Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 31, 2 August 1912 — MOOLELO O KE KII KELEAWE MUA O KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

MOOLELO O KE KII KELEAWE MUA O KAMEHAMEHA.

Mi k* moka N .«mu o ke !•; irj aeai i lloao!«sm sw?i i ra.*ī a: ka *c&sieto e ptH aaa i k* naw>w.>īe a»a » ke kii mua. o ke Alti Kanue a. ī hou a: i»a na ilok* peni aa go!<mu pa me ka mokii ?*ekotia f nana i iawe mai o ka K4 e pa aea kekahi makaoi ino n>t ka ikaika a iii keia moka a «ahaha, » i Uwa Lou ai i ke Kpena Ka«l«Jrffe. he tr.su mahina loihi loa wahope mai. ke ;>2ula<a o ke awa tkanler ma keia man.vwa. I ka wa i hookomo aku ai ke Kaj»ena Jtt*s<lrū i kona moka, ka Nuuanu, iioko o ke m Staniev me ka poino, halawai mai la me ia ke Kapena Kad<•l iffe me kaoa keikikane. Uoko o keU noho ana ana ma kela awa no na mahina eono no ka hana hou aua i na wahi o ka n:oku i poino i hoike mai ai ke Kaj-ena Kadeliffe i ka mooleio e pili i ka naiowale aua o ke kii keleawe niiu» o ka Moi Kamehameha me kon * ioaa hou ana. Wahi aua: 'Mloko o ka wa e pa ana ! kekahi uiakani ikaika. e Hke me ia i I halawai iho la me kou moku, ua ili iho !a ka moku Sekotia nana e lawe ana i ke kii keleawe o Kamehameha m.i na kuaau he tnau mile kakaikahi mai ke awa Stan!ey nei akn. He nui na limahana ana e h\we ana no Hawaii me ka piha ukana pu. I ko'u wa i ike aku ai ; i ka poino o ka moku. hoakaakoa ae

Ila au i kekahi noe a holo aku la e hoopnkele mai ia iakou. A oiai ua lehuiehu loa ko makou hakoko ana me ka nalu a no na manawa iehulehu ko niukou kuemi hope ana mai, eia nae, i ka manawa hope loa ua hiki akn fa makou i ka moku a hoopakele mai la i na ola apau mailona mai o ka moku. "Ua mau ka pa ana o ka inakani ikaika me ka ino o ka moana i kela po a ao a i ka puka ana mai o ka la | ma kekahi kakahiaka nui ae, aohe ho- j ailona e hoike mai ana i kahi o ka moku poino i laweia akn ai, koe wale j no kekahi mau apanapana laau i ikaia | mai i kahaone e ke kai. Ma kela po 1 ua nahaha ka moku me ke piholo pu o ka moku i ka hohonu ine na ukaua apau. "He mau mahiua loihi loa ma »a hope mai, hoi mai ana kekahi kanaka lawai'a i ke awa me kana nuhou ua ike oia i ka moku nahaha he mau anana lehulehu ka hohonu e waiho ana iloko o ka hohonu. Ua kii kokeia kekahi poe luu me ko'u komo pu ana nia ke ano he alakai no ia poe a holo aku la no kahi a kela kanaka lawaia i hoike • niai ai. Ia makou i hiki ai malaila, he oiaio, ua loaa iho la ia niakou v»a moku poino la e waiho ana iloko o ka hohonu he mau haneri i-a mai kahakai

mai, 'Mle lehulehu wale o ka poe Imi i lun aku ilulo a hoihoi mai la 1 kekahi mau ukana i poino ua lilo ®ae i mea ole, oiai ua loihi loa ka waiho ana ma!nlo o ka wbL I ka wa i hiki mai i ko'u nianawa e hm ai. hoolialaia e a'u kekahi manawa loihi niaialo o ka wai me ka huli pono «na i na walwai e waiho ana iloko o ka opu o ka moku, uio kuu manao e loaa aku ana , kekahi nuui mea waiwai trai Mahope o ko'u ana nialuna o ua pahn ame kekahi mau niea i poiuo e waiho ana, hiki Tiku la au i kahi e waiho an.a o kekahi mea a'u i koho i"ho ai he kn keleawe nui. l T a wawahi "ko"ke ae la au i ka pahu e wa-hi *na inawaho, a i ka henio ana, ike i*o iho la au he kii keleawe i'o no, he kii no kekahi kanaka koa loa e hululi ae nn:i. No ko 'u ike ana iho he mea ano nui loa kela, lioopaa iho b au i k.e*kahi a hnkiia ae h» na kii la iluna o ka ilikai. Ia uianawa ua lawe kokeia e ntakon kii i ke awa Stanley, a nialaila i kukuhiia ai maluna o kekahi kahua maniania ma ka aoao makai o ke alawni. Ua maopopo no ia makou o ke kii o ka Moī Kamehameha, aka nae, ia nwwi 1a aohe loaa ia makou o kekahi alaWle e hiki ai ke hoohui mai nie na Moknpnni Hawaii, mawaho ae o nu mokn e kaalo ae *na mawaho o makou, , nolaila he man mahina lelnilehu ke ku aoa « kel* kii e like me kekahi koa kiai e kīai ana ī Tco makou wahi awa uuku. "E like me Wla ino -niii nana i hoopīholo i ka inokn Be"kotia i ka hohonu, pela «o ka ino n«i aiana i hoopoino i kekahi mok\ik\ma ī .piha i na ukana no Houolulu a kon» ae ana iloko o ke awa Sta*ley me ka »ui o ka poino i loaa īaia. Mahope o T\a hann houia ' a«a apau "na hemal*®inn e kupono ai ia no ka *oho ana mal, -na ae 'ke kapenae lawe mai ī ke kīī "keleawe nui no Honolulu neu Ma ka manawa nae e hooiīi!a ana nolnna o Xa rnol«i ua haki ae la kekah? lima, a ua lohe ae au mahope mai i ka hookuiīa ana o ia lima me kekahi lasit\ mahope o ka hiki j>ono ana mai o ua Vii la i Honolulu nei. O ka hopena loa ia o ko T u ike ana ike kii nui, a e l«a tna« ana «"hi 'ka noonoo ina eia ia ke kn mau nei ma kekahi wahi kui>ono ma i»a M«Ttupuni HanA" Ua ike msuopopoīa o ka t«okn mana i lawe mai i k» kii ke!eawe mna ua ili ia mawaho ae o na k\iaan • ua Moknpuni Kalklamln, a o ka poe na lakou i lolu ī ke daLi no ke kii bon ma toe 'kii e ku aei miinnn iho o ka hale ma ke alanMi, Moi. na manno lakon wi nak>waV loa ke kii nma, a nolaila i kawoha houia ai e hana i kiī hou, a o ia ke kii * ku nei i keia manaw*, a «a Hala he manawa loihi loa mahope mai o ka loaa ana o ke kii hoa i loaa »#i ai ke kii mua i hanaia a i nalowale ai.