Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 32, 9 August 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA IX. "Xo kou pono nae e kuu kaikamahine, ke hoike e aku nei au i rsa mea a'u i manao ai, e hoea mai ana ma Venika nei f no ka mea eia ke hoolalaia mai nei kekahi hana hookahuli aupuni, a ina no ka holopono o k»ela hana, alaila o ka home auanei o kou makuakane kekahi e lilo aku ana iloko oka lima oka poe pakaha. E hiki ana «mei ia oe e ka Lede Isidora ke hoc?lohe hou mai i na mea a*u e i.aha'i aku ana ia oe?" "E hoomau aku i kau kamaiiio ana, ua makaukau au e lohe i na tr,ea apau, a mai heao oe e hoopunipuni mai. o ka oiaio wale no ka'u i imi ai e lohe mai kou mau Jrihelehe mai!' "Ke hopohopo loa nei au, e kau aku ana kekahi mau hookaumaha ana maluna ou, no ka opio Alahaki Lioni, i oi aku paha mamua o ka mea au i moeuhane ai no kona make. Eia oia ke hui pu nei me ka poe na lakou e hoolala mai nei i ka hana kipi i ke aupuni, a oiai ua loheia kona manao huhu a inaina i ke aupuni. mamuli o na mea i hanaia aku maluna o kona # makual<ane. ua hooliloia oia i mea paahana iloko o ka !ima o na alakai o keia hana hookahuli aupuni; a ina pela iho !a kona kulana oiaio e ku nei i keia manawa, alaila e ili mai ana ke koikoi o na ahewa ana maiuna ona." "()! aole loa kekahi manao o kela ano iloko oka puuwai o A!abaki! l"a ike au i kona manao kupaa mahope o kona aina hanau. a aole h:»a oia e huli ku-e mai i kona aupuni," i puoho okoa mai ai ka I.c<le Isidora. u lna ua hoohuoi na mea apau no ka pili o Alabaki i ka hewa kipi, owau hookahi ka mea hiki ole ke manaoio aku, a ke ku nei au me ia manao a hiki i kuu ike maka ana i kuu Alahaki aloha." <4 Aole au e hoonuinui wiile aku ana i ka'u mau olelo iinua ou e ke kaikamahine, koe wale no keia. Ua ikeia oia no kekahi mau manawa lehulehu nie ke kanaka i kauia ka weli e ko Venika holookoa, oia o Mako Matero, a no kekahi mau manawa i hoopakeleia ai ke ola o ka opio e kela kanaka, ke kanaka hoi i hiki ole i kekahi ke hopu aku iaia. O ka nalowale ana o Aiabaki ma nehinei he hana ia na kekahi mea okoa aku, na kekahi mea i hapala na lima me na hana kipi i ke aupuni, a'u nae e hiki ole ai ke hoakaka piha 'aku ia oe i keia manawa, he mea pono e haalele koke iho au i ka lanai o ka home o kou makuakane, no ka mea he nui ka'u mau liana i koe e hooko aku ai." "Alaila o keia iho la anei ka manao nui o kou hoea ana mai nei e hui pu me a'u i keia la?" i pane aku ai ka Lede Isidora me ka leo hookikina. "Ina o ko'u hoao ana e hana aku i na mea maikai apau maluna o kela opio, he mea pono ole loa ia i kou manao ana e Mr. Nikola. alaila ua hiki loa ia oe ke kapa mai ia'u, owau pu kekahi i pili ike kipi ike aupuni. I lohe oe ea, aole loa i hawahawa na lima o Alahaki Lioni i ke karaima au e hoahewa wale aku nei maluna ona." Ue kulu waimaka ka Isi<lora o ka ike ana aku ma na maka o ke kiu a ke aupuni, a no kekahi mau sekona, aia ka helehelena kauinaha ke halii la maluna o ua kanaka nei, aka nae he wahi manawa uuku wale no ia o ka loli ano e ana ae o kona helehelena, ua hoi ae la no a ke ano mau, a komohia aku la ka manao kuhihewa iloko o ka Lcde opio, malia paha ua hiki iaia ke hoomalimali aku a hiki i ke auhee ana o na manao uahoa mailoko aku o ka naau o kekahi o na kanaka paakiki i ikeia maloko o Venika, aka nae ua huli aku Ia o Nikola a nana i kahi o ka uwaki e kau mai ana, alaila pane mai la i ke kaikamahine me ka leo oluolu: "Mai hookomoia aku na manao nonohua iloko ou e ka Lede Isidora no'u nei, aka e hoomakaukau oe ia oe iho, no ka manawa e hoea mai ana. lna no ka ino ano ka maikai paha, aohe he hewa o ka hoomakaukau e mamua. i hoea mai no ia o ka pilikia, ua makauk;ui oe e auamo ia mau mea apau. Ina aia he wahi manaolana iloko ou i keia manawa no ka hauoli, e paa maluna o ia manaolana; a ke paa nei no kuu manao, e hiki ana ia oe ke ku aku imua o na inea he iuii o keia ola ana." 1 hakalia no a pau kela mau olelo a Nikola o ke kainailio ana aku, 0 kona haawi mai la no ia i ke aloha i ka Lede Isidora, a oili aku la iwaho o ka hale, nie ke kamoe pololei ana aku o kana hele ana no kahi o ke alapii e waiho mai ana ma kekahi aoao mai o ka hale. O ka hoolohe hoi ia o ka Lede Isidora i ke pahupahu o na kapuai wawae o Nikola a hiki i ka pau ana o kona lohe ana aku, alaila ua hoihoi hou mai la oia i kona noonoo, maluna o na mea a laua o ke kamailio ana i na minuke mamua iho, he mau mea nae i hele a 1 ohihihi i kona noonoo, me ka hiki pu ole no hoi iaia ke hoomaopoiK) i na mea pohihihi a Nikola o "ke kamailio ana aku iaia. He hookahi nae mea e paa loa la iloko o kona noonoo, o ia no ka pili ole o Alabaki Lioni i ka hewa, eia nae heaha ka mea hiki iaia ke hana aku na ka pono o kela opio, oiai aia oia malalo o ka mana 0 ka poe ana e kau ai ka weli no ka lakou mau mea e hana mai ai maluna ona. No kekahi manawa loihi kela noho ana a ka Lede Isidora, me ke au ana o kona noonoo i na 'wahi e hiki ai iaia ke kokua aku i ka mea ana i alolia ai, eia nae ua like pu oia, me he mea la ua uhi puia kona mau aoao apau e ka pouli aaki o ka po, he hookhi no hana pono, o ke kakali malie ana i na mea e hoea mai ana, ina paha no ka hauoli, a no ka poino paha. MOKUNA X. Aia no hoi o Alabaki ke noho la maloko o kona keena paahao. a ma o ka ēkolu o na ie meaai o ka hookomoia ana aku iloko o kela wahi. i loaa ai iaia ka hoomaopopo» he ekolu mau la i hala ae, mai ka manawa o kona hahaoia ana aku a hiki wale mai i keia manawa ana e hoomaopopo la, i ka manawa o kona hoopaaia ana. He mea makehewa wale no kona hookaumaha ana i kona noonoo, aka ua ai aku no oia i na meaai apau e laweia mai ana nana, a iloko no hoi o kela manawa loihi, aole loa he mea i kamailio pu me ia, a oki loa aku Icona ike ana i ka malamalama o ka la. Aia ua o Alabaki ke noho li maluna o kēkahi noho, ma kekahi kihi o kona keena paahao, me ka noonoo nui ana hoi, heaha mai ana la kona hopena» a iloko o kona nanea, i hoopuiwaia mai ai oia fc Ika lohe ana āku ika nakeke ana mai oka laka pnka. He mea malihini loa keia iaia, no ka mea aole i hoea mai i ka wa a kekahi mea e lawe mai ai i kana mau niēaai» a i hakalia no a hamama ka puka, ua pane koke mai la no kekahi mea i ka i ana mai: "He kanaka anei kekahi maloko nei o keia rumi. "Ae," i pane aku ai no hoi o Alabaki me ka leo malie. elike me ka malie o ka mea nana ka ninau. .... u 0 Alabaki Lioni anei kou inoa? 1 ' i pane hou mai ai ka leo nmau r.o ka lua o ka ipanawa. . "Ae, o ko*u inoa ia, ina oia kau i makemane ai e »ke.

l kela manawa koke noo b hoike ana aku a Alahaki i kona inoa. 0 ka wa ia i hooleiia mai ai ka malamalama o kekahi kukm iloko o kela keena, a ahuwale ae la na mea apau„ koe nae ko Alahaki ike ana aku i ka mea nana e paa ana ke kukui, no ka mea he pouiiuli aku o hope o ke kukui, a mamua waie mai no kahi o ka malamaUma. "He hiki no anei ia oe e Alahaki Lioni ke hele?" "Xo kahi pokoie ae neū manao au. he hana hiki wale no ia ia u.' "Ina peia ea, alaila e hahai mai oe mahope o'u!" "E hoike mua mai oe. eia oe ihea e alakai aku ana ia u? "£ alakai aku ana au ia oe i kahi o kou lanakila ame kou palekana/' "Heaha na hooia e hiki ai ia'u ke manaoio aku, eia oe ke alakai nei ia'u no kahi o ko'u lanakila?" "He hookahi no hooia nui. o ia keia: Ina he makemake kou e hoomau aku i ka noho ana maloko nei, ua hiki ia'u ke pani hou i keia puka, me ke ki ana a paa." wahi a ke kanaka malihini me ka leo kuoo. e hiki ole ai i kekahi mea ke pane pakike aku. "Ina pela e hahai i'o aku au mahope ou, ua lawa ko'u noho hoomanawanui ana maloko nei o keia keena, a ina no ke alakai nei oe ia'u no kahi o ka make, e aho ia manuia o ka hoomau ana aku i ka noho pio ana iloko o keia wahi pouli." tk E wiki hoi ha, a mai hoohakalia wale. no ka mea he mea nui ka manawa a he mea waiwai no hoi; o ka'u kauoha nae ia oe, mai hoonakeke wale oe, o loheia mai auanei kaua!" Ua oili mai la ka mea me ka ipukukui iwaho, me ke kinai ana iho nae a pio, alaila kaha aku la oia hele ma kekahi alahele okoa ioa, mai ke alahele a Alahaki o ka hoomaopopo ana ma kela wa o kona hoopaaia ana maloko o kela keena paahao, a ke hoopilipili loa la no hoi oia mahope aku o kona alakai. O ko laua nei hele aku la ia a hiki i ka hooku'i ana me kekahi paia pohaku paa, ia wa i unuhi ae ai ke alakai he wahi paipu uuku mailoko ae o kona po!i, a hoomaka aku la e puhi maloko o kekahi wahi puka uuku iloko o ka paia, a o ka manawa no ia i hamama ae ai kekahi pani pohaku nui, o ko laua nei komo aku la no ia maloko o kekahi aoao mai o ke pani, aia hoi e waiho molale mai ana ka wai o ka muliwai mamua pono aku o ko laua mau alo, he hiona hoi i hookahaha loa mai i ka manao o ka opio. Ma kela manawa nae o ko iaua nei kaa ana aku ma kekahi aoao, o ka wa no ia o ke pani pohaku i hoi hou ae ai a paa elike me mamua, a ia hanu ana aku o Alahaki i na ea hu'ihu'i, akahi no a loaa mai iaia ke kulana maikai, pau mai la no hoi kona hopohopo, he hookahi aua liana i koe, o ia no ke kakali ana aku i ka mea a kona hoopakele e hana mai ai nona. Aia ma ka aoao o ka inuliwai e waiho mai ana he mau waapa i hoopaaia i ke kaula, ua hele aku la ke alakai a kekahi o na waapa, ua kunou mai la ia Alahaki e kau aku iluna, a eleu aku la no hoi ka opio, aole me na manao maka'u a hopohopo paha, aka me na manaolana o ka hauoli, no kona kaawale ana mai kona keena paahao aku. Ke pa konane iho la ka mahina i kela manawa, a ke hakilo loa Ia i hoi o Alahaki i kona kokoolua, aole nae he wahi mea hiki iaia ke hoomaopopo aku no kona ike mua ana iaia, oiai ua kahikoia kela \ kanaka me na aahu hoano-e o ka hoonalonalo, nolaila he mea ma- j kehewa wale no kona niele ana aku, aole no paha e loaa mai ana 1 he pane, e aho no ke kakali malie ana a hiki i ko laua kaawale loa jana aku i kahi e loa. Ke holo la ko laua nei waapa ma ka muliwai akea, ma na alahele kikeekee a Alahaki o ka hele mua ole ana, ke ike la no hoi oia i ka hala hope ae o na kauhale nunui o na lii hanau o ka aina, a no kekalii mau minuke ia holo ana aku o ko laua nei waapa, ua hoohuli ino ae la ka mea hoe waapa, a komo ana laua nei maloko o kekahi wahi i pakuia me ka papa, a ma ia wahi i nalo aku ai ka malamalama o ka niahina, a uhi mai la ka pouli aaki o ka po. Iloko o kela wahi i wehe ae ai ke alakai i ke po'i nana e hoopouliuli ana i ka malamalama o kona ipukukui, akahi no a maopopo ia Alahaki, eia ka laua ke pili nei ma kekahi w'ahi maa i ka piliia e na waapa, a ua hoopuniia hoi na aoao o kela wahi, me na paia o kekahi hale kiekie. Lele aku la ke alakai o Alahaki ilalo, a pela no hoi o Alahaki i ukali aku ai mahope ona, a mahope iho o ka nakiiia ana aku o ka waapa a paa i ke kaula, o ka pii aku la no ia o ke alakai maluna o kekahi alapii, me ke kauoha ana mai ia Alahaki e hahai aku mahope ona, aole nae ia he hana maalahi ma ka aoao o ka opio, no ka mea, mamuli o ka pii-ku loa o ka laua pii ana, ua hele maoli oia a paupauaho, aole no nae ona wahi mea a hoike aku i kona pilikia, o kana waie no e kakaii la, o ka hoea aku i ka palena pau o ka laua huakai. O ko iaua nei hoomanawanui ia i ka pii a hiki i ka hoea ana i kekahi wahi papu, ia wa i nanao iho ai ke alakai i kekahi ki iloko o kona pakeke, alaila wehe aku Ia he puka, o ko laua nei komo aku la no ia iloko o kekahi wahi keena uuku, i hoolakoia nae me na mea apau e pono ai ke kanaka, o ko Aiahaki noho aku fa no ia maluna o ke koki, no ka mea ua aneane hiki ole iaia ke ku hou iluna. i kau a mea o ka maluhiluhi. Ua ki houia mai ia ka puka maloko mai, alaila ua hele aku la ke kanaka malihini a ma kekahi pakauku, ua ho-a mai ia oia he ihoiho kukui, a lawe mai la a kukulu iho ia ma ka aoao o Aiahaki, a wehe ae la i kona mau lole hoano-e, a ia wa i hooho ae ai o Alahaki me ka piha i ke kahaha: '"He keu no la tie kanaka e aku oe, eia ka o oe no keia o Mako Matero," alaila lalau mai ia oia i ka iima o kona hoopakele, me ka hoomau hou ana mai i kana kamailio ana: "O keia ka lua o na manawa i noho aie ai o Alahaki Lioni i kou lokomaikai e kuu hoopakele, a heaha la ka uku kupono a'u aku ai ma ko'u aoao." Xo ka pane nae ma ka aoao o Mako, me he mea la aole oia i hoomaopopo mai i na mea a Alahaki o ka i ana mai iaia, ua pane koke mai la oia ika opio: <4 No ko'u manao he oi ae ka pono o kou noho ana ma keia wahi, mamua o ke keena paahao maloko o ka hale o Trivisano, pela au i kii okoa aku nei ia oe, a hoopakele mailoko mai 0 ka lima o kou mau enemi." u Ua lohe au ma kela manawa a'u e noho ana malalo.o ka malumalu o na kaupoku o ka home o Ica Haku Vivida. o oe ka mea nana 1 hoopakele i kuu ola mai ka make ana iloko o ka muliwai, aka aole loa nae i loaa he manawa na'u e haawi aku ai i ka'u mau hoomaikai ana ia oe, a he nani hoi ia eia kaua ke hui pu nei he alo a he alo, nolaila e lawe aku i ka'u mau hoomaikai ana he nui, no kau mau hana hoopakeie ia'u. | "Ke kaumaha loa nei nae au no ka uuku loa o kahi mea hiki ia'u jke panai aku ma ko u aoao i keia manawa, aka ke pule nei au i ke | Akua, ina e hiki ana iaia ke hooloihi mai i kuu oia ana, alaila aole |no he kanaiua iki iloko o'u, no ka hiki ia'u ke uku pono aku i kou imau luhi apau." I | "O ua manawa nei au e kakali nei, ua hoea mai ia. ao ke kumu ! nui no hoi ia o ko'u Icii anai aku e hoopakele mai ia oe mai ka mana jmai o Trivisano, malia e hiki ana ia oe ke kokua mai ia'u!" I "Ina he mea hiki kekahi ia'u ke kokua aku ia oe, e hoike mai ia'u keia manawa, maiia aole no au e hooie aku ana i kou makemake.?"! "Ke hoomanao nei no anei oe i na mea i hanaia aku i kou makua-! alaila haka pono loa aku ia ka nana ana a Mako, no kona akei | e ike pehea ana la ke ano o ka opio no na mea i pili i kona makua. "Elike me ka loihi o kuu ola ana. pela no ka ioihi o ka hiki ia'u ke hoomanao mau i ke ko'iko'i o ka hewa i hanaia aku maiuna ona." u lna he keiki aioha makua oe. aole o'u kanalua no kou hoomanao i mau iaia,a oi ioa mai ia ka Mako hakilo pono ana ika opio, me ka pane hou ana mai: "Ua loaa anei na manao koa ia oe e hiki ai ke pana'i mai i na ino i hanaia aku maiuna o kou makaa | i ' i I Aole I Piu. I