Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 28, 12 July 1912 — NA MEA HOU O KA EHUWAI O ALANAPO, KEKI-UKA. KONA HEMA, HAWAII [ARTICLE]

NA MEA HOU O KA EHUWAI O ALANAPO, KEKI-UKA. KONA HEMA, HAWAII

Mr. Uu.naisOof-onopoao o ke Kilohina i *» Iwtai. Ak»hm oe;—E not aka ana t;j i kea ola«>la e oe »a k«* bo kela poo»*n*e e k*a *e raaJana. ioa e loaa aea ke rueī kU' wale o ka noka kaua. : i.\t mai ai e* ntakamaka o k.%aa e aoh*> aaa na tcokup«ni like o!e i ai a.ea uoj 0 kuaaina n«:. Ua ka iho b«h ka ha> baU«a: •> Keei-aka nei o ka hoomana ma ka aoao maoka kn nei o ke ai*aa: anpani, ma o ka huwi ana Bit o Mr. ao« Mrs. D. K. Baker i ko lana ioko maikai e kukoiu i k* k*le o ke Akua maluna o kekahi hapa o ko b;ia k j!eana. He irahi hale uuku bo keia, nona <a ioa he 26 kapaai, iaula be 16 kipumu kekahi aao ke olelo ae, he haie puie maopoj»o keia e ku nei, oiai ua paa ka |*uoa j>ele, a o ka pele wale a'\u no koe. Ua iaki no na hoahau»u o Kee;-uka nei i ka U*aa aaa o ko lakou wahi e hoop-inana ni a koomana aku : ke A v ia. Ua hoomanawanui panaho ole no na hoahanan o Keei-uk» nei, i ka imi ana 1 na kenikeni e ku ai keia hile, a pela pu hoi na hoahanau o keia hoomana keia hoomana o keia apana i lauiima pu mai ai nu keia hana nm, na makamaka nohoi ame na lahui like ole i hoo hamama mai i ko lakou mau ekeeke a lu mai no k.i hale o ke Akua. ka mea nana mai n» pono apau o keia oia ana. Ma ka la 29 o lune, 1912, hora 12 a oi. ua weheia ae la keia hale halawai. ma o ka uoolaa ana no ke Akua. Na ka makua no o keia apana, R«v. K. 8. Timoteo i malama ae ka haiawai h-ii-pule, Aia kana olelo paipai ma Korincto I. mokuna 1, pauku 10. E ohioiu no hoi ka poe apau e heluhelu ana e nona mai na pono apau o keia ola an.t. la. Ma keia la i oieloia ae la he 1* maiie maikai ia e hoike ana hoi na lani i kona aloha, oiai i na h aku niamuj he mau la ua ia. Ua hele mai na hoahanau apau o Keei nei, a pe!a me ko Na poopoo mau hoahanau i keia la i olelo ia ae la, a pela pu hoi me na hoaloha o kahi loihi i naue mai no ka ike ana i keia man mea hou o ka aina nei. Ua j hookahahaia mai no ko'u noonoo i ko'u ike hou ana i ka aina hanau nei, ua loli maoli no, aole |»ela i keia mau makahiki mua aku ne», oUi au i kaawaie aku ai he mokupuni okoa oia hoi ka moku o Kama, a akahi no a ike hou i Ka nani o ka aina hanau. I ka pau ana o na hana haipule, ua kono mai la na kamaaiua oia hoi na hoahanan, i na mea apau i hiki mai. no ka naue ana i ka papaaina i makaukau e hoopiha i ko waho ia loko, oiai \> Hanale e hookikina mai an\ e wiki, aia ke ala o ka puaa kalu.% |>aa ke kolonale mai la i ka ihu o ka ni ikamaka. Ua ai a ua lawa i na aiea apau i hoo. makaukauia e ka lokomaikai o na kamaaiua, o keia uka uiuwehi i ua lipo o ke kuahiwi, nui ka momona o ka puaa, he ono hoi kau me ka poi uouo o ka palaii me ka makoko. He mauu hoi kau i ka puu ke moni aku. Ka paiaoa Pukiki i hamoia me ka «raiubata. ke koj>e hiaa no hoi o Koua e moe o'e nei 0 ka po i huiia me ka waiu pipi. Auwe! Ihe momoni hoi k»u ika puu. I ka haalele ana mai o Hanale, ua hoi mai la 0 Keoni Pulu, no ka mea o kona kuleana ia. Nni no hoi ka elou me ka makaukau o na kuene ma ka lakou iiana, he uleu hoi kau, ia oe no a (niue aku ua hooko ia mai la kou makemake me | ka hakalia ole. | I ka j>au ana o ka paina, ua kauoha mai la no na kamaaina aole e hoi na mea apau i hiki mai oiai he hookahi ai ana i koe, a e maiamaia ana he ahamele me t«bAJo i ka hora 7 oia ahiahi, aka ua ike no na mea apau, oiai ua haawi muaia na kikiki i na la aku mamua, i |ka poe apau i makeniake e ike i ka ahaiuele me tabalo, I ka hoea ana mai i na hora i manao"īa no ia hana, ua hiki e nui la ka poe mai kahi loilii mai, e hoomaka ana mai Kealia a ka paieaa o Kt>u i-waena. Nui 1 ka piha, aole i ikr i i n;a K vi nei ia pilha īuai kinohi mai e. ,e n:e keia, Ua hoopihaia ka hale o k,* Akui e na kanaka, a kuku iluua, a Kioi mai mawaho ' qf na puka aniuni. j I ka hoea ana mai i k i hon 7 p, m. ponoi, ua akoakoa m ii h na like j ole, no ka hoomakaukau ana a.:u i ko lakou m&n kuiana pal.,ihi. I ka nmkauka'u ana i ka manawa o ka hana, ua ku mai la ke komite o na hana oia po, oia hoi o Rer. E. 3. Timoteo, a hoolala mai no ka manawa o ka hana ua kokoke mai, a nana no i hoolaha mai no ka himeni wehe, oia hoi ua hui na kakipu apau ma koia himeni, oia boi ka himeni * * Waimanalo,'' i alakaiia e Bamuel K. David ma o ke alakai ia ana e ka leo o ke g«ta, he keiki hanau no keia no ka aina nei. Ka huina nni o kn. poe i hui ma keia kalapu he umikumamawalu, o kou mea kakau nei kekahi i hui pu aku ma keia himeni wehe.

1 ka pau anß oia himeni wehe u& hoolaha hou mai la ke komite ma ia hana, o ka m&nawii keia o ke kalapu o ' 1 Pihanaakmlani," i aiakaiia e 8. K. David me ke gita, be eha a lakou himeni, he eono ko lakou nai, ma keia kalapu i loheia ai ka himeni e hehi ana mai Nli> han ahiki i ke kope hiaa o Kona. He u'i a he nani maoli no oe ke hoolohe aku, ua like ko lakou mau Seo me ka leo o ka manu lim polena. Pau aku la ia kalapuu o ke kahipu aku o 4t Lei Poni Moi." i aUkaiia e Abraham Haiii, he ekolu a lakou hi> meoi, he elima ko lakou nui, o ka lakou himeai wehe no o Lei Poni Moi. O keia -u 'i nohoi ia e pii ana ka leo iiuna a hoi iho la ilalo, he nanahe maoii no t ua oi aku mamua o ka pahu phonograph a Obed Kekuewa. Pau aku la hoi ia nani me ia u 'i, eia hou ae no ka koi ia nani me ia u *i. oia hoi ke kalapu o "Kona Kai Malino/' i alakai ia e ka Hon. M. K. Makekao, he eha a lakou kimeni, he eha no hoi ko iakou nui, ma keia kalapu ua nni ka pa 'ipa'i īa, aa like me ka okanana leo, he halnlu, me ka nanahe. ma keia kalapu leo like ole, oiai be kaiapu ohana keia. M* keia kalapu i loheia ai kela mele, Pfpi Nui Ka'u, Ua Paa Ma Ke Kiwi." Xui ka naai o na hia«ii a keia kalapo. O ke ohohia ka mi Siha ia la, eloa hoi ana a ia kahipu e meai i ka wa hookahi, he nani maoli bo e hiki oīe «i i keia makapeni ke hoike aku ia oe, aka na ka no ka aaai o oa kimeni a ia kaUpa, he m«a i ike a lawa ma ia hana ka mea nana i alakai. Hiki mai la i ke kalapn o ka 44 Bhn Wai o Alanapo," nona hoi kela poomaaao e kau ae la mahina f ma keia kalapa ao'ie he alakai, aka ua kela me keia oloko o keia. ka)apa e hiki aaa e llakai t i alakai a*u i aa kimeni apao * keia kaiapu, W eka kimeni « keia haUp», he «hiMi ka ni o keia k&lapo,

% o kou mea kau., u r., . ,v; m* keia fcatapu. Hl' lUUU L.IIU'U: i rim iulapu. e haku nuu uj.\; a» 'NAIu « I*ale. a ka ''K:.u W.u » A .vuajH>. ,f M» keia k»Upu o htk. . > u «... o2el« .»«• b« u 'i * oaui na htn«<nt. aku k«« waiSo aku nei kuu knk:».!. n* ka |«m i a;ki u;ai :ua U po e h k.lh. .. t ku olelo htx>ho!o ao u.t h.mon: i%\-a :» k«u» ka,aj>u. ihii mai la i k,» ka.up : o k»» "Poo o Koia h.i!o o no Akuj, oi% Uoi o J. Keanu, he e!euiakv.io keia li« 70 a oi na nia<*htki o kn* b« «'Uia au:i hins.Mii, .hi.a k.iu:i Jr nou» u»ko o ka iuuo iinueni »» j,hi aua 00 }.«• Akua. Ho u 110 ka hiuieui a ket« ulomaiu, oia no oe o k» leo hone o k« tv*hiiii. I'au aka la ia kal&pu, hiki wai hi | ke KaUpu o "lNi» K»He." i alakaiia [e kon u;pa kakau aei, Mi>. Anme M. KaUma. he eh« hiineni n keia kn.apm, he eouo ko lakou nni, i ehiku 1 ke al«kai nei. H* kalapu pokii keu. o k* n akou mau keiki no me kekahi o ko'u k,tikunan«. O ka lakou himeni «rrbe ( o;a no ka himeni e knhea auu mai kela a;pana keia apana o Kona Henui nei, • hiawi i ko lakou aloha 1 ka halo o k« Akua, nui ka j»al i» o ka himeni a kei i niau poku, o ka hauoli paha ia la e lu ana oloko me ko waho, e hiolo a«a nt kenikeni nte na ha|taumi, ma o 1 niaanei. ua like ine ka pakaua; o k* huina loaa i luia, ia mau aunuke h« nui keia ma keia kalapu wale no i luluia ai maloko, oiai kekahi poe, a:a ka hilinai maJuna o ua kikiki, aka i kou mea kakau nei ua inii a* tm i wahi e loaa ai ia mau kenikeni mawaho ae 0 k«» kikiki. Hiki mai la i k» manawa 0 na han* tabaio, o ke tabalo mua oia no o "Kaiiilauokekoa" me 4, Kekalukaluokewa" me "Kauakahialu," ka mea iaia ka okie o Kanikawi. He u'i keia tabalo, na ke Kalapu 0 Pihanaakalani keia ta balo, i alakaiia e Mra. D. K. Baker. O ke taba!o aku o Paahana, ke kaikamahine noho kuahiwi; ma keia taba--10 ua komo pu k« kalapu o i'ihanaakalaai, me kekahi hapa o ke KaUpu » Lei Poni Moi, o Paanana okoa no a • ao, e kolo ana i ka hana opae. a e ohi uua i ka hua 0 ke kuawa. a pela wai« aku. He u'i a he nani keia tabalo i alukaii» e ke Kaiapu «> Pihanaakalaui, malalo o ka hooi>onoi>ono ann a Mrn. D. K. Baker. 0 ke tat»alo aku o ko "Alii Kamehameha" me kona m«u ukali, n.i paa kahili me na paa pulo'ulo'u, u;i moiwahiao 0 na mokupuni ewalu, me ko lak»u mau ukali. Ho ku maoli uo i ka eohia, he u'i hoi kau o. na moiwahiuo nu» ko lakou mau aahu Jike, nte ka 1«m tu> hoi o 11 a mokupuui liko ole e liko uie ke mole, e mele ia nmi ana e ke KuUpu u l'ihunaakalani, e hoonmka aun m.u \iihaa mai a Hawai.i kuauli. 1 k.i w» 1 komo mai ai o Kamehameha ua iiui k.i iia 'i pa'i ia, he ku maoli no i ka eelna, 1 kona ka'i an.i a e a ku mai mamua. ua noi de la kona limn akau i ksi ,4 *K:i o ka Aina," he kulana Kamohamoha maoli no. £ kala niai aole e h>k i ko ha'i aku 1 ka inoa o na moiwahiuo me ke Alii Knmehamoha, ho nui maolt. Na Mn». D. K. Baker i alakai a hooponopono keia tabalo. O keia no hoi (,<• tabalo hope, a meleia mai kela mele, 44 E Na'i Wule no Oukou i Kuu Pono Aole e Pau." "Hawah Ponoi" no hoi k* himeni hope, • hookun na hana oia po i ka bora 10 1 oi. J">»a ka mea nan» i hookahaha nai l ko'u noonoo, aole he mmu olelo paipai i haawiia no ka poe i hana i ka hana, a j*la pu boi ka poe apau i hiki mai U po; he mea kupanaha mmoli keia i ko'a noemoo, oiai ma ka aina o ka 'u kut oia hoi "Nahonoapiiiani," he mea maa ka haawiia mai i mau olelo paipai ■• na manao hoolana, no ka poe » paa i lawelawe i keia hana nui. me ka po« i hiki mai • ike i keia hana hoohaaolL Malia paha oia iho la no ke ano o ka iawelawe ana ma kekahi waht. 1 k* kahi la ae i maopopo ai aa loaa o ka ahamele me tabalo, mai na kikiki a ka 7o*u oloko i hiki ka hnina i ko ♦72.2«, oia ibo la «a haa ohahm i laia mai no ka hale o ke Akua, ame na pUikia liilii ae mawaho. 1 keia la n« i iaac(.opo ai ka iaoa o kehi hale halawa> oia hoi o "Ka Hoka Ao o na Kahik>*x 0 k*ia ae la ka nui mme ka lawa • ki'u man homkaka ama • pili aaa M keia mau mea kon < ka<ia ae ia aaahaaa. ma u wahi mea hoa iu o knaaiaa aet K'e hooki aei aa me ko"u aioha mi ia «e e Mr. Lnmahoopoaopoao, t m« M keilii o koa papm pa'i ka weliaa hop* o lei'n man kooauukai. Owao ao m- ka haahaa, HEa ANNIE M. KALAMA. Hom«. Keei l'ka, Kona ma, lulai Z, 1912.