Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 29, 19 July 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

Ia Aba!aki Lioni hoi e noh»> ho<:>kahi la. a< ne ana mea e ae e noonoo j nui ia f aka oka Lede Isifīc-ra waie m>. Ina aia me ia ka inoa hanoliano a kona makua i hookau mai ai. a ina aia no na waiwai o kona ohana ke waiho la me ke kaiii oleia aku e na manao u ka poe pakaha wale, ina aole loa oia e hoohakaiia :ho, i ke noi okoa ana aku i ka Lede Isidora e aloha mai iaia. Oiai ua lohe pono mai oia mai na lehekhe mai o ka Haku Yivida f no ka haulehia ana o ka Lede lsidora i ke aloha iaia, ua lilo no ia i mea hoolana mai i kona manao. aka nae i ke au ana ae nae i kahi e hiki ai iaia ke koi aku i ke kuleana o kela aloha» ua iike pu oia me kekahi lio i paa na maka i ka paluia e maopopo ole ai iaia kana inea e hana aku ai. MOKUNA VII Me manawa o hookahi pule, i hala mahope o ka manawa elua o ka malamaia ana o ka halawai a ka poe hookahuli aupuni, akahi no a akoakoa ae na lala o ua ahahui ohumu nei, no ka mea ma kekahi la, tia hoakoakoa mai la elima poe maluna o ka lanai o ka hale nani o Trivisano, aole nae i loihi ia kakali ana a lakou malaila, o ka oili mai la no ia o Mako Matero, ke kanaka a lakou i maka'u loa ai, a i Vauia ai no hoi kona weli e na kanaka na lakou e hoomaiu ana i ke aupuni. s 1 waena o kela poe apau loa. o Mako Matero hookahi o lakou ka mea nohu me ka maka'n ole ae i kekahi mea, oiai no nae ua haawiia kekahi uku makana kiekie no ka mea e hopu ana i kela kanaka a oaa, a lawe aku i na oleloike e ku-e ana iaia ma ke ano he kipi i ke aupuni. % Xo k' >na niau hoa, he poe wale no lakou apau i piha me ka maka u, y i ka nianawa e nakeke iki mai ai kekahi mea mawaho mai o ka , e'ape'a e paku ana ia lakou niai ka ike waleia tnai, o ko lakou wa ia e li-n k*>ke ai, elike me ka poe hohewale. Ia n<-h<; ana iho nae o Mako Matero iluna o kona noho, ua wehe Le la oia i kona papale, a wailio aku la ma kekahi kui, o kona i koke Piai la no ia me he mea la aole loa he wahi maka'u iloko ona no ke ano o ke!a halawai kukakuka ohumu kipi a lakou: "Auhea oukou e o'u mau haku, eia nae paha ke holomua nei na hoolala kipi i ke aupuni ea?'' "Heaha auanei, eia ke hookokoke niau mai nei ka manaolana no ka holopono oka kakou mau hoolala ana. Ma ka'u hoomaopopo, ua o* aku na lii i komo iloko o ka ohumu, mamua o ka kakou o ke koho mua ana," wahi a Trivisano, me ke kuwakuwai ana iho i kona mau lima ma na kuli. Ua halii ae la kekahi nanaina haka-nu maluna o ka helehelena o Mako, alaila i aku la: "Ke hookahaha loa mai nei kena pane i ko'u manao, a ke ninau aku nei hoi ia oe, ua laulaha ioa aku anei ka manao e hookahuli i ke aupuni, i loaa mai ai kena ike ia oe e Trivisano no ke ala like ana mai o na lii o ka aina, a kuikahi me Keia mau manao a oukou o ka hoolala ana r" Ua ano okalakala mai la kekahi o ua mau kanaka nei, me ke ku okoa ana mai iluna, me kona manao e pakike mai ia Mako, aka ua leomikomi waleia aku no nae kona manao huhu, a hiki i ke akakuu i»na, alaila i hou aku la o Mako: "Ke manao nei paha oukou, h« hana maalalii wale no ma ko oukou aoao ka paani ana akn i na lii apau maloko o Venika nei, elike me ka hiki ana ia oukou ke paani i na kamaiii. I hoike aku au ia oukou ea. ua heala akn o".: - u i liekahi manao iloko o na senatoa, e aia mai ai ko lakou inaina; he ka nui o na senatoa au e Trivisano o ke kamaiiio ana aku?" "He umi-kumamalima ka nui o ka poe a'u o ka ninau ana aku no ko lakou man manao," i pane mai ai o Trivisano, me ka piha nae i ka pihoihoi me ka maka'u, "A pehea, e hiki ana anei ia oe ke "hooia mai i ka nui o ka poe i hoohiki mai e lilo i poe kokuk ma ko oukou aoao?" "Ma ia wahi, he mea kanalua loa na'u ka hooia ana aku i ka nui o ka poe a makon e kau aku ai i na hilinai ana 110 ko lakou komo pu ma keia hana nui," wahi a Trivisano.

"Ke i hon akn nei an ia oukon e o''ti mau haku." i hooinau niai o Mako i kana kamailio ana. 44 He keu no hoi ia oukou wale iho r.o la nalo ka oukou hana mii c ake nei c hookoia, eia ka lie mau niea hoike wale aku ia ia ha'i, ua like pu no ia hana ana a oukou me ka lu helelei ana aku \ na momi imua o ka makani e puhiia aku ma r.a kihi apau o ka honua nei. "Auhea nae oukou. eia na maka o T<e kiu a ke aupuni ke haka pono nei i kona mau maka makma o ka poe ohunni kipi, e inaopopo ole ai ia oukou owai la ko oukou mau hoaloha oiaio; a owai la ke Uumakaia mai ana ia oukou.'' "Ha ha! ha!" i noke okoa mai ai o Trivisano i ka akaaka nie ka !eo nui. "Ma ia wahi, kc i aku nei au ia oe e Matero, ua lalau loa kou manao, no ka inea ua waihoia mai nei ka hana iloko o ko'u mau iima no ka noii ana aku i ka poe e ohuniu nd i ke aupuni, a ke paa> nei au i kekahi komisina mai ke kiu mai i hoolimalimaia e ka Aha Kuka o Umi." Ma keia wahi i hoakaka pono tnai ai o Trivisano i ke ano o ko laua hui ana me Nikola, a hookaiiia mai ai maluna ona ka hana nui no ka hakilo ana aku i ka poe kumakaia i ke aupuni. a ma kela kulana no hoi ona, i hiki ai iaia ke hui a kukakuka pu me ka nui o na lii o ka aina, mc ka loaa ole o na hoohuoiia mai, oia maoli no keia e hoolala kipi nei i ke aupuni. <4 Malia k paha he mea ia e loaa iki mai ai ka maalahi ia oe ma keia hana nui, aka nae o ka'u e olelo ku nei ia oe a ia oukou hoi apau t ina aole ko'u hana ana no ka hoiomua o ka oukou mau hana. aole loa e loaa ana he pono ma ko oukou aoao, a oiai maluna iho o'u ka auamo ana i na koikoi apau o na hoopilikiaia mai, ua pakele aku Ia oukou me ka loaa ole he mau manao hoohuoi no oukou..* "Mai maka J u oc e Mako no ia niea, oiai ke makaala mau nei au i na wa apau, a ua loaa mai ia % u ka hoomaopopo ana, he nui na lii e noho mai nei me ka nui o ko lakou kn-e i ke\a Aha Kuka o Umi, iTa ke ano he aha kela i kaili ae i ka mana kuokoa i loaa i na makaa!narta. a ke hoohana nei lakou i ko lakou mana, a oi aku mamua o ka mea i loaa ia lakou. "O ka mana hea la keia au e olelo mai nei ?*' me ke kulou ana ma» 0 Mako imua. no ke kakali ana i ka pane e haawiia aku ana no kela ninau, alaila hoomau hou mai la i kana kaniailio ana: w He oiaio o na lii koikoi iloko nei o Venika kekahi mau kanaka hiki ole ke hoomalielieia; a iiaila au i ike ai i kahi o ka pilikia ame ka poino. Eia ka Aha Kuka o Umi ke imi ikaika nei i na hewa a kona mau alii i hana ai. aka iloko nae o kela manawa hookahi. o kela aha kuka no kekahi i hana hewa iaia iho ma o ka hookau ana aku 1 na haawina hoehaeha mahma o kekahi poe ma ke kipaku ana ia I?kou mai ka aina aku; a no ia ano hana a lakou, ke ku nei au me ka makaukau e hooili aku i na ahewa aha maluna o kela poe i loaa ta mana e hiki ole ai ke ku-eia aku e na makaainana. "Eia kekahi o ko oukou mau alii ke noho nei iloko o ka hewa. ke loho nei iloko o ka uhauha me ka manao o lakou ka oi maluna o rta mea apau, a ka aha kuka no e ike nei. a e hoopailani nei i kela mau kanaka ma ke ano punahele, aka e hoea mai ana nae ka manawa

«a iak«Mi e hiki »>te ai kt h-.-?;>akcie ac txa niea aewa. r»:e k<.* u nartā ' i ke nui o ko lakou mana." ! *'Ke nanenane niai h» i kau ka:i:a«ho ana e Mako. e neike ma; ■ ui makou, pehea i lilo ai ka hana a ke!a mau kaukaua;:i : mea e ili :iku ai na ahtwa ana maluna o ka Aha Kuka o l_ wahi a 1 rivi-.-ano. *Xo ka hwpau afta ae i ko oukou mau poh:hihi, e pane aku ana 'au i kena ninau au e Trivisano. # Aole oukou apau i hoohewahewa i •na mana nui e ku nei maloko o \ enika: o ka mua o ia no ka aha . kuka, o ka lua, o ia no na lunakanawai Kiek:e ekam. a o ka lakou i *nau mea apau e hana ai. aole loa he poe mawaho ae o lakou i ma*> ; r>opo. aole loa no ka aha senate i ike i ka lakou mau hana.. ( *\Eia na lii apau ke noho aku nei maialo oko lakou mana. ao ka hua'i iki ana ae o kekahi wahi lono no ke ala Ku-e ana mai o kekahi alii hanau o ka aina, i ke aupuni. e h«>ea mai auanei ka !a e kaiehuia aku ai oia mai kona halealii aku, a mai ka lepo aku hoi o \ enika. a ina no ka hoea mai o kekahi hopena o kela ano maluna o kekahi o oukou, aole loa e hiki ana ke ikeia ka mea nana i hookau aku ia oe. |;a kakou pakahi paha apau malalo oka paepae a ke kanaka oki poo. I "O kela mana nui a'u oka hoakaka ana ae net i loaa ika aha kuka. j a i na lunakanawai paha, mamuli no ia o ke kau ana aku o na hilinai | a na makaainana ame na lii, alaila aole anei o oukou ike mai. o ke i alahele ia e hoomahuahuaia aku ai ka mana e loaa ana i ka aha kuka? | "Ma keia mau mea nae apau a'u e hoike ku nei ia oukou e kuu mau haku. aole loa e hiki ke ku-eia ae ka mana i loaa i ka Aha Kuka o Umi, no ka mea i manao lakou e hookau mai i ka hoopa'i maluna o ka mea hewa ole, ua hiki ia lakou ke hana mai pela, a i ole kauoha aku i ka poe na lakou i hoala mai i na ku-e ana, e oki aku i ke poo 0 ka mea hewa, me kona ku ole aku imua o kela aha kuka no ka 1 ookolokoloia mai/'

! "Ma kau mau mea apau e Mako oka hoakaka ana niai nei imii2LO ] j makou, ke ike aku nei au, he mau mea oiaio wale no ia, a ua kau \ i iho ka hopohopo maluna o'u i keia manawa, me ka mihi ana i ka j «īihinihi o keia alahele, a kakou ena hoa e hana nei. Ua maopopo | ;>u ia'u. he uukii loa kahi aloha iloko o ka aha kuka no na lii o ka j aina, aia wale no lakou ma kahi o ka hooko mai i ka lakou mau hana ] ame ko lakou mau mana. aka e Mako. heaha na mea nui i loaa ia oe, | ma kau mau hoolala ana?" , "Xo keia manawa. he uuku loa kahi mea i loaa ia'u, eia nae ke hoolala nei au i ke ano o ka'u mau me'a e hana aku ai, a iloko o ka wa pono, aole o'u kanalua, no ka hooko ana aku e iike me ia a u i ike a.i. pela wale no e loaa ai ka holomua ma ka T u papa hoonohonoho.\ "Ia oe e Mako e hoonee aku ai i kau papahana, ke makemake loa nei au. o ka Haku Vivida kau kanaka mua loa e hoonee aku ai maik>ko aku o kona hale alii, a mailuna aku hoi o ka honua nei/' i puoho koke mai ai o Trivisano. "Ina o kou makemake ia e o'u mau haku, alaila e hooko aku ana au ia hana, aka aole nae me ka pupuahulu. ke manao nei au, ua hiki 1 iaia ke hanu i na ea o keia ola ana no* na pule elua i koe, a mahope | aku o kela manawa, e pau ana kona ike ana i ka malamalama o ka la," wahi a Mako. "He kanaka okoa aku kekahi a*u e hopohopo nei. malia o lilo oia i mea ku mai inamua o ko kakou alahele." i puoho mai ai hoi keI«ahi o ua poe kanaka ohumu kipi nei. Mai loihi aku paha ke kamailio ana mai a kela kanaka. o kona ike e ana mai i ka haka pono aku o ka nana ana a Trivisano maluna ona, ua emi pu wale iho la no kona manao. "A owai kela kanāka au i hopohopo ai," i ninau mai ai o Mako. ne ke ake e lohe i ka inoa o ia kanaka hou e haawiia aku ana malalo 0 kona mana no ke kaiehu ana aku mai ka ili o ka honua. "He mau oieio pupuahulu wale no keia o ka hoikeia ana aku nei ia oe," wahi a kekahi oka puoho koke ana mai. "Owau ka mea nana 1 hoopu-a aku i keia kakahiaka e pili ana i kekahi kanaka a'u i hoohuoi ai, eia nae ua ike au i ke kuhihewa o ia manao o'u, a ke-mihi nei au no ko'u kamailio e ana ae, mamua o ka loaa ana o na ike maoiiopo loa, no ka liookau ana aku i na hoohuoi ana maluna o kela kanaka/' l"a maikai kela mau hoakaka o ke kamailioia ana ae i wahi e hoopauia ai na manao kanalua iloko o Mako, no ke kanaka i makeinakeia m • e pepehi aku, aka nae he hapalua liora ma ia hope mai, iaia o ka haalele ana mai i kona mau hoa, aia ka hoowahawaha i kukuniia naluna o kona mau lehelehe, a ina he hiki i kela poe ke heluhelu aku i na mea i palapalaia maloko o kona naau, ina ua maopopo ia I 'akou ko Mako ano maoli. | Ma ka huli hoi ana aku hoi o Mako no kona wahi, ia wa i huli mai' a : o Trivisano, -a pane mai la imua o Kakela, "Ua hookau aku au i ka'u mau ahewa ana maluna ou, no kou pupuahulu loa o ke kamailio l ana ae nei no kela kanaka i hoohuoiia imua o Mako. M "No ko'u manao no hoi, o Mako wale no .ka mea a kakou e hilinai aku ai no ka hooko ana aku i ka hana e pau ai ka ike houia ana o kela kanaka mai ka honua nei aku." "Aole pela ka'u i makemake ai e hoohanaia aku no kela opio, o ka hana akainal ioa ma ko kakou aoao, o ia no ka lau e ana mai i keli kanaka opio malalo o ko kakou malu me ka ike ole o Mako. no ka mea ina no ko kakou waiho aku i ka hana iloko o kona lima. e konoia mai ana kakou e hoakaka aku i ka kakou mau hana kahiko. a o ke ieaa no ia o kakou malalo o ka inana o Mako, e hiki ai iaia ke ala ku-e mai ia kakou i'iia manawa apau. "Ina no ka naho hamau loa o kela opio, he kumu maikai ia e bcx>koeia ai kona ola, aka aole nae oia pela e hana nei, eia oia ke iini mai nei e boiboi liouia aku na pono apau o ke kailiia ana mai kona makuakane aku. Ke hoomaopopo la no oukou i ka mahalo ana ona makaainana maluna o ka makuakane o ka opio, e hiki ole ai i ka aha kuka ke hookau aku i ka hoopa'i make maluna ona, a no ko lakou maka'u i hoololi ai lakou i ka hoopa'i, ma ke'kipaku ana iaia inai Venika nei akn.

"Eia kana keiki ke huli nei i na hooiaio no ka pili ole ana o ka hewa i kona inakaakane. a ina no ka loaa iaia o kekaii man ike maopopo loa, aole aua e iiele ke ala mai o na makaainana apau a haawi i ta kokna ana iaia: a ke ole au e kuhihewa. o ka Haku Vivida ka hikimtta ma ka haawi ana i kana mau kokua no ka pono o kela opio. "A pehea i loaa ai Va ike ia oe. eia ke keiki a Maeelo. kela kanaka o ke kipakuia ana. k<e imi mai nei i na hooiaio no ka pili ole o kona makua i ka hewa?" i oinau mai ai kekahi ia Trivisano. "Na ua opio ponoi nēi no i kamailio ae pela, ua hoike aku oia i kona mau manao apatt imua o ka Haku Vivkla, a mai iaia mai hoi a i kekahi o kona mau hoaloha. a mai iaia mai au o ka lohe ana i na mea apau a kela opio e hana mai ana no kona pono. "Ina e holopono ana kana mau hana apau e hoolala mai nei. ehia !~a hoi mea aloha o ko kakoa pau aku i ka make, ma ke kau ana mai o na ahewa ana a ke kanauai e pau ai ko kakou mau poo 1 ke okiia. "O Alahaki Lioni ka inoa o kela opio. a iioko o kekalii manawa l>okole ae hei i hala, ua hoopakeleia ka Lede Isidora e kela opio mai ka make mai, a ma ia ano iho la, aole loa he mau kanaiua ana, no ka ! aawi aku o ka Haku Vivida i kana mau kokua ana no ka pono o kela keiki opio. a o kakou aku n 0 auanei ka luahi o kana mau hana hoopilikia." "A pehea, eia no anei ua opio nei maloko o ka hale o Vivida e noho mai nei i keia manawa?" wahi a kekahi i ninau mai ai. "Ae, maloko o ka home o Vivida kona wahi o ka noho ana no kekahi mau !a, aka i keia la nae i toaa ai iaia ka ikaika kupono e hiki ai ke holoholo, a he mau la kakaikahi wale no paha koe, o kona haalele no ia i keia wahi.'* "Heaha kau papa hoonohonoho no ke ano o na hana e hei mai ai | kela opio iloko o ka kakou upena, a e pau ai kona ike hou ana i ka malamalama o ka la?" "E waiho malie mai oukoo i kela opio iloko o ko'u mana, aia hoi a kaawale aku ka Haku Vivida mai keia honua aku, a pela hoi ko Mako kaawale pu ana aku ma kana hana, o ka wa auanei ia a'u e hoo- * o aku ai i ka*u hana maluna o kela keiki a'u e kau nei ka weli.."' Ade i Pau.