o ka opio. alaila ua hele mai la oia a ma ka aoao o ka moe a AUbaki e waiho aku ana. ninau mai la: "Pehea oe e ka opio i keia kakahiaka?*' 4 *Heaha mai auanei kau, ke ike nei au i ko'u nawaliwali maoli, a me he mea ta i ka ? u hoomaopopo iho, ua akelekele loa aku paha au e kiei ma ka'e o ka lna kupapauwahi a Alahaki me kona hoomaopopo koke ana iho, eia ka oia maloko o ka home o ka mea e ku aku ana imua ona. 44 He kulana kupilikii i'o kou waiho ma'i ana ea?" wahi a ka opio, me ke ano pihoihoi. . ' '"O keia ke ono o kou mau la o ka noho ana maloko o keia hale, | mai kou la o ka pilikia. aka eia oe i kahi o na manaolana no kou i palekana mai na pilikia mai a ka ma'i." I l*a noho hamau lc>a iho la o Alahaki me ka pane ole aku he hoo- j kahi huaolelo. aka hamohamo ae Ia nae i kona mau manamanalima | ma kona lae, a i aku !a: j *'Pehc la, ua maopopo no anei ia oe, ina ua hoopakeleia kela mau j kaikamahine elua ea?" 4< Elike me kou pakele ana mai ka make mai, pela no i loaa like aku ai ia haawina maluna o laua a ehia, a ke haawi aku nei ka makuakane i kana mau hoomaikai a«a ia oe. no ka mea au i hana aku ai no ko laua pono." "Alaila he makuakane anei oe no laua a.ehia?** **He makuakane au no kekahi o laua, o ka'n kaikamahine hookahi

wale iho no rna keia ao. aka ua hoihoi hou mai nae <x i kaa morni, !va niea i oi aku imua o kuu ola nei. Ota.i hoi ua hoihoi h xiia mai kou TiO«an»» maikai. ka mea i loaa. ole ia oe :!ok»? •> na ia aku ne; i hala, nolaīla ke makemake loa nei aa e lohe i kou inoa, ua noho poaliuli maoli au no ko« ano ame kou ohana. Hc niu na manawa a'n oka ninau ana aku ia oe, a pe!a no hoi me na kauka i hooikaika ai e loaa nai kekahi hoomaheie ana ia niakou no kou ano. aole nae he loaa mai he pane hookahi e hoopauia ai o ko makou mau pohihihi mai ia oe mai. nolaiia ke ninau aku nei au ia oe, owai kou inoa:" i4 O ko*u inoa oiano o Alahaki Lioni," wahi a.Alahaki me ka nanaina kaumaha no ka hiki ole iaia ke hoike aku i ka inoa pololei o kona makuakane ponoi. "Eia no anei kou ohana ke noho nei maloko o keia kulanakauhale N*o kela ninau, ua hiki ole ia Alahaki ke pane aku. aka hiolo mai la na kulu waimaka mai na lihilihi mai, no ka mea ua hoalaia mai na hoomanao ana no kona mau makua, o ia ke kipakuia ana mai ka aina hanau aku o ke kupuna, a no ka ike ana mai o ka Haku \"ivida i kela kuiana ano e i loaa i ka opio, ua i koke mai la oia: "Aole au i makemake e hoehaeha aku i kou noonoo e ka opio maikai. ma o ka hoala ana aku nei i ninau. aka e hnikala mai nae oe ia'u. ina ua oi loa aku ka'u mea i hana aku ai mamua o ke kupono ia oe. E hoomaalili i kou mau manao uluku. no ka' mea he mau hora wale no koe, alaila hoea mai kou mau kauka. a na laua e haawi mai i kekahi laau e hooiia ae ai ka maikai o kou ano. "E noi aku ana au i kau mau huikala ana mai. mamua o ko f u haalele ana iho ia oe, a aia a kekahi manawa. alaila e hele hou mai ana j no au no ka hui pu ana me oe. a malia o loaa he māu kuka maikai ana mawaena o kaua." "Alia hoi oe e haalele koke mai ia'u, e ae mai oe e ninau aku au •a oe, nowai keia hale a'u e noho nei?" wahi a Alabaki, i ka Haku j Vivida o ka anehe ana mai e oili mailoko aku o kela rumi. "Ei oe maloko o ka home o ka makua Vivida. aohe au mau hopohopo ana no ka loaa ole aku o na hookipa maikai ana maloko nei o keia home." "Alaila o oe no anei ka Haku Vivida?'* "Ae, owau no ia e ku aku nei imua ou, a o ka mea hoi nona keia home." u Alaila o Isidora Vivida anei ka mea a'u o ka hoopakele ana mailoko mai o ka muliwai?" me ka hooikaika ana ae o ke poo o Alahaki e ala iluna mai kona uluna ae. | "Ae, oia ka mea au o ka hoopakele ana, a i aie nui ai hoi au no ia hana koa au no ka'u kaikamahine," alaila kulou iho la o Vivida ilalo, no ka noonoo ana, pehea la i lilo ai kana kaikamahine i mea ano nui i ka noonoo o keia opio, ao ia kana oka ninau ana mai: "Ua kamaaina mua no anei oe iaia?" Haka pono loa mai la ka nana ana a Vivida, no ka loaa aku o ka pane ma ka aoao o ka opio, eia nae aohe a Alahaki pane, koe wale no ka namunamu liilii ana iho, me he mea la, ua hoopoina loa oia i k ninau o ka waihoia ana ku imua ona, a ia alawa ana mai a ike i ka noho aku o Vividv, akahi no oia a pane mai i ka i ana: "E lilo aku ana paha ko'u ano e au e ike mai la i mea hookahaha aku i kou manao, aka e hoea mai ana no nae i ka manawa pono au e ike ai i na mea apau, o ka'u wale no nae e hooia aku nei ia oe, eia kekahi kanaka au o ka hookipa ana malalo ilio o na kaupoku o kou home, i lilo i mea nau e hilahila ole ai." "Ke manaoio aku nei au i kena mau olelo apau au e hoopuka mai nei e Alahaki," alaila hoolana aku la i ka manao o ka opio, ma o ke kauoha ana aku e noho oia me ka hopohopo ole, a hiki i ka pau ana 0 kona pilikia, a ua hamama mau hoi na ipuka o kela home, no ka hookipa ana iaia, i na manawa ana e makemake ai, o ka haalele mai ! la no ia o ka Haku Vivida ia Alahaki e noho hookahi. 1 He maaiawa pokole nae mahope mai o kela manawa, ua oili mai la ke kanka, a mahope iho o kona nana ana i ko /Mahaki ano, ua olelo jrai la <©ia, no ke auhee ana aku o na la o ke kupilikii, alaila haawi mai la i leekahi laau, me ka olelo pu ana mai, o ka hana nui wale no i koe e kakali aku ai, o ia no ka hoi pono mai o lea ikaika iloko o kona kino, mamuli nae ia o ka noho malie ana, me ka ai aku i na meaai kupono nona, alaila o ka haalele mai la no ia o ke kauka i |"kana ma'i me ka hoolanaia ana hoi o kona manao, no ka holopono o Vana mau lawelawe ana. Ma kekahi kakahia'ka mai, mahope iho hoi o kā hele ana aku o ke kauka e ike ia Alahaki maloko o kona rumi, ua ala mai la ua opio nei a noho maluna o kekahi noho, me ke komo ana rho i kona lole a paa. alaila neeaku la ma 'ka aoao o kekahi pakaukau, a lioomaka aku la e lieluhelu i kēkahi palapala e waiho ana malaila. Iloko nae o kona nanea, ua lohe aku la oia i "ka nehe mai o kekahi mau kapuai wawae mawaho o ka puka o kona rumi, alaila kikeke mai la 'kekahi mea ma ka puka, a kahea aku la no hoi oia e komo mai, a ia wa i komo mai ai olsidora, ka mea i Ii!o i "kii onolii iloko o kona noonoo. Ua .hele ka puuwai o Alahaki apoapo ka oili i ka ike ana aku i ka helehelena nōhea o kela kaikamahine. alaila hooikaika ae la oia e ku ae ihina, .aka ua kaomi e mai la nae ka lima palupalu o ua kaikamaI hine nei, me ka pane ana iho: i "Mai Ihoopilikia wale oe ia oe, ma ke ku ana mai iluna, aole i loaa j 'ka ikaika kupono i kou kino, e hiki ai ia oe ke liaalele aku i kou I noho, aka e kala mai nae oe, no keia komo wale atta mai nei a'u majloiko nei'O kou Tumi," wahi aka Lede Isidora, ine ka tninoaka ma ikona mau papaiina. i 4 'Ke koomanao nei au, aole no paha au i hoofaewaliewa ia oe, ka •mea auo 'ka hoao ana e hoopakele mai ka poino inai i na ia i hala !hope aku nei, o ia .anei ka mea pololei?" ! ""Ae, (oairau keia 'ka mea au oka hoopakele aea mailoko mai oka j a«ake. a kehauoli nei au i ka hauoli palena ole, e hiki ole ai ia'u ke ! hookaa aleu i ko'u aie ia oe i keia manawa, a i na manawa apau ma|h<s>pe aiku *ei." ! ""Aiaila ooe anei ke kaikamahine aka Haku Vivida?~ "Ae, owaia 'hookahi wale no kana kaikamahine. a ua lilo no hoi i mea xmi iaiV*' alaila nana pono loa aku la ua kaikamahine la ma na papalma liehnma o ka opio, a pane aku la: "Ma ka hoi ana ae a knu inakuakane a hoike ia'u, o Alahaki Lioni ks. kou 'moa, ke mea poieHei anei ia?" Ua lik> kela mau olelo i mea maikai ole i ko Alahaki noonoo, elike no me kpna am> kaumaha \ ka wa a ka Haku Vivida o ka ninau ana aku iaia e hoike ae i kona iaoa ponoi, mamuli no o ke kaumaha no kona maktiakase v a no ka ike ana mat o ua kaikamahine nei i ke kanalua o Alahaki i ka pane koke ana aku. ua hoololi ae la oia i ke ano o kana mea e kamailio mai ai i ka i ana mai: "He oiaio. o keia no ka maoawa mua loa au i ike mai ai ia*u he alo a he alo, aka ia oe e moe ana t kou ma'i. e kipa mau mai ana no au e ike ia o;, a owau no kekahi i haawi aku i ka'u mau makaala ana no kou pono, iloko o ka manawa au e hoomaopopo ole ae ana i keVahi mea." "O ka manawa mua loa i'o paha keia a'u i ike maoli aku ai ia oe. aka me he mea !a nae. ua kamaaina Sou helehelena ia'u iloko o na moeuhane, e huikala mai nae oe ia'u e ka lede opio, no keia mau mea a'u e olelo aku nei ia oe." "Me he mea !a aole kena he mau moeuhane maoli. aka iloko o kou manawa e waiho ana iloko o ka ma'i kupilikii, a'u e noho aku ana jinua o kou alo, ua hoomaopopo no'oe ia'u, ua like nae ia hoome he mea la he moeuhane ia oe, a o ia kau e olelo mai nei i kou ike ia*u iloko o ka moeuhane, o ka mea oiaio no nae, aole he moeuhane." ? *0 na moeuhane au oke kamailio ana ae nei. aole ia noloko ona •a a'u e waiho ana iloko o ka ma'i, aka ua loaa kahiko ia, iloko o kekahi manawa loihi ae nei i hala, a o ke kumu hoi nana i hoauwana ia'u iloko o na wiliau o ka manawa, a he mau la ia no ka hauoli i hoohalaia e a'u. Aole i Pan.