Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 39, 27 September 1912 — HE MOOLELO NO Cicilia Vanakouva A I OLE Ke Kaikamahine Iloko o na Hana Hoomaewaewa a Kona Kaikoeke Lokoino. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Cicilia Vanakouva A I OLE Ke Kaikamahine Iloko o na Hana Hoomaewaewa a Kona Kaikoeke Lokoino.

"Ina o kou makemake iho !a ia ea. alaila he mea makehewa ka hfK>loioiahili ana i ka'u pane. aka e lohe oe ano. aoie loa e loaa ia oe ht- hookahi keneka mai ia*u aku," wahi a Helena Lalana me ka j hele a piha me ke pihoihoi. "Ua nele loa anei oe i kahi manao aioha." E Helena no hoi. aia anei iloko ou ka uahoa kahi i nohoalii ai, i nanamaka mai ai oe i ka wahine ame ke keiki a kou kaikunane iloko o ka pilikia? la ha'i anei, i ka poe okoa loa oe e haawi aku ai i kau mau kokua ana, aoie hoi i ka mea i piii aku ia oe?" wahi a Cicilia me ka heie a kaurnaha ka helehelena, a haikea pu hoi no ka nele ana mai Ia o kona manaoiana. "Ke kapa mai nei oe ia'u e Cicilia i ke aloha oie. aka e hooiohe mai nae oe, a ia wa auanei oe e mihi iho ai no kou aa ana mai nei e hele mai e hui pu me a'u. He keu no hoi, o ka'u ia o ka uwalo ana aku imua ou, e maliu mai i ko'u manao, ma ka hoole ana aku i ke koi paakiki mai o kuu kaikunane e iawe aku ia oe i wahine mare uau, eia nae ku mai oe a paio ia'«» me ko manao e Kaa ana ke eo ia oe. Ua lanakila hoi paha oe maiuna o'u ia manawa, aka ua noho iku nae au iioko o ke kaumaha, a no ia hana au, ua hoohiki paa iho au i noho oe a i ku i kahi o ka pilikia, a i manao oe e hele mai imua o'u, aole loa au e kokua aku ia oe, me ka nana ole pehea la ka nui o kou rnau pilikia. "Ina no'aole ioa au mea e ai ai i keia manawa, aole ia he mea na'u e haawi aku ai i wahi kiaha wai, a oki loa aku hoi kahi apana palaoa, he oi ae kuu haawi ana aku i ka'u mau koena o na meaai i na hoiohoiona, mamua o ka haawi ana akn ia oe. O ka mea au i hana mai ai ia'u, aole loa au e hoopoina ana, a oki loa aku hoi ka huikaia ana aku ia oe, ke lohe mai ia anei ko mau pepeiao nunui?" He nana wahine waie ae no hoi. aohe he lua elike ai me keia ka piha i ka mako-na ame ka lokoino, a ina paha he uhane ao kar;.ka kekahi, ina no hoi ua hoopoinaia na mea o ka manawa i haia, a nana aku i keia wahine popilikia e uwaio aku nei imua ona, aole i ae pela ua ahona ke kamailio ana aku imua o ka iahui e loa, e loaa ana ke aioha ia mai, mamua o ke kamailio ana aku i na mea maikai imua o keia wahine, o ia no oe o ka pali pohaku paa, ka hiki ole ke makiii ae ka paakiki. "E nana mai no hoi oe e Heiena, eia au me ka'u keiki, he mau mea l»tiewa i nele i ka home no maua e malu ai mai ka la a mai ka ua inai, a ina hoi e hiki ana ia oe ke ae oluolu mai ia maua e noho malalo o na kaupoku o kou home nei, a haia kekahi mau ia pokole, manao no hoi au, he wahi kokua kupono loa ia au e hiki ole ai ke Loole mai." "O ko'u home nei kekahi, us paa kona mau ipuka nou ame kau keiki, a ua nele loa no kou manao ana mai he wahi pono kekahi e loaa aku ana ia oe mai ia'u aku," wahi o ka pane uahoa a Heiena Lalana. Ua hookolo mai hoi o Cicilia iniua o kona kaikoeke me ka manao e pau ana kona piiikia, eia ka e hooiia aku ana kona auamo ana i na haawina o ka ehaeha ame ka hookaumahaia, a ke au la oia ma o a inaanei, aohe ana wahi e manao ae ai, e loaa he hookipaia aku nona ame kana keiki, nolaila ua i hou mai la oia : He nani hoi ia ua hooie loa mai ia oe ma na ano apau, aoie e kokua mai ia'u, aoie ma ke dala, ma na meaai, a pela hoi kahi e hoomoeia ai ke poo; nolaila e uwalo aku ana au imua o Lalana, maiia aole i like ka uahoa o kona mau manao elike me kou e kena wahine i nele i ka uhane aloha. Ua noke okoa mai la o Helena i ka akaaka me ka noke pu ana mai i ke pahenehene ,no keia oleio ana aku a Cicilia e ui aku ana oia imua o ke kane a kona kaikoeke, a o ia ka ua o Jielena o ka pane ana mai: 'iieaha auanei ka mea hiki ia oe ke hana aku i ka'u kane, no ka mea o ka'u niau mea apau e kamailio aku ai iaia, o kana iho la 110 ia e hooko mai ai, a oiai ua lohe mua aku nei no oe i ko'u mau manao, nolaila he mea makehewa wale no kou nianao ana, he wahi pono kekahi ou iaia. Ina paha no kou ae mai i ko'u manao," i hooloii ae ai ua wahine nei i 'ke ano o kana kumuhana e hoala akn ana imua o Ciciiia, ua hoomau hou aku la oia i kana kamailio ana: He hookahi mea hiki ia u ke hana aku no kou pono, ina nae ia e kulike ana me kou manao, o ia no ka malama ana i kau keiki, a haawi aku hoi i na mea apau nona e pono ai, me he keiki ponoi loa la oia na u; a o ke kaawaie ana ae o ke keiki mai ia oe mai, o ka mea auanei ia e hiki ai ia oe ke heie aku e huli i hana nou e pono ai, j thea la ia i kou manao?" Iloko o kela manawa, me he mea Ia ua uuluahewa o Cicilia me na manao hehena, ma o kela mau olelo koi a kona kaikoeke no kana wahi kaikamahine, he haauina hoi i oi ae ke koißoi mamua o ka mea hiki iaia ke hoomanawanui, a no kekahi ipau sekona kona ku malie ana me ka maopopo oie iaia o kana mea e hana mai ai, ua ku la oia me ka maloeioe, me ka hoike okoa ana mai hoi i ka paa o kona manao e paio aku me keia wahine a ka uahoa nui waie i noho ai, alaiia ua heie aku la oia a hiki ma kahi a Mareka e noho mai ana, lalau aku la i kana wahi kaikamahine a hii mai la iluna, ua huli papu mai la oia iniua o Heiena Lalana & i mai la: "Aole i'o paha ko'u haawi aku i ka'u keiki ia oe e kena wahine! Aoie auei he wahi aloha iki iioko ou nona? Aoie anei he keiki no hoi ia nau i keia manawa, e pono ai ia oe ke haawi mai i kau mau «kokua ana? Aole i'o paha ko'u haawi aku i ka'u keiki iioko o ka maiuu o ka iokoino, i mea hehihehiia mai a liio kona hie i mea ole. malalo o kau niau hana o ke aloha ole." "O ke ano anei kena o ka wahine e pono ai kekahi keiki uuku ke noho aku malalo o kou malu; a ke ole au e koho hewa, o ke kumu iho ia ia o ko ke Akua hoonele ana niai ia oe i ke keiki, no Kona ike, he mea makehewa wale no kekahi keiki imua o ka wahine i nele i ke aloha ame ka makee i ka hoa-kanaka. "Ina no i maopopo mua ia'u kou mau atio apau, mamua ae o ko'u ht>ea ana mai la imua o kou alo, ina aole au e hooluhi waie ia'u iho, ma ka uwalo ana aku imua ou iloko o ka manawa o ko'u pilikia; no ka mea pehea la ka nui o na mea maikai e waihoia aku ai imua o kou alo, ua like pu ia me ke kamailio maoli ana ftku imua o kekahi wahine luili." "Heaha mai nei no kau o ka oioi wale ana mai nei? He keu no! hoi tta maopopo mua no ia oe, aole he wahi hoihoi iki iloko o'u nou, eia nae aa mai nei oe e iioikeike mai ia oe iho imua o kuu alo," i nuku okoa mai ai o Helena Lalana. no ka mea ua welawela maoli na huaolelo a Cicilia o ka pane ana aku e nele ole ai ka hoalaia mai o na kua-la o ka puhi Kauwilau , lloko o ka nui o ka huhu o Helena Lalana. aole no nae i nele ke komohia ana aku o na manao mahalo iloko ona no keia makuahine opio me kana wahi kaikamahine e ku aku la imua o kona alo, a eiai elike me ia a kaua e ka mea heluheiu o ka ike mua ana ae nei. ua hoohiki mua oia, aole e hoohaahaa iaia iho malalo o Cicilia, pela no oia e paa mau la i ka hoole, no ka haawi ana aku he wahi lihi o kana mau kokua no ka pono o kela mau mea. Mamua nae o ka loaa ana i ua wahine nei he mana&a e kamaiiio bou aku ai, o ka wa ia a Ciciiia o ka pane ana mai: "Uwoki) Ua Uwa ko'u lohe ana i kou mau manao awahua e hiki ole ai ia'u ke

t:na:iao aku» wahi p*>no kekahi o'u ma: mai. Manao mai ne? ;hoi au o ia h-ii e Helena. ke kaikuahine o ka'u kane kv>*u mea e ; [«.au ai ka pilīkia. eka e hoonaa;ko!a maolī mai ana «>e ia'u. nolaila ::a lawa ae ia no ka'u mau uwalo ana.aku tmua ou. a mi hoi no kou kuhikuhi mai i kahi o ka kwo o Hawaeia e noho nei. alaila o ko*u haalele no ia i na kupekn o kou home nei, a kuewa aku ī ke jala me ka waimaka. me ke kaukai akti o ko'u halawai mai me na ulia I pomaikai." ) "Elike me ko'u hoole ana aku nei ika haawi ana aka he mau kokua īa oe, peia no au e ku nei ma ia kahua a hooie aku i ke kuhikuhi ana i kahi oka loio o kuu kaikunane e noho mai nei. E hoomanao oe e Lieilia ia oe o ka huli hoi hookahi ana mai, me ka ukali ole mai 0 kuu kaikunane me oe, ua lawa ia no ka hookomoia ana mai o na manao hoohuoi iloko o'u, aia kekahi kumu ano nui loa o kona ho* ole ana mai me kana wahine, a ma ia ano iho la f e ku-e aku ai au : kou manao ana e huli aku i kona loio. * 4 E hoomanao pu no hoi oe e Cicilia, i kou ae ana aku e iawe mai i na dala a kekahi kanaka i kamaaina mua ole ia oe, ua ku maoli 02 1 ka mahaoi, a 1 ole ua kaili okoaia aku no kou manao hoohihi no keia kanaka, a pela i haaleleia mai ai oe e ko'u kuleana, a ke hoohuihuiia kau mau mea apau o Ike kamailio ana mai nei ia'u. ke i aku uei au ia oe, ua nele ioa oe ma na ano apau i ke kuleana iioko o na loaa o kuu kaikunane, a e ku mau aku ana au ma ka aoao e hoohoka aku i kau mau hana, ina no he mea ia no kaua a elua e ku okoa aku ai imua o ka aha hookolokolo." La emi pu wale iho la no ko Cicilia mau manaolana apau, ma o kela mau oleio ku i ka hoeheha, a me he mea la aia kekahi kepau koikoi iloko o kona puuwai, e kaohi ia iaia ilalo i na manawa apau. La paa mua ko Cicilia manao ma keia manawa ana o ka hele ana mai e hui pu me Heiena Lalana, ina no ka ioaa mai iaia o kekahi mau dala e hiki ai ke hookaaia aku kona aie ia Kauka Motimea, a pela pu hoi kona hui pu aku me ka loio o kana kane, me ka loaa mai hoi o na dala mahuahua mai iaia mai, o kona haaleie koke no ia ia Amenka, a au hou aku i ke kai loa no ka huli ana ia Hawada ma- 1 , loko o Livapulu. L'a pau wale nae ia mau manaolana ona, no ka mea.ke au la oia i ! kahi e hiki ai ke hookoia kana mau mea o ka hoolala mua ana, aohe he inaopopo iki iaia kana mea e hana aku ai, ua like pu oia me kekahi mea e naku hele ana iloko o ka pouli, nie ka maopopo ole o kona pono. He hookahi wale no mea ana e ike la, o ia no kona lilo ana aku i wahine makilo, i >vahine aeahaukae, a i mea kuewa wale ma ka lionua, aole hoi ka nele ana mai la mai kela wahine mai, e hiki ana iaia ke uwalo aku imua o kekahi poe e ae, ua nele maoli 110 oia i na hoaioha na lakou e kokua mai iaia. Heaha la hoi, he nani ia, ua hoike mai nei oe i kou mau manao apau imua o'u, no kou ku-e mau mai ia'u ma na ano apau, nolaila aole no a u mea i koe e noi aku ai ia oe, aka e hoomanao nae oe e Helena Lalana, aia no he poe e aku i maopopo i ka loio o ka'u Kane, a ia lakou au e heie hou aku ai no ka ninau ana, malia aole no hoi i like ko iakou ano me kou. Auhea nae oe e Helena, ke manao mai nei paha oe, ua loaa ka hauoli ma keia mau hana hoehaeha au ia 11, aka ke i aku nei nae au, e hoea mai ana ka ia au e hiki ole ai ke hoopoina i kau mau hana ia'u i keia kakahiaka, e kulou iho ai ko poo ilalo me ka mihi ana ine ka walania loa no ka mea au i hana mai ai ia u. E hoomanao pu hoi oe e Helena, ma kahi au i manao ai, ua kaa ka lanakila ma kou aoao, ke i aku nei au, ua like pu no ka ohana \ anakouva me ka ohana Monogomore, a na keia mua aku e hoike mai, owai la o kaua 'ka ohana e lanakila ana, no ka mea ae le keia he paio no ka manawa pokole, aka he paio ia elik'e me ka loilu oko kaua mau.la e ola ai. Auhea oe e Mareka, e huli hoi hou kakou, he makehewa ka noho hou ana iho e hoehaehaia mai e keia wahine lokoino.'' Me ke kakali hou ole aku o ka pane mai o lielena, a i ole ia liuli ! mai paha a nana i ua wahine nei, o ke kaha mai la no ia o Cicilia heie, me ka ukali ana mai no hoi o kana kaikainahine lawelawe mahope mai ona, alaila hoi pololei loa aku la no kahi o ke kaa e ku liiai ana, me ka mau 110 o kona hii i kana wahi kaikamahine uuku, me he mea la ua maka'u loa oia o kailiia mai iaia aku. Mamuli o ka loihi loa o kela manawa a Cicilia o ke kamailio p-i ana me kona kaikoeke, a pela pu lioi ine kona hoohokaia ana mai, ua hele kona heleheiena a haikea pu, a iaia o ka nolio pono ana aku ! maluna o ke kaa, ua haawi mai la oia i kana bebe i Mareka, a o ia I hoi ka manawa a ke kalaiwa o ka ninau ana mai: Ihea au e lawe aku ai ia oukou?" me ka lalau ana ae o kekahi 0 kona mau lima i kona papale kapu, me ke komohia koke ana iho 110 hoi o ke kahaha iioko ona, pehea Ia hoi i ano-e loa ai ka helehele-! na o keia wahme opio, aole hoi elike me ia ana o ka haiihali ana i inai 1 na minuke loihi i hala aku. ' fr. hoihol Pololei aku oe ia makou no ka Hokele Nikola/' wahi a Lieiha, a o kana wahi pane hookahi no hoi kela a hiki i ka lioea waie ana o ke kaapio no ka hokele. I kela hala ana mai hoi o Cicilia me kona mau hoa, ua ku malie aku Ia o Helena, ma kela wahi no a Cicilia ma o ka haalele ana aku iaia. Ke kulou ia kona poo ilaio, aia hoi ka huhu ame ka hoonaukiuki ke noho aln la maluna o kona helehelena, a mamuli o na mea i hoomaopopoia aku, he hana nui kana e noonoo la iloko o kela ma-! nawa. i He mea oiaio ua hookaumaha loaia aku ka manao o ua wahine ' nei ma o ka mooieio a Cicilia o ke kamailio ana mai iaia e pili ana j 1 ka haalele hookahi ana mai a kona kaikunane i kana wahine e huli j ™ ai "° Amc nka, aua lilo hoi i mea hoopohihihi aku i kōna noonoo, ke kumu o ka hoouna ole ana mai o Hawada i kelekalapa i kana wahme, a 1 ole ukali mai la hoi mahope ona, ina aoie he mau pilikia 1 ioaa īaia, a o keia ka mea nana i hookomo aku i ka manao hopohopo a pihoihoi īloko o ua wahine nei, malia paha ua halawai i'o o me kekahi ulia poino e kaawale loa ai iaua no ka manawa pau oie. Me ka nana oie ae nae o ua wahine nei no na mea e piii ana i kona kaikunane ina paha ua ioaa i'o oia i ka poino, aole paha. ua hoala kokeia mai la no kana mea pono e hana aku ai, o ia no ka pana ana aku i kekahi pua o ka iokoino ina ka puuwai o Cicilia. a e aku hoi i na alahele apau e hoehaehaia ai ka noonoo o kela kaikamahine, a e kaa ai hoi ka lanakila ma kona aoao, no kela manao iili kahiko iloko ona, no ka m£a nana i hoohoka mai iaia i na la i aui liope aku. I ua wahine nei nae e ku la ma kela wahi, a maiwaena mai o kona mau manao huhu a piha no hoi i ka hoonaukiuki no Cicilia, ua oili pu mai la ke aloha no kona kaikunane me he mea la o kela kekahi o na minuke o ka ehaeha loa o kona uhane, aka nae iloko o ia mau ano apau e halii la maluna ona, ua hoohikileleia oia i ka pane ana mai o kekahi mea mahope pono mai o kona kua, a iaia o ka huli ino ana mai, halawai mai la oia he alo a he alo me Saiema, kela wahine au no e ka mea heluhelu e hooinanao la i ka hui mua loa ana me Helena Lalana, ma ke kakahiaka a laua o ka hoopapa olelo pu ana :ne Cicilia a huli hoi ai me kona ku i kahi o ka hoka. Aia ka helehelena kaumaha ame ka hohoma maiuna o ua wahine malihini nei. he kaumaha hoi i oi aku mamua o kela manawa ana o ka hui pu ana me Helena, a oiai ua hoea aku oia maloko o kela keena o ka home o Helena me ka maopopo ole o kona wahi o ka hoea ana mai, ua lilo ia i mea hookahaha loa aku i ka mauao o ka ona nona ka home, a o ia kana o ka i ana mail , "Heaha mai nei kau e keia wahine o ka hele ana mai nei; a nawai hoi i hookomo mai nei ia oe maloko nei o kuu home, me ka loaa mua ole aku o ka aeia?" wahi a Helena me ka hoopoina koke ana ne i kona mau manao kaumaha apau, he hookahi no mea ana e noo--000 la, o ia keia wahine e ku aku nei imua o kona a)o. (Aoie i pau.)