Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 27, 5 July 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA V "L'a hala nae na ia o ka hauoii. r,o ka r:ica «:• na h<x>n»anao ana no \x mau hihi'o moeuhane f he mau mea ia e kuleana ole ai ia'u ke koi aku. Ua hiki ia r u ke kau aku i na manaelana, no ia mau mea o ka ua i'hala. aka aole nae he alahele maalahi no ka hoea mai i ka wa e hookoia ai o keia mua aku" Aole i hoohewahewa ka Leele Isidola. i ka manao o kela mau olelo i hoopukai* mai e ke kanaka opio, a ua I:!o ia i mea e hoonioniia ai o kona puuwai, a hiki i kona ninau okoa ana aku. "Ua loaa mua no anei ka ike ia oe no'u. mamua ae o kela po au o ka mauna ana i kou ola no ko'u pono?" "Ke hoomanao nei au i kekahi mea a'u o ka ike kahiko ana. i like loa me oe, a ma kela po a'u o ka hoopakele ana mai ia oe mailoko mai o ka wai, aole loa au i maopopo o oe io o Isidola, a ina he ike kekahi o kela ano, aole loa e haawipio keia mau lima. a hiki i kou pae maalahi ana i ka aina. "Aole no hoi oe i haawipio. no ka mea ma ka olelo a ke kanaka nana kakou apau i hoopakele. ua hooikaika oe ma na ano apau. a mamuli o ka hiki hou ole aku ia oe ke hoe i ka waapa, ua moe okoa iho la oe ma ka aoao o kou wahi e noho ana, nolaila o ka hana hea hou aku auanei koe ia oe i ka hanaia no ko'u pono?" "Ua-hana wale aku no au i ka hana i hiki ia'u, elike paha me ka mea hiki i na kanaka apau, aka e waiho kaua i kela kumuhana pela, a ke hoolalau wale nei no au i ka'u pane ana ia oe. a e hoi pono ae kana iluna o ka ninau au i makemake ai na'u e pane aku, a o ia keia : "Ua ninau mai nei oe ia'u, ina paha ua ike au ia oe, mamua ae o kela la a'u o ka lawe ana mai ia oe, mailoko mai o ka wai, ke hoomanao nei au, iloko o ko'u mau la opiopio loa, ua maa au i ke kapa na aku i kekahi kaikamahine ma ka poniponi ma l<a inoa o Isidola." "A heaha hoi ka kela kaikamahine e kapa mai ai ia oe?" "Ua a'oia oia e kona makuakane e kapa mai ia'u o kana kane ia," 0 kela ae la na mea a'u e hoomano nei, o kela mau makahiki loihi i l.ala hope aku." Aole i lilo na mea a Alabaki o ke kamailio ana aku, 1 mea e hoopiolokeia ai ka Lede Isabela, aka me he mea la ua pau koke iho la ka pana ana a kona puuwai, alaila 110 kekahi mau sekona ka noho hamau ana o ua kaikamahine opio la, ua haalele aku la oia i kona noho, a ku mai la iluna, me ke kau ana mai i kekahi o kona mau 1 ma inaluna o ka poohiwi o Alabaki a pane mai la: "Mamuli o na mea au o ka hoike ana mai nei ia'u, ua konoia mai au e ninau aku ia oe, aole anei oMakelo kou iuoa pololei?" "Ua pololei 'kou puana ana mai la i kela inoa, o ka inoa maoli ia i kapaia mai maluna o'u e kou makua," alaila hooki honua iho la o Alahaki i kana kamailio ana mai, aia no nae ka haka pono ana mai o kana nana ana maluna o ka Lede Isabela, me kona ake e ike mai i ke ano o keia kaikamahine nona. Me he mea la i ka nana aku i ke kanaka opio, iloko o kela manawa, ua hoopoina ae oia i kona kulana ma'i, aka he hookahi mea nui iloko o kona puuwai i kela manawa, o ia no 'ka hoihoi houia ana mai o na hōomanao ana no kona mau la opio. Akahi n 0 ke kanaka opio a ike mai aole wale maluna o ka helehelena o ka Lede Isabela, aka maluna pu kekahi o kela mau olelo i hoopukaia aku e na lehelehe o ua kaikamahine la, aia no he mau hoomanao ana iloko ona, no ke kanaka opio i kamaaina iaia iloko o na la kamalii, a mamua o ka hiki ana ia laua ke komo hou aku iloko o na hookaau olelo ana, ua weheia mai la ka puka, a koino ana no ka Haku Vivida. Na kela kahamahaia ana mai o kela hui pu ana o na opio, o ke emi mai la no ia o ka Lcde Isidofa, a hookipa aku la i kona makuakane, a o kona oili loa mai la no hoi ia, a koe aku la 'kona makuakane me ka opio, me kona manao no nae, e loaa ana no he manawa hou nona e kamailio pu ai me kona hoopakele. MOKUNA VI. I kela hala ana aku o Isidora, aia ka Haku Vivida ke noho la me ke kau mau ana no o kana nana ana maluna o ka opio, ma kekahi ano, me he mea la aia ka mahalo iloko ona no keia kanaka opio ana e .nalama nei, aka ma kekahi ano nae. me he mea la, aia he mea pohihihi iloko o kona noonoo, ana i ake loa ai e hoauheeia aku. "Auhea oe e kuu hoaloha opio, i hele hou mai la no au e ike ia oe, me ka manao e loaa ia kaua he manawa nui e kamailio pu ai. Mamuli o ko'u kamaaina nui i ke ao nei, ua loaa ia'u ka ike, he hookahi wale no alahele pono a kekahi mea e hana ai, o ia no ka hoike wale ana no i na mea oiaio a hoopwnipuni ole, o ka oi loa aku nae i ka wa e kamailio pu ai me na kanaka hoopono. "Oiai hoi, o oe kekahi o na kanaka o kela ano, nolaila ia kaua e kamailio pu ai, mai hopohopo oe i ke kamailio ana nrai i kekahi mau mea a'u e niele aku ai ia oe, o ke alahele wale noiaa kaua e kuikahi ai." "Aole au i hoike iki aku i kekahi hoopunipuni iloke o ko'u mau la 0 ke ola ana, a aole loa no au i makemake e hoopunipuni aku i kekahi mea," wahi a Alabaki, me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina. "Aole no au i hoohuoi aia kekahi hoopunipuni iloko ou e ka opio, aka i olelo wale ae la no hoi au, mamuli o ko'u ike, o ke kumuhana a % u i makemake ai e hoala mai, he kumuhana ia e hoihoiia aku ai ko xaua mau noonoo ihope i kekahi mau la i aui aku la. "Auhea oe e kuu haku, ina he mea kekahi au i ake ai e hoopuka mai imua o'u e hooko mai ia hana, me ka maka u ole, oiai aole au i ike iki i kekahi mea o keia manawa, a o na wa aku nei paha i hala, e liilahila ai au, a i ole e kaualakoia aku ai paha att iloko o kekahi kuna maikai ole. "Aia i o no he mau mea i hiki ole ai ia'u ke hoakaka ae imua o ke ukea, aka imua nae ou e kuu haku, aole a'u mea e huna iho ar, ua makaukau au e pane aku ia oe. ke ninau mai oe i na mea i p»!i loa i ko'u ola ana, a i ko'u ohana paha," "Ina pela ua pono, a e ninau aku ana au, aole anei o oe ke keiki ponoi a G»ovani Maeelo?"* i4 O ka inoa i*o ia o ko'u makuakane elike me ia au o ka puana ana a i kona inoa," wahi a Alabaki me ka hoohakalia ole iho i kana kamailio ana mai imua o Vivida, 44 0 kela senatoa anei i kipakuia aku ai mai Venika aku nei, mainuli o ka hewa kipi?" "Pela ka moolelo e waiho nei maloko o na buke moolelo a ka Ahakuka o Umi. aka nae o ke Akua hookahi wale no ka mea i ike, aole loa i pili aku ka hewa maiuna o kuu makuakane; aka ua ahewa wale 1 t aku oia me ke kuhihewa o kela poe kanaka he umi; a i ka make ana aku la o kuu makua, ua hooneleia mai o Venika nei» me k^kahi «eanaka hoopono loa/ r "Malia paha ua polokn kau e kamailio mai nei e kun hoaloha, a ua kanalua no au no ke*kau ana aku o kekahi kiko eleele maluna o kona piakua, eia nae. i ka manawa a ka Ahakuka o Umi, i haawi aku ai i ka lakou olelo hpoholo. e hookaawale !oa ana iaia mai Venika aku

r,ei. ka h«»ne!e puia mai ka k»aa aina he kaīeana i kekahi o kona ohana, iioko o ka aha scnate." "Ke hoike mai nei oe e kuu Hak?i \'!vida i ka mea oiaio loa. a ao!c hoi a"u mau ku-e ana aku i kau mau oleio; aka he haoa hiki i keia aha kuka ke kaiii ae i ka mea hiki ia lakou ke hana elike me ko lakou maui manao haakei. ao!c I-a nae e hsk: ana īa iako.i ke ka.u ak.i ike ano oiaio. ke kanaka makua ame ka ho*-vo«o mailoko ak.: » kuu j -naknakane, ka mea a ke Akua i haawi mai ai iaia. "Pehea !a ka nui o ka mana o keia ao. aole loa e lnki ana iaia ke kaili ae i ka oiaio iloko o kuu makuakane. ka mea hoi i loaa ole i ka nui o na kanaka, aole loa! "Aole au e makee wale aku ana i ka hanohano ame ke kuleana i !.>aa i kuu makuakane. ka mea hiki wale no ke kailiia aku. mamuli ; ka makemake ona kanaka; aka he hookahi nae mea hiki ole ia'u | ke hoopoina ae t o ia no ka hala ana aku o kuu makua. ma kekahi ] kulanakauhale, e ike ole ai oia i na inea o keia ola ana. O kana | mau mea apau i hana at„ no ka pono o kona aina lianau iloko o kona ; mau la e ola ana, ua kupale wale aku no oia no ka pono o kona mau i hoa kanaka, a ua hookaheia hoi na koko hala ole. no ka hanohano o i ! a oiaio; a ke haaheo nei kana keiki i ka lilo ana oia ka mea nana e | I'oike ae i na hana a kona makuakane ma keia ao." i "Mai hopohopo oe e kuu hoaloha opio. malia e hiki ana ia'u ke hooikaika aku ina kekahi ano. i wahi e loaa atl ia oe he kulana hanoliano iloko o ka aina nei, aole ma ka hapalaia ana aku o ka inoa o kou makua, he mea ia e hooneleia aku ai oe i kela pono, aole pela. owau auanei ka mea nana e imi aku i kekahi pono nui ma keia mua | aku," wahi a Vivida, me ka lalau ana mai i ka lima o Alahaki. "Ma kela manawa o kou hoihoiia ana mai maloko nei o kuu home,; ua hoalaia mai kekahi manao koho iloko o'u, me he mea la ua kaina;iina mua no au i kou helehelena i kekahi wahi; aka i ka manawa nae o ka lohe ana aku i kou inoa. ua hooi loaia mai ko'u pohihihi, a o ka mea wale no nana i hoauhee aku ia pohihihi, o ia no ka manawa a*u : nana pono aku ai maluna o kou helehelena ia oe i aea mai ai mai kou ma'i nui mai, a hoomanao ae la au no kekahi inea i kamaaina ; kahiko ia'u. ' "Iloko o kela manawa au i ike koke iho ai, o oe no ke keiki ponoi kuu hoaloha kahiko, me kuu hooholo koke ana iho i kuu manao, e kamailio pu au me oe, maluna o kekahi kumuhana e loaa like ai i na aoao apau, ka hoomaopopo ana no na mea i hanaia o ka wa i hala. "Ke ole no hoi au e kuhihewa, aole no oe i hoopoina i kekahi mau mea e pili ana i ko kakou ohana, ma ka manawa o kou makuakane e noho ana ma Venika nei, mamua ae o kona kipakuia ana aku mai kona aina hanau aku, aole anei pela e kuu keiki?" "He oiaio ke mau nei no ko'u hoomanao 110 kekahi mau mea, eia nae. ua like pu lakou me na moali i aneane e pau ka ikeia iho, a no keia manawa la, ke naua aku nei au, me he me la he wahi ia a'u i hele mua ole. koe wale no ke kukulu ana aku i kekahi mea hoomanao, ina paha no ke poho wale o na manaolana, a no ka loaa mai paha o > k *lii mea nui i iiniia. ''Ke ike nei au e kuu Haku Vivida, ua nele au i ka inoa, ka lianohano e hookahua iho ai i ko'u mau manaolana; a ke ole no hoi au e koho hewa, me lie mea Ia aole no au i nolio pouliuli i kau mea i ake nui ai e hoala mai i keia manawa; aka o ka'u wale no e hooia aku nei ia oe. aole au mea e hopohopo ai ma o'u nei~ "Oiai nae ua nele au i ka waiwai, hanohano ame ke dala, eia nae me a'u kekahi mea i loaa ole i ka nui o na kanaka koikoi oloko rei o ka aina, o ka pohaku kihi hookahi iho la no ia a'u e kukulu iho ai i ko'u alahele no ko'u holomua o keia nee ana aku." Me he mea la ua korrio loa aku na olelo oiaio i hoopukaia aku e Alabaki Lioni iloko o ka puuwai o ka Haku Vivida, no ka mea ua »ke mai oia i ka hoopono iloko o keia opio, i hiki ole e loaa i ka ha]>alua o na kanaka maloko o kela kulanakauhale, ka mea hoi i oi jp?kela aku i ka waiwai ame ke dala. Iloko o na makahiki i kaahope aku, aole loa o Vivida i poina oiai oia ame ka makuakane o keia opio e noho like ana iloko o ka aha ?enate, a e nana mau aku ana oia ia Giovani Maeelo ma ke ano o kona hoaloha oiaio ia, a he mea no hoi e haawi mau mai ana iaia i na a'o ana maluna o na mea oiaio no ka pono o ke aupuni ame na kanaka. Iloko pu o kela manawa, e launa ana ko laua mau ohana ma ke

ano he mau hoaloha oiaio, me ka loaa o na manao i na makua, e hoohui i ka laua mau keiki ma ka mare kc lilo ae laua i mau kanaka makua; a ma ia ano iho la, ua pipili aku ka manao o Alahaki i ka Lede Isidora, oiai no nae laua iloko o na la kamalii loa. Iloko no hoi o kela manawa, ua haawi aku o Isidora iaia iho e lilo i wahine na Alahaki, elike me ka makemake o kona makualeane, a na komo ia manao makemake iloko o na opio, no laua iho, oiai nae aole i maopopo iki i kekahi o lakou na mea e ili aku ana maluna o Giovani Maeelō. Mai pono no hoi e lilo ole ai i mea hookui-he aku i ka manao o ka Haku Vivida, ina i hoopoina wale no oia i na mea o ka wa i hala, :ne ka hoala ole mai i kekahi hana e mihi hou ai oia; he keu no hoi i ka ahewaia ana o ka makuakane o Alahaki e ka aha senate, a kipakuia ai mai Venika ahu. malaila iho la no pau Icana hana, aole nae pela, ua hoike okoa aku oia i kona manao maoli imua o ka Lede Isidora. aole loa he mea maikai iaia ke hbomanao hou no Alahaki. no ka mea i ke kau ana aku o ke kiko eleele maluna o ka makuakane, ua hapala pu ae ia kiko maluna o kona ohana holookoa. No na makahiki nae i hala aku, ua nui ka hooikaika ana o ka Haku Vivida i kana kaikamahine e hoopoina i ke kanaka opio nana i kaili aku i ka puuwai o ua kaikamahine nei, aole ka l-ede Isidora i maliu aku ia mau olelo a kona makna, me he mea la, i na manawa apau a ka makuakane e hoala aku ai i kela kumuhana. o ka oi loa mai ia o ke aloha o Isidora ia Alahaki, me kona ike mua ole no nae eia ka opio ana i aloha ai maloko o Venika. I hoike no ka manao paa o ka Lede Isidora, ua hoole mai oia i ka poe apau i hoea aku imua ona, no ke noi ana e lilo aku i wahine na kekahi o lakou, me *ka nana oleia o ko lakou mau kulana hanohano a nui hoi o ka waiwai. Ma kela manawa o ka ae ana aku o ka aha. senate e hookipa hou mai.i ke keiki a Maeelo noloko o Venika, ua ae aku iakou mamuli o ka hoololiia o ka inoa o kana keiki, a i ka wa a Alahaki o ka hiki ana ma Venika, aole oia i hookokoke aku ma kahi o ka poe i kamaaina | iaia, a i ole, hoikeike wale aku paha iaia iho, a i?a kela inoa e o la maluna ona, o ia o Lioni, i hoomakapo aku i na mea apau ma Venika i ko ia nei ano. Aole nae o Alabakt Lioni i hoohewahewa i kana poe apaa i kamaaina ai, iaia me kona ohana e noho ana ma kela kulanakauhale, aka aia nae he pale nui mawaena ona ame ka Lede Isidora e hiki ole ai iaia ke hoikeike hou aku iaia. a na ka ulia laki wale no i hoohalawai hou ia laua, elike me ia a kaua e ka mea heluhelu o Ica ike mua ana ae nei. Ma ka aoao o ka Lede Isidora, aole i pau kana mau hoomanao ana no ke kanaka opio, mal kela haalele ana aku a Alahaki ame kona ohana ia Venika, a e upu mau ana ua kaikamahine la o lea hoea mai i ka manawa e halawai hou ai laua, a e hookoia ai hoi ka iini a kona puuwai. I kela manawa a Alahaki e waiho ana maluna o kahi moe iloko o kona kulana kupiiikii, a e hele mau aku ana hoi ka Lede Isidora e nana iaia, ua komohia aku no na manao hoohuoi iloko o ua kaikamahine nei. o ke kanaka opio paha kela ana i aloha ai. a i ka lohe pono ana mai na lehelehe aku o Alahaki. oia no o Maeelo opio, he mea e ka hoopihaia o ka Lede Tsidora me ka hauoli, he hauoli i loaa mua ole iaia, iloko o na makahiki loihi a laua o ka noho kaawale ana. I ka manawa o ka loaa ana o ka hoomaopopo i ka Haku Vivida, o keia no ke keiki ponoi a Maeelo, ua hookaumaha loaia kona naau. 3C»le mamuli o kona hoowahau-aha i ke:a opio. aka no kona ike. aia he kanawai paakiki loa i kauia ma Venika. e kanpale ana i ka mare ana aku o kekahi mea haahaa me kekahi mea kiekie. Aole t Pau.