Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 31, 2 August 1912 — IKE KUMAKA I KA NANI O PUKOO ME WAILAU MOLOKAI [ARTICLE]

IKE KUMAKA I KA NANI O PUKOO ME WAILAU MOLOKAI

' i* Honi>taīa ike »*a!s 'i ! Kou hor* T;5O a. » . j ' laiai -I. kau o k* ! o en iioahaaau acc«' DaT*oekfll< o fuko« u HeloHe ikaika k« i* i oUi »ka at t Ihumaaa Hia nuu k* c*»t auti, m be o*kaeb« hoi k* aaoaaa ■» al« bu«p«Bupa e aoa poao mai m mamuA. a'q i hooeaauo a« ai i ko*« aiaa la e »a ana i ke kai, ke wahi h«i u*a i hek a kamaAioa. a htt ae l* ko'u Aioha no ko'a maa boa e aa po ana i ko kai ilo< ko oia mau la i kaahope *ka la, maa makahik; i kala ae neL Eia na* 0 kehi oehueho, o* liio i ole i ka ikaika hooaee o ka eaekio» mahu o ka aiiaea, no ka mea, na hoea aka makou bo Pukoo ma ka kora 6 p. m. poooi o ke ahiaki. a ua apo ohaokaia mai hoi au e tu» kanMaina o oa aina la, amr kuu koahanau o ka oika&a kookahi. Morri» Keohokalole. ame Annie K. l>uvauehelie. ka m*kuahin* pnnwai hama- j ma o ku home nana i 'maJama ia'a me I ka !awa i na mea apan e hoohalahala ; ole iho m malihioī. a 'u hoi e pahola aku nei i ko'u miiu hoomaikai 4na nona, a pela ao hoi me knu hoaloha maikai Ben Zab!an. ame kana lede *rao [ nn keiki. NolaiU. hooaumoe ma ia {>o. { a ae Ponkahi. lulai 22. i Ua niAl&ir.aia ka halawai l'niona. ke ; kumu hoi o ko'u hele ana no Molokai eliko a>e ke kono i Joaa mai ia *u a hni " pu ai au me kuu hoahanau o ka oihana ! hookahi. Morri» Keohokalole, a na mu hiiunīa na hana o ka halAwai me ke ' ohohia nui, oiai, ua akoakoa mai ua ; kupa o ua aina aloha la o ka moku o j Hina. a launa pumehana iho la ka ma- ' lihini ame na kamaaina, a na holoj»ono i hoi na moa apau malalo o ke alakai ] ana a ka Peresi«lena Paia N«ki, a'u hoi e kau leo aku nei ia oukou e o*u mau hoahanau, « hoomau i ko oukou ! nee ana imua, a mai pauaho, no ka j aole o ka maikai wale no ina wa ( apau, aka, o ka ino pu no kekahi; no- j laila, he iki no kahi huna ai maloo, me ke aloha pn kekaki, a owau pu me oukou i keia la, a i ka la apopo, a mau loa aku; houuku ma ka olelo, hoonui nia ka hana. Nolaila, ma ka Poalua ae, lulai 23, akahi no au a nana pono aku i ke k'u< lana o ka aina, oiai ka makani e hahao pono mai una ma ke kowa o Mol"kai | ame Maui, he aina nani o Pukoo. no 1 ka mea, he hihalaha kona nmauma o I haliu pono aku ana i Kaanapali ame | Honokowai ma, a na puu o haawe iho ! ana mahope o ke kua me na owawa ku- j hoho, aole no hoi oia wale na mea a ka j inakn e hoohihi ai, aka, he nani okoa I no hoi na lokoi'a nunui mamua ponoi o j ke alo, a he paani ke kii ana o na ano | 1 *a apau ma keia aina, na ka wahino j ame ke keiki e hana. a oia ka 'u i olelo ' iho ai, he loh e {)epeiao wale no hoi i j ka i'a peku wawae o Molokai, akahi no a ikemaka. A nta ka Ponkolu ae, lulai 24, haalele mai la k\iu hoa ia'u, Morris Keohokalole, no kona alahuli hoi no konn honie ma Maui, maluna o ka Mlkahala. no ka nt<*n, ua pau ae la no ka maua hana o ka hoea kino ana no Pukoo, a koe iho la owau hookahi wale no ame na kamaaina, oiai nae ua paa kuu ma- { nao e ike kumaka i ka pali o Wailan, j no ka m«, ua hui mua iho la au rae j kekahi keonimana opio o ua aina kau- | lana la o Hina koouluai a hooului'a, Naki, a o ke>& ko'u paiiaka , ahonui nana i alakai'ia'u no na pali nioniolo kulilipi o Wailau.' Ma keia la hookahi no a Morris Keohokalole, kuu hoa i haalele mai ai iala, no ka mea, na kn M.ikafthla oia i lawe no Maui. na na waa kaulua hoi au i lawe no Wailau, no ke ake no e ike maka* mamua o ka lohe pepeiao. E hoomaka ana hoi penei: Haalele i kauhal« o Pnkoo, UoTa 8:45 m., hoea i Kaulnulu, hora 9 a. m.j hoomaha iki ona kahi o Mrs. Kiha Ah Leong, no ka mea, aia kona home ma keia wahi kahi i ku ai. o ke awawa ponoi no hoi ia o Punaula, ame ka hei* au o Iliiiipoe ma kahi aoao mai o ka hon e o keia lede puuwai hamama. a o ke alanui ponoi no hoi ia e hele ai no Waihau; a eia kahi hoakaka pokole no keia heiau o Iliilipoe: He heian nni keia noni ka loihi ma ko'u hoomao(>opo hapoalu mile, nona ka laula o haneri kapuai. he huinaha like hoi i hana anuunuu alapii ia, a o ka pohaku i paa ai o keia heian mai Wailau mai, a na ka Menehnne i hana a paa, oiai nae he umikumamakahi mile a oi akn ka loihi o kahi o k* pohaku i laweia mai ai. a he kamahao no ka nanaina ke nana iho, oiai, he paH ke aUhele o ka hali ia ana mai o ka pohaku, e hiki ai no ia kana ke ike iho he kupanaha no na hana o kela an o kikilo k>a i kaahope aku la. Haalele au ialaiia me kuu pailaka, kuu hoapili o ka nlanahele hihia o Kilohana, Jamea Naki, bor* 9:30 a. m.. a he piina keia oiai he pnu ka mea e alai* mai *na mamua, a hiki i ka hapalu* like ike ibo la «n i na keiki a Poo, e waiho ana i ke alakele. he mau pohaku keia, a o ka inoa no hoi ia oia walii, a hoea pono no hoi ilnna o ua puu nei, o Haleone ka inoa, hora 10 a. m. Ma keia wahi e ike ai oe i ka waiho pono mai o ke awa o Napuleha ma ke komohana o ua wahi paa nei, i o ke awawa hoi o Panaala ma ka aoao hlkina; a huli ae I* aa e nana ialalo o Pukoo, he nani hoi kau, me he awm kumokn la no Heei*. na moku limu e moe mai ana iloko o ke kai. a hoomanao ae la au no M*h»moko i ka limn kahakanaka o Manu'akep*. Haalele ialaila a hoea i Ku*ke«. ke w»hi kahua hoomaha keia. *e piio* ikiiki hoi keia iloko o ka maua Hilo « mka hele ai, bor* 10:20 *. m . M* k«ia wahi pān kau ike ana i na me* e m, hookahi wale iho ao me* au e ike *lru o u* l*nn*hele nliuli o k* m*nna ame na leo hoene o k« papukanioe e hoeee malie mai ana me he leo la no ke kuhnkuku i ka po la'ila'i. Haalel* ao ilaila me kou pailaka ahonui hoea i Pnoaka, be wahi punawai ia. bora 10:30 a. m., inu wahi wai ibo la iīaiU, he ono * hn īhul ka wai. no ka me*. eia mana ke pii pololei nei iluaa o ka manna iloko o ke ia am* «a U*n hihi e M o ka uhinahele, a iaaei u i mai ;* kuu hoa a pailaka ahonni, "Pehea oe. aohe oo m*)o>lo> m*i i ka iooiao o ke aUhelel" Hoole akif la aa. me kna nwaoaka -pa aku me aeia maa oMo e hooikaika akn ana i ka manao o kaa pailak*. «'M*» kopohopo oe no'a, o kaa ike *ku ka hoi <a i ke »laaai aalaan o he ma-a ia ua ike ia Molokai." Pai no kela ia*o e hele maoa. • ko naaa hele ibo I* no i*. H*a)ele ialaila hoea i ke komohaaa mia, be puka keia aia i ke alahele poaei e leomo aku al i a puk* m* k*ki aoao a • b« amhele I kahiko no boi ia ke kolo ke kanaka. a i 1« waki punaw%i hoa ao ma kei* waki. < II minuke i ko« kaai k* bor* II *.*.,

| haule hou ibo Im no an inu w»hi w»i f toiai u* hol«> ka puu ā BaloolmftA i ka hele iloko o kc (>ohopoho o ke alaaui, he malo'elo'e 00, «ia aa'e hoomanawmnui no. ll&alele iaiaila hoe« i Kmunuakea, h« kiai oo in wahi, M minuke i ko« kaai ka Jjor» U n. haalele ialaila hoan i Kmnohonannkun t he mann knpua k«U, bora 11 a. m. UaaUle imlnii» bo«% i Kumuahane, hor» 11:15 n. «u, hr waM punawai hou no keia, inn wahi wai %•« iho la no »u T » ho«o akn la no aa«a no ka heīe aaa imna. Haalele ialaila hoea no Kilohana, Im piko keia no ka mauaa • pale »aa ia Pukoo ame Wailau, hora 11:80 a. «u. ma keia wahi an i huli ae ai • anna i ke kulana o ka aiaa, aole a 'n mna i Mee aku, ko« wale iho no na aw«wa knkako • hoopuoi »da i kp'u B>«« nf«9 a puni, «ne a» laUai ftuuba e fcoopo<i U*n t a olelo iho 1» an W paii ao hoi* ko'a »io», aole koi • U>aa fe£ k* Unwe ma k« kna lanlaa ma ke alo, Wf». na*i ma ka aono. eia nae, ke naai i aa maka o ke kamahele ke aaa» akn »'n koi e poina o* nri. ' Hnlele I ka piko o Kilokaaa hoea i Hanuuwai, ke wahi pnnawai ho« no koia. o ka eka ia o aa pnaawai; ho nl nokoa aoko pah ao ia waki, kora 11:24 n. m.. inn wmhi wai kon iko la ao ao. ke ono nohoi ka w»i a Imkiknkiaia mo k« waikan ka. Hnalele ialaila koea no Pohaknkakakaha korn 11:9 a. m., k« pohakn i kakakakain i ke an kn> kiko m« be bn knn *n ke naan iko, n noomaaao mo la an i kn paokii e waiko ln i Kooneloa. manmena o Po1p« aa« Mmkaulepu, Kanml, koa ono kaaaa. Hamlele ialaila koe« I Pokaknkno. korm 1I:S2 m. m., k« pokmkn koim • km malihimi • kel« aJ » kiki ilaila kan i km pokakn ihua, alaila kmkam i kmmaainm olmlo nona kn mmmmo o kookaki miie. a e I«ke >a aaa km \m ilmlo, alaiU o km wa ia o kamaaiaa « maopopo ni k« mmlikimi. n mnanei aa i nann pono iko mi i ke mlahele amlmmn o Wailmn ke t»iklaiki maoli i 'o no ke alnk«i« ke m»aa iko ilmlo m knli »e ilnnm, no km m«n. k« knpololei kn pmli, kml U m i k« •mnA me. Hmmlelo imlmiln eim mmnm i ka pali « iW mei m« knn paiiaka ak«nni, Jmm«« Nmki. ke kme'me'm o aa pali nloniolo knlihpi o Wmilam, ko«m i mm makn o KWio. korm 1T:40 a. m., ko pokmkn k«im *e na puka elnn. » ke koko maka no »« ke nann iko, n o na maka in o na kae'ae'a la namm i hikn ka M«ae4nno » Wailan, na lakon i kmaa i km koia» » Iliilipoe, mpna 1 km mnke. (A«J« I p»«.)